درآمد عملیاتی

میانگین‏ داراییهای سودآور

این نرخ اطلاعاتی را در مورد ریسک اعتبارات اعطایی از سوی بانک ارائه‏ می‏کند. هرگاه این بازده نسبت به میانگین‏ بازار و یا نسبت به سایر بانک‌های مشابه‏ افزایش یابد، این امکان وجود دارد که بانک‏ ریسک بیشتری را برای اعطای اعتبارات‏ پذیرفته باشد.تجزیه و تحلیل این نسبت‏ همچنین اطلاعاتی در مورد واکنش بانک در مدیریت ترکیب داراییهای سودآور خود در مقابل تغییر در نرخ سود بازار ارائه خواهد نمود.این امر از طریق مقایسه نرخ بازده‏ داراییهای سوداور با تغییرات در نرخ سود تضمین شده بازار امکان پذیر خواهد بود(وفادار، ۱۳۷۷، ص۱۰).

ب) نرخ سود پرداخت شده به سپرده‏ها: نرخ سود پرداخت شده به سپرده‏ها نقطه‏ مقابل بازده میانگین داراییهای سودآور می‏باشد. نسبت هزینه سود تضمین شده‏ (هزینه عملیاتی) به متوسط سپرده‏ها، میانگین نرخ هزینه تامین منابع مالی به کار گرفته شده توسط بانک را محاسبه می‏کند. این نسبت از طریق تقسیم کردن هزینه‏ های‏ عملیاتی بر میانگین سپرده‏ها محاسبه‏ می‏شود(وفادار، ۱۳۷۷، ص۱۰).

هزینه‏ های‏ عملیاتی

میانگین سپرده‏ها

ج) تجزیه و تحلیل حاشیه سود: حاشیه سود تفاوت مطلق بین بازده‏ میانگین داراییهای سوداور(متوسط نرخ‏ درامد سود کسب شده)و نرخ سود پرداخت‏ شده به سپرده‏ها(متوسط نرخ هزینه سود) می‏باشد.این تجزیه و تحلیل برای تعیین‏ آثار تغییر در نرخ اعطای اعتبارات و یا جذب سپرده‏ها بر سودآوری بانک استفاده‏ می‏شود.این تجزیه و تحلیل به دو صورت‏ می‏تواند انجام شود(وفادار، ۱۳۷۷، ص۱۱):
از طریق تفاضل بازده میانگین‏ داراییهای سودآور و نرخ سود پرداخت شده‏ به سپرده‏ها
بازده میانگین‏ داراییهای سودآور – نرخ سود پرداخت شده‏ به سپرده‏ها
از طریق تقسیم کردن تفاضل درآمدها و هزینه‏ های عملیاتی بر متوسط داراییهای‏ سودآور

تفاضل درآمدها و هزینه‏ های عملیاتی

متوسط داراییهای‏ سودآور

د) نسبت سود خالص به میانگین داراییهای‏ سودآور: نسبت سود خالص به میانگین‏ داراییهای سودآور مبنایی برای ارزیابی‏ توانایی مدیریت در کسب سود خالص‏ می‏باشد. این نسبت به‏طور گسترده‏ای برای‏ ارزیابی عملکرد مدیریت بانک استفاده‏ می‏شود.

سود خالص

متوسط داراییهای‏ سودآور

وجود نسبت بالا در مقایسه با دیگر بانک‌ها و همچنین ثبات و افزایش‏ مداوم این نسبت بیانگر توانایی بانک در افزایش رقم حقوق صاحبان سهام خود از طریق سود انباشته است. افزایش یا کاهش سریع این نسبت به تنهایی و یا در مقایسه با سایر بانک‌ها می‏تواند نگران‏کننده باشد. از طرف دیگر وجود یک نسبت پایین و در عین حال باثبات ممکن است بیانگر این‏ باشد که بانک با نرخی کمتر از نرخ بازار اقدام به اعطای اعتبار نموده و یا با نرخی‏ بیش از نرخ بازار به سپرده‏های خود سود پرداخت کرده است. این وضعیت همچنین‏ ممکن است ناشی از تراکم نیروی انسانی و یا حجم بالای مطالبات لاوصول در بانک‏ باشد.از سوی دیگر وجود یک نسبت بالا و همچنین باثبات ممکن است بیانگر این‏ باشد که بانک بیش از نرخ بازار از اعتبارات‏ اعطایی سود به دست می‏آورد و یا کمتر از نرخ بازار به سپرده‏ها سود می‏پردازد. این‏ وضعیت همچنین ممکن است ناشی از کم‏ بودن پرسنل بانک و در نتیجه کاهش‏ هزینه‏ های پرسنلی بانک و یا عملکرد مثبت بانک‏ در سیاستهای اعطای اعتبار و در نتیجه رقم‏ اندک مطالبات لاوصول باشد(وفادار، ۱۳۷۷، ص۱۱).
ه) هزینه‏ های پرسنلی: معمولا هزینه‏ های حقوق،دستمزد و بزرگترین رقم هزینه بانک‌ها را تشکیل‏ می‏دهد. مقایسه رقم هزینه‏ های پرسنلی از طریق تقسیم آن بر میانگین سپرده‏ها، شاخصی را برای ارزیابی کارایی پرسنل‏ به‏طور مطلق و در مقایسه با سایر بانک‌ها فراهم می‏آورد. لازم است به این نکته توجه‏ شود بانک‌هایی که دارای شعب بیشتری‏ می‏باشند، هزینه‏ های پرسنلی بالاتری را خواهند داشت.

هزینه‏ های پرسنلی