۴-۲-۳نماد در اشعار اخوان
از دیگر نمودهای نوآوری در شعر امروز ایران، بکار گیری سمبول ها ونمادها تازه است .نماد عبارت است از : یک اصطلاح ، یک نام و حتی یک تصویری که ممکن است نماینده ی شی یا چیزی در زندگی روزانه باشد . سمبول معرف چیزی مبهم یا پنهان از مااست .
نماد نیز به معنای وسیع کلمه ، تعریفی واقعی انتزاعی یا احساس وتصویر ی غایب برای حواس ، توسط تصویر یا شی است .برای نمونه می توان به کتیبه اخوان اشاره کرد :

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در شعر کتیبه اخوان ( برای خواننده که شعر را با وقوف تمام می خواند کتیبه سمبول است . به این دلیل که تمام آمال و آرزوهای خود را ناخود آگاهانه ، در تخته سنگی غرق کرده اند و تاحدی تخته سنگ شده است .کتیبه تجلی عینی آمال وآرزوهای مردم است .صفت شایسته غبار آلود را برای راز (راز غبار آلود ) بکار برده است .مثال :و با لذتی بیگانه این راز غبار آلود را مثل دعایی زیر لب تکرار کردیم.
و همچنین شعر میراث اخوان ، اعتراض خشم آلودی است به فقر مادی ومعنویی جامعه است.
مثال : سال ها زین پیشتر من نیز / خواستم کاین پوستین را نوکنم بنیاد / با هزاران آستین چرکین دیگر ، برکشیدم از جگر فریاد/ این مباد و آن باد ……/ کو کدامین جبه زر بفت رنگین را می شناسی تو / کز مرقع پوستین کهنه ی من پاک تر باشد ؟ با کدامین خلعتش بدل سازم / و…جبه زر بفت نماد ظاهر پرستی و زردوستی در جامعه را نشان می دهد .(نوآوردی در شعر معاصر ایران ، ص۳۴۴)صفات زر بفت ،کهنه ، در بیان نماد بکار گرفته شده و آرایه تضاد نیز دارند .از همین گونه است
ای درختان عقیم ریشه تان در خاک های هرزگی مستور /یک جوانه ی ارجمند از هیچ جاتان رست نتواند /ای گروهی برگ چرکین تار/یادگار خشک سالی های گرد آلود /هیچ بارانی شمارا شست نتواند .(اخوان / از این اوستا : ص۹۴) عقیم صفت ونماد نازایی میباشد وهمچنین صفات ادبی بکار گیری شده در این ابیات : چرکین تار ، گرد آلود و…
— یا در ختان سپیداررا به اعتبار انبوهی و بلند قامتی به سربازان به صف در آن خیابان تشبیه نموده است (اخوان /ارغنون : ۲۹۰)
–برگ گل نماد نرمی : ای گویی پیکرش چون برگ گل نرم است (اخوان /ارغنون : ۲۲۰)
–تعبیر گل سر سبد نیز اعتبار فردی است نسبت به دیگران نشان می دهد در جمله :چو گل سر سبد از بین اطبای وطن حتم ختم است بر او سروری وسرداری ( ارغنون /۱۲۸)(حمیرا ذهردی ، ۲۷۹:۱۳۸۷)
ه)غنچه دهان نیز بعنوان نماد بکار رفته است مثال : چو باده خورم با کف چو گل خویش /ای غنچه دهان ساغر و پیمانه من باش .
۴-۲-۴صفات در توصیف اسطوره
از دیدگاه علم بیان ، اسطوره ، مشبه بهی است که باید مشبه محذوف آن را با تخیل یا قراین تاریخی و مردم شناسی و جامعه شناسی دریافت و گاهی پی بردن به مشبه ممکن نیست .هنگامی که سخن از باز آفرینی اسطوره های نوین در شعر امروز ایران می رود مقصود اشاره به اسطوره های کهن نیست ، که شامل مواردی همچون نمونه های زیر بشود: در شعر کتیبه اخوان وقتی که (مرد وزن وپیر )چشم به تخته سنگ دوخته اند و جان ودل به آن بسته اند که انگار با آن تخته سنگ یکی شده اند و… یک نوع بیان اسطوره ای است و خواننده با یک متن اسطوره ای کار دارد و مفهوم شعر بلافاصله مفهوم اسطوره ای (سیزیف ) را بخاطر می آورد .( دکتر کاووس حسن لی ،۱۳۸۳:۳۶۰)
همانطور که گفته شد گروه های توصیفی آنست که از یک اسم یا گروه اسمی از یک طرف و یک صفت یا گروه وصفی از طرف دیگر بوجود آمده باشد : گروه های وصفی شاعرانه در اشعار اخوان :
–وقتی بصورت استعاره حقیقی بکار روند ازجمله :ترکیب وصفی :
-عنکبوت زرد استعاره از خورشید است در شعر برآمد عنکبوت زرد / و خیس وخسته را برچشم حسرت کرد .( اخوان ، از این اوستا ، ص۸۰)
-پیل ناپیدای وحشی در شعر پیل ناپیدای وحشی باز آزاد است و دیوانه /(اخوان : آخر شاهنامه ، ص۱۱۸)(استعاره از باد که بر هر سو می وزد )
در مواردی نیز جای موصوف و صفت جا به جا گردیده و استعاره هایی با ساختار ترکیب وصفی به صورت ترکیب وصفی مقلوب ارائه شده است . این ساختار به طور مشخصی در شعر اخوان قابل مشاهده است . اینک نمونه از شعر او : گرد بام دوست می گردم . نرم نرمک / اوج می گیرند / افسونگران پریزدان ) (ترکیب مقلوب استعاره از کبوتران )
شاعران نوگرا برآنند که قدرت شاعری خود را برپایه صور خیال وتصویر گری جلوه گر سازند پس اساس شعر امروز به تصویر سازی و خیال پردازی نهاده شده است و شعریت آن تنها از طریق کابرد به جا وپخته عناصر خیال در شعر مشخص می شود با توجه به اهمیت این امر اهداف شعری شاعری را در تصویرگری شعر امروز به اجمال چنین می توان طبقه بندی کرد .

1. 1. بعد متافیزیکی در شعر برای برقرار دادن مخاطب در فضای دردناک

1. 1. ایجاد فضای غیر واقعی برای ایجاد( تازگی در متن )

1. 1. افزایش ظرفیت زبان برای برانگیختن عاطفه مخاطب

دقت کنید :در گوشه ای زخلوت این دشت هولناک /جوی فریب مانده ی بی آب و تشنه کام / افتاده سوت وکور / با مدادان نازنین خاوری چو چهره آراست .( اخوان / زمستان : ۸۷) صفات هولناک در توصیف دشت و نازنین خاوری در استعاره خورشید بکار رفته صفت نازنین برای خاور (سیر استعاره :ص۷۱و۷۲و۷۵)
مسکین خراب آباد وچرکمرده صخره به ترتیب ترکیب وصفی مقلوب استعاره از دنیا واستعاره (دل مکدر ) می باشد .
۴-۲-۵بکار گیری صنعت ادبی در صفات شاعرانه
۱.شخصیت بخشی بو سیله صفت
یکی از نقشهای شاعرانه صفت جان دادن و شخصیت بخشی دن به بیجانهاست .از جمله :
-چشمان ظلمت -نعره نفرین –دخمه غمگین –توفان خشم و سیه مست ،درفش قهر، غرفه های خاطر .چاهسار گوش.ابر دروغین . صبح شیرینکار . عفریته آه. نغمه بلورین . گلابی دل . اخم جنگل . ناف گرداب .خمیازه کوه .زبر دست دلاور . راستگو نقال . پور مسکین . گرد آلود متروک .
۲.صفت آوری وتجسم
-دهلیز نقب آسای طهر اندود رگهایم
–ما بر بیکران سبز مخمل گونه دریا
-عیار خوشترین آمیزه هشیاری و مستی
-مهگون فضای خلوت افسانگیشان
-روح جغد گردان در مزار آجین این شبهای بی ساحل
-میخانه شلوغ و پر انبوه غوغا
-پیشخوان های پرچرک وچربی
-کاروان یکدل ویکرنگ و یک آهنگ
-بسان بیشه ای بغرنج ودر هم باف
-پیر شنگ مست خواب آلود
-آن طلایی مخمل آوایان خونسردان
-گل آذین باغ خواب آلود قالی
-عنکوتی پیر را ماند ، شکم پاره و پر احشا
مانده ، مسکین ، زیر پای عابرگمنام ، نابینا
-کجن در لج ، لج اندر خون و خون در زهر
-همه خشم و همه نفرین ، همه درد و همه دشنام
-منم من ، میهمان هر شبت لولی وش مغموم
منم ، سنگ تیپاخورده رنجور
منم ، دشنام پست آفرینش ، نغمه ناجور(گزیده اشعار اخوان ،۴)
۳.ترکیب وصفی (منادا )