در این بخش، طی نمودارهای ۴-۴۱ تا ۴-۴۷، تأثیر هر یک از زیرسیستم­ها و نیز سیستم کنترل یکپارچه را در بهبود متغیرهای اصلی هدف بررسی می­نماییم.
هر نمودار بیان­کننده عملکرد زیرسیستم­های مختلف برای بهبود متغیری خاص می­باشد. در کلیه نمودارهای این بخش، ستون­هایی که با کادر پررنگ در دورشان متمایز گردیده­اند، بیان­گر زیرسیستم­هایی هستند که مستقیماً با هدف کنترل متغیر مربوطه طراحی گردیده­اند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار شکل ۴-۴۱ نشان می­دهد که هر سه زیرسیستم فرمان فعال، دیفرانسیل فعال و ترمز فعال که عهده­دار کنترل نرخ چرخش خودرو بودند، نرخ چرخش را به نحو مطلوب به مقدار مرجع آن نزدیک کرده ­اند. با این حال، سیستم ترمز فعال، بسیار موثرتر از دو سیستم دیگر عمل نموده است. در شرایطی که همه زیرسیستم­ها در چارچوب کنترل یکپارچه همکاری نموده ­اند، بیشترین میزان بهبود نرخ چرخش را شاهد بوده­ایم.
شکل ۴-۴۱ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش خطای نرخ چرخش
نمودار شکل ۴-۴۲ نشان می­دهد که سیستم دیفرانسیل فعال که عهده­دار کنترل شتاب جانبی خودرو بوده است، شتاب جانبی را به نحو مطلوب به مقدار مرجع آن نزدیک کرده­ است. با این حال، سیستم ترمز فعال، به علت تعقیب موفق نرخ چرخش هدف و تابعیت مستقیم شتاب جانبی از نرخ چرخش، شتاب جانبی را نیز به مقدار مطلوب آن به مقدار زیادی نزدیک­تر نموده است. در شرایطی که همه زیرسیستم­ها در چارچوب کنترل یکپارچه همکاری نموده ­اند، شاهد بیشترین میزان بهبود در شتاب جانبی بوده­ایم.
شکل ۴-۴۲ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش خطای شتاب جانبی
همان طور که پیشتر گفته شد، علاوه بر کنترل چرخش، کاهش لغزش جانبی خودرو نیز بر سیستم ترمز فعال محول شده است. نمودار شکل ۴-۴۳ نشان می­دهد که سیستم ترمز فعال، در این خصوص عملکرد خوبی داشته است. سیستم­های فرمان فعال و دیفرانسیل فعال نیز به طور غیرمستقیم تأثیر مثبت داشته اند. تنها سیستمی که موجب مقداری افزایش در لغزش جانبی شده است، سیستم کنترل فعال غلت می­باشد. در مورد لغزش جانبی نیز کنترل یکپارچه، موثرتر از سیستم­های منفرد عمل نموده است.
شکل ۴-۴۳ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش خطای لغزش جانبی
با توجه به شکل ۴-۴۴ درمی­یابیم که سیستم کنترل فعال غلت-میله ضدغلت- در حد قابل قبولی از عهده وظیفه محوله خود برآمده است. اگرچه، دینامیک غلت خودرو توسط عملکرد منفرد تمام زیرسیستم­ها کمابیش بهبود یافته است، سیستم کنترل یکپارچه نتوانسته است به اندازه سیستم منفرد غلت، در این خصوص بهبود ایجاد کند. اما، با توجه به تداخل اهداف کنترلی و افزایش ناپایداری غلت در اثر مانورهای جانبی شدید، این نتیجه قابل انتظار بود و در مجموع سیستم یکپارچه، دینامیک غلت را نیز بهبود بخشیده است.
شکل ۴-۴۴ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش شاخص غلت
نمودار شکل ۴-۴۵ نشان می­دهد که سیستم ترمز فعال، به مقدار قابل ملاحظه­ای سرعت خودرو را کاهش می­دهد. البته، باید توجه داشت که در شرایط بحرانی، پایداری خودرو اولویت اصلی محسوب می­ شود و حفظ سرعت خودرو در درجه بعدی اهمیت قرار دارد. با این حال، سیستم کنترل یکپارچه در کاهش این اثر نامطلوب، موثر واقع شده است.
شکل ۴-۴۵ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش افت سرعت
در نمودار شکل ۴-۴۶، میزان بیشینه انحراف خودرو از مسیر مطلوب برای سیستم­های کنترلی مختلف مقایسه گردیده است. از میان زیرسیستم­ها، تنها فرمان فعال موجب افزایش نسبی انحراف از مسیر شده است و این امر، عمدتاً از آنجا ناشی می­ شود که این زیرسیستم، نرخ چرخش مرجع را بدون توجه به لغزش جانبی خودرو دنبال می­ کند و لذا ممکن است آن­گونه که در شکل ۴-۱ دیده می­ شود، خودرو در قسمتی از مسیر به سمت بیرون پیچ سر بخورد. شکل ۴-۲۵ نشان می­دهد که سیستم کنترل یکپارچه، به نحو موثری، این ایراد سیستم فرمان فعال را برطرف نموده است. لازم به ذکر است که این تصحیح، به درستی در نمودار شکل ۴-۴۶ دیده نمی­ شود، زیرا این نمودار، بیشینه خطاها را مقایسه می­ کند؛ اما، در مورد انحراف از مسیر، مقایسه میانگین خطاها گویاتر است.
شکل ۴-۴۶ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش انحراف از مسیر
۴-۴ صحه­گذاری حلقه­بسته (سیستم کنترل یکپارچه) توسط نرم­افزار CarSim
در اینجا، یکی از شبیه­سازی­ها را برای سیستم کنترل یکپارچه تکرار می­کنیم. اما، این بار، به جای مدل ۱۰ درجه آزادی توسعه داده شده در نرم­افزار Simulink از مدل ۳۴ درجه آزادی نرم­افزار CarSim استفاده می­نماییم. مانور تغییر مسیر دوگانه روی سطح لغزنده (بخش ۴-۳-۲) برای این منظور انتخاب شده است.
نمودارهای شکل­های ۴-۴۷ تا ۴-۵۶، نتایج شبیه­سازی با نرم­افزار CarSim را نشان می­ دهند. مقایسه این نمودارها با نمودارهای بخش ۴-۳-۲ نشان می­دهد، رفتار خودرو از نظر کیفی کاملاً مشابه بوده و تنها مقداری تفاوت در مقادیر وجود دارد.
شکل ۴-۴۷ مانور تغییر مسیر دوگانه
شکل ۴-۴۸ پاسخ دینامیک جانبی
شکل ۴-۴۹ پاسخ دینامیک جانبی (ادامه)
شکل ۴-۵۰ پاسخ دینامیک غلت
شکل ۴-۵۱ پاسخ دینامیک غلت (ادامه)
شکل ۴-۵۲ زاویه فرمان
شکل ۴-۵۳ گشتاور رانشی چرخ­ها
شکل ۴-۵۴ – گشتاور ترمزی چرخ­ها
شکل ۴-۵۵ پاسخ دینامیک طولی
۴-۵ مانور بدترین حالت^[۷۴]
برای تضمین کارایی کنترلر در بدترین حالت ممکن، ابتدا لازم است یک مسئله بهینه­سازی جهت یافتن ورودی فرمان منجر به بحرانی­ترین پاسخ دینامیکی ممکن خودرو حل گردد [۲] و [۱۵].
هدف، یافتن زاویه فرمان (زاویه چرخ­ها) در هر لحظه از زمان است، به گونه ­ای که مقدار یک تابع هدف^[۷۵] بیشینه گردد. در اینجا، برای بیشینه کردن خطر واژگونی، انتقال وزن جانبی (LLT) به عنوان تابع هدف در نظر گرفته شده است (در واقع، بیشینه این شاخص طی ۵ ثانیه شبیه­سازی به عنوان تابع هدف انتخاب شده است.). نکته حائز اهمیت در حل مسائل بهینه­سازی انتخاب یک حدس اولیه مناسب است. برای این منظور، زاویه فرمان مانور موسوم به قلاب­ماهی^[۷۶] به عنوان حدس اولیه انتخاب شده است، چرا که این مانور می ­تواند منجر به مقادیر بالای LLT شود.
با توجه به آن­چه گفته شد، مسئله فوق در محیط جعبه­ابزار بهینه­سازی نرم­افزار MATLAB و با الگوریتم SQP^[77] حل گردید که پاسخ آن مطابق شکل ۴-۵۶ می­باشد. در این نمودار، منحنی خط­چین، حدس اولیه و منحنی ممتد، جواب مسئله می­باشد.
شکل ۴-۵۶ نتیجه حل مسئله بهینه­سازی با تابع هدف LLT
سپس، شبیه­سازی با زاویه فرمان به دست آمده انجام گرفت. نتایج شبیه­سازی مطابق نمودارهای شکل­های ۴-۵۷ تا ۴-۶۵ می­باشد.

شکل ۴-۵۷ مسیر خودرو در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۵۸ پاسخ دینامیک چرخش در مانور بدترین حالت
ناپایداری خودروی بدون کنترلر و نقش کنترلر در حفظ پایداری خودرو به وضوح در نمودار لغزش جانبی شکل ۴-۵۹ قابل مشاهده است.

شکل ۴-۵۹ پاسخ دینامیک جانبی در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۰ نشان می­دهد که چرخ جلوی راست خودروی بدون کنترلر، از حدود ثانیه ۳ به بعد، از زمین بلند شده است. این در حالی است که کنترلر موفق به پیشگیری از این امر شده است.
شکل ۴-۶۰ پاسخ دینامیک غلت در مانور بدترین حالت
افت شدید سرعت خودروی بدون کنترلر که در شکل ۴-۶۱ به چشم می­خورد ناشی از ناپایداری جانبی خودرو می­باشد.
شکل ۴-۶۱ پاسخ دینامیک طولی در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۲ زاویه فرمان در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۳ گشتاور چرخ­ها در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۴ گشتاور فعال غلت در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۵ وزن فعالیت زیرسیستم­ها در مانور بدترین حالت
فصل پنجم

برخی از متداولترین رنگ­هایی که در سازندهای آهکی برای ردیابی آب رایج گردید شامل فلئورسین رودامین، پیرانین، رودامین B و مالاشیت گرین می­باشند. این رنگ­ها برای بررسی جریان آب و انتقال آن در تمام انواع سفره ­های آب برای مطالعات هیدرولیک و اتصال سرعت جریان و انتشار استفاده شدند و ردیاب فلئورسین بهترین ردیاب معرفی شد (فرستین و سلک^[۹]، ۱۹۶۳).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

خاک­های با مقدار بالای رس و مقدار پایین کربن آلی، ردیاب­های رنگی را بیشتر از دیگر خاک­ها جذب می­ کنند (کتلن^[۱۰] و همکاران، ۱۹۹۹). اندازه ­گیری غلظت ردیاب­های معدنی به طور گسترده­ای برای تعیین پارامتر­های انتقال مانند سرعت و انتشار استفاده شد (ویلد و بابکر^[۱۱]، ۱۹۷۶).
گیش و کافامان^[۱۲](۱۹۸۷) اثرات ریشه روی کیفیت آب زیر­زمینی را مورد بررسی قرار دادند در واقع ریشه­ گیاهان مسیرهایی را برای جریان ترجیحی ایجاد می­نماید. آن­ها انتقال آترازین و برماید را تحت زراعت با ذرت و بدون ذرت زیر منطقه­ نهال ریشه مورد بررسی قرار دادند و گزارش کردند که ریشه­ها روی مسیرهای ترجیحی جریان (با بهره گرفتن از محلول رنگی) اثر دارد. آن­ها گزارش کردند مقادیر ردیاب برماید در خاک­های مزرعه­ای به­وسیله­ عملیات شخم تحت تأثیر قرار نمی­گیرد در حالی که انتقال آترازین به میزان زیادی به­وسیله­ عملیات شخم تحت تأثیر قرار می­گیرد.
اشرف و ایزدی^[۱۳](۱۹۹۷) انتقال برماید در یک خاک را تحت شرایط غرقابی پیوسته و متناوب بررسی کردند و گزارش کردند که در عمق ۳۰ سانتی­متری سرعت متوسط ردیاب در مدیریت­های غرقاب پیوسته و متناوب از سرعت جریان پیستونی بزرگتر بود. سرعت املاح با عمق برای هر دو شرایط کاهش می­یافت، بنابراین مدل­های مدیریتی مواد غذایی که بر اساس سرعت جریان پیستونی استوار هستند ممکن است مقدار عناصر غذایی قابل دسترس برای گیاه در منطقه ریشه را بیش ازمقدار واقعی برآورد نمایند.
کلروفلئوروکربن­ها از سال ۱۹۴۰ توسط فعالیت­های انسانی به محیط زیست منتشر شدند(مالکولم^[۱۴] و همکاران، ۱۹۸۰). این ردیاب­ها چون بدون واکنش هستند و به تجزیه مقاوم و سمیت کمی دارند به عنوان ردیاب­های مفید زیست محیطی در نظر گرفته شدند. ولی از سال ۱۹۷۴ به دلیل تخریب لایه اوزون استراتوسفری از این ردیاب در هیدرولوژی دیگر استفاده نمی­ شود (دیویس^[۱۵] و همکاران، ۱۹۸۰).
از نمک طعام بعضی مواقع برای بررسی خصوصیات پخش جریان و ضرایب انتشار طولی و عرضی جریان استفاده می­ شود. غلظت تزریق باید به حدی باشد که در اثر حرکت جریان، غلظت نمونه­های برداشت شده در خروجی محسوس و قابل مقایسه باشد. براساس توصیه سازمان زمین شناسی آمریکا حداقل غلظت تزریقی بایستی کمتر از ۰۱/۰ میلی­گرم در لیتر نباشد (هوبارد^[۱۶] و همکاران، ۱۹۸۲).
تا­کنون ردیاب­های متعددی به منظور کاربرد در مسائل جریان آب­های سطحی و زیر سطحی بکار برده شده ­اند. رایج­ترین آن­ها ردیاب­های رنگی فلورسنتی می­باشند، زیرا به­راحتی قابل تهیه بوده، و طرز استفاده و کاربرد آن­ها نسبتاً ساده­تر از سایر ردیاب­ها می­باشند. مزیت مهم دیگر ردیاب­های رنگی قابلیت تشخیص بسیار زیاد آن­ها حتی در غلظت­های بسیار کم می­باشد، به­­طوری­که در مقایسه با سایر ردیاب­ها تا ۱۰۰ مرتبه رقیق­تر قابل تشخیص می­باشند (هوبارد و همکاران، ۱۹۸۲).
میزان سمی بودن ردیاب­ها یکی از نکات ظریف و مهم در کاربرد آن­ها می­باشد. اسمارت و لایدلو^[۱۷] (۱۹۸۴) طبقه ­بندی جدیدی از میزان سمیت ردیاب­ها را در اختیار محققان قرار داد. بر اساس گزارش اسمارت و لایدلو دو ردیاب تینو­پال و رودامین دارای کمترین سمیت می­باشند. وسایل و تجهیزات ردیاب سنج از اهمیت زیادی برخوردار می­باشند. دقت و میزان فرکانس دستگاه غلظت­سنج نیز باید مورد توجه قرار گیرد. مثلاً دقت برداشت و تعداد قرائت در زمان باید طوری باشد که منحنی رخنه با دقت خوبی قابلیت تشکیل داشته باشد. لازم است قبل از اجرای عملیات ردیابی دستگاه و تجهیزات اندازه ­گیری غلظت واسنجی شده باشند، زیرا متغیر­های زیادی چون دما، میزان املاح و… تأثیر محسوسی بر دقت داده ­های برداشت شده دارند (هوبارد و همکاران، ۱۹۸۲).
یکی از مهمترین روش­های مطالعه منابع آب کارستیک به کار بردن مواد ردیاب فلورسانس می باشد به طوری­که افزودن ماده ردیاب به آب در یک نقطه و مشاهده مقدار بازیافت شده آن در منطقه­ای دیگر همواره ابزاری مفید جهت تحقیقات هیدروژئولوژی بوده و اطلاعات حاصل از انجام دقیق آن می ­تواند ارتباط بین منابع تغذیه و تخلیه مختلف مانند چشمه ها و چاه­ها را مشخص سازند. به علاوه تحلیل کمی داده ­های ردیابی می ­تواند اطلاعات کنترلی مهمی مانند زمان عبور، غلظت حداکثر و سرعت جریان را مشخص سازد (یوسپا^[۱۸]، ۱۹۸۸).
یکی از مهمترین کاربردهای مطالعات ردیابی در بازیابی و شناسایی منبع تامین آب شرب در منابع زیر سطحی می­باشد. به همین دلیل، شناخت و سنجش مشخصه­های هیدرولیکی از مهمترین اهداف این مطالعات می­باشد. از این رهگذر می­توان آسیب­پذیری این منابع و تشکیلات را در مقابل آلاینده­های آلی و معدنی بررسی کرد (مول^[۱۹] و همکاران، ۱۹۸۸).
مطالعه ردیابی در مسائل آب­های زیرزمینی همواره یکی از روش­های مهم تخمین سریع خصوصیات جریان می­باشد. تاکنون شماری از مواد رنگی مانند اورانین، ائوزین، پیرانین و رودامین برای تخمین پارامترهای انتقال همچون سرعت، پخشیدگی، ظرفیت ذخیره آب و غیره در محیط­های متخلخل و سازند­های زمین شناسی مورد استفاده قرار گرفته­اند (فرز و چری^[۲۰]، ۱۹۷۹ و آبیلین^[۲۱] و همکاران، ۱۹۹۱).
انتشار سولفور هگزا فلئورید به محیط زیست به عنوان یک ردیاب مفید در تحقیقات اتمسفری و آب­های زیرزمینی در نظر گرفته شد (بوسنبرگ و پلومر^[۲۲]، ۲۰۰۰). این ردیاب ممکن است برای تشخیص نشت پلوتونیوم از ظروف ذخیره­سازی مفید باشد (کونگ^[۲۳]، ۱۹۹۸). خواص شیمیایی این ماده نشان می­دهد که فاز گازی آن اثر گرم شدن گلخانه­ای بیشتر از دی­اکسیدکربن را دارد، بنابراین برای اهداف ردیابی باید با احتیاط از آن استفاده کرد (بوسنبرگ و پلومر، ۲۰۰۰). سولفور هگزا فلئورید می ­تواند به عنوان یک ردیاب فاز گازی و مایع استفاده شود. غیر سمی است، بی­رنگ و بی­بو می­باشد و چگالی آن ۶۰۲/۶ گرم بر لیتر می­باشد. (ویلسون و مکی^[۲۴]، ۱۹۹۳).
هینتون و همکاران^[۲۵] (۱۹۹۴) اکسیژن ۱۸ و سیلیس را به عنوان شاخص های مکمل به کار بردند و با یک نمودار سه مؤلفه آب زیرزمینی (جریان پایه)، آب خاک و آب جدید(رواناب حاصل از رگبار) را از هم تفکیک کردند. نتایج تحقیق آن­ها نشان داد که می­توان مؤلفه های مختلف شرکت کننده در تولید رواناب حوضه را مشخص نمود.
براون ^[۲۶]و همکاران (۱۹۹۵) تأثیر جریان ترجیحی روی حرکت آفتکش­ها و ردیاب برماید را در یک خاک سنگین رسی مورد بررسی قرار دادند. آن­ها نتیجه گرفتند که از دست رفت آفتکش­ها از طریق جریان زهکش­ها یا جریان­های لایه­ای سطحی وقتی اثر متقابل بین آب خاک حرکت کرده و حجم خاک به­واسطه­ جریان ترجیحی حداقل باشد، حداکثر مقدار خواهد بود. جریان ترجیحی روی انتقال برماید هم موثر است و منحنی رخنه برماید نشان می­دهد که جریان ماتریکس برای انتقال نمک­ها در یک خاک رسی سنگین مهم است.
برونسویجک ^[۲۷]و همکاران (۱۹۹۵) انتقال املاح در مقیاس مزرعه­ای را در یک خاک سنگین رسی با بهره گرفتن از ردیاب برماید مورد بررسی قرار دادند. آن­ها با گرفتن نمونه­های مکرر آب از تخلیه­ی آب­های زیر­زمینی و زهکش­ها، نتیجه گرفتند انتقال نمک­ها در سه دامنه رخ می­دهد: ماکروپورهای بزرگ پیوسته، مزوپورها پر پیچ و خم کوچکتر و منافذ درون خاکدانه­های خاک. آنها همچنین گزارش دادند که بیشترین انتقال نمک در مزوپورها رخ می­دهد
باتچر و دوینیسولد^[۲۸] (۱۹۹۶) تغییرات غلظت برماید و نیترات در طول انتقال املاح در یک خاک شنی در شرایط مزرعه تا عمق ۱۲۰ سانتی­متر را مورد بررسی قرار دادند و گزارش کردند که بررسی­های استوکستیک و احتمالاتی نشان می­دهد که تغییرات مکانی غلظت این محلول­ها کاملاً مشابه است و شامل یک تغییرات متناوب با تناوب ۳۳۳/۰ متری می­باشد و از این جا نتیجه گرفتند که تغییرات مکانی غلظت نیترات به­وسیله فاکتورها ذاتی و باطنی در طول انتقال املاح در خاک ایجاد می­ شود.
یتایو و یوساف^[۲۹](۱۹۹۷) حرکت املاح را تحت سه سیستم آبیاری قطره­ای، بارانی و غرقابی در مزرعه با بهره گرفتن از ردیاب برماید مورد بررسی قرار دادند. نتایج مشاهدات آن­ها نشان داد که توزیع زمانی و مکانی برماید تحت آبیاری قطره­ای نسبت به آبیاری بارانی و غرقابی یکنواخت­تر می­باشد. این به این مفهوم است که سیستم آبیاری قطره­ای پتانسیل بیشتری برای استفاده بیشتر و کارآمدتر از مواد شیمیایی و مواد غذایی و به حداقل رساندن آلودگی آب­های زیر­زمینی را دارد.
لاون و اسلیمیکر^[۳۰](۱۹۹۷) جهت تفکیک جریان پایه از سطحی، در دو حوضه در رشته کوه­های ساحلی یکی از ایالت­های غربی کانادا، از هدایت الکتریکی، غلظت سیلیس و ایزوتوپ­های پایدار دوتریوم و اکسیژن ۱۸ استفاده کردند، نتایج آن­ها نشان داد که سهم مشارکت جریان پایه خیلی بیشتر از حد انتظار بود( حدود۹۰-۲۵ درصد در حوضه مرتفع و حدود ۹۰-۶۰ درصد در حوضه کم ارتفاع).
مایرویندل^[۳۱] و همکاران(۱۹۹۹) انتقال برماید و آفتکش­ها را تحت جریان متعادل و جریان غیر متعادل مورد بررسی قرار دادند و نتیجه گرفتند که پویایی جریان آب در خاک روی رفتار انتقالی نمک­ها تأثیر می­ گذارد. آن­ها پارامترهای موثر در انتقال املاح را از این برازش کردن مدل CDE بر نمودار غلظت در برابر زهکشی تجمعی به­دست آوردند.
بزرگترین و جامع­ترین مطالعات ایزوتوپی توسط کندال و کوپلن^[۳۲] ( ۲۰۰۱) در آمریکا انجام شده است. آن­ها اظهار کردند که از ترکیب ایزوتوپی رودخانه­ها، که نشأت گرفته از ترکیب ایزوتوپی باران است، می­توان برای بازسازی اقلیم منطقه کمک گرفت، اما باید توجه داشت که محتوی ایزوتوپی آب رودخانه تحت تأثیر کاربری اراضی، ارتباط بین رودخانه­ و آبخوان قرار گرفته و ممکن است تغییر یابد. بنابراین، مهم است جهت درک بهتر وضعیت هیدرولوژیکی رودخانه­های مختلف، تأثیر تغییر اقلیم بر رواناب رودخانه­ها، ارزیابی و تعیین تأثیر بشر بر جریان رودخانه­ها و همچنین تهیه و ارزیابی مدل­های هیدرولوژیکی در مقیاس جهانی، مطالعات پایش ایزوتوپ پایدار طولانی انجام گردد.
ردیاب­هایی که اغلب برای آب­های زیرزمینی استفاده می­شوند شامل فلئورسین، رودامین B، سولفو رودامین B، اورانین و رودامین (WT) هستند. فلئورسین حلالیت پایین­تری از اورانین دارد و به عنوان ردیاب هیدرولوژیکی استفاده می­ شود. بر اساس معیار­های خاصی همچون حلالیت، جذب، تحرک و پایداری در محیط­های شیمیایی مختلف برخی از رنگ­ها به عنوان ردیاب مناسب معرفی شده ­اند. نمونه ­ای از آن­ها مثل فلئورسین، اورانین، رودامین G و رودامینWT (اسمارت لایدلو، ۱۹۷۷) رودامین WT و رودامین B (ویلسون^[۳۳] و همکاران، ۱۹۸۶) هستند. اورانین، فلئورسین و سولفورودامین B هم اغلب به عنوان مارکر مولکولی در بیوشیمی استفاده می­شوند (هوگلند ^[۳۴]، ۲۰۰۱) .
ورنلی^[۳۵]، (۲۰۰۲) گزارش کرد که کاربردی ترین ماده مورد استفاده در مطالعات ردیابی آب های زیرزمینی، مواد رنگی فلورسانس می­باشد. مهم ترین ویژگی این مواد که باعث شده به عنوان یک ردیاب اصلی مورد استفاده قرار گیرند قابلیت آشکارسازی آنها در غلظت بسیار کم در حد چند صدم ppm، همچنین حلالیت بالای آنها در آب و پیروی کامل آنها از آب­های زیرزمینی می­باشد. متأسفانه تنها چند ردیاب وجود دارد که جواب­گوی این نیازها می­باشد از آن جمله می­توان به اورانین، ائوسین، رودامین، نفیتونات اشاره نمود.
در بیشتر مطالعات انجام شده درمورد حرکت املاح و شبیه­سازی آن با بهره گرفتن از مدل به عناصر سنگین از قبیل کادمیم و سرب و حرکت آفتکش­ها و علفکش­ها درخاک پرداخته شده است. این ترکیبات درخاک درمعرض پدیده ­های تولید و تخریب و رسوب وجذب سطحی کلوئیدهای خاک قرار می­گیرند. در مطالعات دیگر به بررسی حرکت آنیون­ها درخاک، که کمتر در معرض پدیده ­های تولید و تخریب درخاک هستند و سریع­تر همراه آب در خاک حرکت می­ کنند به­ ویژه کلراید و برماید پرداخته شده است که از برماید به دلیل اینکه مقدار زمینه آن در خاک کم است، در خاک غیر فعال است و تعیین غلظت آن در خاک به سادگی امکان­ پذیر می­باشد، بیشتر استفاده می­ شود.
دوتریوم آب به عنوان یک ماده ردیاب در منابع زیر سطحی و سفره ­های آب متخلخل استفاده می­ شود و در مقایسه با سایر ردیاب­های آب­های زیر زمینی دوتریوم بالاترین درجه محافظه ­کاری را نشان می­دهد (لیز و بنیسچک ^[۳۶]، ۲۰۰۴). مور^[۳۷] (۲۰۰۴) دلیل استفاده از نمک طعام را به عنوان یک ردیاب، ارزان بودن، دسترسی آسان و سازگار بودن با محیط زیست معرفی کرد.
نینا ^[۳۸] و همکاران (۲۰۰۷) برای درک بهتر حرکت و انتقال آب و آلودگی از طریق شن درشت منطقه غیر اشباع آزمایش ردیابی با دوتریوم آب و اورانین انجام دادند و گزارش کردند که دوتریوم به عنوان یک ردیاب ایده­آل و مناسب تر از ردیاب اورانین برای مطالعه جریان آب در مناطق غیر اشباع شن درشت به کار می­رود.
طلائی و همکاران (۱۳۷۹) به بررسی مسیر حرکت آب در چشمه کارستی تنگاب فیروزآباد توسط ماده رنگی رودامین B پرداختند. آن­ها پس از تزریق ۱۵ کیلوگرم ماده رنگی فلئورسنت رودامین B و نمونه برداری شامل چشمه­ها، چاه­ها، قنات­ها، گمانه­ها و چند نقطه در طول رودخانه فیروزآباد و تجزیه آنها، مشخص گردید که ردیاب عمدتأ در چشمه تنگاب و به مقدار کمی در یک چشمه کوچک در ساحل رودخانه فیروزآباد ظاهر شده است.از نظر این محققان نتایج نشان­دهنده وجود ارتباط بین یال شمالی و جنوبی تاقدیس در محل دره تنگاب است. همچنین بررسی منحنی غلظت- زمان این چشمه و محاسبه سرعت حرکت آب نشان می­دهد که یک مجرای کارستی بسیار توسعه یافته در حد فاصل بین گمانه تزریق و چشمه تنگاب وجود دارد.
زارع و همکاران (۱۳۸۰) منشأ چشمه­ی هفت­خان در دشت بیضای فارس را مورد بررسی قرار دادند. آنها از محلول اشباع حاوی ۳ تن کلرید سدیم به عنوان ردیاب به داخل یک چاه آبرفتی در بالادست چشمه­ی مذکور استفاده کردند. از چشمه، چاه تزریق و دو چاه در حد فاصل آن­ها، در چند عمق، نمونه برداری به عمل آمده و غلظت یون­های کلر و سدیم و هدایت الکتریکی(EC) در نمونه­ها اندازه گیری گردیده است. پس از برداشت بیش از ۳۰ نمونه برداری، هیچ گونه اثری از ردیاب تزریقی، در چشمه دریافت نگردید، اما بر اساس روند تغییرات پارامترهای مذکور و نتایج مطالعات هیدروژئوشیمیایی در منطقه، تفاوت میان آب چاه­ها و چشمه و همچنین احتمال وجود یک جریان نشتی از لایه ­آهکی سروک به داخل آبرفت، گزارش گردید.
زارع و همکاران (۱۳۸۱) مطالعه­ ای را به منظور نحوه حرکت شوری و شور شدن آب چشمه­های واقع در یال جنوبی کوه رحمت انجام دادند. با تزریق ماده رنگی اورانین به داخل یک چاهک تزریق در نزدیکی یکی از چشمه­های محل مورد مطالعه و نمونه­برداری از چاهک­های بالادست و پایین­دست آن، غلظت رنگ در نمونه­ها اندازه ­گیری شد و با توجه به منحنی­های غلظت- زمان، مقدار پراکنش در جهت­های طولی و عرضی برآورد و پدیده ­های دیگر مورد بررسی قرار گرفت. آن­ها با بهره گرفتن از این منحنی­ها، زمان ظهور ردیاب و غلظت آن در مکان­های دیگر پیش ­بینی و با نتایج صحرایی مقایسه کردند. همچنین آنالیز حساسیت پارامترهای مؤثر در انتقال مادۀ آلاینده (شوری) انجام شد و تأثیر هر یک از عوامل مؤثر در انتقال نمک در محیط متخلخل و اشباع آب زیرزمینی که در شوری چشمه­های کارستی تاقدیس رحمت مؤثر می­باشند، نیز مشخص گردید.
نقوی و همکاران(۱۳۸۴) به بررسی تاثیر کود گاوی بر برخی خصوصیات فیزیکی و ضرایب هیدرولیکی و انتقال برماید در یک خاک لوم شنی در کرمان پرداختند. نتایج آن­ها نشان داد که افزودن کود دامی باعث کاهش جرم مخصوص ظاهری، افزایش تخلخل، مقدار ماده آلی و رطوبت خاک در بیشتر پتانسیل های ماتریک شده است. همچنین افزودن کود دامی باعث تغییر ضرایب هیدرولیکی خاک گردید. مقدار برماید در نیم رخ پلات­هایی که کود دامی دریافت کرده بودند، کمتر انتقال پیدا کرد. مشابه همین نتایج از بررسی مرکز جرم ردیاب در زمان­های نمونه­برداری به دست آمد
خانلری و همکاران(۱۳۸۵)به منظور اطمینان از عدم فرار آب از مخزن کارستی سد گرین که در ۱۹ کیلومتری جنوب غرب نهاوند بر روی رودخانه گاماسیاب احداث شده است و همچنین تعیین جهت جریان آب زیرزمینی در منطقه، عملیات ردیابی در حوضه احداث سد، را انجام دادند. ایشان در تحقیق خود اقدام به تزریق ردیاب هیدرولوژیکی اورانین در چشمه­های اطراف از جمله چشمه امید گمانه­های RGL2 وRGL1 کردند و گزارش کردند که مسیرجریان آب زیرزمینی از ارتفاعات منطقه به طرف مناطق شمالی و شمال غرب می­باشد.
کریمی و همکاران (۱۳۸۶) مطالعات هیدروژئولوژیکی و یک مرحله عملیات ردیابی با ماده رنگی اورانین را در تکیه­گاه راست سد پاتاق کرمانشاه به منظور شناخت سیستم جریان و بررسی مسئله فرار آب از تکیه­گاه راست سدانجام دادند. بر اساس تحقیق آن­ها، دو نوع رژیم جریان در تکیه گاه راست سد موجود شناسایی گردید. آن­ها گزارش کردند که در این محدوده یک رژیم جریان مجرایی که رفتاری سیفونی دارد و سرعت جریان در آن حدود ۱۰ متر بر ساعت می باشد، و یک سیستم جریان افشان که سرعت جریان آب در آن حدود یک متر بر ساعت می باشد وجود دارد. بر اساس تحقیق فوق، با احداث یک پرده آب بند احتمالأ می­توان از فرار آب از تکیه گاه راست این سد جلوگیری نمود. ایشان نتیجه ­گیری کردند که بررسی مسئله فرار آب از مخزن سد نیاز به مطالعات تکمیلی دارد.
رضایی و بوستانی(۱۳۸۸) به بررسی ویژگی­های ردیاب­ها به هدف گزینش ردیاب مناسب در چشمه آبشار یاسوج پرداختند. هدف آن­ها گزینش ردیاب مناسب در چشمه آبشار یاسوج، اثر فاکتورهای محیطی همچون pH، نور، دما، شوری، کلر، جذب در محیط رسوبی و آلودگی­های هیدروکربوری بر تعدادی از ردیاب­های عمده مورد استفاده در مطالعات ردیابی بود. از نظر این محققان توجه به ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی آب، خصوصیات لیتولوژیکی سنگ مخزن و شرایط زمانی و مکانی آزمون ردیابی، نقش تعیین کننده ­ای در انتخاب نوع ردیاب دارد.
صدقی اصل و همکاران (۱۳۸۹) به بررسی چگونگی حرکت مواد ردیابی درون زهکش­های سنگریز در مقیاس آزمایشگاهی پرداختند و سرعت­های متوسط و حداکثر جریان را برای شرایط مختلف تعیین کردند. آنها گزارش کردند که رفتار مواد ردیابی به خصوصیات فیزیکی مصالح و همچنین ویژگی­های هیدرولیکی جریان بستگی زیادی دارد.
کمالی و همکاران(۱۳۸۹) به بررسی تعیین حوضه آبگیر و شعاع حفاظتی چشمه آبشار کارستی مارگون پرداختند. از نظر زمین­ شناسی مهم­ترین سازند کارستی منطقه سازند آسماری – جهرم است که دارای ویژگی انحلال و کارستی شدن بوده و چشمه مارگون نیز در این سازند مظهر می­یابد. ژئومورفوولوژی پدیده ­های کارستی موجود در منطقه و به طور ویژه ریخت­های انحلالی سازند آسماری- جهرم مورد بررسی قرار گرفته است. بارزترین پدیده ژئومورفولوژیکی کارست منطقه مجموعه آبفروچاله­های کارستی است که در کوه برم فیروز و در سازند سروک دیده می­ شود. حدود ۲۵۹ آبفروچاله در کوه برم فیروز وجود دارد که این آبفروچاله­ها در امتداد یک مسیر مشخص ردیف شده ­اند. یکی از آبفروچاله­ها جهت تزریق ماده ردیاب، انتخاب گردید با توجه به نتایج مطالعات مذکور و با بهره گرفتن از روش­های محاسبه بیلان اجمالی، سه محدوده حفاظتی (درجه­ یک، دو، سه) برای چشمه مذکور تعیین شد که بر همین اساس مطالعات ردیابی با بهره گرفتن از ۲ کیلوگرم ماده رنگی اورانین در منطقه انجام شد. نتیجه مطالعات ردیابی محدوده حفاظتی درجه یک تعیین شده با بهره گرفتن از سایر مطالعات را تأیید نمود.
اجل­ لوئیان (۱۳۹۱) به بررسی خصوصیات آبخوان­های چند لایه توسط آزمایش نمک­­­سنجی پرداخت. در این آزمایش محلول نمک طعام را در نقطه­ای وارد لایه آبدار نمود و در نقاط دیگر پایین دست هدایت الکتریکی آب را در اعماق مختلف اندازه گیری کرد. ایشان نتیجه گرفت که نمک­سنجی یکی از آزمایش­های مکمل مطالعات ردیابی بوده و می­توان جهت تخمین درصد ماده بازیابی از هر یک از بخش­های هیدروژئولوژیکی لایه­ های آبدار استفاده کرد. ضمن اینکه می­توان جهت بررسی مسیر حرکت آب، ارزیابی سرعت جریان آب زیرزمینی، تخمین ضریب نفوذپذیری و سایر مشخصه­های لایه­ های آبدار آن­را به کار برد.
۲-۳- انتقال املاح در خاک
بررسی حرکت املاح درخاک چه از لحاظ اقتصادی چه از لحاظ اکولوژیکی وچه از لحاظ سلامتی امری اجتناب ناپذیر است. از این رو، حرکت آب واملاح در خاک از دهه­های پیش مورد توجه بوده است. این مسئله، درچند دهه­ اخیر، توجه بسیاری از مطالعات دانشگاهی را چه درقالب ستون­های خاکی آزمایشگاهی و چه در قالب لایستمیتر و چه در قالب وسیع­تر در مزرعه به خودجلب نموده است. بررسی حرکت املاح در دو دهه­ اخیر به عنوان یکی از مباحث قابل توجه مطرح بوده به طوری که اخیرأ حجم زیادی از مطالعات در زمینه­ علوم خاک را به خود اختصاص داده­ است.
زنگ ^[۳۹]و همکاران (۱۹۹۶) بر روی انتقال املاح از ناحیه­ی وادوز یک پژوهش مزرعه­ای انجام دادند و میزان رطوبت و کلر را در اعماق مختلف و در زمان­های مختلف اندازه گرفتند و گزارش کردند اثر تغییرات عمقی خاک بر توزیع آب خاک به طور نسبی کم بود. از طرف دیگر توزیع غلظت بویژه در ناحیه­ی پیک در پروفیل عمودی تغییرات زیادی در مزرعه نشان داد، مقایسه­ نتایج حاصل از مدل­های برازش شده با داده ­های مزرعه­ای نشان داد که مدل میانگین غلظت را به طور منطقی برآورد می­ کند اما پراکندگی مقیاس خلل و فرج تأثیر معنی­داری در برآورد واریانس غلظت داشت.
اندرو ^[۴۰]و همکاران(۱۹۹۶) به شبیه­سازی اثرات مدیریت آبیاری روی بیلان نمک و بیلان آب در خاک­های باتلاقی زهکشی شده پرداختند. آن­ها از مدل ماکرو برای شبیه­سازی استفاده کردند. ایشان اثر کاهش مقدار آب آبیاری ورودی بر روی بیلان نمک و آب و رشد گیاه در یک خاک رسی شور زهکشی شده در اقلیم مدیترانه را مورد بررسی قرار دادند. مدل در ابتدا به طور موفقیت­آمیزی در برابر اندازه گیری­های مزرعه­ای از قبیل بیلان کلراید و آب خاک و اعماق سطح ایستایی و جریان خروجی زهکش­ها در طی فصل رشد ١٩٨٩، واسنجی گردید. سپس مدل برای یک دوره­ شبیه سازی سه ساله با فرض دو کاربرد مختلف آبیاری (کاهش ۶٠ و ٧۵ % مقدار آب آبیاری نسبت به مقدار آبیاری در سال ١٩٨٩) و دو تناوب متفاوت ( ١٢ یا ۶ آبیاری در هر فصل رشد) ارزیابی شد.
السورد^[۴۱] و همکاران (۱۹۹۶) به بررسی انتقال نمک در خاک غیر اشباع پرداختند. آن­ها اهداف خود را از این پژوهش بصورت زیر بیان کردند: (۱) بررسی کارآیی دو روش نمونه­برداری در توصیف انتقال نمک­ها تحت شرایط پایدار (۲) مقادیر پارامترهای ورودی مورد نیاز در مدل­های انتقال نسبت به افزایش عمق آبشویی چه مقدار تغییر می­ کنند. برماید، نیترات و کلراید را بطور متوالی در یک کرت که مجهز به دو دستگاه نمونه­بردار، مستقر شده در اعماق ۲۵ /. و ۶۵ / . متری است، بکار بردند. هر کدام از این دو دستگاه مجهز به ۱۲ نمونه بردار از محلول خاک بود. در پایان آزمایش آن­ها از سر تاسر کرت دو در دو متری تا عمق دو متر نمونه برداری کردند جرم بازیافت شده به­وسیله­ نمونه بردارها از محلول خاک از ۶۳ تا ۸۳ % برای سه ردیاب متفاوت بود و مقدار جرم به­دست آورده شده با کمک حفاری خاک از ۹۶ تا ۱۰۵ % بود.
میانگین سرعت نمک­ها تخمین زده شده با داده ­های حاصل از نمونه­بردارها از محلول خاک بطور معنی­داری کمتر از مقادیر تعیین شده به­وسیله­ حفاری خاک بود. میانگین سرعت املاح تعیین شده از حفاری خاک دلالت بر حجم انتقال موثر برابر با ۸۲۸% برای سه ردیاب میکند. نمونه­بردارها از محلول خاک و حفاری خاک مقادیر مشابهی از پراکندگی عمودی را برآورد می­ کنند. هر دو روش نمونه برداری پراکندگی وابسته به مقیاس را نشان می­ دهند که در آن پراکندگی بطور خطی با متوسط زمان اقامت افزایش می­یابد.
۲-۴- مدل­سازی عددی حرکت جریان و املاح
مدل Seep/w و Ctran/w یک مدل یا زیر برنامه اجزای محدود هستند که زیر مجموعه ­ای از مجموعه نرم افزاری­های GEO-SLOPE بوده و برای بررسی شرایط نشت و جریان و شبیه­سازی پخش و انتقال آلودگی در محیط متخلخل استفاده می­شوند.
عفیفی (۱۳۸۵) با بهره گرفتن از مدل رایانه­ای Seep/w که از روش اجزای محدود به بررسی و محاسبه نشت پرداخت و به بررسی عوامل موثر بر اثر دیوار آب­بند در کاهش نشت از زیر سدهای خاکی پرداخت.
میرانی مقدم و اسپندار (۱۳۸۸) پدیده نشت آب از پی سد بیدواز اسفراین را با بهره گرفتن از مدل­سازی دو بعدی مورد بررسی قرار دادند. بدین منظور با بهره گرفتن از نرم­افزار Seep/w از بسته نرم­افزاری GEOSLOPE که بر اساس روش اجزاء محدود طراحی شده، یک مدل دو بعدی از پی مرکزی و بدنه سد مذکور تهیه شد. مدل سازی در تراز ۱۵۰۴ مخزن و در یک مقطع سد انجام گرفت و با بهره گرفتن از داده ­های ابزار دقیق سد و نیز میزان نشت در این تراز مدل کالیبره شد. سپس نتایج این مقطع برای کل بدنه و پی مرکزی سد مورد استفاده قرار گرفت. از مدل کالیبره شده برای پیش ­بینی میزان نشت در ترازهای ۱۵۱۶و ۱۵۳۰ مخزن استفاده گردید. نتایج حاصل از مدل­سازی آن­ها بیانگر این است که میزان نشت که از طریق پی مرکزی و بدنه سد صورت می­گیرد، بسیار کم بوده و در مقابل نشت کل ساختگاه ناچیز می­باشد. بیشترین میزان نشت سد از جناحین سد و مقدار کمی از فضای زیر پرده تزریق عبور می­ کند. مقادیر نشت در پرده پی مرکزی، خیلی کم و در هسته سد تقریبأ صفر است.
زارع و همکاران (۱۳۸۹) با بهره گرفتن از مدل Seep/w مدلی برای آب بندی تکیه­گاه راست سد غازان خوی ارائه کردند. مشکل اساسی در این سد ضخامت زیاد آبرفت­های منطقه در پی سد و وجود سنگ­های هوازده و با نفوذپذیری بالا در تکیه­گاه است. نتایج آن­ها نشان داد که به دلیل وجود لایه­ های با نفوذپذیری بالای کنگلومرا در زیر هسته سد، نشت آب از آن محسوس است، لذا با توجه به خصوصیات زمین­ شناسی محل برای آب­بندی تکیه­گاه راست سد این موارد را پیشنهاد کردند: ۱- اجرای پرده آب­بند متصل ۲- اجرای پتوی بتونی. همچنین به دلیل وجود میان لایه­ های نفوذپذیر علاوه بر لایه نفوذپذیر اصلی در زیر هسته اجرای پتوی آب­بند برای جلوگیری کامل از نشت بهتر به نظر می­رسد.
رجائی بایگی و علوی (۱۳۹۰) به ارزیابی اثر زهکش­های افقی در ایمن­سازی دیواره­هایی با شیب­های ۲۶ درجه و ۱۸ درجه در مناطقی با خاک رسی و ماسه­ای ریز دانه پرداختند. جهت مدل­سازی از نرم­افزارهای Seep/w، Slope/wوXstable استفاده و در ابتدا اثر چند زهکش در فواصلی مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس تأخیر هر زهکش را به تنهایی بررسی کردند. نتایج آن­ها نشان­دهنده این موضوع می­باشد که زهکش­ها در نزدیکی پای شیب اثر بیشتری در افزایش ضریب اطمینان دارا می­باشند.

” باد” استعاره از” پوچ بی قدر” است. نسیم بوستان را به شرط نیاوردن بوی دوستان ، به باد( مشبهٌ به )تشبیه کرده است . ضمناً ” باد ” در مصراع دوّم ، تداعی کننده ی باد مخالف که کشتی دشمن را به ساحل لشکریان ایران آورد، نیز هست .
ذخارت: پرباری
هر دلی کز مهر آن مه روی دارد ذرّه ای در گداز آید چو موم ارفی المثل خارا بود
(هماان:۲۱۹)
دل دارای ذرّه ای مهر آن محبوب (مشبه مرکب) همچون “موم” (مشبه به مفرد محسوس)
وجه شبه:گذاختن.
شرط تشبیه :اگر چه خارا باشد.
۲-۳-۱۰- تشبیه تفضیل
مشبه را بر مشبهٌ به برتری می دهند:
یکی دختری داشت خاقان چو ماه کجا ماه دارد و زلف سیاه
(فردوسی،۱۹۶۸: ۲۰۹/۴)
ظاهر آن است که بر صفحه ی منشور جمال مثل ابروی دلارای تو طغرایی نیست
(همان: ۱۲۱)
صفحه ی منشور: کتاب و نامه ی گسترده
صفحه ی منشور جمال : تشبیه بلیغ (جمال ← صفحه ی منشور).
طغرا : دست خواجو مختصر شاه در پایان نامه های مهم سلطنتی به همراه مهر سلطان. (استعاره)
در عالم زیبایی، ابروان تو طاق و تک است. در مصراع دوّم با کاربرد استعاره ، معنا را بیان کرده است. (استعاره) در معنای کل، تشبیه تفضیل نهفته است و “ابروی دلارای یار” را بهتر از “طغرا” دانسته است.
اضافه ی تشبیهی (محسوس به محسوس و معقول (وَجدانی) به محسوس)
بسی تحمّل خار جفا بباید کرد که تا نهال موّدت، گلی به بار آرد
(همان: ۱۴۸)
خار جفا (جفا ← خار) و نیز نهال مودّت (مودّت ← نهال) دو تشبیه بلیغ است که به ترتیب با وجه شبه “آزردن” که در جفا ذاتی و در خاراعتباری و عرضی است و کمال اتّصال و دوستی در ترکیب دوّم، صورت گرفته است ” گل به بار آوردن” که به صورت گروه فعلی در شعر آمده است ” اضافه ی تبعیّه ” (مستعار و مستعارٌله ) است از : ثمر دادن و نتیجه بخش بودن.
نقّاش که او صورت ارژنگ نگارد کی چهره ی گلچهر چو اورنگ نگارد؟
(همان: ۱۴۹)
در جنب جمال تو بود صورت دیوار هر نقش که صورتگر ارژنگ نگارد
(همان: ۱۴۹)
“ارژنگ” نام کتاب مشهور “مانی” است که به صورت “ارتنگ و ارثَنگ” نیز به کار رفته است. وی ادّعای پیامبری داشته و کتاب یاد شده تفصیل آیین و شریعت اوست. “مانی” صورتگری ماهری بوده است و در ارژنگ نقّاشی ها و صورت های شگرفی، تصویر کرده بوده است.
در مصراع دوّم که استفهام انگاری است یک تشبیه (صورت گلچهر چو اورنگ) به کار برده است (صورت زیبایی چون “اورنگ”).
بیت دوّم یک تشبیه مرکّب به مقیّد است : صورتگرهای مانی در ارژنگ را در قیاس با چهره ی زیبای یار (مشبّه) به “نقّاشی ها و صورت های بی جان روی دیوار ” (مشبّهٌ به )مانند نموده است.
۲-۳-۱۱-تشبیه تمثیل
تشبیهی که مشبهٌ به آن مرکب باشد و جنبه مثل یا حکایت داشته باشد، تشبیه تمثیل است. در این نوع تشبیه، مشبه، امری معقول و مرکب است که برای تقریر و اثبات آن، مشبهٌ بهی مرکب و محسوس ذکر می شود:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آگاه نیست آدمی از گشت روزگار شادان همی نشیند و غافل همی رود
مانَد بر آن که باشد بر کِشتی روان پندارد اوست ساکن و ساحل همی رود
(مسعود سعد، ۲۲۹:۱۳۵۴)
مشبّه، آگاه نبودن آدمی از گشت زمان و غفلت و شادمانی او.
مشبّه به: نشستن آدمی در حشتی و تصور او بر این که او ساکن است و ساحل حرکت می کند.
وجه شبه: غفلت حاصل از توهّم و ظاهر بین.
(شمیسا، ۴۴:۱۳۷۲ )
۲-۳-۱۲-اضافه تشبیهی
تشبیهی است که مشبه به مشبهٌ به یا مشبهٌ به مشبه به صورت ترکیب اضافی به هم با کسره ی اضافه وابسته شده باشند:
ابروی کمان یا کمان ابرو
همه اضافه های تشبیهی را نی توان به صورت بالا، معکوس، ارائه داد. معمولاً مشبهٌ به
به مشبه اضافه می شود:
دریاییِ دانش، خورشید معرفت.
شبی زِیت فکرت همی سوختم چراغ بلاغت بیفروختم
(سعدی، ۴۲۸:۱۳۷۳)
“زیت فکرت” و “چراغ بلاغت” اضافه تشبیهی و تشبیه بلیغ و صریحند.
وَجُدا نیات: وجدا نیّات چیزهایی هستند که به وسیله وجدان، ادراک می شوند مانند لذّت و اَلَم حسی و داخلی در قسم عقلی هستند، زیرا ادراک آنها به توسط قوای باطنه است، مانند:
اَلَم عشق لذّتی دگر است رنج عُشّاق را حتی دگر است
روزی که نماند زغم عشق تو خواجو اسرار غمش بر ورق دهر بماند
(خواجو:۱۸۹)
ورق دهر: ترکیب بدیعی است و کمتر در آثار سبک عراقی یافت می شود. دهر را به ورق (مجازاً به کتاب) مانند کرده است. وجه شبه: ثبات و ماندن نوشته بر ورق و ماندن آثار زندگی هر کس در روزگار (دهر)
ز روزگار جفا نامه ای که عرض افتاد مدام بر ورق روزگار خواهد ماند
(همان: ۱۹۰)
در این بیت به جای ورق دهر “ورق روزگار” آورده که بلیغ تر و شیواتر است، افزون بر این وجود حرف را در مصراع اول و دوم، واژه “روزگار” را دست چین تر و گزیده تر می نماید.

ارزش ذاتی امور پیچیده و مرکب، مانند زندگی، کاملاً بر اساس ارزش‌های ذاتی لذت­ها و الم‌هایی که در آن وجود دارد معین می­ شود.
گفته‌شده آریستپوس شاگرد سقراط به چنین دیدگاهی قائل بوده است. او که مؤسس مکتب کورنائی است لذت را هدف اخلاق می‌داند ولی افراط را در این زمینه نادرست می‌شمارد.(کاپلستون، ۱۳۶۸)
لذت‌گرایی محدود یا اپیکوری
اپیکور برخلاف آریستپوس کوشیده است تقریر عمیق­تری از لذت‌گرایی به دست دهد. به‌طور خلاصه می­توان اندیشه اخلاقی اپیکور را در پنج اصل خلاصه کرد:(مصباح یزدی، ۱۳۸۴)
لذت عبارت است از فقدان الم
لذت روحی به دلیل دوام بیشترش، بر لذت جسمانی ترجیح دارد و به همین دلیل برای از میان بردن الم فعلی یا اهمیت ندادن به آن، می‌توان از لذت روحی و عقلانی استفاده کرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ارزیابی و سنجش عقلانی لذت‌ها و الم‌ها به ما این امکان را می‌دهد که از یک زندگی بهره­مند شویم که در آن لذت بادوام، بیشتر از درد گذرا باشد.
از امیال و خواسته‌های فراوان انسانی ما باید فقط آن دسته از امیال را ارضا کنیم که ضروری و طبیعی باشند.
هرچند لذت دارای خیر ذاتی است؛ اما امور دیگری از قبیل سعادت و مصلحت‌اندیشی را نیز می‌توان دارای خیر ذاتی دانست.
اپیکور با قبول اینکه لذت روحانی بر لذت جسمانی ترجیح دارد، معتقد بود بر‌آورد عقلانی در باب منابع لذت و درد دست‌یابی انسان را به زندگی‌ای که در آن لذت دیرپا بر درد گذرا غالب باشد، ممکن می‌سازد. (لارنسی سی، ۱۳۷۸).
میل، بنتام و نفع عمومی
چنانچه در دو تقریر گذشته از لذت­گرایی مشاهده شد، متعلق لذت در آن دو، خود شخص یعنی فاعل اخلاقی بود. اشکال عمده این نوع لذت‌گرایی این است که تنها لذت خود انسان را معیار درستی می‌شناسد. توجه به این نکته برای «جرمی بنتام «و شاگردش «جان استوارت میل «بسیار مهم بود که تنها لذت من نیست که اهمیت دارد بلکه سعادت یا نفع شخصی هرکسی که نسبتی با عمل من دارد نیز مهم است. این ایده پایه نظریه‌ای شد که علی‌رغم تفاوت‌های عمده‌اش با لذت­گرایی شخصی تقریری دیگر از لذت‌گرایی به دست دهد. بنتام و میل یک لذت‌گرا بودند و مانند نیاکان لذت‌گرایشان به این اصل اساسی معتقد بودند که لذت تنها خیر و الم تنها شر است. این نکته به‌وضوح در جملات آغازین کتاب مبانی اخلاقیات و قانون‌گذاری بیان‌شده است. در ابتدای این کتاب آمده: «طبیعت، بشر را تحت سیطره دو ارباب مطلق، لذت و الم قرارداده است. فقط به دلیل آن‌هاست که آنچه را باید انجام دهیم، خاطرنشان می‌کنیم و آنچه را می‌خواهیم انجام دهیم، تعیین می‌کنیم. «(پالمر، ۱۳۸۵).
لذت‌گرایی خاصی که این دو بدان قائل بودند به سودگرایی یا قاعده نفع عمومی مشهور است. اصل محوری در سودگرایی این است که اصول اخلاقی حاکم بر اعمال ما باید با توجه به تأثیرشان بر همه افراد ذی‌ربط داوری شوند، خواه به بیشترین سعادت برای بیشترین افراد بینجامد یا نه. ازنظر بنتام معیار اخلاقی درست اصل سود است و غایت اخلاقی که در تمام اعمال باید به دنبال آن باشیم همانا بیشترین غلبه ممکن خیر بر شر در کل جهان است. (فرانکنا، ۱۳۸۳).
تفاوت عمده لذت‌گرایی تبلوریافته در سود‌گرایی با لذت‌گرایی شخصی در این است که در سود‌گرایی لذت همه موردتوجه است. در این تقریر از لذت نکته بسیار مهم نحوه محاسبه لذت و تعیین بیشتر یا کمتر بودن آن است. بنتام هفت معیار را برای بررسی و اندازه ­گیری لذت‌ها معرفی می­ کند. پیش‌فرض اساسی سخن بنتام این است که لذت و الم‌های انسانی قابل‌اندازه‌گیری کمی‌اند و بدین ترتیب می‌توان بر اساس نوعی محاسبه اخلاقی حکم به صواب و یا خطا بودن اعمال کرد. حاصل جمع لذت‌ها یا الم‌های موردبحث منتظر است با میزان لذت یا المی که این اعمال در بردارند.

محاسبه لذت ازنظر بنتام
محاسبه لذت در دیدگاه بنتام بر این نظر مبتنی است که لذت­ها و الم‌های انسانی قابل‌اندازه‌گیری‌اند؛ و بدین ترتیب می‌توان بر اساس نوعی «محاسبه لذت اخلاقی«حکم به صواب و یا خطا بودن اعمال کرد؛ حاصل جمع لذت­ها یا الم‌ها متناظر است با میزان لذت یا المی که این اعمال در بردارند. بنتام می‌پذیرد که تجربه لذت بسیار پیچیده است و لذت‌های خالص اندک شمارند و بالاخره این‌که بیشتر لذت‌ها با درد عجین شد‌ه‌اند. بر این اساس و با در نظر گرفتن همه این عوامل بنتام هفت شاخص برای محاسبه لذت معرفی می‌کند. وی معتقد است برای یک انسان فی‌نفسه بر طبق شرایط چهارگانه زیر مقدار لذت یا الم بیشتر یا کمتر خواهد شد: (فرانکنا، ۱۳۸۳).

1. 1. قطعیت یا عدم قطعیت

1. 1. نزدیکی یا دوری

زمانی که مقدار لذت یا المی به‌منظور ارزیابی گرایش عملی که به‌وسیله آن ایجادشده ‌است، ملاحظه می‌شود، باید به دو شرط زیر نیز توجه جدی کرد:(پالمر، ۱۳۸۵)

1. 1. بار‌آوری، یا امکان این‌که به دنبال آن، عواطفی از همان سنخ پدید ‌آید. به این معنا که اگر لذت باشد در پی آن لذت و اگر درد باشد در پی آن آلام پدید آید. به این معنا که این لذت چه میزان لذت دیگر به همراه خود به ارمغان خواهد آورد؟ یا برعکس.

1. 1. خلوص، یا امکان این‌که به دنبال آن عواطفی از سنخ متضاد پدید آید. به‌عنوان‌مثال اگر کسی مقداری پول پیدا کند یا بدزدد قطعاً به‌واسطه خرج کردن این پول لذتی خواهد برد اما لذت بردن او همچنین همراه است با دردی که به‌واسطه احساس گناه و شرمندگی برایش پدید‌ می‌آید؛ بنابراین می‌توان گفت این لذت، خالص نیست زیرا مقداری الم با خود به همراه دارد.

1. 1. گستردگی، آخرین شرط در محاسبه لذت تعداد افرادی است که مشمول لذت یا الم می‌شوند.

نظریهخواسته‌ها^[۲۰]
بر اساسایننظریهنشاطوخوشبختیبهمعنایدستیابیبهخواسته‌هااستوزمانیکهفردخواستهخودتعریف«دستیابیبهشادیورهاییازغم«رادرقالبمی‌کندنظریهخواسته‌ها،نظریهلذت‌گراییرانیزدربرمی گیرد (سلیگمن،٢٠٠٢).
نظریهدستیابیبهارزش‌ها^[۲۱]
بر اساسایننظریهنشاطیکاحساسفردینیست،بلکهواقعیتیمستقلازاحساساتفردیاستوعبارت استازدستیابیبهچیزهاییکهازنظرعمومواقعاًارزشمندبه‌حسابمی‌آیند. مثلاًاگرکودکانخیابانیاحساسنشاط،خوشبختیورضایتکنندممکناستبر اساسنظریهلذت‌گرایییانظریهخواسته‌هاشادوخوشبختبه‌حسابآیندامابر اساسایننظریه،افرادیشادوخوشبختقلمدادنمی‌شوند (دارلینگواستینبرگ،۱۹۹۳)
اگر درست بودن را به خوب بودن تعبیر کنیم، می‌توانیم سه نامزد اصلی برای نظریه ارزش لیبرالی تشخیص دهیم. نخستین نظریه که پیش‌تر مطرح شد کمال‌گرایی جان استوارت میل است. ازآنجاکه کمال‌گرایی نظریه‌ای درباره کنش صحیح است – اینکه درستی مشتمل بر چیزی است که میل «فایده به وسیع‌ترین معنای کلمه«می‌خواند، یعنی شکوفایی انسانی می‌توان کمال‌گرایی را رویکردی به اخلاقیات دانست. بااین‌حال، آشکار است که این رویکرد نظریه‌ای در باب ارزش یا خیر را نیز پیش‌فرض می‌گیرد: غایت ارزش انسانی شکوفایی شخصیت یا داشتن یک زندگانی خودمدار است. رقیب این نظریه عینیت‌گرایی ارزش، دو رویکرد لیبرال دیگر هستند: پلورالیسم (تکثرگرایی) و سوبژکتیویسم (ذهنی‌گرایی)
آیزایا برلین در دفاع مشهورش از آزادی منفی، تأکید می‌کند که ارزش‌ها یا اهداف، متکثر‌ند و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان یک درجه‌بندی موجه غیرشخصی از این اهداف ارائه داد. به‌علاوه، برلین می‌گوید که پیگیری یکی از اهداف ضرورتاً منجر به عدم تحقق دیگر اهداف می‌شود. به‌این‌ترتیب اهداف تصادم پیدا می‌کنند، یا به بیان رایج اقتصادی، پیگیری یک هدف ضرورتاً به بهای هزینه کردن فرصت پیگری دیگر اهدافی است که توافقی بر سر کم‌ارزش‌تر بودنشان نیست. پس هیچ شیوه غیرشخصی موجهی برای درجه‌بندی اهداف وجود ندارد و هیچ راهی نیست که بتوان به همه اهداف دست‌یافت. نتیجه اینکه هر شخصی باید خود را وقف اهدافی کند که بهای آن‌ها را با چشم‌پوشی از دیگر اهداف می‌پردازد. به‌این‌ترتیب، در نظر تکثرگرا، خودمداری، کمال یا شکوفایی ضرورتاً در مرتبه‌ای بالاتر از لذت‌گرایی، حفاظت از محیط‌زیست یا برابری اقتصادی قرار نمی‌گیرد. همگی این اهداف برای جلب نظر ما باهم رقابت می‌کنند، اما ازآنجاکه باهم ناسازگارند، هیچ گزینشی را نمی‌توان برای همگان درست انگاشت.
پلورالیست ذهنیت‌گرا نیست: اینکه ارزش‌ها بسیار، رقیب و ناسازگارند به‌منزله وابستگی‌شان به تجربه سوبژکتیو نیست؛ اما این ادعا از دیرباز بخشی از سنت لیبرال بوده که ارزش‌های شخص مبتنی بر تجربه اوست که از شخصی به شخص دیگر فرق می‌کند. در نظر هابز، امیال خود شخص است که برایش ارزشمندند. لاک هم یک «نظریه ذوقی ارزش«پیش می‌نهد (گاوس، ۱۹۸۶)
ذهن هم مانند ذائقه سلیقه‌های گوناگون دارد؛ تلاش برای خشنود کردن همگان با ثروت یا افتخار همان‌قدر عبث است که تلاش برای ارضای ذائقه همگان با پنیر یا خرچنگ؛ که گرچه نزد برخی بسیار مطبوع و لذیذ‌ند، برای دیگران به‌غایت تهوع‌آور و زننده‌اند: و بسیاری شکم‌گرسنه را به چنین غذاهایی که ضیافت آرای سفره دیگران است برتری می‌دهند. به همین سیاق، در نظر من فیلسوفان قدیم که بیهوده به دنبال این پرسش بوده‌اند که خیر غایی چیست؟ آیا ثروت است یا لذات جسمی، یا فضیلت است یا تأمل: و این تحقیق همان‌قدر بخردانه باشد که می‌پرسیدند بهترین طعم کدام است؟ آیا در سیب است، در سرب است، یا در گردو؛ و بر این پایه فرقه‌هایی درست کنند؛ زیرا … طعم‌های مطلوب بستگی به خود چیزها ندارند، بلکه مطلوبیتشان در این یا آن غذای خاص است که در آن تنوع بسیار است.
کمال‌گرا، تکثرگرا و ذهنیت‌گرا در یک نکته کلیدی اتفاق‌نظر دارند: اینکه سرشت ارزش چنان است که مردم شیوه‌های زندگی گوناگونی را پی می‌گیرند. برای کمال‌گرا، علت این گوناگونی این است که هر فردی قابلیت‌های یکه‌ای دارد که ارزش او در شکوفایی آن‌هاست؛ برای تکثرگرا، علت تفاوت شیوه‌های زندگی این است که ارزش‌ها بسیار و ناسازگارند و هیچ حیاتی نمی‌تواند واجد همگی ارزش‌ها باشد، یا از میان آن‌ها دست به‌گزینشی مقبول همگان بزند؛ و به نظر ذهنیت‌گرا، علت تفاوت در این است که ارزش‌های ما ناشی از میل‌ها یا سلیقه‌هایمان است که از فردی به فردی دیگر فرق می‌کنند. پس هر سه این دیدگاه‌ها مدافع این ایده اصلی لیبرال هستند که مردم بخردانه شیوه‌های زیست بسیار گوناگونی را پی می‌گیرند؛ اما این فهم‌ها از خیر به‌خودی‌خود بر سازنده یک اخلاق لیبرالی تمام‌عیار نیستند، زیرا برای پیوند دادن نظریه ارزش لیبرالی با هنجار تساوی آزادی، برهانی دیگر لازم می‌آید. مسلماً در نظر برلین چنین برهانی بسیار سرراست است: چندگانگی ذاتی اهداف نشانگر اهمیت سیاسی آزادی است (کوسیس: ۱۹۸۰). برلین استدلال می‌کند که بزرگ‌ترین ایدئال بشری، تضمین میزانی از آزادی منفی برای همگان است، چراکه اصل «اهداف آدمیان بسیارند«را به رسمیت می‌شناسد و هیچ‌کس نمی‌تواند گزینشی کند که مقبول همگان باشد؛ اما چنین می کند که به‌آسانی نتوان تساوی آزادی و حقوق افراد را از تکثر اهداف مردمان نتیجه گرفت؛ در اینجاست که ذهنیت‌گرایان و تکثرگرایان غالباً به روایت‌هایی از قرارداد گرایی اخلاقی متوسل می‌شوند. منظور آن‌کسانی را هم که تأکید می‌کنند که لیبرالیسم در غایت خود یک نظریه نیهیلیستی است، می‌توان چنین تعبیر کرد که این نتیجه‌گیری موفقیت‌آمیز نیست: به نظر اینان، لیبرال‌ها در نظریه‌های ذهنیت‌گرا یا تکثرگرا گیرکرده‌اند، یعنی نمی‌توانند برابری حقوق و آزادی‌ها را نتیجه بگیرند.
نظریهنشاطوخوشبختیواقعی^[۲۲]
بر اساسایننظریهسهنوعمنبعبراینشاطوخوشبختیوجودداردکهعبارت‌انداز:لذایذزندگی،دلبستگیهایزندگیوکارهایمفیدهدفمند.دومورداولسلیقه‌ایهستندوبهبرداشتشخصیفردازوقایعورویدادهایزندگیبستگیدارنداماموردسومبهنظرسلیگمنبهمعنایانجامکارهاییاستکهبه‌منظور دستیابیبهارزش‌هاصورتمی‌گیرندوهدفیفراترازارضایتمایلاتفردیرادنبالمی‌کنند. بهنظرسلیگمنخوشبختیتلفیقیازسهموردفوقبهشمار می‌رودوخوشبختیواقعیزمانیحاصل می‌شود کهفردبهاینسهمنبعخوشبختیدست‌یافتهباشد (سلیگمن،۲۰۰۲).
دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد درباره زندگی، خوشبختی و عوامل سعادت و بهروزی، به‌گونه‌ای است که پاره‌ای از آن‌ها تعجب آفرین، برخی حیرت‌افزا و تعدادی موجب خنده و یا استهزاء خواهد بود. ازاین‌رو انبوه بی‌شماری از انسان‌های حقیقت‌جو که به دنبال واقعیت ناب مفاهیم و معارف هستند، سرگردان و حیران گشته و گاه سرخورده و اندوهگین می‌شوند. به‌طور مثال؛ «شکسپیر«تمام جهان را صحنه نمایش می‌داند و تمامی مردان و زنان تنها بازیکنان پرده‌های مختلف که نقش خوشبختی یا بدبختی را ایفا می‌کنند. او هستی را دارای ورودی‌ها و خروجی‌های خاص خود می‌داند و انسان‌ها را صاحبان نقش‌های فراوان می‌بیند.
«ویکتور هوگو «معتقد است : «خوشبخت کسی است که به یکی از دو چیز دسترسی دارد: ۱- کتاب خوب ۲- دوستانی که اهل کتاب باشند. سراسر عمر ما تلاشی است پیوسته برای دست‌یافتن به کامیابی و سعادت درحالی‌که شاید خوشبختی همین لحظه‌ای بود که به آن می‌اندیشیدیم. «
اما «والتر اسکات «شهرت را بنیان خوشبختی دانسته می‌گوید: «یک ساعت زندگی باافتخار و شکوه به یک قرن گمنام زیستن می‌ارزد. «چنان‌که «ناپلئون بناپارت «استفاده از لحظه‌ها را کامیابی دانسته، بر این اعتقاد اصرار می‌ورزد و می‌گوید: «ممکن است ببینید من در جنگ شکست‌خورده‌ام، اما هرگز نخواهید دید که من یکی دقیقه از وقت خود را ازدست‌داده‌ام.«اراده قوی پلکان پیروزی و خوشبختی در سخن «گوته «است. او بر این باور است که: «شرط پیروزی و سعادت یک اراده قوی است، شرایط دیگر اهمیت چندانی ندارند. «همان‌گونه که «ادیسون «با گفتاری دیگر این نکته را تأیید کرده در پاسخ به این پرسش که: چه موقع از کار کناره‌گیری می‌کنی؟ گفت: یک روز پیش از مراسم کفن‌ودفنم. برخلاف این نگاه، «کارل سند برگ «زندگی را مانند پیاز می‌داند که انسان‌ها پوست‌های آن را یکی‌یکی می‌کنند و گاهی نیز گریه می‌کنند. «فردریک پرلز«نگاه افراد به خوشبختی، یا ادای خوشبختی و یا واقعیت هستی را به سه گروه جامعه بیان می‌کند و به‌صورتی زیبا می‌نویسد: دیوانه می‌گوید: من «آبراهام لینکن هستم«عصبی می‌گوید: «کاش من آبراهام لینکن بودم«و آدم سالم می‌گوید: «من‌منم و تو تویی.
با تأملی در برخی جوامع درمی‌یابیم که هنوز بسیاری از افراد آویزان کردن خرمهره را به خود، فرزندان و یا وسیله نقلیه، پاشیدن آب پشت سر مسافر و یا نشستن کبوتر، پشت پنجره اتاق را زمینه‌ساز سعادت و خوشبختی می‌دانند، اما رد شدن زیر نردبان، گره کردن انگشتان هنگام خطبه عقد، شکسته شدن آینه عروس و یا یکی از لوازم جهیزیه هنگام چیدن آن‌ها، خولاندن کلاغ بر روی بام و عطسه کردن شخصی وقت شروع کار را سبب تلخ‌کامی، سیاه‌بختی و ظلمت زندگی می شمرند! و گاهی بدان جا می‌رسند که با فال بد، سوءظن و یا تلقین سیه‌روزی و بدبختی، کانون پرمهر و محبت زندگی و همسر دلسوز و کوشای خود را ازدست‌داده و با یأس، نومیدی و اندوه کشنده، روزهای پرنشاط و زیبای خود را تلخ و اندوه‌بار می‌کنند؛ و در پایان با نگاهی واژگون به آفرینش و هستی و گمانی بد نسبت به آفریدگار جهان، زندگی خود را خاتمه می‌دهند!

میزان سهام در اختیار سهامداران عمده

در زمان پذیرش، آمادگی عرضه سهام توسط سهامداران عمده به نحوی باشد که بیشتر از ۹۰ درصد از سهام شرکت در اختیار کمتر از ۱۰ سهامدار نباشد (با تعهد سهامدار عمده، امکان رفع این بند بعد از درج نام شرکت، وجود دارد)

حداقل دوره های سودآوری

در آخرین سال مالی سودآور بوده و امکان تداوم سودآوری آن در آینده وجود داشته باشد

حداقل دوره ارائه گزارشهای حسابرسی توسط حسابرسان مستقل

یک دروه مالی پیش از پذیرش

حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها

نباید از ۲۰ درصد کمتر باشد یا به تشخیص هیأت پذیرش از حد مطلوب برخوردار باشد

کارگزاران بورس
شرکتهایی هستند که افراد برای خرید و فروش سهام باید به آنها مراجعه کنند که به دو دسته دولتی و خصوصی تقسیم میشوند. در واقع کارگزاران، واسطه بین سهامداران و شرکتهای حاضر در بورس میباشند. وظایف کارگزاران عبارت است از:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

الف- انجام معامله
ب- اداره حساب سرمایهگذاری اشخاص
ج- مشاوره و راهنمایی و معرفی شرکت برای پذیرش در بورس
خریدار و فروشنده
که میتوانند افراد حقیقی و حقوقی باشند. یعنی همان صاحبان سرمایه و نقدینگی که میتوانند، مردم عادی یا یک شرکت خاص و یا حتی یک بانک خصوصی یا دولتی باشند.
فهرست رسمی بورس
شرکتهایی که قابلیت معامله شدن در بورس را دارند، در این فهرست موجود میباشند. صدها شرکت در کشور با موضوعات مختلف فعالیت میکنند، اما در بورس فقط شرکتهایی حضور دارند که صلاحیت آنها تصویب شده و نام آنها در فهرست رسمی بورس درج شده است (یحیی زاده فر و خرمدین، ۱۳۸۷).
۲-۲-۸- روش های ورود به بورس اوراق بهادار
سرمایهگذار خود به تحلیل بازار پرداخته و سهام موردنظر خود را انتخاب کند.
با بهره گرفتن از مشاور مالی سهام موردنظر خود را انتخاب کند
از راهنمایی کارگزار برای انتخاب سهام استفاده کند
سهام سبدهای سرمایهگذاری را خریداری کند
برگههای صندوق مشاع سرمایهگذاری
سهام با اختیار معامله(دیرس^[۲۱]، ۲۰۱۲).
۲-۲-۹- روش های تحلیل اوراق بهادار
الف- تکنیکال
تحلیلگران تکنیکال کسانی هستند که اعتقاد دارند قیمت اوراق بهادار کاملاً توسط نیروهای عرضه و تقاضای اوراق بهادار تعیین میشود، در عین حال که عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضا در جای خود میتواند واقعی، قابل مشاهده و یا ذهنی باشد. علاوه بر این تحلیلگران فنی اعتقاد دارند، که با وجود نوسانات هر روزه، قیمت سهام از الگوی مشخصی پیروی میکند و برای دوره های طولانی بدون تغییر باقی میماند. این روش مانند تمام روش های پیشبینی امور، از پیشبینی دقیق تغییرات عاجز است، اما بیان میکند که به بالاترین احتمال، چه رخدادهایی در انتظار قیمت سهم خواهد بود. عوامل مؤثر بر تغییرات قیمت سهام طبق این روش تحلیلی عبارتند از:
بودجه شرکت و پیش بینی سود هر سهم،
تغییرات قیمت سهام در سالیان گذشته و میزان تولید و فروش یکسان،
سیاستهای پولی و مالی کشور،
تقسیم سود سهام،
طرحهای توسعه و افزایش سرمایه،
ترکیب داراییها و سرمایهگذاریها،
اعتبار و سابقه شرکت،
بدهیهای احتمالی،
اطلاعات درونی شرکت و شایعات،
نسبت قیمت به درآمد هر سهم،
عرضه و تقاضای سهام ، و
مدیریت شرکت(اسچوب^[۲۲]، ۲۰۰۷).
ب- بنیادی
تحلیلگران بنیادی متخصصانی هستند، که دیدگاهی بنیادی (مبتنی بر مدیریت و قدرت شرکت و سایر نیروهای غیراقتصادی) را در ارزیابی سهام و تخمین قیمت بنیادی سهام، به کار میگیرند. تجزیه و تحلیل بنیادی، عبارت است از بررسی علمی و عوامل اساسی و بنیادی تعیین کننده ارزش سهام. تحلیلگر بنیادی به بررسی داراییها، بدهیها، فروش، ساختار بدهیهای محصولات، سهم بازار، ارزیابی مدیریت بنگاه و مقایسه آن با رقبا میپردازد و در نهایت ارزش ذاتی سهام را تخمین میزند. ابزار تحلیلگران مالی عبارت است از نسبتهای مالی که از ترازنامه شرکت و حساب سود و زیان طی چند سال به دست میآید(بروکس^[۲۳]، ۲۰۱۰).
ج- تحلیل تصادفی^[۲۴]