انتخاب پرتوهای یون سنگین به علت قابلیت بالای انتقال انرژی به کپسول، بالای ۲۵ درصد در مقایسه با باریکه‌های لیزری با بهره‌ی انرژی کمتر از ۱۰ درصد روشی موثر به ‌شمار می‌رود که به خاطر ناپایداری‌هایی که در اثر نایکنواختی و ناهمزمانی باریکه­های یونی اتفاق می‌افتد، اخیرا بصورت غیر مستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. نور لیزر، ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین روشی است که طراحان از آن برای تراکم کپسول استفاده می کنند [۱۳, ۱۴].

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ۱-۳- نمایی از کپسول هدف [۱]
کپسول هدف در این روش، قرص کوچکی با شعاع کمتر از ، حاوی یک لایه‏ی کروی است که بطور مثال با گاز دوتریوم– تریتیوم بصورت متقارن و یکنواخت بصورت شکل ۱-۳ پر شده است. این لایه، حاوی یک ماده با Z بالا در ناحیه‏ی خارج و DT در داخل است که توده‏ی سوخت را تشکیل می‏دهد.
برای رسیدن به شرایط دما و چگالی بالای مورد نیاز برای همجوشی، باید این کپسول تا جایی که ممکن است به طور متقارن و با انرژی انفجاری خیلی زیادی تابش ببیند. انرژی مورد نیاز، برای راه‏اندازی این فرایند بسیار زیاد است. برای گرمایش یک کپسول سوخت با قطر ، تا دمای ، به اندازه‏ی انرژی مورد نیاز است که این انرژی می‌تواند با نور شدید لیزر یا توسط پرتوهای یونی تامین شود. این مقدار انرژی باید در چند پیکوثانیه به قسمت خارجی لایه‏ی هدف منتقل شود. به دلیل انفجار انرژی روی قسمت خارجی لایه‏ی هدف، این لایه‏ گرم شده بلافاصله یونیزه و تبخیر می‌شود. این فرایند کندگی^[۸] نام دارد. وقتی این قسمت کنده می‌شود، قسمت داخلی و سوخت به دلیل بقای اندازه‏ حرکت، به سمت داخل رانده می‌شود (شکل۱-۴). در حین این رانش، چگالی سوخت تا چند صد گرم بر سانتی­متر مکعب و دمای سوخت تا حد دمای احتراق برای همجوشی افزایش می‌یابند. در نتیجه، احتراق رخ می‏دهد و فشاری به سمت خارج ایجاد می‌شود که بر موج انفجار به داخل غلبه کرده و منجر به انفجاری به خارج می‌شود. بدین ترتیب چگالی و دمای مورد نظر بدست می‏آیند [۱۴].
شکل ۱-۴- مراحل همجوشی به روش محصورسازی لختی[۱۴]
۱-۵-۲- همجوشی هسته­ای توسط کاتالیزور میون(µCF) ^[۹]
روش دیگری برای رسیدن به انرژی همجوشی هسته‌ای در سال ۱۹۵۷ مطرح شد، که تحت عنوان همجوشی از طریق کاتالیزر میون معروف است و یک فرایند همجوشی گسترده و تجدید پذیر است که در دماهای معمولی رخ می‌دهد. همانطور که گفته شد یکی از مهم‌ترین مسایل در فرایند همجوشی، غلبه بر نیروی دافعه‌ی کلونی و ایجاد شرایطی که یون‌ها در محدوده‌ی نیروهای جاذبه‌ی نیرومند هسته‌ای قرار گیرند، می‌باشد. پیدایش میون در مدار اتم هیدروژن، اثر کاهش دافعه‌ی نیروی کلونی دارد. میون ذره‌ای بنیادی است که خواص آن مانند الکترون است، با این تفاوت که جرم میون تقریبا ۲۰۷ برابر جرم الکترون است و ذره‌ای ناپایدار با زمان عمر µS2/2 می‌باشد. پس از گذشت این زمان میون به یک الکترون e^– و یک نوترینوی میونی و به یک پادنوترینوی الکترونی واپاشی می‌کند. بصورت دقیق در اوایل ۱۹۸۰مورد مطالعه قرار گرفت [۱۲].
جرم زیاد میون نسبت به الکترون، به آن اجازه می‌دهد که وارد مدار اتم هیدروژن با شعاع بوهر، ۲۰۷ مرتبه کوچکتر از شعاع الکترون شود و این باعث می‌شود که این اتم هیدروژن نسبت به دیگر اتم‌ها یا یون‌های هیدروژن، سنگین‌تر است. بنابر این، این هسته‌ی سنگین به دلیل کاهش نیروی دافعه‌ی کلونی می‌تواند با صرف انرژی کمتری به اتم‌ها و یون‌های دیگر هیدروژن، بسیار نزدیک شود و هنگامیکه هیدروژن میون‌دار و هیدروژن معمولی به اندازه‌ای به هم نزدیک شوند که تغییرات توزیع بار را احساس کنند، به حدی رسیده‌اند که نیروهای جاذبه‌ی هسته‌ای بین آن‌ها ایجاد شده است و پدیده همجوشی را بوجود می‌آورد بنابر این یکی از روش‌های ایجاد همجوشی در دمای پایین استفاده از کاتالیزور میون است.
میون اولین بار توسط اندرسون^[۱۰] وندرمییر^[۱۱] در سال ١٩٣٧ کشف شد. از طرف دیگر هنگامی که پاول^[۱۲] ذره پایون را در سال ١٩۴٧ کشف کرد، فرانک پیشنهاد کرد که پایون‌های منفی می‌توانند به کمک محصور سازی شیمیایی، واکنشهای همجوشی را کاتالیز نمایند [۱۵]:
pπ + d → pdπ→^۳He + π(۱-۹)
با وجود اینکه، احتمال جذب پایون توسط هسته بسیار بزرگ است، اما پایون زمان کافی برای تشکیل pdπ را نخواهد داشت. یک سال بعد، ساخارف پیشنهاد همجوشی کاتالیزور میونی را مطرح کرد [۱۶].
به دلیل اینکه تشکیل مولکول‌های میون‌دار در اثر فرایندهای برخوردی چند مرحله‌ای صورت می‌گیرد، بازده همجوشی کاتالیزور میونی، به شرایط ماکروسکوپی از قبیل دما، چگالی محیط و کسر غلظت‌های هیدروژن مایع و ضریب چسبندگی میونی وابسته است و می‌تواند به کمک تئوری سینتیکی که اساس آن آهنگ‌های برخوردی میکروسکوپی و سطح مقطع‌ها می‌باشد بهینه گردد. در سال‌های اخیر برای افزایش چرخه میونی، مخلوط سه تایی H/D/T پیشنهاد شده، که گزارشات و مقالات متناقضی در مورد افزایش یا کاهش ضریب تکثیر میونی گزارش شده است [۱۷-۱۹].
۱-۵-۳- محصورسازی مغناطیسی (MCF) ^[۱۳]
در محصورسازی مغناطیسی از میدان‌های مغناطیسی و الکترونیکی برای گرما دادن و فشردن پلاسمای هیدروژن در راکتور ITER استفاده می­ شود [۲۰].
راکتورهای همجوشی هسته­ای که در آنها پلاسما به روش مغناطیسی محصورشده است براین اساس که میدان مغناطیسی تمام یا قسمتی از سطح پلاسما را بپوشاند، به دو گروه زیر تقسیم شده ­اند:
چنبره­ای^[۱۴]
انتها باز^[۱۵]
از معروفترین ماشین‌های پینچ می‌توان از تتا پینچ و Z پینچ نام برد [۲۱]. این سیستم‌ها آرایش استوانه‌ای دارند. در تتا پینچ جریانی از یک سیم‌پیچ استوانه‌ای پلاسما را دور می‌زند، و میدان حاصل از آن منجر به محصورسازی آن می‌شود. در Z پینچ توسط الکترودهایی که در قاعده‌ها قرار دارد جریانی در جهت محوری تولید می‌شود میدان ناشی از آن، پلاسما را گرم و متراکم می‌کند.
پینچ معکوس نوعی پینچ است که در آن جریانی در خلاف جهت جریان پلاسما اعمال می‌شود. در این دستگاه برهم‌کنش میدان قطبی ناشی از جریان رسانای داخلی، با جریان پلاسما منجر به حرکت پلاسما به سمت خارج می‌شود. در این دستگاه از دو استوانه هم محور به عنوان الکترود استفاده می‌شود. با تخلیه‌ی شعاعی میان دو الکترود میدان مغناطیسی قطبی القا می‌شود که پلاسما را گرم و متراکم می‌کند.
در سیستم‌های آینه‌ای پلاسما، از یک سیم‌پیچ ین-یانگ استفاده می‌شود پلاسما در این آرایش در ناحیه‌ای که از حداقل میدان مغناطیسی برخوردار است، محصور می‌شود. این نوع دستگاه‌ها عملکرد پایا دارند اما در آنها پلاسما از انتهای باز میدان خارج و تلف می‌شود، بنابراین باید از روش‌های کنترل انرژی خروجی استفاده کرد.
از جمله آزمایش‌های آینه‌ای در جهان عبارتند از: GDT و GoL-3-II در روسیه، Qt-UP و Gamma-10 در ژاپن. در حال حاضر با توجه به نتایج عملی و تجربی به دست آمده بیشتر آزمایش‌های مغناطیسی بر توکامک متمرکز شده‌اند. در شکل ۱-۵ یک راکتور از نوع آینه‌ای نشان داده شده است.
شکل۱-۵- راکتور آینه­ای [۲۲]
همچنین بنابر نوع عملکرد راکتورها، آنها را می­توان به انواع زیر نیز تقسیم بندی کرد (از مهمترین آنها می‎توان به دستگاه­های چنبره‎ای مانند توکامک، استلاراتور، چنبره برآمده ، اسفرومک، اسفراتور، تورساترون و دستگاه­های انتها بازی چون آینه‎های مغناطیسی، پینچ­ها و پلاسمای کانونی اشاره کرد.):
پایا^[۱۶]: در این نوع راکتور واکنش‌های همجوشی به صورت مداوم انجام می­گیرند.
تپی^[۱۷]: این راکتور به طور مرتب قطع و وصل می­گردد. زمان همجوشی تقریبا با زمان محصور بودن پلاسما برابر است.
شبه پایا^[۱۸]: در مقایسه با انواع نامبرده، یک راکتور متوسط محسوب می­گردد . زمان همجوشی آن اندکی بیشتر از زمان محصور شدن پلاسما است. اما در هر حال زمان محدودی است. (توکامک نمونه ­ای از این نوع راکتور است.)
طبقه بندی انواع راکتور ها برحسب روش محصور کردن پلاسما
در دستگاه چنبره‎ای، پلاسما توسط میدان‌ مغناطیسی محصور می‎گردد. میدان اصلی در توکامک میدان چنبره‎ای است که بطور نمادین در شکل(۱-۶) نشان داده شده است. در جدول (۱-۲) نیز خلاصه­ای از انواع راکتورها برحسب روش محصور کردن پلاسما و نوع عملکرد آنها آورده شده است.
جدول۱-۲- انواع راکتورها برحسب روش محصور کردن پلاسما

آرایش میدان مغناطیسی
دستگاه
نوع عملکرد
چنبره ای
توکامک
شبه پایا
تنگش میدان وارونه
شبه پایا
استلاراتور
پایا
هلیوترون
پایا

۱-۶-۱- کالیبراسیون یک متغیره و چند متغیره
مراحل کالیبراسیون معمولا شامل طراحی آزمایش، انتخاب مدل، تخمین پارامترها و پیش‌بینی مجهولات می‌باشد. در کالیبراسیون یک متغیره، امکان تصحیح مزاحم‌ها بدون وارد کردن اطلاعات اضافی وجود ندارد، در حالی که در روش‌های چند متغیره قادر به جدا کردن اطلاعات مفید از اطلاعات نامناسب مانند خطا می‌باشند، بدون این که اطلاعات اضافی دیگری برای این کار لازم می‌باشد ]۶[.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۶-۲- حداقل مربعات کلاسیک(CLS)^[26]
روش بسیار محبوب برای محاسبه برآورد پارامترها و تناسب داده هاست. این روش یکی از قدیمی ترین تکنیک های آماریست که در داده های چند متغیره و در مدل های طیف سنجی مورد استفاده قرار می گیرد ]۷[.
۱-۶-۳- حداقل مربعات معکوس(ILS)^[27]
واژه حداقل مربعات توصیفی از یک رویکرد برای حل معادلات از روی عدم دقت در مفهوم تقریبی است. به جای حل دقیق معادلات، به دنبال به حداقل رساندن مجموع مربعات باقیمانده می باشد. حداقل معیار مربع دارای تفسیرهای مهم آماری است. یکی از این تفسیرهای مهم زمانی است که مفروضات مناسب، احتمالاتی در مورد توزیع خطا زمینه ای ایجاد نمایند که در این حالت حداقل مربعات، برآورد حداکثر احتمال از پارامترهای شناخته شده را بدست می دهد ]۸[.
۱-۶-۴- رگرسیون خطی چندگانه (MLR)^[28]
با روش های مطالعاتی چند متغیره، می توان همزمان به بررسی و تحلیل چندین متغیر مختلف پرداخت. برای دسترسی به نتایج مطلوب تر و درست تر از این روش ها، نیازمند به نمونه های فراوان و در عین حال درست است زیرا این روش ها در مقابل اطلاعات نادرست، حساسیت بالایی دارند و ورود چنین داده هایی ممکن است منجر به بروز خطاهای بزرگی در نتایج به دست آمده شود. افزون بر این برای استفاده از این روش ها، متغیرها باید توزیع نرمال داشته باشند و تغییر آنها از یک رابطه خطی پیروی کند ]۹[.
رگرسیون چند متغیره در حقیقت، ارتباط بین یک سری از متغیرهای مستقل را با یک متغیر مورد نظر بیان می کنند. در صورت وجود متغیرهای مستقل x₁, x₂, …, x_nاگر بخواهیم ارتباط خطی بین آنها و متغییر yکه وابسته به آنهاست ایجاد کنیم، رابطه زیر باید بین آنها برقرار باشد:
(۲-۱) y = a₀ + a₁x₁ + a₂x₂ + … + a_nx_n + e
که در این رابطه از مقادیر a₁, a₂, …, a_nبا عنوان ضرایب رگرسیون یاد می شود. این ضرایب، ضرایب نامشخصی بوده که در حقیقت، مسئول برآورد پارامتر وابسته هستند. در صورتی که از طرفین رابطه فوق امید ریاضی^[۲۹] گرفته شود، به دلیل اینکه امید ریاضی مقدار خطای e برابر با صفر است، می توان نوشت:
(۳-۱) E(y) = a₀ + a₁x₁ + a₂x₂ + … + a_nx_n
که E(y)در حقیقت مقدار مورد انتظار تابع، تحت تأثیر و ورود مقادیرمتغیرهای x₁, x₂, …, x_n است.
۱-۶-۵- حداقل مربعات جزئی(PLS)^[30]
به منظور اشتقاق یک تابع انتقالی بر اساس متغیرهای مستقل و وابسته مورد نظر، از روش رگرسیون حداقل مربعات جزئی استفاده می گردد. این روش یکی از روش های چند متغیره است که در هنگام بروز هم خطی بین متغیرهای مستقل استفاده می شود. در این روش برای تشکیل رابطه بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل، متغیرهای جدیدی ساخته می شود که آنها را مؤلفه یا فاکتور می نامند. هر یک از این مؤلفه ها یک ترکیب خطی از متغیرهای مستقل اولیه می باشد. سپس از روش های رگرسیونی استاندارد برای تعیین معادلاتی که این مؤلفه ها را به متغیر وابسته ارتباط دهند استفاده می شود. شایان ذکر است که تعداد این مؤلفه‎ها از تعداد متغیرهای مستقل اولیه کمتر بوده و همچنین بین آنها رابطه خطی وجود ندارد. در واقع روش حداقل مربعات جزئی با بکار بردن مؤلفه هایی با قدرت پیش بینی بالا که تعداد آنها از متغیرهای اولیه کمتر است، بعد مسأله را نیز کاهش می دهد. یکی از مزایای این روش به روش رگرسیون خطی چندگانه این است که می توان از متغیرهایی که از توزیع نرمال تبعیت نمی کند نیز استفاده کرد ]۱۰[.
۱-۶-۶- آنالیز اجزاء اصلی(PCA)^[31]
این روش یکی از الگوهای تشخیص و شناسایی (تشخیص هویت) در یک مجموعه اطلاعات است. در این روش اطلاعات را براساس شباهت ها و تفاوت هایشان بیان می کنند. از آن جا که در اطلاعات از ابعاد بالا، نقشه و طرح خاصی را به سختی می توان در داده ها پیدا کرد. در حقیقت آنالیز اجزای اصلی ارتباط بین داده ها را کشف می کند و در جایی که نعمت نمایش گرافیکی در دسترس نیست، آنالیز اجزای اصلی یک ابزار نیرومند برای آنالیز اطلاعات است. دیگر مزیت اصلی آنالیز اجزای اصلی این است که شما یک بار این الگو را در داده ها پیدا می کنید و با کاهش تعداد ابعاد، بدون آن که مقدار زیادی از اطلاعات را از دست دهید این اطلاعات را فشرده می کنید. هدف آنالیز اجزای اصلی خلاصه کردن داده هاست و به عنوان یک وسیله دسته بندی کننده اطلاعات مورد توجه نیست، از این تکنیک در فشرده سازی تصاویر استفاده می‎شود. یکی از کاربردهای مطلوب آنالیز اجزای اصلی، استفاده از آن به عنوان ابزاری کمکی، در آموزش شبکه های عصبی است. معمولا قبل از آغاز آموزش شبکه های عصبی یکسری پیش پردازش برروی داده ها انجام می شود که باعث افزایش کارایی شبکه های عصبی می شود مانند: نرمال کردن داده ها و قراردادن آن‎ها در یک فاصله مشخص مثلا بین -۱ و ۱ ]۱۱[.
۱-۶-۷- رگرسیون اجزاء اصلی (PCR)^[32]
عبارتست از تجزیه و تحلیل رگرسیونی با آنالیز اجزای اصلی زمانی که ضرایب رگرسیون برآورد شده باشد. این روش برای غلبه بر مشکلاتی که متغیر های بدست امده نزدیک به راستا بودن هستند، مورد استفاده قرار می گیرد همچنین در این روش به جای استفاده از الگوهای متغیر وابسته و متغیرهای مستقل به طور مستقیم، از متغیرهای مستقل استفاده می شود. به طور معمول با بهره گرفتن از یک زیر مجموعه از اجزای اصلی در رگرسیون ساخته شده و منظم می گردد. اغلب اجزای اصلی با بالاترین واریانس انتخاب می شود، با این حال ممکن است که کمترین واریانس اجزای اصلی نیز مهم باشد حتی در برخی موارد از اهمیت بیشتری برخوردار است و بعد محاسبات پیش بینی حاصل می شود.
این روش رگراسیونی را به سه مرحله تقسیم می کنند که عبارتند از:

1. 1. گام اول اجزای تجزیه و تحلیل در جدول متغیر های توزیعی باشد.

1. 1. گام دوم برای اجرای عادی رگرسیون حداقل مربعات (رگرسیون خطی) بر روی اجزای انتخاب شده این است که عواملی که در ارتباط با متغیر وابسته هستند انتخاب شوند.

1. 1. در نهایت پارامترهای مدل را برای انتخاب متغیرهای توزیعی محاسبه کند ]۱۲[.

۱-۶-۸- رگرسیون چند متغیره غیر خطی(MNR)^[33]
این روش یکی از تکنیک های یادگیری نظارتی و در حالتی که نتایج خروجی به صورت دوتایی^[۳۴] هستند،
مورد توجه قرار می گیرد، در کل زمانی که نتایج خروجی به صورت دوتایی هستند رگرسیون خطی خیلی
کارا نیست، دراین حالت استفاده از این تکنیک مناسب تر است. نکته دیگر اینکه این روش یک تکنیک رگرسیون غیر خطی است و لزومی ندارد که داده ها حالت خطی داشته باشند. اگر بخواهیم دلیل استفاده رگرسیون لجستیک^[۳۵] را بیان کنیم باید این گونه بحث کنیم در رگرسیون خطی علاوه بر اینکه نتایج خروجی باید به صورت عددی باشد، متغیرها هم باید به صورت عددی باشد بنابراین حالت هایی که به صورت مقایسه ایی هستند باید به حالت عددی تغییر شکل پیدا کنند، مثلا جنسیت افراد از حالت زن و مرد به ترتیب به حالت های ۰ و ۱ تغییر پیدا می کند. به علت اینکه خروجی متغیر بصورت دوتایی می باشد اساس رگرسیون خطی در این حالت ایراد پیدا می کند و ارزش قیدی که بر روی متغیر وابسته قرار می گیرد توسط معادله رگرسیون در نظر گرفته نمی شود. در واقع چون رگرسیون خطی معادله یک خط را ترسیم می کند نمی تواند حالت مثبت و منفی یا به عبارتی صفر و یک را در نظر بگیرد به همین دلیل برای اینکه بتوان حالت های دوتایی را هم در نظر گرفت باید شکل معادله را تغییر داد با این تغییر شکل معادله رگرسیون، احتمال اتفاق افتادن یا اتفاق نیفتادن یک واقعه را بدست می دهد. با تغییر شکل رگرسیون خطی به حالت رگرسیون لجستیک این مشکل حل می شود، با توجه به لگاریتمی بودن معادله نمودارش غیر خطی خواهد بود ]۹[.
.
۱-۶-۹- منطق فازی
فازی به معنای گنگ و مبهم و تار است. منطق فازی یک منطق ریاضی است که خیلی ها دوست دارند آن را مقابل منطق صفر و یک ریاضی قرار دهند. این منطق در سال ۱۹۶۵ توسط یک ریاضیدان ایرانی بنام دکتر لطفی زاده در آمریکا عرضه شد و در حال حاضر بعنوان روشی فوق العاده برای شناسایی و کنترل سیستم‎هایی که اطلاعاتی دقیقی از درون آنها در اختیار نیست، بکار می رود. در واقع امتیاز منطق و روش‎های فازی زمانی مشخص می گردد که با سیستم های نسبتا فوق العاده پیچیده و با دینامیک بالا درگیر باشیم. در واقع بیان کننده این واقعیت است که لزومی ندارد که یک گزینه درست یا غلط باشد (به عبارتی صفر یا یک باشد) مثلا ممکن است گزینه ۰٫۷ درست باشد ]۱۳[.
۱-۶-۹-۱-کاربرد های منطق فازی
احتمالا راجع به یخچال های فازی یا دوربین های فیلمبرداری فازی و یا ماشین لباسشویی فازی مطالبی شنیده اید. چند کاربرد دیگر ]۱۴[ این منطق عبارتند از:

• • ترمز های ABS و سیستم کروز

• • دوربین ها

• • ماشین ظرف شویی

• • آسانسور ها

• • ماشین لباسشویی

• • بازی های رایانه ای

• • شناخت الگو ها

• • سیستم های تهویه

۱-۶-۱۰- شبکه های عصبی مصنوعی (ANN)
شبکه‌های عصبی مصنوعی یا به زبان ساده‌تر شبکه‌های عصبی، سیستم‌ها و روش‌ های محاسباتی نوینی برای یادگیری ماشینی، نمایش دانش و در انتها اعمال دانش به دست آمده در جهت پیش‌بینی پاسخ‌ های خروجی از سامانه‌های پیچیده هستند. ایده اصلی این گونه شبکه ‌ها (تا حدودی) الهام ‌گرفته از شیوه کارکرد سیستم عصبی زیستی، برای پردازش داده‌ها و اطلاعات به منظور یادگیری و ایجاد دانش قرار دارد. عنصر کلیدی این ایده، ایجاد ساختارهایی جدید برای سامانه های پردازش اطلاعات است. این سیستم از شمار زیادی عناصر پردازشی فوق العاده بهم ‌پیوسته با نام نورون^[۳۶] تشکیل شده که برای حل یک مسأله با هم هماهنگ عمل می‌کنند و توسط سیناپس‎ها^[۳۷] (ارتباطات الکترومغناطیسی) اطلاعات را منتقل می‎کنند. در این شبکه‌ها اگر یک سلول آسیب ببیند بقیه سلول‎ها می‌توانند نبود آنرا جبران کرده و نیز در بازسازی آن سهیم باشند. این شبکه‌ها قادر به یادگیری‎اند، مثلا با اعمال سوزش به سلول‎ های عصبی لامسه، سلول‎ ها یاد می‌گیرند که به طرف جسم داغ نروند و با این الگوریتم سیستم می‌آموزد که خطای خود را اصلاح کند. یادگیری در این سیستم ‎ها به صورت تطبیقی صورت می‌گیرد، یعنی با استفاده ازمثال‎ ها وزن سیناپس ‎ها به گونه‌ای تغییر می‌کند که در صورت دادن ورودی ‎های جدید، سیستم پاسخ درستی تولید کند. با بهره گرفتن از دانش برنامه‌نویسی رایانه می‌توان ساختار داده‌ای طراحی کرد که همانند یک نورون عمل نماید. سپس با ایجاد شبکه‌ای از این نورون ‌های مصنوعی به هم پیوسته، ایجاد یک الگوریتم آموزشی برای شبکه و اعمال این الگوریتم به شبکه آن را آموزش داد. این شبکه‌ ها برای تخمین^[۳۸] و تقریب^[۳۹] کارایی بسیار بالایی از خود نشان داده‌اند. گستره کاربرد این مدل‌های ریاضی بر گرفته از عملکرد مغز انسان، بسیار وسیع می‌باشد که به عنوان چند نمونه کوچک می‌توان استفاده از این ابزار ریاضی در پردازش سیگنال ‌های بیولوژیکی، مخابراتی و الکترونیکی تا کمک در نجوم و فضا نوردی را نام برد. اگر یک شبکه را هم‌ارز با یک گراف بدانیم، فرایند آموزش شبکه تعیین نمودن وزن هر یال و پایه اولیه خواهد بود. هدف شبکه عصبی مصنوعی ارزیابی قابل اطمینان بودن مدل QSAR است و به ارتباط غیر خطی بین متغیر های ورودی و خروجی توجه دارد.
شبکه عصبی مصنوعی یک سامانه پردازشی داده‌هاست که از مغز انسان ایده گرفته و پردازش داده‌ها را به عهده پردازنده ‌های کوچک و بسیار زیادی سپرده که به صورت شبکه‌ای به هم پیوسته و موازی با یکدیگر رفتار می‌کنند تا یک مسئله را حل نمایند. در این شبکه‌ ها به کمک دانش برنامه نویسی، ساختار داده‌ای طراحی می‌شود که می‌تواند همانند نورون عمل کند. که به این ساختارداده گره گفته می‌شود. بعد با ایجاد شبکه‌ای بین این گره‌ها و اعمال یک الگوریتم آموزشی به آن، شبکه را آموزش می‌دهند. در این حافظه یا شبکه عصبی گره‌ها دارای دو حالت فعال (روشن یا ۱) و غیرفعال (خاموش یا ۰) اند و هر یال (سیناپس یا ارتباط بین گره‌ها) دارای یک وزن است. یال‌ های با وزن مثبت، موجب تحریک یا فعال کردن گره غیر فعال بعدی می‌شوند و یال‌ های با وزن منفی، گره متصل بعدی را غیر فعال یا مهار (در صورتی که فعال بوده باشد) می‌کنند. شبکه‌ های عصبی با توانایی قابل توجه خود در استنتاج نتایج از داده‌ها پیچیده می‌توانند در استخراج الگو ها و شناسایی گرایش ‌های مختلفی که برای انسان‌ ها و کامپیوتر شناسایی آنها بسیار دشوار است استفاده شوند ]۱۵[.
۱-۶-۱۰-۱- ویژگی های شبکه عصبی
یکی از مهم ترین ویژگی های شبکه عصبی مصنوعی اینست که شبکه های فوق، سیستمی برنامه ریزی شده با قواعد از پیش تعیین شده نیستند و می توانند طی فرآیندی که آموزش نامیده می شود ساختار درونی خود را به صورت تجربی به نحوی تنظیم کنند که بهترین پاسخ ممکن را برای داده های ورودی ایجاد کند. استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی به جای روش رگرسیون خطی چندتایی در مطالعات QSAR، به خصوص هنگامی که ارتباط بین توصیف کننـده و فعالیـت مورد نظـر خطـی نبوده و یا اینکه بین آنها بر هم کنش هایی وجود داشتـه باشد باعث بهبـود مدل حاصلـه خواهــد شــد. یک شبکه عصبی شامل اجزای سازنده لایه‌ ها و وزن ‌ها می‌باشد. رفتار شبکه نیز وابسته به ارتباط بین اعضا است. شبکه عصبی مصنوعی، از مجموعه‌ای از نورون ‌های عصبی تشکیل می‌شود. مهم‌ترین عواملی که گونه‌ها و کاربرد های شبکه‌های عصبی را از یکدیگر متمایز می‌سازند، نوع نورون به‌کارگرفته شده، چیدمان یا معماری شبکه، بازه ورودی/ خروجی‌ها است. در معماری یک شبکه تعداد لایه ‌ها و اتصالات بین آنها مهم است. ورودی‌ های شبکه با نام «لایه ورودی» و خروجی های شبکه با نام «لایه خروجی» و در صورت نیاز، لایه‌های میان این دو «لایه پنهان» نامیده می‌شود. در صورتی که خروجی نورون ‌های هر لایه به همه نورون‌ های لایه بعدی وارد شده باشد، اتصالات را کامل می‌نامند، اما اغلب خروجی‌ها به‌صورت تصادفی با توزیع نرمال در نظر گرفته می‌شود. در حالت کلی در شبکه‌های عصبی سه نوع لایه نورونی وجود دارد:

1. 1. لایه ورودی: دریافت اطلاعات خامی که به شبکه تغذیه شده‌ است.

1. لایه ‌های پنهان: عملکرد این لایه‌ها به وسیله ورودی‌ها و وزن ارتباط بین آنها و لایه‌های پنهان تعیین می‌شود. وزن‌های بین واحدهای ورودی و پنهان تعیین می‌کند که چه وقت یک واحد پنهان باید فعال شود.

بدون شک یکی از اصلی ترین و مهمترین راه‌های دستیابی به اطلاعات مورد نظر در خصوص هریک از رشته‌های دانش بشری، مراجعه به تحقیقات، پژوهش ها و کارهای علمی‌است تا از این طریق بتوان برای رسیدن به هدف مورد نظر و برنامه ریزی‌های آتی، آگاهی و اطلاعات کافی را حصول کرد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

درخصوص لرگ مطالعاتی چند در داخل و خارج کشور انجام شده است. اما تاکنون هیچگونه پژوهشی در خصوص این گونه در استان ایلام انجام نشده است. امید است مطالعه حاضر گام مفید و موثری درجهت ادامه کارهای تحقیقاتی در خصوص گونه مذکور در آینده باشد.
در ادامه چندی از تحقیقات داخلی و خارجی در باب درخت لرگ را ذکر می‌کنیم.
۲-۲ مطالعات داخل کشور
رمضانی و همکاران (۱۳۷۹) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی ویژگیهای خاک و گیاهان همراه در رویشگاههای شیردار acer cappadocicum gled در منطقه غرب مازندران، به منظور بررسی ویژگیهای خاک و گیاهان همراه در رویشگاههای شیردار، ۹ رویشگاه مناسب در جنگلهای منطقه فیتوژئوگرافیک هیرکانی انتخاب نمودند. Selective sampling از رده بندی خاک رویشگاههای مورد بررسی پنج رده mollisol ,entisol ,inceptisol ,alfisol ,ultisol به دست آورد. آنالیز فیزیکی شیمیایی این خاک ها نشان داد که درخت شیردار دامنه وسیعی از ph 4/3-8/17 و آهک ۰۱-۶۲ درصد را تحمل می کند خاک بیشتر رویشگاهها دارای بافت رسی یا لوم رسی بود از بین عناصر ضروری Mg در هیچ رویشگاهی دچار کمبود نبوده ولی مقادیر N ,K ,Ca ,P در برخی از پروفیلهای خاک از حد معمول کمتر بودند گیاهان درختچه ای و علفی در کل رویشگاهها شناسایی و استقرار این گیاهان درهریک از رده های خاک بررسی گردید. از بررسی گیاهان همراه مشخص شد که گیاهانی نظیر: علف جیوه Perennis mecurialis ، شیرپنیر galium odoratum بنفشه viola odorata و … در همه رده های خاک دیده می شوند ولی برخی دیگر از گیاهان تنها در یک رده خاک مشاهده شدند که از این گروه میتوان به Brachypdium sylvaticum , Stellaria holostea اشاره کرد.
آخانی و سلیمیان (۱۳۸۲) تحقیقی تحت عنوان توده‌های منحصر بفرد لرگ موجود در کوه‌های زاگرس مرکزی- ایران انجام دادند. توده fraxinifolia Pterocarya که در بخش ایران -تورانی از ایران، در ارتفاع ۱۷۳۰ متر، در دریای خزر و در منطقه وان در جنوب شرقی ترکیه گزارش شده است، جدا از جمعیت، در کوه‌های زاگرس مرکزی نیز وجود دارند. این توده مدت طولانی است که توسط مردم محلی محافظت میشود، که بر این باورند کاهش این درختان شوم است. ساختار، اندازه و اهمیت فیتوژئوگرافیکی توده مورد بحث و حفاظت از آن، همراه با راش، چنار و درخت غول، به عنوان یک اثر طبیعی ملی پیشنهاد شده است.
ابراهیمی‌و همکاران (۱۳۸۳) تحقیقی تحت عنوان بررسی نیاز رویشگاهی لرگ در جنگل تحقیقاتی «واز» مازندران انجام دادند. در این مطالعه مشخصه‌ های کمی و کیفی درختان لرگ به‌طور جداگانه یادداشت و ثبت گردید و تجزیه و تحلیل نهایی با بهره گرفتن از آمار و اطلاعات موجود انجام گرفت. مطالعه و بررسی رویشگاه های لرگ در حوضه نشان می‌دهد که درختان لرگ بر روی خاکهای رسی مرطوب و عمیق، شیب بین ۵ تا ۲۰ درصد، جهت های شمالی، ارتفاع ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر از سطح دریا، در حاشیه و اراضی کم شیب، بستر رودخانه‌ها و دره‌ها از بیشترین تراکم برخوردار بوده‌اند. از نظر درجه آمیختگی نیز ۴/۵۶ درصد درختان را لرگ، ۵/۱۴ درصد را خرمندی، ۸ درصد را توسکای ییلاقی و بقیه را سایر گونه‌ها تشکیل می‌دهند. متوسط رویش قطری و طولی سالیانه لرگ در طول دوره زندگی، متفاوت و بیشترین رشد طولی و قطری مربوط به ۲۰ سال اول دوره می‌باشد. در ضمن رویش ارتفاعی بعد از سنین حدود ۵۵ سالگی، بسیار کم و به حداقل ممکن می‌رسد. تعداد درختان لرگ در توده‌های مورد مطالعه ۲/۱۴ اصله در قطعه نمونه (۱۰ آر) می‌باشد که تا طبقه قطری ۳۵ سانتیمتری افزایش و بعد از آن روند نزولی پیدا می‌کند. بیش از ۸۰ درصد درختان لرگ در طبقات قطری ۱۰ تا ۴۵ سانتیمتری قرار دارند. از نظر زادآوری، کلیه نهالها مبدأ غیر جنسی (ریشه جوش) دارند، ضمن آنکه به‌رغم وجود نهال نسبتاً فراوان، زادآوری از روند مطلوبی برخوردار نیست. لرگ در عموم رویشگاهها همراه با توسکای ییلاقی، افرا (پلت)، توسکای قشلاقی، ممرز، سفید پلت، ون و گردو در اشکوب بالا قرار می‌گیرد. توده‌های لرگ مورد بررسی در اکثر موارد حالت دو اشکوبه دارند. از نظر کیفیت تنه، هرس، تقارن تاج، درختان لرگ وضعیت چندان مطلوبی ندارند. ۸۴ درصد درختان سالم و تنها ۱۶ درصد آنها دچار آفت و امراض، پوسیدگی، کت زدگی و سرشکستگی تاج می‌باشند.
زاهدی پور و همکاران (۱۳۸۳) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی پراکنش، اکولوژی و فنولوژی پسته وحشی دراستان مرکزی مطالعه موردی رویشگاه کوه نظر کرده – شهرستان ساوه، ضمن بررسی دقیق خصوصیات رویشگاه، خصوصیات کمی و کیفی درختان از قبیل تعداد درخت در هکتار، ارتفاع درختان، قطر تاج بزرگ و کوچک، ارتفاع تنه، قطر تنه، نوع فرم رویش، شادابی و سلامت تنه و تاج و سایر ویژگیها در منطقه کوه نظر کرده شهرستان ساوه را مورد بررسی قرار دادند. نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که محدوده ارتفاعی پراکنش درختان ۱۲۹۳ – ۱۰۸۰ متر از سطح دریا بوده، تعداد درختان ۳۰ – ۵۰ اصله در هکتار و میانگین ارتفاع آنها برابر ۲۷/۳ متر بوده که حداکثر ارتفاع ۵ متر می‌باشد. از طرفی ارتفاع تنه درختان ۱۸/۱ متر و میانگین ارتفاع تاج نیز برابر ۱۰/۲ متر بوده است. میانگین قطر برابر سینه ۳/۷ سانتیمتر و میانگین ارتفاع قطر تاج بزرگ و کوچک به ترتیب ۱۶/۳ و ۱۰/۲ متر است که ۹۸% آن بصورت شاخه زاد می‌باشد.
علیپورنصیرمحله و همکاران (۱۳۸۵) تحقیقی با عنوان بررسی نقش درخت لرگ در کاهش فرسایش خاک انجام دادند. در این کار نواحی فرسایش خاک با ترکیبی از گرادیانت‌های شیب، انواع کاربرد زمین، میزان پوشش گیاهی و میزان فرسایش خاک طبقه بندی شده. کاهش در سرعت فرسایش خاک ۱۱/۲% در طول یک دوره ۳ ساله بعد از حفاظت خاک وجود دارد. مقایسه شدت فرسایش خاک بین قبل از فرسایش و بعداز فرسایش مشخص می‌کند که فرسایش خاک به طور آشکار تقلیل یافته و اندازه گیری کاملا موثر بوده است.
مهدی فر و طالبی (۱۳۸۵) مطالعه ای با عنوان بررسی مشخصات کمی‌کیفی و خصوصیات رویشگاهی دارمازو ( (Quercus infectoria Oliv به منظور شناخت خصوصیات رویشگاهی گونه دارمازو انجام داده. نتایج حاصل نشان میدهد که مساحت رویشگاه این گونه در منطقه ۵۷۵۱ هکتار بوده. پراکنش آن از ارتفاع ۱۲۰۰ تا ۲۴۰۰ متر از سطح دریا می باشد که در محدوده ارتفاعی ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا منطقه مورد مطالعه تشکیل تیپ داده و از ۲۰۰۰ تا ۲۴۰۰ متر به صورت پراکنده در منطقه حضور دارد. بافت خاک رویشگاه مورد مطالعه متوسط (لومی)، نسبتاً سنگین (لومی رسی) تا سنگین (رسی) می باشد و اسیدیته آنها از ۴/۷ تا ۸ متغیر است که نشان دهنده آهکی بودن این خاکها می باشد. ماده آلی در خاک نسبتاً خوب است. درمجموع جهت های شمالی و فرمهای دره و دامنه در محدوده ارتفاعی ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ متر بالاتر از سطح دریا رویشگاههای مناسبی از نظر خصوصیات کمی و کیفی درختان دارمازو هستند. از نظر خصوصیات کیفی نیز مشخص شد که بهترین وضعیت شاخه دهی (درختان بدون شاخه) در فرم دامنه (۶/۷۴ % ) و در طبقه ارتفاعی ۱۲۰۰تا ۱۶۰۰ متر (۷/۷۳ %) قرار دارند.
طالبی و همکاران (۱۳۸۵) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی نیاز رویشگاهی و برخی خصوصیات کمی و کیفی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl) در جنگلهای استان چهارمحال و بختیاری، در سه منطقه جنگلی فلارد لردگان، سرخون اردل و چری بازفت استان چهار محال و بختیاری که بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl) گونه غالب جنگلهای آن است انجام دادند. در ابتدا تیپ های جنگلی که بلوط عنصر اصلی آن بود مطالعه شد. سپس سه منطقه شمال غرب، غرب و جنوب غرب که گسترشگاه اصلی بلوط ایرانی در استان (مناطق ذکر شده) می باشند، انتخاب و در هر منطقه ۱۲ قطعه نمونه ۱۰ آری در فرمهای مختلف زمین (یال، دامنه و دره) و جهتهای جغرافیایی اصلی (شمالی، جنوبی، شرقی و غربی) انتخاب شدند. در مجموع ۳۶ قطعه نمونه پیاده شد و خصوصیات رویشگاهی منطقه، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و مشخصات کمی و کیفی درختان در هر قطعه نمونه مطالعه شدند. نتایج نشان دادند که بلوط ایرانی گونه ای نورپسند است که بیشترین حضور را در جهت جغرافیایی جنوب غربی با ارتفاع ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ متر بالاتر از سطح دریا نشان می دهد. pH خاک مناطق مطالعه شده بین ۷۲/۷ در سطح تا ۸۵/۷ در عمق نوسان داشته و میزان ازت کل و ماده آلی نسبتاً خوب و شوری خاک ناچیز است. بیشتر درختان بلوط مورد بررسی شاخه زاد بوده (بین ۶/۷۸ تا ۲/۸۴ درصد) که به طور متوسط هر پایه ۴ تا ۵ جست تولید می کند. این موضوع دخالت شدید انسان را در منطقه نشان می دهد. قطر برابر سینه و ارتفاع درختان بلوط به ترتیب بین ۸/۱۳ و ۰/۱۹ سانتیمتر و بین ۳/۴ و ۲/۵ متر در فرمهای مختلف زمین نوسان می کند.
پناهی و همکاران (۱۳۸۵) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی کمی‌و کیفی توده‌های طبیعی اوجا در جنگل جلگه ای نور، جهت بررسی‌های کمی‌و کیفی ابتدا با روش نمونه برداری انتخابی ۶ قطعه نمونه بزرگ دایره ای به مساحت ۴/۰ هکتار در منطقه برداشت کرده و مهم ترین فاکتورهای کمی‌و کیفی درختان اوجا را اندازه گیری و ثبت کردند. همچنین تجدیدحیات در هر قطعه نمونه بزرگ (۵ قطعه دایره ای به شعاع ۱ متر) مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج حاصله درختان اوجا درختانی سالم، تنه ای خوش فرم، سیلندریک و بدون قوس و عاری از هرگونه صدمه و خسارت با شاخه دوانی عادی بودند. فرم تاج اکثر درختان متقارن و شاداب بوده است. متراکم ترین طبقه ارتفاعی برای نهال‌های اوجا طبقه ۵ – ۰ سانتیمتر بوده است. خاک لومی‌رسی تا رسی با PH قلیایی – کمی‌آهکی و غنی از مواد آلی و ازت بوده است. در نتیجه بررسی‌های انجام شده کیفیت روبشگاه مطلوب تعیین گردیده است.
شیخ الاسلامی‌و احمدی (۱۳۸۶) تحقیقی تحت عنوان مطالعه رویشگاه گونه لرگ fraxinifolia(Lam.)Spach) (Petrocarya در جنگل ماشلک نوشهر انجام دادند. نتایج این بررسی در رویشگاه های مورد مطالعه نشان میدهد که لرگ در شرایط محیطی ویژه­ای انتشار دارد. در مناطق مسطح در کناره جوی ها گستره خاصی ازپراکنش لرگ مشاهده گردید. نتایج کلی نشان میدهد لرگ گونه ایست که در خاکهای کم عمق و نیمه عمیق با عناصر غذایی متوسط رویش دارد. در اکثر رویشگاه ها خاک دارای بافت رسی لومی تا رسی شنی بوده و اسیدیته خاک از اسیدی ضعیف تا قلیایی نوسان دارد. در مجموع تنها یک درصد کل درختان لرگ در مناطق مورد مطالعه دارای پوسیدگی بوده، ۱۷ درصد درختان غیر شاغولی و باقی درختان دارای تنه شاغولی میباشند. ۲۰ درصد درختان دارای دوشاخگی بوده و سهم درختان بدون شاخه ۱۶ درصد می‌باشد. و تنها ۹ درصد درختان دارای تاج نامتقارن میباشند. لرگ همه ساله در بین زادآوری کف جنگل وجود داشته و هم بصورت دانه زاد و هم شاخه زاد تجدید حیات صورت میگیرد. گونه های همراه درختی شامل ممرز، توسکا، بلوط، انجیلی، پلت و خرمندی است، که پراکنش گونه های توسکا و پلت نسبت به سایر گونه ها به علت شرایط مشابه رویشی بیشتر میباشد.
زاهدی پور و همکاران (۱۳۸۶) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی پراکنش و خصوصیات کمی‌و کیفی رویشگاه‌های پسته وحشی استان مرکزی (کوه سقز)، ضمن بررسی دقیق خصوصیات رویشگاه، خصوصیات کمی و کیفی درختان از قبیل تعداد درخت در هکتار، ارتفاع درختان، قطر تاج بزرگ و کوچک، ارتفاع تنه، قطر تنه، نوع فرم رویشی، شادابی و سلامت تنه و تاج و سایر ویژگیها در منطقه کوه نظر کرده شهرستان ساوه را مورد بررسی قرار دادند. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد که محدوده ارتفاعی پراکنش درختان ۱۸۴۵ – ۲۰۳۰ متر از سطح دریا بوده، تعداد درختان ۷۰ – ۱۰۰ اصله در هکتار و میانگین ارتفاع آنها برابر ۸۱/۳ متر بوده که حداکثر ارتفاع ۵ متر می‌باشد. از طرفی ارتفاع تنه درختان ۱۹/۱ متر و میانگین ارتفاع تاج نیز برابر ۶۹/۲ متر بوده است. میانگین قطر برابر سینه ۷/۱۶ سانتیمتر و میانگین ارتفاع قطر تاج بزرگ و کوچک به ترتیب ۵۶/۴ و ۹۳/۲ متر است که ۳۳% آن بصورت شاخه زاد می‌باشد. تعیین میزان شیب و جهت‌های جغرافیایی محدوده پراکنش نیز از نتایج بسیار مهم این طرح می‌باشد.
کرد و همکاران (۱۳۸۶) در در مطالعه ای تحت عنوان بررسی کمی‌وکیفی گونه‌های جنگل کاری شده پارک طبیعت پردیسان (شهر تهران)، آماربرداری به صورت تصادفی سیستماتیک و با شدت ۳/۱ درصد در شبکه آماری ۱۰۰ × ۱۵۰متر و قطعات نمونه دایره ای شکل ۲ آری انجام دادند. در بررسی کمی‌پارامترهایی همچون قطر برابرسینه، قطرتاج، ارتفاع درخت و طول تاج اندازه گیری و سپس نمودار پراکنش قطر و ارتفاع ومنحنی ارتفاع ترسیم شد. بررسی کیفی نیز شامل ارزیابی فرم تاج و شادابی درختان و فرم تنه و درصد زنده مانی بود . در تجزیه و تحلیل داد ه ها جهت بررسی مشخصه‌ های کمی‌از تجزیه واریانس و آزمون دانکن استفاده شد . نتایج این بررسی نشان می‌دهد که گونه‌های سوزنی برگ خصوصاً کاج تهران دارای بیشترین رویش قطری و ارتفاعی بوده وگونه اقاقیا کمترین میزان رویش را داشته است. از نظر شادابی (سلامت تاج) کلیه گونه ها دارای وضعیت مناسبی هستند به طوری که در بین پهن برگان گونه عرعر با ۱/۶۹ درصد شادابی و در بین سوزنی برگان گونه کاج تهران با ۳/۸۳ % شادابی از بیشترین میزان سلامت تاج برخوردارند . به لحاظ زنده مانی گونه اقاقیا و سرونقره ای با ۹/۸۹ درصد بیشترین و گونه کاج با ۸۰ درصد کمترین میزان را دارا می‌باشند.
سهرابی و همکاران (۱۳۸۷) مطالعه ای تحت عنوان بررسی خصوصیات رویشگاهی و جنگل‌شناسی توده لرگ در شول آباد استان لرستان انجام دادند. این تحقیق به‌منظور شناخت ویژگیهای رویشگاهی و جنگل شناسی یک توده استثنایی لرگ “Pterocarya fraxinifolia (Poir) Spach “ موجود در استان لرستان انجام شده است. در اثر محدود بودن عرصه تحت پوشش گونه یاد شده پس از نقشه‌برداری و تهیه نقشه رویشگاه، آماربرداری از مشخصه‌ های کمی و کیفی بصورت صددرصد انجام شد. در بررسی به‌عمل آمده مشخص شد که شرایط اقلیمی رویشگاه لرگ در شول‌آباد نیمه‌مرطوب سرد و محل استقرار این توده تراس کوچک رودخانه‌ای با بافت خاک لوم رسی(Clay Loam) و ۵/۷ = pH است که به مرور زمان در اثر ته‌نشینی رسوبات آن به‌وجود آمده است. درختان در حاشیه رودخانه دائمی مستقر شده‌اند و سنگ بستر آن دارای سازند آهکی است. حداقل و حداکثر قطر درختان لرگ به ‌ترتیب ۲ و ۱۲۸ سانتی‌متر، میانگین رویش قطری سالانه‌ درختان این توده برابر با ۸/۳ میلی‌متر و موجودی سرپا در توده مورد مطالعه برابر ۵/۳۸۹ سیلو در هکتار تعیین شد. حداکثر و حداقل ارتفاع درختان لرگ در رویشگاه به ترتیب ۲۸ و ۳/۲ متر و میانگین ارتفاع براساس رابطه لوری (Lory) برابر ۱/۱۹ متر برآورد شد. پس از ترسیم منحنی پراکنش تعداد در طبقات قطری مختلف، شکل نمودار حالت کاهنده و مشابه جنگلهای ناهمسال نامنظم تشخیص داده شد. تجدید حیات درختان لرگ به‌طور متوسط برابر با ۱۵۲۲۶ اصله در هکتار بوده است. در ارزیابی فرم رویشی توده از نظرمنشأ مشخص شد که ۵۸ درصد درختان شاخه‌زاد و ۴۲ درصد دانه‌زاد هستند و میزان تاج پوشش توده یاد شده نیز بین ۹۰ تا ۱۰۰ درصد تعیین گردید.
ابراهیم زاده و همکاران (۱۳۸۸) مطالعه ای را تحت عنوان ترکیب روغنی اسانس و فعالیت آنتی اکسیدانی لرگ انجام دادند که نتایج بررسی ها نشان داد بر اساس فنل بالاتر و کل فلاونوئید در برگ ها، فعالیت آنتی اکسیدانی بالاتری در عصاره برگ مشاهده شد. علاوه بر این، ترکیب شیمیایی اسانس برگ محاسبه شد. ترکیب عمده اکسید bisabolol (6/23 % ) بود. ترپن ها و مونوترپن ترکیبات عمده در اسانس برگ می‌باشد. حضور این ترکیبات ممکن است به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی خوبی از عصاره برگ باشد.
فلاح چای و همکاران (۱۳۸۸) مطالعه ای تحت عنوان بررسی برخی از خصوصیات رویشی گونه بنه Pistacia mutica F.&M. در جنگلهای منطقه ماه پرویز یاسوج انجام دادند. دراین کار اندازه گیری کمی شامل تعداد در هکتار، ارتفاع درخت، قطر تاج، قطر برابر سینه، حجم و … همچنین اندازه گیری کیفی شامل وضعیت تاج، فرم گونه، درصد اختلاط گونه ها و کیفیت تنه و تاج درختان انجام شد. نتایج حاصله نشان می دهد با توجه به تنکی جنگل های منطقه مورد مطالعه، درختان با ارتفاع بالا مشاهده نمی شود. در این منطقه دامنه ارتفاعی درختان دانه زاد ۵ الی ۱۰ متر و شاخه زادها بین ۲ تا ۸ متر می باشد. اندازه گیری قطر برابر سینه درختان نمونه نشان می دهد که بیشترین تعداد درختان در کلاسه قطری بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی متری پراکنش دارند. از نظر تاج پوشش و تراکم درختان جنگلی، بیشترین تراکم تاج پوشش مربوط به تیپ بلوط- بنه با ۹/۸۳ اصله در هکتار و کمترین تراکم مربوط به تیپ بنه- بادام کوهی با ۸/۴۱ اصله در هکتار میباشد. در مجموع تنه درختان کوتاه و دارای انشعابات زیاد و در درختان بلوط به شکل جست گروه و فاقد ارتفاع بلند هستند. اکثر درختان مصرف هیزمی داشته و فاقد مصارف تجارتی و صنعتی می باشند.
آقاخانی و همکاران (۱۳۸۸) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی کمی و کیفی ذخیره گاه جنگلی شهرستان تفرش (مطالعه موردی ذخیره گاه جنگلی بنه فرک) برای بررسی پوشش گیاهی منطقه و با توجه به مساحت ۲۰ هکتاری عرصه از روش آماربرداری ۱۰۰ % استفاده نموده و مشخصه های کمی و کیفی مثل شکل درخت، فرم رویشی، ارتفاع درخت، تعداد جست، متوسط قطر تاج (در دوجهت)، قطر برابر سینه، وضعیت درخت، درجه سرخشکیدگی، نوع آفت و درجه آفت زدگی را بررسی و اندازه گیری نمودند. طبق نتایج به دست آمده تعداد کل پایه های درختی برابر با ۲۰۱۷ اصله ( ۱۲۴۸ دانه زاد و ۷۶۹ اصله شاخه زاد) و متوسط تعداد در هکتار برابر با ۱۰۱ اصله است. متوسط مساحت تاج پوشش ۶/۸۹۲ متر مربع و درصد تاج پوشش در هکتار ۶/۹۵۱ درصد می باشد. که این توده را در طبقه جنگل تنک و تیپ خالص بنه قرار می دهد. مطالعات اکولوژیکی عرصه و بررسی نمودارهای پراکنش تعداد در طبقات قطری نشان از حرکت توده (از لحاظ روند توالی) به سمت فاز مسن شدن دارد که لزوم انجام دخالتهای مدیریتی را با توجه به منحنی نرمال نشان می دهد. متوسط ارتفاع درختان منطقه برابر با ۳۰۸ سانتیمتر است که بررسی نمودار پراکنش تعداد در طبقات ارتفاعی مشخص نمود این منحنی دارای حالت نرمال و چولگی به راست می باشد که بیانگر حرکت عده ای از درختان به سمت اشکوب چیره دارد. بررسی مشخصه های کیفی عرصه نشان داد مهمترین آفات و بیماریهای بنه در منطقه فرک شامل: پروانه برگخوار سفید بنه، شته گالزای پسته، پروانه مغزخوار پسته، پسیل پسته و زنگ بنه می باشد که متأسفانه با توجه به ساختار اکولوژیکی خود به صورت دوره ای طغیانهایی را در سطح عرصه دارند. در نهایت برنامه‌های پرورشی مطابق با شرایط اقلیمی، مسائل اجتماعی و اقتصادی را پیشنهاد کردند.
روانبخش و همکاران (۱۳۸۸) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی جنگلشناسی ذخیره گاه جنگلی نارون زایگان، بررسی ذخیره گاه مذکور با تعیین زون مرکزی و زون ضربه گیر و مطالعات جنگلشناسی در هر یک انجام دادند. آمار برداری درختان و درختچه ها در زون مرکزی و درختان موجود در زون ضربه گیر به روش صد در صد صورت گرفت. بنابر نتایج به دست آمده منطقه مورد مطالعه دارای ریختارهای گیاهی درختزار، درختچه زار، مراتع کوهستانی و اراضی صخره ای با رویش پراکنده درختچه ها می باشد. درختزارهای نارون، ارس، ولیک و تا و درختچه زار های زرشک، دغدغک، سیب وحشی و بادام کوهی در منطقه دیده می شوند. تیپ اصلی در درختزار های نارون، نارون به همراه راناس و زرشک بوده که در دو توده جنگلی رویش دارند. ساختار سنی توده نارون در این منطقه ناهمسال بوده، قطر متوسط درختان نارون در محل نیم متری تنه برابر با ۵/۸ سانتیمتر و ارتفاع متوسط درختان نارون ۲/۴ متر است. ارتفاع غالب درختان نارون ( ۱۰۰ اصله قطورترین درختان) نیز ۱/۶ متر محاسبه شد. غالب درختان نارون موجود دارای تنه منفرد بوده و تنها ۱۸ درصد پایه ها به فرم شاخه زاد مشاهده می شوند. زادآوری نارون موجود در هکتار ۵۴۶۰ بوده که غالبا از طریق تولید جست ریشه توسط درختان مادری ایجاد شده اند. نشانه های بیماری برای گونه نارون طبقه بندی شده و مورد مطالعه قرار گرفت. در حدود ده درصد از پایه های موجود دارای نشانه های بیماری (مرگ نارون هلندی) هستند. تعداد خشکه دار در یکی از توده های موجود ۱۸ اصله در هکتار بوده و توده دیگر ۴۴ پایه در ۴/۰ هکتار بوده است که نشان دهنده مرحله تخریب است. رقابت و بیماری از جمله دلایل مرگ پایه های نارون موجود ارزیابی شد.
حسنی و امانی (۱۳۸۸) در مطالعه ای با عنوان بررسی خصوصیات کمی و کیفی توده­های طبیعی راش در مرحله توالی اپتیمال، از شش قطعه نمونه ۳۶ آری با سطحی حدود ۳ هکتار و با فاصله بافر ۲۵ متر از یکدیگر و در امتداد هم و در ارتفاع ۱۹۰۰ تا ۱۹۵۰ متر از سطح دریا که به منظور یک طرح آزمایش تنک کردن استقرار یافته بود با بررسی صددرصد ۱۲۴۴ درخت انجام دادند. مشخصه های کمی این توده شامل قطر متوسط ۳۵ سانتی متر، متوسط سطح مقطع برابرسینه ۵۹/۵۳ مترمربع در هکتار، متوسط تعداد در هکتار ۵۶۲ پایه، ارتفاع متوسط ۸/۲۷ متر، ارتفاع غالب ۳/۳۰ متر و متوسط حجم سرپای توده ۹/۶۷۷ مترمکعب در هکتار محاسبه شد. سطح تاج پوشش توده نیز ۷۷ درصد بود. همچنین براساس محاسبات، متوسط قطر تاج درختان و متوسط فاصله درختان از یکدیگر به ترتیب ۵ و۵/۴ متر میباشد. نتایج نشان دادند که از لحاظ کیفیت توده جنگلی، ۴۸ درصد درختان توده ناسالم و تنها ۵۲ درصد این درختان سالم میباشند. ۷۰ درصد درختان توده دارای عیب ( ۴۰۲ پایه در هکتار) و ۳۰ درصد ( ۱۶۰ پایه در هکتار) درختان بدون عیب بودند که ۲۳ درصد آنها « نخبه خوب » و ۷ درصد این درختان « نخبه عالی » می باشند. از نظر دوشاخگی نیز ۲۸ درصد درختان دوشاخه و ۷۲ درصد آنها بدون دوشاخگی هستند.
رستمی‌کیا و همکاران (۱۳۸۸) در مطالعه ای تحت عنوان ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی بذور درختان پسته وحشی در ذخیره گاه ژنتیکی خلخال، تعداد شش رویشگاه و در هر رویشگاه ۲۰ پایه از درختان بنه انتخاب و نمونه های میوه جمع آوری نمودند. ۷ صفت بذر مورد اندازه گیری قرار گرفت و داده های بدست آمده تجزیه و تحلیل شدند. برای مقایسه میانگین صفات رویشگاههای مورد بررسی از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال ۵% استفاده گردید. برای تعیین روابط بین صفات، ضرایب هبستگی میان آنها محاسبه گردید. همچنین برای پی بردن به میزان شباهت میان رویشگاهها بر اساس صفات مورد بررسی تجزیه کلاستر انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که مناطق مورد مطالعه از نظرکلیه صفات بذر اختلاف معنی داری در سطح ۱% دارند. میانگین طول میوه، عرض میوه، ضخامت میوه وزن ۱۰۰۰ دانه، درصد رطوبت بذر درصد بذر سالم و به ترتیب ۶/۲۲ میلیمتر ، ۵/۳۶ میلی متر ۴/۶۷ میلی متر و ۳۰/۱۶ گرم ، ۰۵/۴۱ و ۲۵/۸ بود همچنین نتایج نشان داد که بین طول میوه با عرض میوه همبستگی مثبت و معنی دار ۶۹/۰=r و با وزن ۱۰۰ میوه ۳۴/۰ =r نیز همبستگی مثبت و معنی دار در سطح ۱% وجود دارد نتایج تجزیه خوشه ای نشان دادکه رویشگاه ها بر اساس صفات مورد بررسی در دو گروه جداگانه قرار می گیرند. گروه اول شامل رویشگاه های جعفرآباد و مزرعه و گروه دوم رویشگاههای بنه خلخال، کندیرق، نیمهیل و نوده می باشد.
رستمی‌(۱۳۸۸) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی برخی مشخصه های کمی جنگلهای استان ایلام، منطقه ای به مساحت ۳۰۰۰ هکتار از جنگلهای تیپیک استان (تنگ دالاب) انتخاب و حدود منطقه بر روی نقشه توپوگرافی ۵۰۰۰۰/۱ مشخص گردید. سپس با بهره گرفتن از روش آماربرداری گرادیان ارتفاع ۶۰ قطعه نمونه ۱۰۰۰ مترمربعی را در منطقه پیاده نموده و تمام فاکتورهای موردنظر از جمله قطر برابر سینه تمام درختان داخل قطعه نمونه، ارتفاع کل، تنه و تاج درختان، تاج پوشش تمام پایه های درختی و درختچه ای در درون آنها اندازه گیری شد. براساس بررسی های کمی بعمل آمده در جنگل مورد مطالعه بیشترین درصد گونه ای مربوط به گونه بلوط ایرانی و کمترین آن مربوط به درختچه ارجنگ می باشد. تعداد درخت و درختچه در هکتار جنگل دالاب ۱۶۵/۶۷ اصله، قطر متوسط ۲۷/۷۳ سانتی متر رویه زمینی در هکتار ۶/۴۷ متر مربع حجم در هکتار ۲۹/۶۱ سیلو، درصد تاج پوشش ۸۲/۲۵ درصد و متوسط ارتفاع ۶۵/۸ متر می با شد.
قراچورلو و همکاران (۱۳۸۹) در مطالعه ای با عنوان بررسی کمی و کیفی گونه های جنگلکاری شده در جنگلهای ارسباران (مطالعه موردی در منطقه هره سر و کلاله)، بررسی ها در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی، انجام دادند. برای این منظور در ارتفاعات کلاله ۴ تکرار و در هره سر ۳ تکرار و در هر تکرار تعداد ۳۶ اصله نهال از هر گونه مد نظر قرار گرفت. کلیه گونه ها بر اساس ارتفاع، قطر یقه، درصد زنده مانی، شادابی، تعداد خشکیدگی، دوشاخگی و زوال نهالها مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج تجزیه واریانس برای کلیه صفات مورد اندازه گیری در ۱۲ گونه مشخص گردید که به جز شادابی کد ۲ (زوال سبک، صدمه بین ۲۵ – ۱۰ درصد)، سایر صفات اندازه گیری شده در بین گونه ها اختلاف معنی داری دارند. متوسط درصد زنده، میانگین قطر یقه و میانگین ارتفاع در مجموع دو منطقه به ترتیب ۸۸/۸۸% ، ۵۶/۱۳ سانتیمتر و ۴۴/۵ متر بود. شادابی کد ۱ (سالم، صدمه کمتر از ۱۰ درصد) با میانگین ۶/۲۰ دارای بیشترین میزان بوده و اختلاف معنی داری با سایر شادابی ها دارد. بطور کلی برتری شرایط اکولوژیکی کلاله (شیب شمالی) نسبت به هره سر(شیب جنوبی) در کلیه صفات تحت بررسی مشاهده شد که می تواند از رطوبت بیشتر، تابش کمتر آفتاب و در نتیجه از تنظیم بیلان آبی بهتر ناشی گردد و در موفقیت گونه های کشت شده در شیبهای شمالی نسبت به شیبهای جنوبی مؤثر واقع شود.
روانبخش و همکاران (۱۳۸۹) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی کمی و کیفی ذخیره گاه جنگلی ارس – شیر خشت اوشان در البرز مرکزی، داده های مورد نیاز به روش مونه بندی و سپس اجرای آماربرداری نواری در هریک از مونه ها برداشت شد. ویژگیهای ساختاری، تجدیدحیات و سلامت توده به تفکیک تیپ‌های جنگلی موجود مورد بررسی قرارگرفت. شیرخشت (Cotoneaster kotschyi Klotz) با ۵۱ درصد گونه غالب از لحاظ فراوانی بوده و اُرس (Juniperus excelsa M.Bieb) با فراوانی ۱۰ درصد و ارتفاع غالب ۵/۶ متر به عنوان گونه غالب اشکوب درختی است. براساس درصد حضور و فراوانی گونه ها، در این توده دو تیپ جنگلی اصلی شیرخشت- اُرس و شیرخشت- راناس متمایز گردید. گونه های این توده در اشکوب درختی شامل اُرس، بنه، پلاخور و تا بوده و در اشکوب درختچه ای، شیرخشت، راناس، تنگرس، نسترن و زرشک دیده می شوند. توده دارای ساختار ناهمسال نامنظم است. تجدیدحیات توده در بخش انبوه ۷ برابر بیش از بخش تنک است.
سهرابی و همکاران (۱۳۹۰) مطالعه ای را تحت عنوان معرفی گونه جدید لرگ P. fraxinifoliaاز خانواده گردوئیانJuglandaceae در منطقه زاگرس مرکزی انجام دادند که جهت تعیین گونه لرگ مستقر در این رویشگاه در زمان رسیدن میوه، نمونه کامل گیاه شامل میوه و برگ آن تهیه و به بخش تحقیقات گیاه شناسی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع ارسال گردید، که با بهره گرفتن از فلور ایرانیکا و ترکیه تیره گردو شناسایی شده که گونه مستقر در این منطقه Pterocarya fraxinifolia (poir) ،spach.syn:P.pterocarpa (michx )kunth تشخیص داده شد.
قدس خواه دریایی و همکاران (۱۳۹۱) مطالعه ای را تحت عنوان بررسی اثر متغیرهای مورفولوژیکی درختان بنه (Pistacia atlantica) بر میزان صمغ و بذر تولیدی آنها انجام دادند که در این کار به منظور بررسی تأثیر ویژگیهای کمی و کیفی درختان بنه ( Pistacia atlantica) بر میزان محصولات ثانویه تولید شده از درخت (صمغ و بذر) در جنگلهای استان ایلام، رویشگاهی به مساحت ۱۵۰ هکتار از این جنگلها انتخاب نمودند. سپس به صورت تصادفی تعداد ۴۵ قطعه نمونه به ابعاد ۵۰ × ۵۰ متر مربع مشخص شد. در داخل هر قطعه نمونه کلیه درختان بنه کدگذاری شده و اقدام به ثبت فاکتور ریخت شناختی درخت ( قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ارتفاع تاج، قطر تاج، تعداد شاخه، سلامت تاج وسلامت تنه) در فرمهای آماری شد. با بهره گرفتن از نرم افزارSPSS و روش های آماری مربوطه ارتباط هر کدام از ویژگیهای فوق بر میزان صمغ و بذر تولیدی درخت محاسبه شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح ۵ درصد بین فاکتورهای قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ارتفاع تاج، قطر تاج، تعداد شاخه، ارتفاع تنه، سلامت تنه و تاج با میزان صمغ تولیدی آن مشاهده می شود. بدین معنی که فاکتورهای مذکور در اغلب موارد ارتباط معنی داری بر میزان صمغ تولیدی درخت داشته است. درحالیکه تنها فاکتورهای قطر تاج، ارتفاع تاج، سلامت تاج و سلامت تنه توانسته اند با میزان بذر درخت ارتباط نشان دهند بطوریکه با افزایش هر کدام از این فاکتورها میزان بذر درخت نیز افزایش یافته است (۵% > P ) . فاکتورهای قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، تعداد شاخه ارتباط معنی داری بر میزان بذر درخت ندارد(۵% > P ).
فیروزبخت و همکاران (۱۳۹۱) مطالعه ای را تحت عنوان ارزیابی و تعیین شرایط رویشگاهی بنه atlantica Pistacia درجنگلهای زاگرس مرکزی انجام دادند. دراین تحقیق خصوصیات گیاه شناسی، اقلیمی، رویشگاهی، خاک شناسی، زمین شناسی، مورفولوژیک، فیزیولوژیک، جنگلشناسی و پوششهای همراه بنه در زاگرس مرکزی و ایران مورد بررسی و مطالعه قرارگرفت. همچنین اهمیت جنگلهای بنه در اکوسیستم زاگرس مورد نقد قرارگرفته و یکسری پیشنهادها برای حفظ جنگلهای بنه ارائه گردیده است.
فیروزی نژاد و همکاران (۱۳۹۱) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی ویژگیهای کمی و کیفی گونه های درختی و درختچه ای جنگلهای زاگرس (مطالعه موردی منطقه تنگ سولک بهمئی)، منطقه ای به وسعت ۱۵۸هکتار با شبکه آماربرداری ۱۴۰×۱۰۰ با شکل قطعات دایره ای و با مساحت ۱۲۰۰ متر مربع جهت نمونه برداری سیستماتیک تصادفی در این منطقه انتخاب نمودند. در این تحقیق وضعیت زادآوری شاخه زاد متوسط و دانه زاد ضعیف گزارش شد. بلوط گونه ی غالب این جنگل ها در بعضی نقاط به همراه تک پایه های بادام و یابه همراه کیکم و آلوچه و یا تک پایه های زربین مشاهده شد. میانگین قطر برابر سینه و میانگین قطر تاج و رویه زمینی تعیین گردید. تعداد در هکتار بلوط ۱۳۸/۱۶ و سایر گونه ها ۶/۸۳ برآورد گردید. درضمن مشخصه های کیفی منطقه متوسط تا خوب و در بعضی نقاط ضعیف تا متوسط بود. بطور کلی، نتایج نشان داد این منطقه مورد تخریب قرارگرفته و نیاز به احیاء با گونه های بومی و طرح های حفاظتی دارد.
فرهادی و همکاران (۱۳۹۱) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی کمی و کیفی توده صنوبر کاری سه ساله در منطقه هولاندشت شهرستان خرم آباد، ویژگی های کمی و کیفی یک توده صنوبر کاری به وسعت ۲ هکتار واقع در شهرستان خرم آباد، روستای بایران مورد بررسی قراردادند. در این صنوبرکاری حدودا ۲۳۳۰ اصله درخت و ۲۳۳۳ نهال و ۳۳۳۰ درخت واکاری شده قرار داشت که درختان در زمان آماربرداری۰ سال سن داشتند و برای بررسی کمی این صنوبر کاری به روش تصادفی سیستماتیک ارتفاع و قطر برابر سینه ۳۰۰ درخت مورد آماربرداری قرار گرفت.نتایج نشان داد که میانگین قطر برابر سینه درختان ۲۳/۷ سانتی متر، میانه آن ۳ سانتی متر و مد در طبقه قطری ۸-۶ سانتی متر قرار دارد. همچنین میانگین ارتفاع ۸۶/۸ متر، میانه ارتفاع ۹ متر و مد در طبقه ارتفاعی ۸-۷ متر قرار دارد.در نتیجه با توجه به نمودارهای تعداد در طبقات ارتفاعی و نمودار تعداد در طبقات قطری می توان چنین نتیجه گیری کرد که توده صنوبر کاری مورد نظر از جنبه کمی وضعیت نرمالی برخوردار است و همچنین این توده از نظر کیفی دارای وضعیت مطلوبی می باشد.
شهریاری و همکاران (۱۳۹۱) در مطالعه ای با عنوان بررسی خصوصیات کمی و کیفی گونه محلب Cerasus mahaleb mill و رابطه آن با برخی عوامل اکولوژیکی در جنگل های استان خوزستان، از ۷۲ قطعه نمونه به ابعاد ۵۰ ×۵۰ متر به روش تصادفی سیستماتیک استفاده نمودند. در هر یک از قطعات نمونه نوع گونه های درختی، عوامل فیزیوگرافی و مشخصات کمی و کیفی گونه محلب (قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، ارتفاع تاج، قطر تاج، درجه کیفی و نوع زادآوری) برداشت شدند. سپس داده های جمع آوری شده تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد گونه محلب در خاک با بافـت رسی، رسی- لومی و شنی- رسی- لومی و در محــــدوده ارتـفاعی ۲۴۵۰-۱۹۵۰ متر از سطح دریا، دامنه های خشک (غالباً جنوب غربی) و شیب های ۷۰-۵۰ و ۵۰-۳۰ درصد بیشترین پراکنش را داشت. نتایج مشخصات کمی و کیفی گونه محلب نشان داد درختان غالباً دارای درجه کیفی ضعیف می باشند. متوسط قطر برابر سینه، متوسط تعداد در هکتار، متوسط ارتفاع کل، متوسط قطر تاج، متوسط ارتفاع تاج و متوسط حجم در هکتار به ترتیب ۲۷/۲۴ سانتی متر، ۳۸/۱۶ اصله، ۲۸/۶ متر، ۷۳/۳ متر، ۵۷/۴ متر و ۱/۲۷ متر مکعب می باشد. نتایج همبستگی پیرسون در مورد ویژگی های محلب نشان داد، قطر تاج و ارتفاع درختان محلب با عمق خاک رابطه مستقیم معنی داری دارند. قطر برابر سینه درختان محلب نیز با افزایش ارتفاع از سطح دریا افزایش یافته است.
معصومی‌و همکاران (۱۳۹۲) در مطالعه ای مقایسه خصوصیات رویشی درختان دست کاشت توسکا ییلاقی، واقع در سری یک طرح جنگلداری بابلکنار که در سال ۱۳۶۹ جنگلکاری شده است را انجام دادند که برای این منظور آماربرداری قطعات نمونه با ابعاد شبکه ۱۰۰ × ۱۰۰ متر و سطح نمونه ۴ آری در نظر گرفته شده و پارامترهای کیفی مهم شامل وضعیت تاج درختان و کیفیت تنه را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد قطر درختان سرپا در توده دخالت شده ۴۱/۲۱ سانتیمتر و در توده شاهد ۸۵/۱۶ سانتیمتر، میانگین ارتفاع توده دخالت شده ۰۱/۱۹ متر و توده شاهد ۵۹/۱۸ متر بوده است. به لحاظ کیفی نیز توده دخالت شده وضعیت بهتری نسبت به توده شاهد داشته و اجرای دخالتهای پرورشی درست و در زمان مناسب را توصیه نمودند.
۲-۳ مطالعات خارج از کشور
بروویکز^[۱] (۱۹۴۲) پراکنش گونه Pterocarya fraxinifolia (poire) spach را در خاورمیانه ترسیم کرده است.
کوتبای^[۲] و همکاران (۱۹۹۹) مطالعه ای تحت عنوان بررسی جامعه شناسی گیاهی، مشخصات اکولوژیکی (بوم شناسی) و آناتومی‌(تشریح) لرگ (Pterocarya fraxinifolia (Poiret) Spach) انجام دادند. دراین مطالعه ساختار تشریحی چوب، ویژگی‌های بوم شناسی و جامعه شناسی لرگ (Pterocarya fraxinifolia (Poiret) Spach) یکی از گونه‌های بومی‌و محلی باقیمانده ترکیه در جنگلهای آب گرفته هاکی عثمان (Tekkeekoy-samsun) بررسی شده است. همچنین ناحیه پراکنش این گونه در ترکیه تعیین شده است. نتیجه مطالعه آناتومی‌چوب لرگ مشخص شده و ویژگیهای آناتومیکی لرگ با گردو Juglans regial. که متعلق به همان خانواده گردو است مقایسه شد. نمونه برگ و خاک متعلق به لرگ گرفته شده و مشخص شده است که غلظت عناصر ماکرو بین محدوده نرمال است. اگرچه می‌تواند کمی‌بالاتر یا پایین تر از محدوده‌های نرمال باشند. همچنین ساختار جامعه شناسی اجتماع Pterocarya-Fraxinetum angustifoliae نیز مشخص شده است.
در سال ۲۰۰۰، اسکینر^[۳] در فهرست درختان قابل توجه در دانکستر بارو به معرفی برخی از بزرگترین، قدیمی‌ترین و کمیاب ترین نمونه ها پرداخته است. این درختان و گیاهان زینتی در پارک بالای کالج ملتون و باغات روبروی بالای سالن ملتون وجود دارند. درختان متمایزی مثل ’ regia ‘Laciniata Juglans و گونه نادر و کمیاب Pterocarya fraxinifolia یافت می‌شوند.
آوسار^[۴] (۲۰۰۲) مطالعه ای تحت عنوان مقایسه برخی از ویژگیهای میوه دو نمونه قفقازی wingnut ازجوامع لرگ (Pterocarya fraxinifolia (Poiret) Spach) در منطقه قهرمان مرعش انجام دادند. در این مطالعه برخی از ویژگی‌های میوه از دو جامعه wingnut قفقازی در منطقه قهرمان مرعش مقایسه شد. مشخص شد که این دو جامعه از نظر آماری در مورد ویژگیهای میوه تفاوت معنی دار دارند (۰.۰۵ = p) .
در سال ۲۰۰۳، بینکا^[۵] و همکاران در بررسی Parrotia persica C.A.M (درخت جذاب فندق ایرانی، درخت آهن ایرانی) در(Mazovian (Holsteinian میان دو یخبندان از لهستان، وجود گونه‌های کمیاب و نادری را در بین دورانهای یخبندان Holsteinian تشخیص داده که از گونه‌های جنگل‌های اروپا هستند و از آن جمله به spach. fraxinifolia (Lam.) Pterocarya اشاره می‌کنند. به حضور این جنس نیز در واحدهای چینه شناسی قدیمی‌تر اشاره شده است.
در سال ۲۰۰۶، نوواک و اورلوویسکی^[۶] در بررسی اهمیت زیستگاه‌های حاشیه ای برای حفاظت از درختان قدیمی‌در چشم انداز‌های کشاورزی، ضمن این پژوهش به موجودی عمومی‌درختان شاخص و نادر در چشم انداز کشاورزی در دشت وروسلاو از جمله گونه غیر بومی‌Pterocarya fraxinifolia به تعداد ۴ نمونه در یک مکان اشاره می‌کند.
در سال ۲۰۰۶، کامیل و حاج محمدی^[۷] در مطالعه ای به بررسی و تعیین Juglone ( 5 هیدروکسی ۱ و نافتوکووین ۴) در Pterocarya fraxinifolia توسط RP-HPLC پرداخته. غلظت Juglone با بهره گرفتن از روش علاوه بر استاندارد تعیین شد. غلظت Juglone بدست آمده برابر با ۱۵/۲ ، ۷۴/۲ ، ۷۷/۱ ، ۱۲/۱ و ۳۴/۰ گرم در صد گرم برگ خشک در ماه‌های مه، ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر سال ۲۰۰۱ بدست آمد. محتوای Juglone در پوسته ۴۴/۰ گرم در صد گرم پوسته خشک در ماه مه بود.
در سال ۲۰۰۸، ام سی جینیس^[۸] و همکاران در مطالعه ای با عنوان شناسایی اکو پارک دریاچه زیستی و گزارش اثرات آزمایش و تجزیه تحلیل، به بیان ویژگی‌های این اماکن پرداخته و فهرستی از درختان و درختچه‌های زینتی و نادر و کمیاب را ذکر نموده اند که ازآن جمله به حضور Caucasian wingnut یا همان Pterocarya fraxinifolia اشاره میکند و بیان می‌دارد که این درختان در منطقه لس آنجلس حضور داشته و یا کاشته شده اند.
تیلکی و سیسک^[۹] (۲۰۰۸) مطالعه ای را تحت عنوان تاثیر چینه بندی روی جوانه زنی بذر گونه درختی لرگ Pterocarya fraxinifolia (poire) spach انجام دادند که در این مطالعه اثر چینه بندی روی جوانه زنی بذر لرگ بررسی شد. چینه سرمایی برای بذرها بدون میانگین رطوبتی در دمای پایین برای مدت صفر، ۳، ۵ و۷ هفته در یک دمای ثابت ۱۴ درجه سانتیگراد فراهم شد. یا چینه گرمایی برای مدت ۳ هفته در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد به مدت ۸ ساعت و دمای ۴ درجه سانتیگراد برای مدت ۱۶ ساعت. بعد از هر دوره چینه بندی بذرها در یک اتاق جوانه زنی

راهکارها و پیشنهادها ۱۰۸
منابع ۱۱۰
فهرست جداول
جدول شماره ۲-۱: مقایسه ویژگیهای اصلی حکومت و حکمروایی ۱۱
جدول شمار۲-۲-: برخی از فعالیت‌های برنامه جعبه ابزار مشارکت شهروندی و تجارب بین شهرداری‌های جهان ۵۴
جدول شماره ۳-۱- مشخصات عمومی محله ۷۴
جدول ۳-۲-:مشخصات محله نارمک ۷۵
جدول شماره ۳-۵-:مشخصات کالبدی محله ۷۵
جدول شماره ۳-۶:مشخصات عمومی محله مجیدیه ۷۷
جدول شماره ۳-۷: مشخصات کالبدی محله ۷۷
جدول شماره ۳-۸: تحلیل وضعیت محله مجیدیه با تکنیک SWOT 78
جدول شماره ۳-۹: مسایل و مشکلات اصلی محله مجیدیه ۷۹
جدول شماره ۴-۱: توزیع شهروندان مشارکت کننده در تحقیق بر حسب جنسیت ۸۲
جدول شماره ۴-۲: توزیع شهروندان مشارکت کننده در تحقیق بر حسب سن ۸۳
جدول شماره ۴-۳: توزیع شهروندان مشارکت کننده در تحقیق بر حسب تحصیلات ۸۴
جدول شماره ۴-۴: توزیع شهروندان مشارکت کننده در تحقیق بر حسب مدت اقامت در محله خود ۸۵
جدول شماره ۴-۶: نتایج آزمون T تک گروهی در رابطه با وضعیت حکمرانی شهری منطقه ۸ تهران ۹۲
جدول شماره ۴-۷: نتایج آزمون T تک گروهی در رابطه با وضعیت مدیریت پایدار شهری منطقه ۸ تهران ۹۵
جدول ۴-۸: ضریب همبستگی بین مشارکت شهروندان در امور شهری و مدیریت پایدار شهری ۹۶
جدول ۴-۹: ضریب همبستگی بین حکمرانی شهری و مدیریت پایدار شهری ۹۷
جدول ۴-۱۰: ضریب همبستگی بین حکمرواییی شهری و مشارکت شهروندان در امور شهری ۹۹
فصل اول
۱-۱-طرح مسئله
روند رو به رشد جمعیت و شهرنشینی و بروز مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی از یک سو و ناکارآمد بودن روش های مدیریت و کنترل توسعه شهری از سوی دیگر شهر­­های نابسمان و ناپایداری را خلق نموده است که از اصلی­ترین علت ایجاد چنین نابسامانی و ناپایداری چالش­های مدیریتی است در این میان نبود مدیریت یکپارچه شهری و بخصوص شکل نگرفتن مدیریت مشارکت عمومی که مبتنی بر کنش متقابل و فعلانه تمامی ذینعفان و بازیگران کلیدی دخیل در مدیریت توسعه شهری است. قرن بیستم با توجه به افزایش جمعیت شهری، تغییر­ شیوه زندگی، فاصله بین ذینعفان مدیران و برنامه ریزان شهری ، توسعه پایدار را به عنوان یکی از مهمترین پارادایم های مدیریت شهری در سطوح مختلف مطرح کرده است .هدف از این توسعه، پاسخگویی به نیازهای سطوح مختلف مدیریتی در همان سطح و یکپارچگی مکانی و برنامه­ ریزی است. از ابعاد اصلی توسعه پایدارشهری مدیریت یکپارچه شهری، حکمروایی خوب شهری و مشارکت است. در گذاشته آنچه بر نظام مدیرت شهری ایران حاکم بوده برنامه­ ریزی متمرکز و از بالا به پایین بود که نمی توانست مشکلات شهری را بر طرف کند و نیازها و خواست های ساکنین را برآورده نماید . به همین دلیل در چند دهه اخیر برنامه­ ریزی و مدیریت با مشارکت شهروندان در نظام مدیریت شهری مطرح شده است . علی رغم پیشینه طولانی شهرنشینی و وجود الگوهای سنتی در ایران پیروی از الگوی متمرکز برنامه­ ریزی و مدیریتی امکان دخالت و مشارکت شهروندان رادر اداره امور شهر­ها نداده است.در چنین شرایطی نظام مدیریت شهری به منظور کاستن از مسائل و مشکلات رو به فزونی شهرنشینی در جستجوی راه های برای تسهیل و بهبود اداره امور شهرها است .این مهم هنگامی تحقق می­یابد که ساکنان شهر را در اداره امور شهرها دخالت داد. منطقه۸ تهران جزءمناطق۲۲ گانه شهری است که بین دو محور شرقی- غربی در شرق تهران واقع شده است و از سه ناحیه و ۲۰محله تشکیل شده است. براساس بررسیهای انجام شده در منطقه بویژه مقایسه تطبیقی طرحهاو برنامه باید گفت ،معضلات مدیریت شهری در منطقه و ریشه های آن از دیدگاه استراتژیک در قالب زیر مساله­هایی چون برنامه­ ریزی بدون توجه به اجرا و عدم مشارکت شهروندان در طرح ها است.بنابرین مطالعه و شناخت راه های جلب مشارکت شهروندان در طرح ها و اداره امور شهری و ارائه راهکارهای مناسب برای ارتقاءمشارکت شهروندان در سیستم مدیریت شهری در منطقه ضروری است .و هدف اصلی تحلیل تاثیرات و تاثرات متقابلی است که بین مشارکت شهروندی و مولفه های کیفیت زندگی شهری در راستای نیل به توسعه پایدار شهری وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۲- سوال های اصلی تحقیق
آیا شاخص مشارکت در مدیریت شهری از مهمترین علل تحقق مدیریت شهری پایدار است؟
آیا شاخص حکمروایی خوب شهری با مدیریت شهری پایدار رابطه دارد؟
۱-۳- فرضیه های تحقیق
شاخص مشارکت در فرایند مدیریت شهری یکی از مهمترین علل تحقق مدیریت شهری پایدار است.
شاخص حکمروایی شهری رابطه مستقیمی با مدیریت شهری پایدار دارد.
۱-۴- اهداف تحقیق
هدف از ارائه­ این پایان نامه بررسی زمینه­ ها و امکانات موجود برای بهره­ گیری از مشارکت مردم در اداره امور شهری است. تلاش محقق این است که در پرتو نظریه های معتبر به شناخت وضع موجود بپردازد و راهکار­های کارآمد و مناسبی را در جهت بهبود وضعیت مشارکت شهروندان در سیستم مدیریت شهری منطقه ۸ ارائه دهد.
۱-۵- روش تحقیق
روش تحقیق این پایان نامه بر اساس اطلاعات کمی می باشد و روش کار تحلیلی- توصیفی است با توجه به ماهیت موضوع مورد مطالعه و گستردگی آن ما از تحقیق کاربردی استفاده می کنیم تحقیق کاربردی به یافتن پاسخ، برای مشکلاتی که مطرح است می پردازد. برخورد با موقعیت مسئله ای اساس تحقیقات کاربردی است. انسان متعهد و متفکر در برخورد با مسائل و مشکلات اجتماعی بی تفاوت نمی باشد بلکه برای یافتن راه حل مسائل در تکاپو است.
۱-۶- نمونه گیری
جامعه آماری این پژوهش شامل ساکنان منطقه هشت شهرداری تهران می باشد، که با بهره گرفتن از فرمول نمونه گیری کوکران و اصلاحیه آن حجم نمونه ۴۰۰ پرسشنامه تعیین گردید.
منطقه مورد مطالعه دارای جمعیتی حدود ۳۷۸۷۲۵ نفر است که با بهره گرفتن از فرمول کوکران تعداد ۳۸۳.۷۷ نفر برآورد گردید که جهت اطمینان بیشترو بهتر شدن نتایج کار حجم نمونه را تقریبا۴۰۰ نفر در نظر گرفته و به همین تعداد پرسشنامه تهیه و از طریق مراجعه به منطقه و مصاحبه حضوری با ساکنان و مسولین آن منطقه اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید.

T=1.96 p= 0.5 q= 0.5 d= 0.05 N=378725 n= 383.77 400 نفر=
۱-۷- روش تحلیل اطلاعات و داده ها
پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، به تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها پرداخته می شود، که این مرحله به دو شیوه کمی و کیفی صورت خواهد گرفت. در روش کمی ابتدا اطلاعات جمع آوری شده با بهره گرفتن از نرم افزار های آماری توصیفی مانند Spss و Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت و نتایج آن به صورت جداول و نمودار مختلف ارائه خواهد شد. در روش کیفی نیز با توجه به مبانی نظری مسائل به تحلیل داده ها و بررسی ابعاد مختلف آن پرداخته می شود.
در مرحله بعد با توجه به نتایج بدست آمده به نتیجه گیری و آزمون فرضیات پرداخته خواهد شد در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده و مسائل موجود در فضای مورد مطالعه، به ارائه پیشنهادات چند پرداخته خواهد شد.
۱-۸- پیشینه تحقیق
۱-شورایی در سال۱۳۸۷در پایان نامه خود با عنوان ارزیابی الگوی مشارکتی شهروندان تهران درطرح های توسعه شهری و ارائه بهینه شفاف سازی فعالیت های مدیریت شهری برای شهروندان ،حذف ضوابط دولتی برای مشارکت مردم را در مدیریت شهری موردتوجه قرار می­ دهد.
۲-معصومی در سال۱۳۸۸ در پایان نامه­ مدیریت توسعه مشارکتی در راستای پایدار کلان شهر تهران نیاز جامعه شهری ما را ایجاد عرصه های می­داند که شهروندان بتوانند با خیال راحت و ارامش کامل بتوانند برای حل مسایل شخصی و عمومی باهم مشارکت کنند .این مهم جزء با مشارکت مردمی در مدیریت شهری میسر نمی ­باشد.
۳-سعید رضوانی در سال ۱۳۸۴در پایان نامه خود تحت عنوان شهرسازی مشارکتی برای ساماندهی فضایی شهر به دنبال آن است تا راه های جلب مشارکت شهروندان در اداره امور شهری جستجو و موانع اصلی جلب مشارکت انان را کاهش دهد.
بنابرین در این پایان نامه تاثیرات وتاثرات متقابلی که بین مشارکت شهروندی و مولفه­های کیفیت زندگی شهری در راستای نیل به توسعه پایدار شهری هست،بررسی خواهد شد
۱-۹- تعریف واژگان کلیدی
مشارکت: مشارکت عبارتست از فعالیت های اداری و داوطلبانه ای که از طریق آن اعضای یک جامعه در امور محله، شهر، و یا روستای خود شرکت می کنند و به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در شکل دادن به حیات اجتماعی خود سهیم می شوند
مشارکت اجتماعی: باز نمودن میدان تصمیم گیری و دخالت مردم در اجرای تصمیمات است که مسئولیت پذیری آحاد جامعه را امکان پذیر می کند و زمینه تحرک، پویایی و ارتقاء همه جانبه جامعه رافراهم می سازد. در مشارکت دو نوع رهیافت مطرح است؛ یکی دستیابی به فایده های اقتصادی یا کسب منزلت بالای اجتماعی که امر اقتصادی بر همه چیز مقدم است. و دیگری مشارکت در فعالیت اجتماعی و سیاسی فی نفسه هدف است و از طریق آن توانایی ها و خلاقیت های انسان به عنوان موجودی عقلانی و ارتباط جو فعلیت می یابد. در این نظریه مشارکت در سیاست و فعالیت های سازمان های اجتماعی وظیفه شهروند فعال است و صرفاً به خاطر تامین نیازهای مالی و منافع شخصی صورت نمی گیرد.
شهروند: به تنهایی فقط برای معرفی صفت شهر نشینی به کار می رود و هر انسانی که مقیم شهر است را در علوم اجتماعی شهروند می گویند. مارشال شهروندی را پایگاهی می داند که به تمامی افرادی که عضو تمام عیار اجتماع هستند، داده شده است. یعنی هر شهروند حق و حقوق، وظایف و تکالیفی متناسب با این پایگاه دارد. مارشال حقوق شهروندی را در سه حوزه می داند. ۱) حقوق قانون مدنی ۲) حقوق قانون سیاسی ۳) حقوق اجتماعی
مدیریت: کارکردن افراد و گروه ها برای رسیدن به مقاصد سازمان در چهار مقوله برنامه ریزی، سازماندهی، نظارت و انگیزش
مدیریت شهری: باید برای انجام امور شهر برنامه ریزی انجام داده و فعالیت های شهر را سازمان دهد و بر فعالیت های انجام شده نظارت کند و حتی برای انجام امور انگیزش لازم را در سازمان و شهروندان ایجاد نماید.
شهرداری: از نظر دانش اداری، شهرداری سازمانی محسوب می شود که دارای نقش های سیاسی است. شهرداری سازمانی است حقوقی، محلی و مستقل که در محدوده شهر برای رفع نیازهای عمرانی، رفاهی و خدماتی مردم شهر که جنبه محلی دارد تشکیل می گردد و منظور آن است که امور مشارکت شهروندان حل و فصل گردد.
۱-۱۰- مشارکت مردمی
مشارکت مردمی امروزه در اجتماعات بشری از جایگاه ویژه ای برخوردار است. استراتژی مشارکت در همه ابعاد بیانگر روح دموکراسی و مردم سالاری حکومت ها و دولت هاست. هر چقدر نقش مردم در عرصه های مختلف یک نظام حکومتی زیاد باشد نشان از مشروعیت بالای آن حکومت و دولت میان آحاد جامعه و نظام بین المللی است.
یک سازمان و سیستم اجتماعی برای رسیدن به اهداف کلان و تحقق برنامه هایش احتیاج دارد به اقداماتی دست بزند که مهم ترین آنها پرداختن به اصل مشارکت می باشد. شهرداری به عنوان یک سازمان نیمه دولتی و غیر انتفاعی که وابستگی های زیادی به امکانات جامعه خود دارد، می بایستی ساختار مدیریتی و سازمان اداری خود را به سوی یک سیستم مشارکتی سوق دهد تا بتواند به بهترین وجه از شرایط و امکانات جامعه استفاده نماید و علاوه بر اینکه به اهداف سازمانی خود نائل می شود، با ایجاد روند مشارکتی و دخالت مردم در تصمیم گیری ها و سرنوشت شهر، نوعی مشروعیت قانونی را از جانب شهروندان اخذ کند و بدین ترتیب هم مسائل اقتصادی و هم مشکلات اجتماعی و سیاسی خود را به حداقل برساند. مشارکت به معنای سهمی در چیزی یافتن و از آن سود بردن است و یا در گروهی شرکت جستن و با آن همکاری کردن است. که از دیدگاه جامعه شناسی به عنوان حالت یا وضع (امر به شرکت داشتن) و مشارکت به عنوان عمل و تعهد است. گروهی از صاحب نظران مدیریت مشارکت را اینگونه تعریف کرده اند:

به موجب بند ۲ ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی نیز در جرائم قابل تعزیر و بازدانده وجود انگیزه شرافتمندانه یکی از جهات مخففه مجازات به حساب آمده است.
بسیاری از قوانین خارجی برای کسانی که به قصد حمایت و دفاع از شرافت مادر و سایر دلائل خانوادگی مرتکب سقط جنین یا بچه کشی می شوند معاذیر قانونی تخفیف دهنده مجازات پیش بینی
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نموده اند.
نقش تحریک در مسئولیت کیفری
تحریک در بسیاری از قوانین جزائی از جهات معافیت و یا تخفیف مجازات است. مثلاً بموجب ماده ۳۲۱ قانون مجازات عمومی فرانسه هر گاه مرتکب قتل یا جرح یا ضرب در نتیجه ضرب یا خشونت شدید نسبت به وی تحریک و برانگیخته شده باشد از مجازات معاف است. توجیه معافیت در اثر تحریک بر اساس اجبار معنوی است زیرا مرتکب تحت تاثیر خشم و غضب که یک عامل درونی است واقع شده و قدرت تشخیص را از دست می دهد.
با وصف آنکه اغلب مواد قانون مجازات عمومی سابق اقتباس از قوانین جزائی فرانسه بود معهذا با پیروی از سیاست جزائی خاص و از خوف اینکه بسیاری از جنایات بدون مجازات نمانند تحریک از اسباب معافیت و یا حتی تخفیف مجازات پیش بینی نشده بود و معادل ماده ۳۲۱ قانون مجازات عمومی فرانسه در قانون ما وجود ندارد.
هم چنین در بند ۳ ماده ۴۳ قانون مجازات عمومی در سال ۱۳۵۲ چنین پیش بینی شده بود که: « اگر کسی خود تحریک کننده جهت ایجاد و انجام جرمی شود نمی تواند چنین شخصی در مقام دفاع مشروع قرار گیرد». امروز این قید نیز هر چند با منطق و عدالت مطابقت دارد بر داشته شده است. بالاخره بموجب ماده ۱۷۹ قانون مجازات عمومی سابق.
این ماده نیز اگر چه منشاء شرعی دارد و مشابه آن در قوانین جزائی دیگر نیز وجود دارد در قانون تعزیرات سابق ما حذف گردیده بود. اما قانونگذار سال ۱۳۷۵ این مقررات را با تغییراتی در نحوه انشاء تجدید نموده است. بموجب ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی هرگاه فردی همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند و علم به تمکین زن داشته باشد می تواند در همان حال آنان را به قتل برساند و در صورتی که زن مکره باشد فقط مرد را می تواند به قتل برساند حکم ضرب و جرح نیز مانند قتل است.
با توجه ملاحظات فوق باید گفت که در قانون مجازات عمومی ایران به عذر تحریک اهمیتی داده نشده و آن را از علل اجبار معنوی نداسته و موجبی برای معافیت از مجازات قرار نداده است. فقط به موجب بند ۳ ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی رفتار و گفتار تحریک آمیز مجنی علیه در جرائم تعزیری و بازدانده، می تواند از جهات مخففه مجازات بحساب آمده و موجب تخفیف مجازات گردد.
تحقق اجبار در جرائم قابل تعزیر
یکی دیگر از شرایطی که قانون گذار در ماده ۵۴ برای تحقق اجبار، مورد تأکید قرار داده، آن است که جرم، از اقسام جرائم تعزیری نباشد. در حال حاضر بر اساس تعریف مندرج در ماده ۱۱ قانون راجع به مجازات اسلامی تعزیر عقوبتی است که نوع و مقدار آن در شرع تعیین نشده و به نظر حاکم واگذار شده است – از قبیل حبس و جزای نقدی و شلاق – که البته باید مجازات آن از مقدار مجازات حد، کمتر باشد.
بنابراین پس از تصویب قانون تعزیرات اختیارات حاکم محکمه در انتخاب نوع و میزان مجازات مرتکب جرم، در چهار چوب اصل قانونی بودن جرائم و مجازات ها خواهد بود و تقسیم بندی مجازات ها بر حسب نوع جرائم، انجام می گیرد.
بخش سوم- بررسی اجبار در قوانین جزایی ایران
الف) قانون مجازات عمومی
ماده ی ۴۱ قانون مجازات عمومی ۲۳ دی ۱۳۰۴ کسی را که به واسطه اجبار و بر خلاف میل او مجبور به ارتکاب جرم کرده بودند و احتراز از آن هم توسط مجبور، ممکن نبوده غیر قابل مجازات می دانست مگر در مورد قتل، که مجازات مرتکب را سه درجه تخفیف می داد.
طبق ماده ی ۳۹ قانون مجازات عمومی اصلاحی ۱۳۵۲: «هرگاه کسی بر اثر اجبار مادی یا معنوی که عادتاً قابل تحمل نباشد مرتکب جرمی گردد مجازات نخواهد شد. در این مورد اجبار کننده به مجازات آن جرم محکوم می گردد».
ب) اجبار در قانون مجازات اسلامی
قانون راجع به مجازات اسلامی و قانون مجازات اسلامی در مورد اجبار از مذهب شیعه الهام
گرفته اند. در این مذهب مدار کار بر این قرار گرفته است که بشر باید بین جبر و اختیار ، مسائل خود را ارزیابی و به حل آنها اقدام کند ، زیرا انسان در عین حال ، هم دارای قدرت انجام فعل و هم ترک آن است۱. در مقرارت جزای اسلامی، علاوه بر شروط عقل و قصد و بلوغ برای اداء تکلیف، به مساله اختیار نیز توجه شده و اگر مرتکب عمل مجرمانه ای فاقد اختیار گردد مجازات نخواهد شد.
ماده ی ۵۴ قانون مجازات اسلامی، تکرار ماده ی ۲۹ سابق قانون راجع به مجازات اسلامی است که تغییر آن اولاً اضافه کردن مجازاتهای بازدارنده در کنار مجازاتهای تعزیری است و ثانیاً شروطی برای مجازات پیش بینی کرده است. طبق این ماده: «در جرایم موضوع مجازاتهای تعزیری یا بازدارنده هرگاه کسی بر اثر اجبار یا اکراه که عادتاً قابل تحمل نباشد مرتکب جرمی می گردد مجازات نخواهد شد. در این مورد اجبار کننده به مجازات فاعل جرم با توجه به شرایط و امکانات خاطی و دفعات و مراتب جرم و مراتب تادیب از وعظ و توبیخ و تهدید و درجات تعزیر محکوم می گردد».
در این زمینه، موارد زیر قابل بررسی است:
اولاً، تهیه کنندگان قانون آزمایشی ۱۳۷۰ همچون قانون آزمایشی ۱۳۶۱ اجبار یا اکراه را فقط در جرایم قابل تعزیر و مجازاتهای بازدارنده (طبق قانون ۱۳۷۰) پذیرفته و در زمینه دیگر جرایم سکوت اختیار کرده اند. لذا در این موارد باید به عناوین حدود، قصاص و دیات مراجعه و در مورد اول، به عنوان مثال می توان به ماده ی ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ استناد کرد. طبق این ماده :«اکراه در قتل و یا دستور به قتل دیگری مجوز قتل نیست. بنابراین ، اگر کسی را وادار به قتل دیگری کنند و یا دستور به قتل رساندن دیگری را بدهند، مرتکب قصاص می شوند و اکره کننده و آمر به حبس ابد محکوم می گردند». در مورد دوم چون همانطور که قبلاً عنوان کردیم اختیار یکی از شرایط تکلیف است و در صورت فقدان آن مسئوولیت زایل می شود ، لذا اجبار از این باب موجب زوال مسئوولیت جزایی می گردد .
ثانیاً، تهیه کننده قانون دو لفظ «اجبار» یا «اکراه» را به شکل مترادف در ماده ی ۵۲ بکار برده اند در حالی که در ماده ی ۳۹ قانون اصلاحی ۱۳۵۲ و ماده ۴۱ قانون آزمایشی ۱۳۰۴ فقط به ذکر کلمه ی «اجبار» اکتفا شده بود. برای روشن شدن مسئله باید دید غرض از استعمال این دو لفظ چه بوده است؟
قبلاً یادآوری کردیم که در اسلام اختیار بر انجام فعلی باید آزادانه و بدون اکراه باشد و اکراه طبق گفته ی فقها محقق می شود: « به بیم دادن مُکرَه به رساندن زیانی به او یا به مال یا ناموس یا به کسان او که زیان آنان به زیان یا تالم او منتهی می شود». اکراهی این چنین باید توام با تهدید به آزاری باشد که مال یا جان مکره را در بر می گیرد و معمولاً چهار شرط را در این زمنیه قید می کنند.
۱- مُکرَه (فاعل) باید توانایی بر اجرای تهدید خود داشته باشد.
۲- مُکرَه احساس کند که مکرِه تهدید خود را عملی خواهد کرد.
۳- تهدید باید زیانی به جان و مال مُکرَه و یا کسانی که به آنها وابستگی دارد برساند.
۴- کاری که مُکرَه او را بدان واداشته حرام یا اقدامی که باشد که التزامی نسبت به مُکرَه پدید آورد.
اکراه را غالباً چنین تقسیم کرده اند: ۱) اکراه تام ۲) اکراه ناقص.
اکراه تام اکراهی است که اختیاز مکرَه را می گیرد و او را در دست مکره، بی اراده می سازد.
اکراه ناقص، رضا را زایل می کند اما آنچان نیست که بتواند اختیار را از بین ببرد.
با توجه به مسائل بالا اکنون می توان گفت که مقصود تهیه کنندگان ماده ی ۵۴ قانون از بکار بردن حکم اکراه در کنار اجبار باید اکراه تام باشد نه اکراه ناقص، زیرا منطقی نیست که اکراه ناقص را در زمره ی علل رافع مسئوولیت بشناسیم گرچه ماده ی ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی با ذکر جمله ی «اگرکسی را وادار به قتل دیگری کنند» اجبار و اکراه را به یک معنی بکار گرفته و به نظر می رسد تفاوتی بین اکراه تام و اکراه ناقص دراین مورد قائل نشده است. می توان در زمینه تایید استعمال اجبار و اکراه در یک مفهوم به ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) نیز اشاره کرد که از کلمه اکراه در کنار کلمات جبر و قهر استفاده کرده است.
ثالثاً، اجبار و اکراهی مورد توجه ماده ۵۴ است که «عادتاً قابل تحمل نباشد». این مساله در برخورد با دفاع فردی که مدعی اجبار یا اکراه میشود از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا در مورد تحمل عادت باید موقعیت مکانی و زمانی جرم ، سن متهم ، جنسیت او، نحوه ی ارتکاب بزه و مسائل دیگری که دادگاه باید به کمک کارشناسان روشن کند ، مطرح گردد و مشخص شود که آیا اجبار یا اکراه عادتاً قابل تحمل بوده است یا خیر؟
رابعاً، غالب حقوق دانان معتقدند در اجبار یا اکراه جرم انجام شده است ولی چون نمی توان آن را به مجرم نسبت داد لذا مکرَه یا مجبور در این مورد فاقد مسئولیت کیفری است و مجازات نخواهد شد. قانون نیز مقرر می دارد که اجبار کننده به مجازات آن جرم محکوم می گردد زیرا در حقیقت می توان گفت این اجبار کننده است که عناصر تشکیل دهنده ی جرم را در خود جمع کرده و از مکره به عنوان وسیله ای برای ارتکاب آن استفاده نموده است و سرانجام ، باید یادآوری کرد که اجبار کننده باید دارای مسئولیت جزایی باشد تا بتوان او را مورد مجازات قرار داد. به عنوان مثال، اگر کودکی دیگری را با اسلحه مجبور به امضای چکی کند که فاقد محل است نمی توان کودک را مسوول شناخت و اجبار شونده نیز، در صورت تحقق شرایط فاقد مسئولیت جزایی خواهد بود.
ضوابط قانونی حاکم بر اجبار
الف) اکراه در قتـل
مطابق ماده ۲۱۱ق .م.ا. «اکراه در قتل و یا دستور به قتل دیگری مجوز قتل نیست، بنابراین اگر کسی را وادار به قتل دیگری کنند یا دستور به قتل رساندن دیگری را بدهند مرتکب قصاص می شود و اکراه کننده و آمر، به حبس ابد محکوم می گردند». در حقوق کیفری اسلام اکراه کننده را مکره(به کسر را) و اکراه شونده را مکره (به فتح را) گویند و مطابق تبصره ۱ همان ماده «اگر اکراه شونده طفل غیر ممیز یا مجنون باشد فقط اکراه کننده محکوم به قصاص است» زیرا در چنین حالتی مکره در حکم وسیله در ارتکاب جرم می باشد و مکره به جهت مباشرت معنوی در ارتکاب جرم قصاص می گردد. از سوی دیگر به موجب تبصره ۲ همان ماده «اگر اکراه شونده طفل ممیز باشد نباید قصاص شود بلکه باید عاقله او دیه را بپردازد و اکراه کننده نیز به حبس ابد محکوم است.» زیرا در اسلام قلم قانون از اعمال کودک بر داشته شده و به موجب ماده ۴۹ ق.م.ا.نیز فاقد مسئولیت است. بنابراین عمل وی خطا محض تلقی می گردد و عاقله وی محکوم به پرداخت دیه در حق اولیاء دم مقتول خواهد شد.(ماده۲۲۱ق.م.ا.).
ب) جرم باید از مجازات های تعزیری باشد
با توجه به مندرجات ماده ۵۴ قانون مجازات اسلامی، اولین شرط از شرایط تحقق اجبار رافع مسئوولیت جزایی این است که جرم انجام یافته از ناحیه مرتکب موضوعاً از مجازاتهای تعزیری یا
بازدارنده باشد.
ج) اجبار در غیر مورد تعزیرات
ذکر کلمه های «مجازات های تعزیری و یا کیفرهای باز دارنده» در ماده ی ۵۴ قانون مجازات اسلامی نباید موجب این توهم شود که در غیر این موارد نمی توان از اجبار به عنوان علت رافع مسئولیت استفاده کرد، زیرا در چنین مواردی – همان طور که قبلا اشاره کردیم – یا باید به ابواب مربوط مراجعه و یا طبق اصول کلی اقدام کرد یعنی چون شخص در صورت حدوث اجبار فاقد اختیار است لذا تکلیفی بر او بار
نمی شود و قابل مجازات نیست.
شرایط اجبار رافع مسئولیت جزایی
به موجب ماده ۵۴ قانون مجازات اسلامی، برای تحقق عدم مسوؤلیت جزایی شخص مجبور، وجود شرایطی ضرورت دارد این شرایط عبارتند از:
۱- قلمرو اجبار محدود به جرایمی است که موضوع مجازات های تعزیری یا باز دارنده باشد.
۲- اجبار باید عرفاً غیر قابل تحمل باشد.
۳- عدم دخالت شخص مجبور در ایجاد صحنه ی مجرمانه.
مسئولیت مدنی در زمینه اجبار
به نظر می رسد چناچه کسی را مجبور به ارتکاب جرمی نمایند نه تنها از نظر جزائی فاقد مسوؤلیت است بلکه از نظر مدنی نیز بدلیل عدم وجود متن قانونی مشخص و هم چنین فقدان رابطه علیت بین عمل و خسارت، نتوان او را تحت تعقیب قرار داد و تقاضای جبران خسارت کرد. ممکن است سئوال شود چه تفاوتی بین اجبار و جنون وجود دارد که نتوان مطالبه خسارت از مجبور کرد. پاسخ فرض عدم تقصیر به شکل مطلق در اجبار است. در حالی که در جنون می توان با شرایطی این تقصیر را پذیرفت. البته این نظر دچار تردید خواهد شد اگر مجنون را کاملاً فاقد عنصر روانی جرم حین عمل بدانیم. وانگهی در چنین مواردی باید قانون را نیز مد نظر داشت.
فصل دوازدهم
جهـل و اشتبــاه
تأثیر اشتباه در مسئولیت جزایی
اشتباه به معنی اعتقاد به امری است که مطابق با حقیقت نباشد. آثار اشتباه در مسائل مدنی و جزایی یکسان نیست. در امور مدنی اشتباه ممکن است موجب فقدان رضا و بالنتیجه سبب بطلان عقد و قرارداد شود۱. ولی در مسائل جزایی، اشتباه ممکن است باعث زوال مسئولیت جزایی شود. گرچه در قانون مجازات عمومی سابق کشور ما اشتباه در عداد عوامل رافع مسئولیت جزایی عنوان نشده بود اما با وجود این، حقوقدانان کیفری در بیان انواع عوامل رافع مسئولیت جزایی بحث اشتباه یعنی عدم آشنایی مرتکب، به جرم بودن عملی را که انجام داده است مطرح کرده اند۲. یعنی در مواردی که شخصی در اثر اشتباه مرتکب عملی می شود که از نظر قانون جرم است، امکان قبول اشتباه به عنوان عاملی که قابلیت انتساب جرم را به مرتکب آن از بین می برد پذیرفته اند.
برای اینکه مفهوم اشتباه و انواع آن و میزان تاثیر اشتباه در زوال مسئولیت جزایی روشن شود مطالب این گفتار را به ترتیب زیر مورد مطالعه و برررسی قرار می دهیم.
بخش اول- مفاهیم جهل
تعریف اشتبـاه