دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
حقوق رقابت بین المللی قابل اعمال
در مشارکت های تجاری فراملی
نگارش
پرهام فرهنگ
استاد راهنما
دکتر عباس کدخدائی
استاد مشاور
دکتر بهروز اخلاقی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

حقوق بین الملل
« ۱۳۸۹ خورشیدی »

سپاسگزاری

بدینوسیله از مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی و گروه مطالعات و پژوهشهای حقوق اقتصادی و بازرگانی که با حمایت معنوی و مالی، شرایط و زمینه انجام این تحقیق را فراهم نموده، صمیمانه قدردانی می‌نمایم.
چکیده
بی تردید سازکارها و بنیان های اقتصادی در هر نظام حقوقی، اگر به عنوان شاهرگِ قلب تپنده آن نظام نباشند، حدّ اقل از اساسی ترین و عمده ترین شعبات محسوب می گردند؛ در این میان، نظام حقوق بین الملل عمومی نه تنها مستثنا نیست، چه حتّی نهاد های اقتصادی و تاسیسات تجاری در آن عملاً شالوده راستین و معنادار حقوق موضوعه به مفهوم تامّ کلمه را در می اندازند. پر واضح است که این نظامِ اخصِّ حقوق اقتصادی، باید از طریق اعمال قواعدِ حقوقیِ عمومیِ شکلی و ماهویِ دارای ضمانت اجرای مستحکم مورد صیانت قرار گیرد، که این مهم در نظام های اقتصادی آزاد و به طور کلّی راستگرا – که اساساً در وضعیّتی عینی، موثّرترین و کارآمدترین روش اداره اقتصاد هستند – از مسیل حقوق رقابت ترسیم و تنسیق می شود. این در حالیست که در نظام حقوق بین الملل اقتصادی هیچ رویکرد هماهنگی در جهت حقوق رقابت عام الشّمول به چشم نمی خورد، فلذا اساساً ابزارهای حقوقی لازم در نیل به آرمان های حقوق و سیاستگذاری های رقابتی در حال رکود می باشند. به نظر می رسد که از میان گونه بندی های تقریباً متجانسِ سرفصل های حقوق رقابت بین المللی ایده آل، پژوهش پیرامون مسئله مشارکت های تجاری فراملّی در انواع دو گانه شرکتی و قراردادی، با عنایت به اهمیّت محتواییِ اَعمال و وقایع حقوقیِ با خصیصه بین المللی آنها، در اولویّت باشد؛ از این روست که جانمایه رساله پیشِ رو، گریزیست بر مقوله حقوق رقابت بین المللی قابل اعمال در مشارکت های تجاری فراملّی.
« فهرست تفصیلی مطالب »
پیش درآمد
نخست: تبیین موضوع پژوهش ۱
الف. ماهیت حقوق رقابت ۱
ب. خواستگاه های حقوق رقابت در مبادلات تجاری بین المللی ۲
پ. رقابت بین المللی و برخورد منافع کشورهای در حال توسعه
و کشورهای توسعه یافته ۳
دوم: پرسش های پژوهش ۴
سوم: فرضیه و هدف نهایی از پژوهش ۴
چهارم: روش ها و فنون اجرایی پژوهش ۶

سخن نخست

بازخوانش هدفمند پژوهش های پیشین

گفتار نخست: حقوق رقابت بین‌المللی چیست ۹

اشاره نخست: بیان نظری اصول حقوق رقابت بین‌المللی ۹

بند نخست: آسیب شناسی رقابتی حقوق بین الملل اقتصادی

و مسئله قدرت بازار ۱۰

بند دوم: یافته های عینی در تکوین حقوق رقابت بین المللی ۱۳
اشاره دوم: توزیع عادلانه امکانات جهانی با تکیه بر حقوق رقابت بین‌المللی ۱۵

بند نخست: ارکان اساسی نظام حقوق رقابت بین المللی ۱۶

بند دوم: تابعان موضوع حقوق رقابت بین المللی ۱۹

جمع‌ بندی گفتار نخست ۲۰

گفتار دوم: تدوین معاهده بین‌المللی حقوق رقابت ۲۲

اشاره نخست: خاستگاه‌های موجود برای
تدوین معاده بین‌المللی حقوق رقابت ۲۴

بند نخست: ظهور مشارکت‌های تجاری فراملی

و تشکّل‌های اقتصادی فراملی ۲۴

فراز نخست: تجارت میان شرکتی بین‌المللی

و تجارت درون شرکتی خارجی ۲۷

فراز دوم: اتحادهای تجاری استراتژیک ۳۱

بند دوم: قواعد حقوق رقابت در فراسوی مرزها

و مسئله آثار برون‌ مرزی حقوق اقتصادی داخلی ۳۵

فراز نخست: دسته بندی ماهوی آثار برون مرزی

حقوق اقتصادی داخلی ۳۶

فراز دوم: هزینه های افزوده و اصطکاک ساختاری

در بازرگانی بین المللی ناشی از اعمال فراسرزمینی

حقوق رقابت داخلی ۳۹

اشاره دوم: نظام حقوق بین‌الملل معاصر
و امکان سنجی تدوین معاهده
حقوق رقابت بین‌المللی ۴۹

بند نخست: معاهدات دو جانبه حقوق رقابت بین‌المللی ۵۰

فراز نخست: نسل‌های چهارگانه معاهدات دو جانبه