(Source: Wilson and et al, 2003)
همانگونه که در این جدول نشان داده شده، تأثیرات تسهیل تجاری بر تولید ناخالص داخلی سرانه کشور ها حدود۷۶/۲ درصد(پایین ترین رقم) تا ۶۹/۶ درصد (بالاترین رقم) متغیر بوده است.
در این بین، استان گیلان با وجود دارا بودن فرصیت های بیشمار از جمله در زمینه کشاورزی، صیادی، دامداری، صنایع دستی و. . .، همچنین مزیت همجواری با دریای خز اما به دلیل مشکلات عدیده در بخش تجارت سهم اندکی از تجارت را در کل کشور به خود اختصاص داده است به طوری که بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی سازمان های مربوط در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۲ تنها ۱. ۶% از کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده است (وب سایت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گیلان، ۱۳۹۲).
از این رو در تحقیق فوق به دنبال عواملی هستیم که بر تسهیل تجارت اثرگذارند. برخی از مهم ترین این عوامل بر اساس مطالعات پیشین شامل: نهادهای تجاری مرتبط (مانند گمرک، تعرفه)، توسعه منابع انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات (مانند دستیابی به آخرین تکنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی، گسترش اینترنت در امور کسب و کار، و… )، زیرساخت های فیزیکی (مانند کیفیت زیرساخت های جاده ای، ریلی، … )، محیط کسب و کار (مانند: شفافیت قوانین، اعتماد عمومی به دولت، … )، مرز و کارایی حمل و نقل (مانند تعداد مدارک برای صادرات، تعداد روز برای صادرات و… ) شناسایی شدند (Perez and Wilson, 2012: 1301، Duval, 2007). بر این اساس سوال اصلی تحقیق این خواهد بود که عوامل موثر بر تسهیل تجارت قانونی و با اهمیت ترین آنها کدامند؟

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۳) اهمیت و ضرورت موضوع

علاوه بر اینکه تحقیقات انجام شده در اینگونه موضوعات بسیار اندک هستند دلایل دیگری نیز محقق را برآن داشت تا به بررسی دقیق تری به مقوله تسهیل تجارت بپردازد. توجه به تسهیل تجارت به شش دلیل زیر برای کشورها و در مجموع اقتصاد جهانی دارای اهمیت است:

• محصولات بیشتر در سرتاسر جهان فروخته می شوند در حالیکه مونتاژ آنها در یک کشور انجام می شود و اجزای آنها در بسیاری کشورهای دیگر تولید می شوند. هرچه پیچیدگی در زنجیره عرضه افزایش می یابد، تاخیرها و هزینه های ناشی از رویه های کلی کند و ناکارا، بیشتر می شود.

• اعتماد بیشتر به تولید درست به موقع و توزیع درست به موقع، رویه های درست به موقع را به یک موضوع اصلی برای تجارت تبدیل می کند.

• برای مدیریت رشد تصاعدی در حجم تجارت بین مرزی کالاها، رویه ها باید کاسته شوند.

• تجار کوچک و متوسط مخصوصا˝ در کشورهای در حال توسعه، همانگونه که پروفسور ریکاپرو اشاره کرده است: متحمل هزینه ها و تاخیرهای زیاد می شوند. هزینه ها و تاخیرها در صادرات می تواند حتی شرکت های بزرگ را در تعهد مبادله با مشکل مواجه کند. شرکت های کوچکتر با سرمایه و کارکنان کمتر برای مواجهه با این موضوع مدیریتی، در ابتدای راه جهت پیشبرد این فرصت های تجاری هستند. از طرف دیگر، افزایش شرکت های چند ملیتی، پرداخت هزینه های ناشی از تاخیرهای مرزی و موضوعات مدیریتی را آسان کرده است.

• آزادسازی تجارت و کاهش یا حذف متعاقب تعرفه ها، به محدودیت های غیرتعرفه ای و موانع تجربی برای تجارت بین المللی، مخصوصا˝ رویه های گمرکی دست و پا گیر توجه دارد. باید جهت بهره مند شدن از مزایای کامل توافق مذاکره ای این موانع برداشته شوند.

• تصمیمات سرمایه گذاری بسیار مهم، اغلب بر مبنای توانایی کشور برای تضمین یک جریان قابل اعتماد و کم هزینه مواد خام و اجرا در داخل و خارج یک تسهیلات صنعتی هستند. رویه های گمرکی کالا، مخصوصا˝ در زمینه جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، به مزایای داخلی تبدیل می شوند.

همانگونه که ملاحظه می شود، تسهیل تجارت می تواند مزایای بسیاری داشته باشد. از این رو، توجه به عواملی که باعث تسهیل تجارت می شوند می تواند یکی از موضوعات اساسی در هر کشوری باشد. به همین دلیل در تحقیق فوق بدنبال شناسایی و رتبه بندی عواملی هستیم که در تسهیل تجارت قانونی موثرند تا از این طریق سازمان های ذی ربط دید وسیع تری را کسب نموده و در برنامه ریزی های خود اثر هر یک از عوامل را لحاظ نمایند.

۱-۴) اهداف تحقیق

هدف اصلی: شناسایی عوامل موثر در تسهیل تجارت.
اهداف عملیاتی پروژه فوق را می توان بصورت زیر خلاصه نمود:

• شناسایی زیر فاکتورهای اثر گذار بر تسهیل تجارت؛

• رتبه بندی عوامل شناسایی شده از دیدگاه خبرگان؛

• ارائه راهکارهای مناسب در جهت تسهیل هرچه بیشتر تجارت.

۱-۵) فرضیه های تحقیق

پس از شناسایی عوامل موثر بر تسهیل تجارت فرضیه ها تکمیل شدند. این فرضیه ها بصورت زیرند:
۱. فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.
۲. زیرساخت های فیزیکی (بنادر، خطوط ریلی) نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.
۳. محیط کسب و کار نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.
۴. عوامل اداری- اجرایی نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.

۱-۶) شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق

• تعریف مفهومی- تسهیل تجارت: بر اساس تعریف کمسیون اقتصادی سازمان ملل اروپا، منظور از تسهیل تجاری ساده سازی فرآیندها و رویه های تجارت بین الملل است بگونه ای که این رویدادها تا حد امکان کارآمد تر و ساده تر شوند (UN/ECE, 2003: 15).

• تعریف عملیاتی: میانگین بدست آمده از مجموع پاسخ به سوالات ۱ الی ۱۹ پرسشنامه، تسهیل تجارت را می سنجند.

• تعریف مفهومی- زیرساخت های سخت: زیرساخت های سخت در تسهیل تجارت به تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات (ICT) و زیرساخت های فیزیکی که به منظور حمل و نقل کالاها (مانند: گمرکات، بنادر، راه ها و… ) استفاده می شوند اشاره دارد (Perez and Wilson, 2012: 1296).

• تعریف عملیاتی: میانگین بدست آمده از پاسخ به سوالات ۱ الی ۹ پرسشنامه، متغیر زیرساخت های سخت را می سنجد.

• تعریف مفهومی- زیرساخت های نرم: زیرساخت های نرم به محیط کسب و کار (مانند: شفافیت قوانین تجاری، تعرفه ها و… ) و عوامل اداری- اجرایی (مانند: استفاده از کنوانسیون های بین المللی، توسعه منابع انسانی و… ) اشاره دارد(Perez and Wilson, 2012: 1297).

• تعریف عملیاتی: میانگین بدست آمده از پاسخ به سوالات ۱۰ الی ۱۹ پرسشنامه، متغیر زیرساخت های نرم را می سنجد.

فصل دوم
مبانی نظری
و پیشینه تحقیق

۲-۱ مقدمه

در حالی که نیاز به تسهیل تجارت روز به روز بیشتر می‌شود، ولی هنوز توافق گسترده‌ای برای توضیح تسهیل تجارت وجود ندارد. تمام شرکت‌ها می‌توانند از مزایای تسهیل موثر تجارت بهره‌مند شوند؛ زیرا تسهیل تجارت این مزایا را به دنبال دارد: کاهش نیروی انسانی، کاهش فساد، ریسک تجار/ عدم اطمینان، دسترسی بیشتر به فرصت‌های تجاری برای شرکت‌های کوچک و متوسط، و افزایش بهره‌وری و رقابت کشور‌ها. تسهیل تجارت، توسعه یک محیط استوار، واضح و قابل پیش بینی برای تجارت‌های ملی و بین المللی را هدف قرار داده است. ظاهرا این امر باید بر اساس هنجار‌های پذیرفته شده بین المللی و تجربیات ناشی از تسهیل کردن برای حذف زوائد، تکرار‌ها و هماهنگ سازی برای تنظیم استانداردها، تجربیات و استانداردسازی‌های ملی و بین المللی برای ارائه فرمت‌های مورد قبول بین المللی برای رویه‌ها و اسناد باشد (ESCAP,2009: 5).
در این فصل با مرور ادبیات صورت گرفته در خصوص تسهیل تجارت بدنبال شناسایی عوامل موثر بر تسهیل تجارت هستیم. در ادامه فصل پس از بیان مقدماتی در این خصوص به عوامل فوق اشاره شده است.

۲-۲ مروری بر تسهیل تجارت