بسیاری از ابعاد کاربردپذیری به خوبی توسط پرسشنامه‌ای که در اختیار کاربران سیستم قرار می‌گیرد، قابل کشف است.‌این روش به خصوص هنگام مطالعه درباره رضایت کاربر و یا سهولت کار با سیستم (که هر دو به سختی قابل اندازه‌گیری هستند.) پرسشنامه روشی غیر مستقیم است. [۱۸]این روش به بررسی مستقیم واسط کاربری نمی‌پردازد و تنها به جمع آوری نظرات کاربران درباره واسط کاربری بسنده می‌کند. پرسشنامه روشی مفید برای مطالعه‌اینکه کاربر نهایی چگونه از سیستم و امکانات موجود در آن استفاده می‌کند، می‌باشد. تست کاربردپذیری غیر مستقیم می‌تواند با متدهایی که به طور مستقیم با کاربردپذیری ارتباط دارند انجام شود- همانند بلند فکر کردن.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رضایت کاربر،ترجیحات کاربر و سختی‌های ممکن در استفاده از سیستم می‌تاند به راحتی با روش استفاده از پرسشنامه قابل تشخیص است. عیب روش‌های غیر مستقیم، میزان کم اعتبار نتایج به دست آمده است. برای افزایش اعتبار‌این روش، می‌بایستی تعداد افرادی که در پر کردن پرسشنامه مشارکت می‌کنند کافی باشد. (۳۰ نفر حداقل تعداد شرکت کنندگان است.) و با بهره گرفتن از‌این روش احتمالاَ تعداد کمتری از مشکلات نسبت به سایر روش‌ها مشخص می‌شوند. [۱۹]
پرسشنامه می‌تواند به شکل سوال و یا چک لیست در اختیار کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گیرد. روش‌های غیر مستقیم ارزیابی کاربردپذیری شبکه‌های اجتماعی همانند پرسشنامه و یا مصاحبه بهتر است در کنار روش‌های مستقیم همچون مشاهده میدانی و بلند فکر کردن قرار گیرد تا نتیجه بهتری حاصل گردد.[۱۲]

انتخاب شرکت کنندگان:

شرکت کنندگان در‌این تحقیق در بازه سنی ۲۱ تا ۴۰ سال قرار دارند و در برگیرنده دو دسته کاربران حرفه‌ای و مبتدی می‌باشد. برای افرادی که در‌این تحقیق شرکت می‌کنند‌ایمیلی همراه با توضیحات کامل مراحل انجام کار فرستاده می‌شود . افرادی که برای انجام‌این کار اعلام آمادگی می‌کنند برای تست کاربر در زمان مشخص دسته بندی می‌شوند.

مراحل انجام تحقیق:

انجام ارزیابی مکاشفه ای:

به طور کلی‌این روش برای افراد به طور انفرادی کار دشواری است و معمولاً یک نفر نمی‌تواند تمامی‌مشکلات مربوط به واسط کاربری را مشخص کند. تجربه نشان داده است که معمولا افراد مختلفی که از‌این روش برای شناخت مشکلات واسط کاربری استفاده می‌کنند به نتایج متفاوتی دستیابی پیدا می‌کنند، به همین دلیل با بهره گرفتن از افراد مختلف در فاز ارزیابی، می‌توان ارزیابی بهینه‌ای از واسط کاربری مورد نظر انجام داد و به مجموعه مشکلات موثرتری در طراحی واسط کاربری پی برد.
ارزیابی مکاشفه ای توسط هر فرد مستقلاً انجام می‌شود و زمانی که همه افراد ارزیابی خود را به پایان رساندند می‌توانند نتایج به دست آمده را جمع و مشکلات موجود را ارزیابی کنند. نتایج به دست آمده توسط هر ارزیاب را هم می‌توان به صورت گزارشات نوشته شده و هم به طور شفاهی جمع آوری کرد. مزیت گزارشات کتبی، توانایی جمع آوری و نگهداری آنها است ولی باعث‌ایجاد بار کاری اضافی برای بررسی مجدد و ارزیابی توسط مدیر ارزیابی و یا کسی که تست را اجرا می‌کند، می‌شود.
در انجام‌این تست می‌توان از ناظرانی کمک گرفت که در هنگام انجام تست توسط افراد، بر نحوه پاسخ گویی و نیز انجام تست نظارت کنند ولی‌این کار زمانبر است و باعث‌ایجاد سربار مالی و زمانی در هنگام انجام پروژه می‌گردد. البته پروسه مشخص و تدوین شده‌ای برای انجام‌این نوع ارزیابی وجود ندارد . روش پیشنهادی نیلسون برای ارزیابی مکاشفه‌ای شامل ۴ گام است. گام اول، مرحله جلسه هماهنگی پیش ارزیابی^[۳۱] است.‌این جلسه همانند جلسه آموزش مراحل ارزیابی است. قبل از‌اینکه ارزیابان وب سایت مورد نظر را مورد بررسی قرار دهند می‌بایستی زمان کوتاهی را به گشتن در وب سایت مربوطه بپزدارند تا با سایت و نحوه کارکرد آن آشنا شوند. همچنین کاربران می‌توانند در مورد قسمت‌هایی که با آنها به حد کافی آشنایی ندارند و یا برایشان مبهم است، یادداشت برداشته و از ارزیابان در موردشان سوال بپرسند.
همچنین پیشنهاد می‌گردد که در جلسه آموزش، ارزیابان یک سایت را به عنوان نمونه ارزیابی کنند تا کاربران به طور کامل با مفهوم ارزیابی آشنا گردند. [۲۰]
در گام بعدی، ارزیابی واقعی است که در آن هر ارزیاب، شروع به انجام ارزیابی می‌کند و مشکلات طراحی را یک به یک تشخیص داده و توصیف می کند.
در گام سوم، جلسه گزارش گیری آغاز می‌گردد و تمرکز بر روی جمع آوری و دسته بندی مشکلات گزارش شده توسط کاربران خواهد بود. معمولاَ اگر تعداد اجرا کنندگان متد ارزیابی بیش از یک نفر بود بهتر است‌این جلسه به صورت به اشتراک گذاری عقاید برگزار گردد.‌این جلسه همچنین برای بحث بر سر نمود‌های مناسب طراحی مناسب است.
در گام آخر، نتیجه ارزیابی‌ها جمع آوری شده و وارد جدول ارزیابی می‌گردد، و ژس از حذف مشکلات مشخص شده تکراری در یک جدول مشخص وارد می‌شوند. [۲۱]
خروجی حاصل از ارزیابی مکاشفه‌ای لیستی از مشکلات کاربردپذیری است. [۲۱] ‌این مشکلات در دسته‌ه ای مختلفی دسته بندی و امتیازدهی می‌شوند. امتیازها بین ۰ تا ۴ متغیر است. ۰ به معنای ”عدم وجود مشکل کاربردپذیری” است. ۱ به معنای ”وجود مشکل زیبایی- در صورت وجود زمان بهتر است برطرف گردد” می‌باشد. ۲ به معنای ”مشکل جزئی با اولویت پایین” است. ۳ نشان دهنده ”مشکل اساسی با اولویت بالا” است. و بالاخره ۴ نمایانگر ”وجود مشکل اساسی و نیاز به برطرف کردن سریع مشکل” است.‌این دسته بندی در مقدمه تست به ارزیابان توضیح داده خواهد شد.
پس از تهیه چک لیستی که برای بررسی شبکه اجتماعی طراحی شده است، ازسال می‌گزدد و هر یک از شرکت کنندگان بر اساس آنچه در توضیحات نوشته شده است به امتیازدهی چک لیست می‌پردازند. امتیازها بین ۰ تا ۴ بر اساس روش امتیازدهی توضیح داده شده خواهد شد.
در این تحقیق از یک چک لیست که بر اساس ارزیابی مکاشفه ای نیلسون طراحی شده است استفاده شده است. این چک لیست بر روی گوگل درایو بارگذاری شده و لینک فرم به همراه ایمیلی حاوی توضیحات لازم برای کاربران، برای کاربران ارسال می گردد. برای هر کاربر فقط یک بار امکان شرکت در این مطالعه وجود دارد.
چک لیست مورد استفاده در این مطالعه برای ۶۰ نفر ارسال گردید. نیمی از این افراد زن و نیمه دیگر مرد بودند. از مجموع ۳۰ نفر مرد، ۲۱ نفر پاسخ دادند و درصد مشارکت مردان در این تحقیق ۷۰% بوده است. همچنین از مجموع ۳۰ نفر زن، ۱۷ نفر به چک لیست پاسخ داده اند که بر این اساس درصد مشارکت زنان ۵۶% است. شرح جزئیات شرکت کنندگان بر اساس گروه سنی و جنسیت در جدول ۲ آمده است:

جنسیت
محدوده سنی
۱۶ -۲۰
۲۱ -۲۵
۲۶ – ۳۰
۳۱ -۳۵
۳۶ -۴۰
زن

۰

۵

۷

۲

۳

مرد

۱

۴

۶

۸

۲