• • مؤلفه درون فردی: توانایی تشخیص را در آگاهی از هیجانها و کنترل آن نشان میدهد و عوامل آن:

خودآگاهی هیجانی: میزان آگاهی فرد از احساسات خویش و درک فهم این احساسات میباشد
جرأت ورزی: توانایی ابراز احساسات، باورها و دفاع از مهارتهای سازنده بر سر حقوق خویش.
حرمت نفس: توان آگاه بودن از ادراک خود و پذیرش و احترام به خود.
خودشکوفایی: توانایی درک ظرفیتهای بالقوه و انجام چیزی که میتوان انجام داد و از آن لذت برد.
استقلال: توانایی هدایت افکار و اعمال خود و رها بودن از تمایلات هیجانی

• • • مؤلفه بین فردی: توانایی شخص را برای سازگاری با دیگران و مهارتهای اجتماعی بررسی میکند و عوامل آن:

    (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

همدلی: توانایی آگاه بودن و درک احساسات دیگران و ارزش نهادن به آنها.
مسئولیت پذیری اجتماعی: توانایی معرفی خود به عنوان عنصر دارای حس مشترک، مؤثر و سازنده در گروه.
روابط بین فردی: توانایی ایجاد و حفظ روابط مطلوب متقابل به وسیله نزدیکی عاطفی صمیمیت و محبت کردن.

• • مؤلفه توان سازگاری: انعطافپذیری^[۳۳] و توان حل مسئله و واقع گرای شخص را مورد بررسی قرار داده و عوامل آن:

واقع گرایی: توانایی سنجش هماهنگی بین آنچه که به طور هیجانی تجربه شده و چنین که به طور واقعی وجود دارد.
حل مسئله: توانایی تشخیص مشکلات و خلق و کاربرد راه حلهای مؤثر و بالقوه.
انعطاف پذیری: توانایی سازگار بودن افکار و رفتار با تغییرات محیط و موقعیتهای گوناگون میباشد.

• • مؤلفه مدیریت استرس:^[۳۴] توانایی تحمل و کنترل تنشها را رزیابی میکند.

تحمل تنش:^[۳۵] توان مقاومت در برابر رویدادهای فشارآور بدون جا زدن و رویارویی مثبت با موقعیتهای تنشزا میباشد.
کنترل تکانه: ^[۳۶] توانایی مقاومت در برابر تنشها و کنترل هیجانات خود را بررسی میکند.

• • مؤلفه خلق خوی عمومی: نشاط و خوش بینی فرد را بررسی میکند.

نشاط^[۳۷]: توانایی احساس خوشبختی از زندگی خود، احساس رضایت از خود و دیگران، داشتن احساسات مثبت، صریح و سرزنده بودن.
خوشبینی: توانایی نگاه زیرکانه به زندگی و تقویت نگرشهای مثبت حتی در صورت وجود احساسات منفی و ناخوشایند.
مدل بار – آن بیشتر مربوط به استعداد برای عملکرد است تا خود عملکرد. این مدل بیشتر فرایند مدار است تا نتیجه مدار. به عبارت دیگر به استعداد و توانایی فرد بیش از فراوردهای و دستاوردهای او گرایش دارد (جلالی ۱۳۸۱).
نمودار ۲-۲- مؤلفه های هوش هیجانی به زعم بار – آن
ج) مدل هوش هیجانی گلمن:
بنا به نظریه گلمن (۱۹۹۵) هوش هیجانی هم شامل عناصر درونی و هم عناصر بیرونی است. عناصر درونی شامل میزان خودانگاره، احساس استقلال، خودشکوفایی و قاطعیت میباشند عناصر بیرونی آن نیز روابط بین فردی، سهولت در همدلی و احساس مسئولیت را در برمیگیرد. همچنین هوش هیجانی شامل ظرفیت خود برای قبول واقعیات، انعطافپذیری، توانایی حل مشکلات هیجانی، توانایی مقابله با استرس و تکانهها میشود (فریدمن و بلیس، ۲۰۰۳، ص ۳۰۸).
به نظر وی افراد برای غلبه موفق بر چالشهای مختلف زندگی باید مولفه های هوش هیجانی را در خود پرورش دهند. وی ابتدا مؤلفه های هوش هیجانی را اینگونه عنوان نمود:

1. 1. حوزه خودآگاهی: ^[۳۸] در بردارنده ویژگیهای مانند خود آگاهی عاطفی و اعتماد به نفس

1. 1. خود نظم دهی^[۳۹] (مدیریت خود): شامل خود کنترلی، قابل اعتماد بودن و نوآوری^[۴۰]

1. 1. خودانگیزی: ^[۴۱] شامل انگیزه پیشرفت، ابتکار ^[۴۲] و خوش بینی^[۴۳]

1. 1. همدلی ^[۴۴](هوشیاری اجتماعی): ویژگیهایی مانند درک دیگران و آگاهی سیاسی را شامل میشود.

1. 1. مهارت اجتماعی: ^[۴۵] شامل ویژگیهای از قبیل نفوذ در دیگران، مدیریت تعارض و ظرفیتهای اجتماعی میگردد (سیاروچی و همکاران، ترجمه نوری و نصیری، ۱۳۸۳، ص ۳۲).

از نظر گلمن سه مولفه درون فردی هستند یعنی برای سایرین نامرئی بوده و در درون فرد رخ میدهد و دو مؤلفه دیگر بین فردی بوده و به آنچه که بین ما و مردم اتفاق میافتد مربوط میشود و در رفتارها قابل مشاهده است (فریدمن و بلیس، ۲۰۰۳).
یک فرد باید مهارتهای درون فردی خوبی داشته باشد تا بتواند مهارتهای بین فردی خوبی را گسترش دهد. برای تشخیص نقش هر کدام از این مؤلفه ها فرد نیاز دارد به این که از خود بپرسد اهمیت آنها در چیست؟ و اگر در این مهارتها ضعیف باشد چه اتفاق خواهد افتاد؟
گلمن (۲۰۰۵) از طریق توضیح هر کدام از این مؤلفه های به این سؤالها چنین پاسخ میدهد که

1. 1. خودآگاهی :

ریشه واساس سایر مؤلفه ها میباشد این مؤلفه به معنای درک عمیق هیجانات فردی میباشد. آگاه بودن از آنچه فرد در این لحظه احساس میکند: آیا خوشحال، نگران یا هیجان زده است. و اینکه چگونه این احساسات روی خود فرد، دیگران وعملکرد شغلی تأثیر میگذارد (فریدمن و بلیس، ۲۰۰۳).