نیازمند اقدام فوری
بسیار زیاد
زیاد
متوسط
کم
نا محتمل
فاجعه شدید متوسط کم بی اثر
شکل ‏۲‑۱۲- نمودار ریسک
اما درکسب و کار، این روش فرایند ذهنی^[۴۵] متکی به قضاوتهای متخصصان است. نتایج این اقدام می ­تواند برای اولویت­ بندی اقدامات مدیریت ریسک بکار رود. (Norrman, A., Lindroth, R., 2004) نقشه ریسک یا ماتریس/ دیاگرام ریسک یعنی استفاده از رویکرد ساختاریافته و ترسیم منابع ریسک، ابزاری مهم است که بدان وسیله نتایج بالقوه ریسک و همچنین بزرگی احتمالش فهمیده می­ شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۴-۲-۳- اقدامات مدیریت ریسک زنجیره تأمین

اکنون نوبت به فاز کنترل ریسک می­رسد. البته بعضی محققان نظیر نورمن و لیندرا(۲۰۰۴) از این فاز به نام مدیریت ریسک یاد کردند. لذا دراین پژوهش نیز از این فاز به عنوان فاز مدیریت ریسک نام برده می­ شود. اقدامات رایج برای مدیریت ریسک عبارتند از اجتناب^[۴۶]، کاهش^[۴۷]، انتقال^[۴۸]، تقسیم^[۴۹] و یا حتی پذیرش ریسک^[۵۰].
اتخاذ یا پذیرش بر این دلالت دارد که هیچ اقدامی دربرابر ریسکهای زنجیره تأمین بکارگرفته نشود. اجتناب و کاهش وقوع منبع ریسک، با علت و عامل ریسک در زنجیره تأمین برخورد می­ کند اجتناب، حذف منبع ریسک یعنی حذف گونه ­هایی از رخداد است که می ­تواند ریسک را برانگیزاند و کاهش، هم در زمینه کم کردن احتمال و هم در کاهش نتیجه استفاده می­ شود. اقدامات کاهش دهنده وقوع احتمال یا وقوع گرا براساس نقشه ریسک فوق انتقال موقعیت منبع ریسک به قسمت پایین در نقشه ریسک است و برعکس، اقدامات کاهش دهنده نتیجه یا اثرگرا براساس نقشه ریسک با انتقال موقعیت ریسک به سمت چپ در نقشه ریسک توصیف می­گردد. مثال­هایی از نحوه کاهش اثر می ­تواند به داشتن موجودی اضافی، داشتن چندین منبع و مثال­هایی از اقدامات کاهش دهنده احتمال وقوع می ­تواند افزایش انعطاف پذیری در زنجیره تأمین، بهبود فرآیندهای ریسکی عملیاتی درونی باشد. ریسک می ­تواند به کمپانیهای بیمه، به اعضاء زنجیره تأمین با انتقال مسئولیت موجودی، تغییر زمان تحویل تأمین کنندگان (تحویل دقیقاً سرموقع) و به سازمان انتقال یابد. به علاوه قراردادها می ­تواند برای انتقال ریسک­های بازرگانی استفاده شود. درآخر ریسک­ها می­توانند هم ازطریق مکانیزم­ های قراردادی و هم همکاری بهبودیافته تقسیم شوند. بر طبق نظرات لمبارت و کوپر^[۵۱] در سال ۲۰۰۰ و منتزر^[۵۲] در سال ۲۰۰۱ جزء کلیدی مدیریت زنجیره تأمین تقسیم ریسک­ها و پاداش­ها بین اعضاء زنجیره­تأمین می­باشد. (Norrman, A., Lindroth, R., 2004)
جوتنر و کریستوفر^[۵۳] (۲۰۰۳) در مقاله­ای از پنج استراتژی برای کاهش ریسک در زنجیره تأمین استفاده کردند که در جدول بعد چند مثال ذکر شده است. (Jüttner, U.,Christopher, M., 2003)
جدول ‏۲‑۱۰- استراتژی های کاهش ریسک در زنجیره تأمین

عنوان استراتژی
مثال­های مربوطه

پرهیز

رها کردن یک محصول خاص/بازار جغرافیایی خاص/تأمین کننده خاص/مشتری خاص، ارزیابی مبتنی بر ریسک عملیات­ تجاری جدید، ممیزی­های مستقل خارجی، خود ارزیابی

کنترل و تحمل

یکپارچه سازی عمودی، افزایش ذخیره سازی و استفاده از موجودی اطمینان، حفظ ظرفیت اضافی در تولید، انبارش، جابه جایی و حمل و نقل، وضع تعهدات قراردادی برای تأمین کننده، حفاظت داده ­ها و فرابندها، برنامه­ ریزی پایدار

همکاری

مشارکت برای افزایش شفافیت و درک زنجیره تأمین، مشارکت برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات مرتبط با ریسک، مشارکت به منظور فراهم نمودن طرح­های مستمر در زنجیره تأمین

انعطاف­پذیری

به تعویق اندازی، استفاده از چندین منبع، بومی­سازی منابع

انتقال ریسک

اقدامات بیمه ای و مصونیتی

۲-۴-۲-۴- ردیابی ریسک در زنجیره تأمین

فاز ردیابی ریسک زنجیره تأمین، پیاده سازی و تأثیر اقدامات انتخاب شده را بررسی می­ کند و شرکت را قادر به داشتن دیدگاه شفاف نسبت به وضعیت ریسک­های زنجیره تأمین در تمام لحظه­ها می­ کند. به هیچ عنوان نباید از اجرای این مرحله غفلت ورزید چرا که با توجه به دنیای پویای امروز در کسب وکار ریسک­هایی که امکان دارد در فاز ارزیابی بی­خطر ارزیابی شده­باشند، بعد از گذشت مدتی و با تغییر شرایط کاملاً اختلال­زا شوند لذا به طور دائم باید مدیران ریسک شرایط درونی و بیرونی زنجیره تأمین خود را ردیابی و زیر نظر داشته­باشند.

۲-۵- عوامل انتخاب تأمین کننده برتر

با توجه به استراتژی­ های ارائه شده به منظور کاهش ریسک در زنجیره تأمین، چک لیستی برای انتخاب تأمین­کننده بدست می ­آید. در نظر گرفتن این عوامل، منجر به انتخاب تأمین­کننده بهتر و به تبع آن کاهش ریسک انتخاب تأمین­کنندگان در زنجیره تأمین می­ شود که هدف نهایی این پژوهش است.
لی^[۵۴] (۲۰۰۹) چک لیستی ارائه داده­است که در آن عوامل به ۴ دسته منفعت، فرصت، هزینه و ریسک تقسیم شده­است. زیر شاخه­ های منفعت عبارتند از کیفیت، انعطاف پذیری و تحویل. برای فرصت نیز تکنولوژی تأمین­کننده، رشد مشترک و ساختار ارتباطی بیان شده­است. هزینه محصول و هزینه ارتباطات در قسمت هزینه­ها قرار دارد و ریسک­های انتخاب تأمین کننده مربوط به محدودیت­های تأمین، محدودیت­های خریدار و سابقه تأمین­کننده در نظر گرفته شده است. لی در مقاله­ خود تمامی این عوامل را تا سطح پایین­تری شرح داده­است. بطور مثال کیفیت به نرخ بازده، قابلیت اطمینان محصول، کیفیت سیستم پشتیبانی و سیستمهای کیفیت اشاره دارد. (Lee, 2009)
یکی دیگر از این دسته­بندی­ها مربوط به چان و کومار^[۵۵] (۲۰۰۷) است. آن­ها عوامل اصلی را به پنج حوزه قیمت نهایی محصول، کیفیت محصول، عملکرد خدمت­رسانی تأمین کننده و پروفایل تأمین کننده و عوامل ریسک محیطی تقسیم کردند، که به صورت شماتیک در نمودار دیده می­ شود. (Chan, F., Kumar, N., 2007)
شکل ‏۲‑۱۳- عوامل انتخاب تأمین کننده