۲-۸ ارتباط جمعی
وسایل ارتباط جمعی مولود و محصول اندیشه های انسانند. این رسانه ها بطور معمول با زمان فراغت انسانها برخورد می نمایند. وسایل ارتباط جمعی،‌ چنانچه به درستی بکار آیند، همچون مدرسه ای بزرگ بر تمامی حیات انسانی پرتو می افکنند. حتی به هنگام فراغت و آنگاه که این وسایل برای تفنن و سرگرمی انسانها بکار می آیند ، باز هم خواه ناخواه می آموزند .(ساروخانی، ۱۳۷۲)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از میان تمام رسانه ها بی شک تلویزیون رسانه ای است جذاب و گیرا در ترویج و ترغیب افراد به امر کتاب و کتابخوانی. این رسانه، به آسانی بینندگان را به خود جلب می کند و بیننده لازم نیست که حتما باسواد باشد تا پیام را درک کند. تلویزیون در مقایسه با رادیو، از جهت بعد بصری دارای مزیت مضاعفی است. تلویزیون رسانهای با اعتبار و توانمند است. تلویزیون رسانه ای است صاحب مرجعیت و مخاطبان برای اطلاعاتی که توسط آن پخش می شود، اعتبار قابل توجهی قائلند (بورن آد، ۱۳۷۹).
با این تفاسیر بایدگفت صدا و سیما وظیفه خطیری در ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی بر عهده دارد .
۲-۸-۱ تعریف وسایل ارتباط جمعی
مـفـهـوم (وسـایـل ارتـبـاط جـمـعى ( Cation Communi Mass of Media ) از آن دسته مفاهیمى است که دانش پژوهان علم ارتـبـاطـات تـعـریـف هـایـى پـرشـمـار بـرایـش بـه دسـت داده انـد و کـثـرت تعریفهاى موجود، عـمـل گـزیـنـش را بـسـى دشوار ساخته است ، امّا تشابه مفهومى میان تعریفهاى موجود حکایت از گـونـه اى تـوافـق ضـمـنـى مـیـان صـاحب نظران این رشته دارد. پیش از تعریف اصطلاحى این دانـشـواژه ذکـر ایـن نـکـتـه سـودمـند است که همانند بیشتر واژگان کلیدى دانش ارتباطات، واژه (وسـایـل ارتـبـاط جـمـعـى ) را داراى ریـشـه اى لاتـیـنـى دانـسـتـهانـد کـه بـه مـجـمـوعـه لغوى انـگـلوساکسون وارد شده است(ساروخانی). از میان تعریف هاى موجود درباره دانشواژه ارتباط جمعى، تعریف زیر کاملتر به نظر مى رسد:
وسـیـله ارتـبـاط جـمـعـى مـشـخـص کـنـنـده آن نـوع از وسایل ارتباطى است که هدف آن برقرارى رابطه با یک مخاطب یا گروه کوچکى نیست، بلکه جمع را در نظر دارد و مورد توجّه جماعتى پرشمار است(ساروخان).
۲-۸-۲ وسایل ارتباط جمعی
وسایل ارتباطی یا انجام وظایف تفریحی وتبلیغی بیشتر از لحاظ روانی روی افراد تاثیر می گذارد، در صورتی که باعث سرگرم شدن افراد و پر کردن اوقات آنان گردند، نقش تفریحی دارند و هرگاه به منظور جلب توجه یا ایجاد اعتقاد و اطمینان مورد بهره وری قرار گیرد، دارای نقش تبلیغی هستند(معتمدنژاد،۱۳۸۶).
۳-۸-۲ اهمیت وسایل ارتباط جمعی
وسایل ارتباط جمعى پدیده اى شگرف و مظهر ارتقاى فنّى و صنعتى انسان محسوب مى شوند. ایـن پـدیده داراى بیشترین تاءثیر فرهنگى بر زندگى انسان ها است .در آستانه ورود جامعه بـشـرى بـه قـرن ۲۱، وسـایـل ارتباط جمعى سهمى تعیین کننده تر در حیات فرهنگى بشر در مـقـایـسـه بـا دوره هـاى پـیـشـیـن بـر عـهـده گـرفـتـه انـد. ایـن وسایل در پدید آمدن عادات نو، تغییر در رفتار و خلق و خوى انسان ها و سرانجام ، کوچک شدن کـره زمـیـن و هـمـسـایـگى ملل دوردست ، سهمى شگرف بر عهده دارند(ساروخانی،۱۳۷۲)، زیرا اخبار وقـایـع و رویـدادهـاى طـبـیعى، علمى، سیاسى و اقتصادى با سرعتى برق آسا در وسعتى به پـهـنـاى کـره زمـیـن مـنـتـشـر مـىگـردنـد. بـدیـن سـان ، بـا پـیـشـرفـت وسـایـل ارتـبـاط جـمـعى ، فاصله هاى مکانى از میان برداشته شده اند و دروازه فرهنگ ملّت ها از گذر رسانه بر روى یکدیگر گشوده شده است .
اهـمـیـّت وسایل ارتباط جمعى از تاثیر ژرف آن ها بر افکار عمومى ناشى مى گردد. تاثیر پـیـام وسـایـل ارتباط جمعى همیشه ارادى و آگاهانه نیست ، بلکه در بیشتر اوقات انسان بى آن که بخواهد چیزى بیاموزد و اثرى پذیرد، از محتواى پیام ها متاءثّر مى گردد(ساروخانی،۱۳۷۲).
از سـویـى دیـگـر، اهـمـیّت کاربرد رسانه ها در سیاستهاى داخلى و خارجى کشورها نیز بسیار چشمگیر اسـت. در عصر کنونى، که جنگ افکار جاى جنگ ابزار را گرفته است، دولت ها مى کـوشـنـد بـا بـهـره گـیـرى از فـنـّاورى پـیـشـرفـته ارتباطات ـ مانند بهره جستن از شبکه هاى رادیـویـى ، تـلویـزیـونـى، خـبـرگـزارى ها، بنگاه هاى سخن پراکنى ، ماهواره ها و مطبوعات ـ الگوهاى ارزشى و مصرفى و طرز تفکّر و علایق ملت ها را دگرگون سازند و الگوهاى مورد نظر خود را بر جایشان بنشانند. بدین سان ، ملاحظه مىکنیم که در عرصه ارتباطات ، دنیاى امـروزى بـه مـیـدان کـارزارى تـبـدیل شده است که توپخانه و سلاح هاى آتشین تنها ابزارهاى پـیـکـار مـحـسـوب نـمـى شـونـد، بـلکـه مـهـم تـریـن سـلاح هـاى پـیـکـار، رسـانـه هـاى جـمـعـى اند…(قوام،۱۳۸۰).
بـه هر حال، اهمیّت رسانه ها از جنبه هاى فردى ، اجتماعى ، ملّى و بین المللى و در مواقع آرامش و بـحـرانـى بسیار چشمگیر و تعیین کننده است. ولى باید توجه کرد که به لحاظ پیچیدگى کـارکـرد رسـانـه ها، تشخیص ‍ جنبه سازنده آن ها از جبنه هاى زیانبار چندان آسان نیست و شناخت آثار و پیامدهاى این وسایل نیازمند به مطالعه و بررسىهاى کارشناسانه است .
۲-۹ رادیو
رادیـو یـکـى از وسـایـل ارتـباط جمعى است که به لحاظ کارآیى شگف انگیز و فراگیرى دامنه تاثیرش آن را یکى از سه غول ارتباطى خوانده اند( متولى،۱۳۸۰). رادیو وسیله اى کلامى و گـروهـى است و در فرایند ارتباطات اجتماعى در جوامع سهمى چشمگیر بر عهده دارد. با اختراع رادیـو و گـسـترش سریعش ، کمتر رویداد سیاسى، علمى، فرهنگى و… است که بى درنگ به آگاهى مردم نرسد. پس از اختراع ترانزیستور و کوچک شدن حجم رادیو، این وسیله بیش از پیش هـمـگـانـى شد. امروزه انسان ها اعم ، از پیر و جوان ، زن و مرد، کوچک و بزرگ و باسواد و بى سـواد، خـواه نـاخواه در ساعاتى از شبانه روز، به برنامههاى رادیو و پیام هایش گوش فرا مىدهند و بدین سان ، رادیو مى تواند در شعاعى گسترده افکار عمومى را در تاثیر پیامهاى خود قرار دهد..(متولی،۱۳۸۰).
۲-۱۰ هویت رادیو
از میان رادیوهای مختلف که صدای آنها را میتوانید بشنوید، کدامیک را انتخاب میکنید؟ چرا؟ چگونه ایستگاه مورد نظر را میشناسید؟
فضای جهانی مملو از صدای رادیوهای گوناگون است. آیا میان آنها تفاوتی وجود دارد؟ آیا میتوان به راحتی ایستگاه مورد نظر را یافت؟ تفاوت میان دو ایستگاه رادیویی و یا میان یک ایستگاه با دیگر ایستگاهها در چیست؟ چه عناصری سبب شناخت یک ایستگاه رادیویی در میان سایر ایستگاهها میشود؟ آنچه موجب شناسایی و تشخیص و تمایز شیئی در میان دیگر اشیا میشود هویت^[۸] آن است(خجسته،۱۳۸۰).
به طور کلی هویت در علوم انسانی و اجتماعی معطوف به آن است که هر فرد خود را چگونه تعریف میکند. این امر به سئوال اساسی برمیگردد:
الف) “من که هستم؟” رویکردی روان شناختی به تعیین هویت فردی است.
ب) “ما که هستیم؟” رویکردی اجتماعی به سمت هویت جمعی است.
ریجارد جنکینز در کتاب هویت اجتماعی به نقل از فرهنگ لغات انگلیسی آکسفورد مطرح میکند که هویت یا Identity ریشه زبان لاتین دارد.Identitas از Iden یعنی مشابه و یکسان آمده است و دو معنای اصلی دارد: مورد اول بیانگر مفهوم تشابه مطلق است و معنای دوم به تمایز اشاره دارد که به مرور زمان سازگاری و تداوم را فرض میگیرد.
بورک^[۹] نیز هویت را مجموعهای از معانی میداند که چگونه بودن را در خصوص نقشهای اجتماعی به فرد القا میکند و یا وضعیتی است که به فرد میگوید او کیست و مجموعهای از معانی را برای فرد تولید میکند که مرجع میستی و چیستی را تشکیل میدهد. به تعبیر گیدنز^[۱۰] هویت مربوط به فهم افراد درباره این است که چه کسی هستند و چه چیزی برای آنها مهم است.
هویت فردی و اجتماعی عناصری دارد، عناصر هویت ساز رادیو نیز متنوع است، با این فرض که درجه اهمیت آنها یکسان نیستند. حتی گاهی در دو رادیو درجه اهمیت این عناصر میتوانند کاملاً متفاوت باشند.
شرح این تفاوت ها و علل آن بسیار مهم است. مدیران و برنامهریزان رادیو باید به این وضعیت تاثیرگذار بسیار توجه کنند تا بتوانند هویت مطلوبی از شبکه یا ایستگاه رادیویی مورد نظرشان در میان مخاطبان ایجاد نمایند، و یا در تجربه و تحلیل هویت، نقاط قوت و ضعف رادیو به خوبی شناخته شود؛ زیرا هویت مطلوب و یا درک هویت مطلوب به معنای داشتن انبوهی از مخاطبان ثابت و همچنین امیدوار به جذب مخاطبان جدید است. این همان چیزی است که غایت همه مدیران و برنامهریزان و تهیهکنندگان رادیوست.
بنابراین شناخت عناصری که موجب هویت یک رادیو میشوند و درجه اهمیت هر کدام از آنها در فرایند هویتیابی یک رادیو نیازمند کار علمی و تحقیقی است که نباید از آن غفلت شود. عناصری که موجب هویت سازی و یا هویتیابی رادیو هستند را میتوان در دو گروه ظاهری یا شکلی و محتوایی یا عمقی تقسیم کرد.
عناصر نهگانه هویتساز رادیو عبارتند از:

• • نوع باند یا نوع فرستنده

• • مکان رادیو

• • آرم و شعار ویژه رادیو

• • شکل و غرم و نحوه پخش برنامهها

• • برنامههای ویژه

• • گویندگان خاص

• • اطلاعات خاص

این عناصر نه گانه در دو گروه شکلی و محتوایی نیز قرار میگیرند که “نام” به طور مشترک در هر دو گروه قرار دارد(خجسته، ۱۳۸۰).

گروه شکلی عناصر هویت ساز رادیو
گروه محتوایی عناصر هویت ساز رادیو

• • باند

• • فرکانس

• • مکان

• • شکل برنامه و نحوه پخش آن

• گوینده خاص