(بیت ۳۲)

انقروی:
انقروی عقیده دارد که مولانا این بیت را در پاسخ کسانی که می‌گویند اگر عشق نباشد با پر و بال عشق پرواز می‌کنیم داده است و می‌گوید:« ای کسانی که برای رفتن به جانب مبدأ و معاد عقل را پیشوا قرار داده و آن را هادی گرفته‌اید ، بدین ترتیب خودتان را به ورطه‌ی غفلت و جهالت ‌اند-اخته‌اید. من در صورتی می‌توانم عقل را هادی به سوی مبدأ و معاد بدانم و هوش را رهبر به جانب مقصد و مرادم بگیرم که نور عشق و یارم و ضیاء هدایتش در پیش و پسم نباشد.»( انقروی، ۱۳۸۰: ۵۲)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نیکلسون:
شاعر در این بیت بیان می‌کند که « منبع تمامی‌مشاهدات روحانی” نور باطن است. و حدیث منسوب به حضرت محمد (ص) را در رابطه با بیت بیان می‌کند: از فراست مؤمن پرهیز کنید که او به نور حقّ می‌نگرد.»( نیکلسون، ۱۳۸۴:۲۷)
فروزانفر:
فروزانفر مقصود مولانا را از این بیت این گونه بیان کرده است:« اگر التفات و عنایت معشوق نباشد وصول به مقام معرفت میسّر نمی‌گردد زیرا محبّ صادق مراقب تجلّی انوار یار است و هرچه بر دلش فائض می‌شود از فیض معشوق است و اگر نور معرفت بر وی نتابد مقتضی هوشیاری است، عاشق را به جایی نمی‌برد و چنان مستغرق جمال می‌گردد که نه خود را می‌شناسد و نه دیگری را ودر هر دو حالت(بیخودی، هوشیاری) عاشق به اختیار خود نیست.»( فروزانفر، ۱۳۸۲: ۳۷)
زمانی:
مضمون بیت را با معنی آیه‌ی ۱۲ سوره‌ی حدید مناسب می‌داند و می‌گوید:« اگر نور باطن حضرت معشوق در پیش و پس من نباشد، من چگونه می‌توانم با این عقل جزئی و ادراکات محدود راه خود را بیابم ودرآن سلوک کنم.» (زمانی، ۱۳۷۸:۶۷)
استعلامی:
چنین می‌گوید:« اگر نور هدایت او نباشد عاشق چگونه اطراف و پیش پای خود را ببیند؟» (استعلامی، ۱۳۸۷:۲۸۵)و مضمون بیت را مقتبس از آیه‌ی ۱۲ سوره‌ی حدید دانسته است.
گولپینارلی:
با توجه به بیت قبل می‌گوید: انسان باید برای رسیدن به وصال حقیقی، در وجود معشوق فانی شود و« رسیدن به مقام، با موهبت الهی ممکن است.»( گولپینارلی، ۱۳۸۴: ۷۷)
نظر اجمالی:
چنانکه زمانی و استعلامی‌بیت را معنی کرده‌اند درست تر از دیگر شارحان است و مولانا در دفتر ۴می‌گوید که این نور الهی است که باعث پاک گردانیدن همه‌ی راه‌ها می‌شود و او را به مراتب فوقانی می‌رساند:

تو به نور او همی‌رو در امان
پیش پیشت می‌رود آن نور پاک

در میان اژدها و کژدمان
می‌کند هر رهزنی را چاک چاک
(بیت۶۱۱-۶۱۰/۴)

۲۲) آینه ات دانی چرا غماز نیست

زانکه زنگار از رخش ممتاز نیست
(

(بیت ۳۴)
انقروی:
اول از هر چیز باید گفته شود که مصراع اول به‌این صورت آمده: