• طراحی دوره های کاری توسط شخص فعال وسازگار

توسعه مسیر شغلی
مفهوم توسعه مسیر شغلی بر اساس دو بخش برنامه ریزی مسیر شغلی و مدیریت مسیر شغلی بررسی می شود.
الف) برنامه ریزی مسیر شغلی
برنامه ریزی مسیر شغلی یک فرایند برنامه ریزی شخصی زندگی کاری فرد است که شامل خود ارزیابی، تشخیص فرصت های موجود در سازمان و خارج از سازمان، هدف گذاری و تهیه کردن برنامه ها می باشد. مراحل آن بشرح زیر است(رابینز، ۱۳۹۱):

• خودارزیابی

• تشخیص فرصت ها

• هدف گذاری

• تهیه برنامه ها

• اجرای برنامه ها

ب) مدیریت مسیر شغلی
مدیریت مسیر شغلی بیشتر بر برنامه ها و فعالیت هایی که توسط سازمان انجام می گیرد، تاکید می کند. سازمانی که منابع محدود داشته باشد نمی تواند همه ویژگی های این نظام را ارائه دهد بیشتر سازمان ها فقط به ارائه برنامه های آموزشی وپرورشی وارزشیابی اکتفا می کنند. اجزای کلیدی یک برنامه مدیریت مسیر شغلی اثر بخش به صورت زیر است(سعادت، ۱۳۷۷):

• یکپارچه شدن با برنامه ریزی نیروی انسانی

• طراحی مسیر های پیشرفت شغلی

• انتشار اطلاعات مسیر پیشرفت شغلی

• به اطلاع عموم رساندن پست های خالی (اعلان شغلی)

• ارزیابی کارکنان

• مشاوره مسیر شغلی

• تجربه های کاری جهت توسعه

• نقش مدیر

• آموزش وپرورش

• خط مشی ها و رویه های پیشرفت شغلی در اداره انسانی

عوامل مؤثر بر مدیریت پیشرفت شغلى
وظایف مدیریت منابع انسانى تحت تأثیر عوامل محیطى برون سازمانى و عوامل درون سازمانى مى باشد. مهم ترین عواملى که بر مدیریت پیشرفت شغلى تأثیر مى گذارد عبارت است از: شرایط محیطى، فلسفه مدیریت سازمان و تجزیه و تحلیل مشاغل سازمان. حال به شرح هر کدام از عوامل مذکور پرداخته مى شود(رضائیان، ۱۳۹۰):
الف) شرایط محیطى
محیطى که سازمان در آن قرار گرفته است نقش مهمى در طراحى مسیر شغلى کارکنان به عهده دارد. در محیطهاى ساده و ثابت امکان پیش بینى در حد بالا وجود دارد و طراحى مسیر شغلى و انجام اقدامات لازم براى پیشرفت در مسیر شغلى آسان خواهد بود و مى توان این مهم را براى زمانى بلند مدت انجام داد. اما در محیط پیچیده و دائم در حال تغییر و تحول و آکنده از نامعلومى ها، قابلیت پیش بینى بسیار پایین است؛ از این رو، طراحى مسیر شغلى و برنامه ریزى براى پیشرفت در سازمان براى آینده اى دور، کارى دشوار است (سعادت، ۱۳۷۷).
برنز و استاکر در مطالعات خویش خاطر نشان کردند سازمانى که در محیط با ثبات قرار گرفته است، ترکیب و نیازمندى هاى متفاوتى از سازمانى دارد که در محیط پویا فعالیت مى کند. بنا به توصیه ایشان، سازمان در محیط پویا باید داراى ساختارى شناور و کاملاً انعطاف پذیر باشد تا بتواند خود را با اوضاع متغیر در محیط وفق دهد؛ به همین منظور در چنین سازمانى، مشاغل نیز باید در حال تغییر و تحول باشد که این، نیاز به بازنگرى و تغییر در نوع و ماهیت مشاغل و مسیرهاى ترقى شغلى را بیشتر خواهد کرد. لذا در شرایط محیطى پیچیده و پویا، برنامه هاى مسیر ترقى شغلى از اهمیت بیشتر برخوردار است و انجام آن تخصص و دقت بیشترى را مى طلبد(قلی پور، ۱۳۹۰).
ب) فلسفه مدیریت
بعضى از سازمان ها واقعاً باور دارند که مهم ترین و با ارزش ترین سرمایه آنها منابع انسانى است، لذا در همه ابعاد مادى و معنوى به آن، توجه خاص دارند و در واقع فلسفه مدیریت این سازمان ها بر ارج نهادن و توجه به انسان هاى سازمان استوار است. در چنین سازمان هایى است که امر پرورش مسیر ترقى شغلى جایگاه صحیح خود را پیدا مى کند. مطالعات پیترز و واترمن در مورد سازمان هاى موفق نشان داد که آنها داراى چنین فلسفه اى از مدیریت مى باشند. از ویژگى هاى بارز سازمان هاى موفق، توجه آنها به آموزش و توسعه منابع انسانى است، آنها سعى مى کنند که از این طریق کارکنان خود را براى تصدى پست هاى خالى سازمان آماده کنند، با این اقدام هم منافع سازمان را دنبال مى کنند و هم موجبات رضایت شغلى کارکنان خودرافراهم مى سازند و کارکنان از عضویت و کار در آن سازمان ها احساس سر بلندى و افتخار مى کنند(مقیمی، ۱۳۸۶).
اما سازمان هایى که به کارکنان چون ابزار مى نگرند نمى توانند در جهت تحقق اهداف فردى گام بردارند، از این رو به برنامه هاى آموزش و پروش مسیر ترقى شغلى کمتر از دیگر سازمان ها توجه مى کنند(سعادت، ۱۳۷۷).
ج) تجزیه و تحلیل مشاغل
مطالعه و تجزیه و تحلیل مشاغل، مهم ترین اقدام و کانون اصلى تمامى فعالیت ها براى پرورش مسیر ترقى شغلى است. اطلاعات حاصله از تجزیه و تحلیل شغل به شرح شغل و شرایط احراز شغل تبدیل مى گردد و این اطلاعات مهم ترین ابزار براى مدیران در امر پرورش مسیر ترقى شغل است و براى خود کارکنان هم این امکان را فراهم مى سازد که به مشاغلى فکر کنند که مى تواند در دسترسشان قرار گیرد و تصدى آنها را به عهده بگیرند.
نکته مهم در پرورش مسیر شغلى، آن است که اطلاعات مربوط به تجزیه و تحلیل شغل باید به روز باشد؛ لذا از آن جایى که ماهیت مشاغل، بعد از مدتى تغییر مى کند، اطلاعات مربوط به مشاغل باید بازبینى شود و شرایط احراز تصدى هر شغل با توجه به تغییر تکنولوژى و ماهیت مشاغل تغییر کند تا در پرورش مسیر شغلى مورد استفاده قرار گیرد(دفت، ۱۳۸۹).
اهمیت پرورش مؤثر زندگى شغلى
بسیارى سازمان ها با وجود برنامه هاى آموزش و پرورش نیروى انسانى به تدوین برنامه هاى پرورش زندگى شغلى مى پردازند. برنامه هاى مؤثر پرورش زندگى شغلى به افزایش اثربخشى سازمان منجر مى گردد. در این راستا این برنامه ها چندین نتیجه را براى سازمان به ارمغان مى آورد: (دسلر، ۱۹۸۸)
الف) اطمینان یافتن از وجود استعداد مورد نیاز
کوشش هاى پرورش زندگى شغلى، توسعه طبیعى برنامه ریزى منابع انسانى است. در برنامه ریزى نیروى انسانى به تعیین نیازهاى سازمان به نیروى انسانى در آینده و تعیین موجودى ها پرداخته مى شود. تعیین نیازها و مقایسه آن با موجودى هاى نیروى انسانى و همچنین پرکردن پست هاى خالى با انجام برنامه هاى پرورش زندگى شغلى بهتر و کامل تر صورت مى گیرد. سازمان با انجام برنامه هاى پرورش زندگى شغلى مى تواند اطمینان یابد که در آینده داراى افراد مورد نیاز خواهد بود، زیرا افراد سازمان از طریق آن برنامه ها مسیر ترقى لازم را طى مى کنند و با تجربه و توانایى لازم به پست هاى بالاتر سازمانى ترفیع مى یابند(دسلر، ۱۹۸۸).
برنامه ریزى نیروى انسانى در این مرحله، عمدتاً بر ترفیع نیروى انسانى از داخل سازمان تأکید مى شود و کمتر در پر کردن پست هاى خالى از نیروهاى بیرونى استفاده مى شود.
ب) جذب و حفظ نیروى انسانى
در یک محیط پررقابت براى جذب و حفظ نیروى انسانى شایسته، برنامه هاى پرورش زندگى شغلى، بسیار مؤثر واقع مى گردد، زیرا متقاضیان شایسته، جذب سازمان هایى مى شوند که در آن سازمان ها به آینده کارکنان هم توجه مى گردد. همچنین در این گونه سازمان ها افراد آنها به سازمان و مدیریت آن، اطمینان کافى دارند و با تعهد بالا به انجام وظایف مى پردازند؛ درنتیجه به حفظ کارکنان شایسته نیز منجر مى شود(دسلر، ۱۹۸۸).
ج) افزایش رضایت شغلى
با انجام برنامه هاى پرورش زندگى شغلى، افراد با توجه به توانایى و استعداد و آرزوهاى خود داراى شغل مناسب خواهند بود. طبیعتاً این مشاغل در طول زندگى شغلى افراد با بهبود توانایى ها، تجربه ها و استعدادها تغییر مى یابد. لذا شغل افراد در همه مراحل زندگى جذاب و بااهمیت خواهد بود. انجام وظایف شغلى که بااهمیت و غنى باشد بر رضایت شغلى افراد تأثیر مثبت مى گذارد، زیرا از این طریق نیازهاى سطوح عالى افراد برآورده مى شود و فرصت هاى رشد و ترقى آنها فراهم مى گردد(دسلر، ۱۹۸۸).
شناسایى تکیه گاه هاى زندگى شغلى
ادگارشاین بیان مى دارد برنامه ریزى رشد زندگى شغلى، یک فرایند تداومى و اکتشافى است که بر اساس آن هر فردى به مرور با توجه به استعدادها، توانایى ها، انگیزه ها و ارزش هاى خود، مفهوم شغلى روشن ترى براى خودش پیدا مى کند. هر چه معرفت انسان به خودش بیشتر باشد، تکیه گاه مسلط شغلى او برایش روشن تر مى گردد و در صورت داشتن حق انتخاب، آن را از دست نمى دهد. تکیه گاه شغلى همان طور که از نامش پیداست نقطه اتکایى است که عموماً مسیر و رشد زندگى شغلى بر اساس آن تعیین مى شود. انسان ها با شناخت استعدادها، توانایى ها، انگیزه ها، نیازها و رفتارهایشان، مى توانند از آن تکیه گاه، آگاهى یابند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ادگارشاین، بر اساس تحقیقاتى که در انستیتوى تکنولوژى ماسوچوست به عمل آورده، معتقد است گرچه این تکیه گاه ها در تصمیم گیرى مسیر زندگى شغلى بسیار مؤثرند، ولى مشکل است که بتوان آنها را قبل از موعد، پیش بینى کرد، زیرا این گونه اطلاعات، محصول یک فرایند اکتشافى هستند. بعضى افراد ممکن است از تکیه گاه هاى شغلى خود تا زمانى که مجبور به یک انتخاب اصولى نشوند، آگاهى نیابند.
محقق مذکور بر اساس مطالعاتى که بر تعدادى فارغ التحصیل یک دانشگاه انجام داده پنج دسته تکیه گاه شغلى را شناسایى نموده است:(نئو و مانی، ۱۹۸۷)
الف) تکیه گاه فنى – حرفه اى

شکل (۱-۱) گیاه آرتیشو (کنگر فرنگی)
قسمت تحتانی هر براکته در واقع همان قسمت گوشتی و خوراکی گیاه است. براکته ها در اطراف یک مرکز گوشتی بوجود می آیند. جوانه های اطراف غنچه گل بعد از باز شدن تبدیل به گل های ارغوانی آبی به طول ۶ اینچ می شوند(۹).
۱-۱-۲-۲- انواع واریته های موجود کنگر فرنگی
کنگر فرنگی دارای واریته های پرورشی یا ارقام زراعی مختلف است که غالبا جهت استفاده غذایی از ساقه و کاپیتول های آنها کشت می شوند. از جمله واریته های شناخته شده می توان به موارد زیر اشاره نمود(۸۰).
C.scolymus var.blaue
C.scolymus var.macau
C.scolymus var.caribou
C.scolymus var.camus de bertagne
C.scolymus var.violet du midi
C.scolymus var.violet d^,Hyeres
C.scolymus var.violet de chapeau
۱-۱-۲-۳- اندام دارویی
همه قسمت های گیاه کنگر فرنگی جهت مصارف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد اما مطالعات نشان داده است که برگ های سال اول(برگ های بسیار بزرگ و به شکل طوقه ای) و به ویژه برگ های مربوط به پایه هایی که هنوز گل نداده اند جهت مصارف دارویی بهتر می باشد(۱۴،۲۰،۴۱،۹۲).
۱-۱-۲-۴- مواد موجود در گیاه کنگر فرنگی
برگ های خشک کنگر فرنگی دارای حدود ۹ تا ۱۱ درصد آب و ۱۲ تا ۱۵ درصد مواد معدنی بوده و غنی از نمک های پتاسیم و منیزیم می باشد. بسیاری از ترکیبات فنولی، فلاونوییدی(۱/۰ تا ۱ درصد) و اسیدی در کنگر فرنگی یافت شده است(۵۰).
اسید کافئیک و استرهای اسیدکینیک-اسید کافئیک ترکیبات عمده گیاه محسوب می شوند، که از آن جمله می توان به پسودوکلروژنیک اسید، ۱-کافئیل کینیک اسید، کلروژنیک اسید، ۳-کافئیل کینیک اسید، ۵-کافئیل کینیک اسید، ۱و۵ دی کافئیل کینیک اسید، ۱و۳-دی کافئیل کینیک اسید یا سینارین موجود در گیاه، ایزوکلروژنیک اسید که شامل ۳و۴ دی کافئیل کینیک اسید، ۳و۵-دی کافئیلکینیک اسید و بالاخره ۴و۵- دیکافئیل کینیک اسید می باشد، اشاره نمود(۲۰،۹۲). از میان ترکیبات یاد شده اسید کلروژنیک و ۱و۳ دی کافئیل کینیک اسید ترکیبات عمده محسوب می شوند و سایر ترکیبات بر اثر ایزومریزاسیون حین استخراج تولید می گردند. ترکیبات یاد شده نسبت به اکسیدازها و حرارت حساس بوده و به سهولت توسط این دو عامل تجزیه و از بین می روند. به دلیل غنی بودن گیاه از اکسیداز ها مهار عمل این آنزیم ها بسیار دشوار می باشد و در نتیجه چنانچه خشک کردن گیاه کنترل شده نباشد سبب از بین رفتن بخش عمده مواد خواهد شد.
اسید الکل ها بنا به نظر برخی از محققین بخش عمده ای از اثرات فارماکولوژیک این گیاه را سبب
می گردند. نظیر: اسید سیتریک، اسید مالیک و اسید گلیکولیک، اسید لاکتیک، اسید سوکسینیک و اسید گلیسریک اشاره نمود(۲۰،۹۲).
۱-۱-۲-۵- فلاونوئیدهای موجود در کنگر فرنگی
مشتقات لوتئولین، لوتئولین-۷-o –گلوکوزید یا سیناروزید، لوتئولین-۷-o – روتینوزید یا اسکولیموزید، لوتئیلین ۴-o- گلوکوزیل۷- o – روتینوزید یا سیناروتری زید فلاونوئیدهای عمده کنگر فرنگی می باشند اما در کنار این مواد، فلاونوییدهای دیگری نظیر آپی ژین، کرستین، هسپره تین، نارینجین و گلیکوزیدهای آنها در گیاه مشاهده می شوند(۱۰،۱۱،۶۸،۸۰). لاکتون های سزکویی ترپن (ماده تلخ) که بیشترین مقدار آنها در برگ های جوان مشاهده می شود دسته دیگری از ترکیبات شیمیایی کنگر فرنگی را تشکیل
می دهند. سیناروپیکرینIII (عمده ترین لاکتون)، گروشیمین، دهیدروسیناروپیکرین و سیناراتری ال به این گروه از ترکیبات شیمیایی تعلق دارند(۷۹،۹۲).
۱-۱-۲-۵-۱- خواص آنتی اکسیدانی فلاونوئیدها
فلاونوئیدها خانواده­ای از آنتی­اکسیدان هایی هستند که در میوه ها و سبزیجات و نیز نوشیدنی­هایی مانند چای یافت می­شوند، فواید فیزیولوژیکی فلاونوئیدها به مقدار زیادی متوجه خواص آنتی­ اکسیدانی آن ها است، فلاونوئیدها ممکن است سلول ها را از خطرهای گوناگونی محافظت کنند (۱۰،۱۷). همراهی طولانی فلاونوئیدهای گیاهی با گونه­ های مختلف حیوانات و سایر موجودات زنده طی تکامل، ممکن است عامل طیف وسیعی از فعالیت­های بیوشیمیایی و دارو­شناسی این ترکیبات شیمیایی در پستانداران و سایر سیستم­های زیستی باشد.
بیش از ۴۰۰۰۰ فلاونوئید منحصر به فرد از نظر ساختاری در منابع گیاهی شناسایی شدند (۱۷). فلاونوئیدها نیز دارای قوی ترین قدرت آنتی اکسیدانی در بین ترکیبات فنلی می باشند که این خاصیت نیز تحت تاثیر نوع هیدروکسیلاسیون (قرار گرفتن عوامل هیدروکسیل در موقعیت های ارتو، پارا، متا ) می باشد، همچنین قرار گرفتن ترکیبات قندی بر روی ساختار فلاونوئید ها می تواند باعث افزایش قدرت آنتی اکسیدانی آن ها شود (۵۱).
فلاونوئیدها، ترکیباتی با وزن مولکولی کم­اند که در تمام گیاهان آوندی یافت می­شوند، فنیل بنزو-پیرون­ها (فنیل کرومون ها) با رده­بندی ساختاری بر اساس هسته­های سه حلقه­ای عادی هستند. بر اساس استخلافشان به فلاوا نول­ها، آنتوسیانیدین­ها، فلاون ها، فلاوانون­ها و چالکون­ها تقسیم بندی می شوند. مدت هاست که فلاونوئیدها به دلیل دارا بودن فعالیت های ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضد­حساسیت، محافظت­کنندگی کبد، ضد لخته، ضد ویروس و ضد سرطانی شناخته شده است (۱۷،۱۲).
فلاونوئیدها در قلمرو گیاه بسیار عمومی و گسترده هستند. آنها نقش رنگدانه های گیاهی را دارند، مسئول رنگ گل ها و میوه ها می باشند. لغت فلاونوئید از لغت لاتین flavus به معنای زرد مشتق شده است و بسیاری از فلاونوئیدها دارای رنگ زرد هستند (۱۹).
فلاونوئید ها از یک حلقه بنزنی متصل به ساختمان بنزو گاما پیرون تشکیل می شود. آنها از ۳ واحد استات و یک واحد فنیل پروپان ساخته شده اند (۱۹).
تقریباً ۵۰۰ فلاونوئید به صورت آگلیکون آزاد و بقیه به صورت o یا c گلیکوزید وجود دارند. گلیکوزیدهای فلاونوئیدی معمولاً محلول در آب هستند.۳گروه اصلی از آن ها بر طریق اکسیژناسیون در محل کربن ۳ طبقه بندی شده اند، عبارتند از: فلاون ها، فلاونول ها و فلاونون ها (۱۹).
۱-۱-۲-۵-۲- فلاوونوئید ها معمولا به روش های زیر عمل می کنند
۱-فعال کردن آنزیم های آنتی اکسیدان
۲-بازدارندگی اکسیداز
۳-کاهش رادیکال های α-توکوفرول
۴-پاکسازی مستقیم رادیکال های آزاد اکسیژن
۵-کاهش استرس های اکسیداتیو ایجاد شده توسط نیتریک اکسیداز
۶-افزایش ظرفیت ضد اکسیدانی، ضد اکسیدان های با وزن مولکولی کم (۲۷).
۱-۱-۲-۶-آثار فارماکولوژیکی گیاه آرتیشو یا کنگر فرنگی
این گیاه یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی بوده که مصریان باستان برای آن ارزش بسیاری قایل بودند و برای کمک به هضم غذا از آن استفاده می شده است و حتی در اروپای قرن شانزدهم شاه و شاهزادگان از آن به عنوان غذا استفاده می کردند(۳۷). برگ های این گیاه در طب سنتی اروپا از زمان رومیان به عنوان دیورتیک استفاده می شده و از دیگر مصارف آن در ناراحتی های کبدی و حمایت کبدی بوده است. اروپائیان این گیاه را به عنوان افزاینده صفرا، محافظت کننده کبدی، کاهنده کلسترول و ادرار آور

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

می شناختند(۶۴).
۱-۱-۲-۷- عوارض جانبی گیاه کنگر فرنگی
درماتیت تماسی از عوارض مهم کنگرفرنگی به حساب می آید. سیناروپیکرین و سایر لاکتون های سزکیی ترپنی، آلرژن های قدرتمند کنگر فرنگی می باشند و عصاره خالص سازی شده و فراورده های خاص این گیاه که حاوی مقادیر بیشتری از لاکتونهای مزبور هستند، پر عارضه تر از عصاره تام آن
می باشند(۷،۱۱،۴۳).
۱-۱-۲-۸- دلایل استفاده از گیاه به عنوان منابع آنتی اکسیدان
گیاهان در معرض میزان زیادی از اکسیژن قرار دارند و بنابراین سرشار از سیستم های آنتی اکسیدان هستند. همچنین گیاهان محدوده وسیعی از ضد اکسیدان ها را برای انسان ها فراهم می کنند. همچنین رژیم های غنی از گیاهان همراه با کاهش خطر بیماری های وابسته به سن مانند انواع سرطان ها، دیابت، آترواسکلروز و فراموشی می باشد و در صورتی که مردم کشورهای پیشرفته میوه و سبزی بخورند سلامتی بیشتری خواهند داشت (۵۶).
۱-۱-۲-۹- اعمال مهم آنتی اکسیدان ها
باند شدن با کاتالیزورهای فلزی

منحنی رابطه تغییرات نیرو به تغییرات جابجایی الف) مخزن [۹۰/۳۰±]، ب) مخزن [۹۰/۴۵±] و ج) مخزن [۹۰/۶۰±][۱۲]
همچنین آن محققان مطالعه ای بر روی تاثیر زاویه الیاف برکمانش مخازن طی تحلیل‌های عددی انجام دادند. همانطور که در شکل (۲-۴) مشخص است با افزایش زاویه فشار بحرانی کمانش افزایش می‌یابد. از این‌رو لایه پیچی محیطی که در راستای محیط مخزن پیچیده می‌شود و با محور اصلی آن زاویه ۹۰ درجه می‌سازد موجب می‌شود فشار بحرانی کمانش افزایش یابد.
رابطه زاویه و فشار بحرانی کمانش در تحلیل‌های عددی[۱۲]
کیانگ و همکاران [۱۳] رفتار کمانشی لایه‌هایی ساخته شده با چیدمآن‌های]_s ۰_۴/۹۰_۴[ ، _s2 ]۰_۲/۹۰_۲[ و _s4]0/90[ در اثر نیروهای محوری مورد مطالعه قرار دادند. زاویه‌های انتخاب شده در این مطالعه (۰ و ۹۰) بودند چراکه بارزترین رفتار کمانشی در این زوایا رخ می‌دهد. آن‌ها اثر چیدمان لایه‌ها بر رفتار کمانش در یک ضخامت ثابت بررسی کردند که چیدمان _s4]0/90[ در مقابل نیروهای محوری نسبت به دو نمونه دیگر عملکرد بهتری داشت. استفاده از زوایای مختلف در چیدمان لایه‌های متوالی اثر بهتری دارد. نمونه _s4]0/90[ در اندازه‌های ۳۰ و ۶۰ میلی‌متر و در سه هندسه مختلف لایه چینی شد. در هندسه نوع اول تمام لایه با مواد مرکب چیده شد که درشکل (۲-۵) مشخص است همچنین اثر بارگذاری کمانش در این صفحات در شکل (۲-۶) نشان داده شده است. نتایج آن‌ها نشان می‌دهد که افزایش طول لایه مواد مرکب باعث کاهش بار کمانشی می‌شود. در نمونه ۶۰ میلی‌متری فشار کمانش ۵۰ درصد کاهش یافت اما جابجایی تغییراتی در بر نداشت.
لایه چینی مواد مرکب[۱۳]

(الف)

(ب)

اثر بارگذاری کمانشی در نمونه مطالعاتی وومین (الف) در طول ۳۰ میلی‌متر (ب) درطول ۶۰ میلی‌متر[۱۳]
کیم و همکارش [۱۴] تحقیقات خود را بر روی رفتار کمانشی پوسته‌های استوانه‌ای تحت نیروی محوری در نسبت‌های قطر به ضخامت متفاوت انجام دادند که متوجه رابطه قطر و ضخامت و قطر و طول مخزن بر کمانش شدند. شکل (۲-۷) نشان می‌دهد که افزایش نسبت طول به قطر و همچنین افزایش قطر به ضخامت باعث کاهش استحکام پوسته‌های استوانه‌ای در کمانش شد. شکل (۲-۷) نشان می‌دهد که افزایش ۵۰ درصد نسبت قطر به ضخامت، سبب کاهش فشار کمانشی ۵۰ درصدی در مخزن‌هایی با نسبت طول به قطر بالا می‌شود. بنابراین افزایش نسبت قطر به ضخامت و همچنین افزایش نسبت طول به قطر در رفتار کمانشی مخزن بسیار موثر است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

رابطه کمانش با نسبت قطر به ضخامت[۱۴]
نتایج آن‌ها نشان داد که با افزایش نسبت طول به قطر فشار کمانشی در مخزن‌هایی با نسبت قطر به ضخامت تغییر می‌کند. شکل (۲-۸) نشان می‌دهد که با دو برابر شدن نسبت قطر به ضخامت در نسبت‌های طول به قطر مختلف فشار کمانشی تغییرات چندانی ندارد. همچنین اثر نسبت قطر به ضخامت به نسبت طول به قطر تابع یک رفتار غیرخطی است در حالی‌که افزایش نسبت طول به قطر یک رفتار خطی دارد و تنها فشار کمانش با تغییرات قطر به ضخامت وابسته است.
رابطه کمانش با نسبت طول به قطر[۱۴]
مون و همکاران [۱۵] کمانش پوسته های استوانه‌ای رشته‌پیچ شده تحت فشار هیدرواستاتیک خارجی را با نرم‌افزار اجزای محدود و نمونه آزمایشگاهی بررسی کردند. آن‌ها با نصب چهار عدد کرنش سنج در اطراف پوسته های رشته‌پیچی شده با زوایای[۹۰/۳۰±]، [۹۰/۴۵±] و [۹۰/۶۰±]، رفتار تغییر شکل های محوری و جانبی را اندازه گرفتند. نتایج اندازه گیری در شکل (۲-۹) مشخص است. شکل (۲-۹- ج) نشان می‌دهد پوسته استوانهای رشته‌پیچی شده با زاویه [۹۰/۶۰±] در برابر فشار هیدرواستاتیک خارجی تغییر شکل های محوری و جانبی بیشتری دارد که بیانگر استحکام پوسته در برابر فشار بحرانی کمانش می‌باشد.
داده‌های کرنش سنج در جدول (۲-۵) آورده شده است که نشان می‌دهد زوایای مختلف، تغییرات فشار کمانشی را به همراه دارد. از مطالعه آن‌ها می‌توان نتیجه گیری نمود که کمانش پوسته‌های استوانهای به تغییرات جابجایی وابسته است. این تغییرات وابسته به زاویه الیاف بوده که نشان می‌دهد لایه‌های رشته‌پیچی شده با زاویه‌ ۶۰ درجه نسبت به ۴۵ و ۳۰ درجه جابجایی بیشتری دارد و در نتیجه در برابر فشارهای کمانشی، استحکام بیشتری دارد.

(الف)

(ب)

(ج)

نمودار تغییرات بار به جابجایی الف) مخزن [۹۰/۳۰±]، ب) مخزن [۹۰/۴۵±] و ج) [۹۰/۶۰±][۱۵]
نتایج آزمون تجربی و کرنش سنج بر روی لایه چینی‌های مختلف[۱۵]

لایه چینی

فشار کمانش (MPa)

کرنش محوری

کرنش جانبی

۰٫۱۵۳

جدول ۴-۷ نرمال بودن
۴-۳-مدل نظری پژوهش
برای آزمون صحت مدل نظری پژوهش ومحاسبه ضرایب تاثیر از روش مدل­یابی معادلات ساختاری^[۲۹] به­وسیله نرم­افزار لیزرل استفاده شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مدل­یابی معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چندمتغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق­تر بسط مدل خطی کلی^[۳۰] است. که به پژوهشگر امکان می­دهد مجموعه­ایی از معادلات رگرسیون را به­گونه­ایی هم­زمان مورد آزمون قرار دهد. مدل­یابی معادلات ساختاری یک رویکرد جامع برای آزمون فرضیه­هایی درباره روابط متغیرهای مشاهده شده و پنهان است. لذا برای پاسخ به این سوالات پژوهش و برازش مدل نهایی، از روش معادلات ساختاری از لیزرل۸٫۸ استفاده شده است.
۴-۳-۱-مدل­یابی معادلات ساختاری^[۳۱]
مدل­یابی معادلات ساختاری رویکرد آماری جامعی برای آزمون فرضیه­هایی درباره روابط بین متغیرهای مشاهده شده ^[۳۲] و متغیرهای مکنون ^[۳۳] می­باشد. از طریق این رویکرد می­توان قابل قبول بودن مدل­های نظری را در جامعه­های خاص با بهره گرفتن از داده ­های همبستگی، غیرآزمایشی، و آزمایشی آزمود. در این پژوهش به­منظور تحلیل داده ­ها و آزمون فرضیه ­های تحقیق از روش مدل­یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. مدل­یابی معادلات ساختاری به دو فاز کلی تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر تقسیم می­ شود. در قسمت اندازه ­گیری، ارتباط نشانگرها یا همان سوالات پرسشنامه با سازه­ها مورد بررسی قرار می­گیرد و در قسمت ساختاری ارتباط عامل­های مورد بررسی با یکدیگر جهت آزمون فرضیات مورد توجه هستند.
۴-۳-۲-مدل اندازه ­گیری یا تحلیل عاملی تاییدی ^[۳۴]
در مدل اندازه ­گیری، ارتباط نشانگرها یا همان سوالات پرسشنامه با سازه­ها مورد بررسی قرار می­گیرد. درواقع تا ثابت نشود نشانگرها یا همان سوالات پرسشنامه، متغیرهای پنهان را به­خوبی اندازه ­گیری کرده ­اند، نمی­ توان روابط را مورد آزمون قرار داد. لذا برای اثبات این که مفاهیم به خوبی اندازه ­گیری شده ­اند از مدل اندازه ­گیری یا تحلیل عاملی تاییدی استفاده می­ شود، به این شکل که اگر بار عاملی هر نشانگر با سازه خود دارای مقدار t بالاتر از ۹۶/۱ باشد در این صورت این نشانگر از دقت لازم برای اندازه ­گیری آن سازه یا صفت مکنون برخوردار است. نتایج حاصله نشان داد که تمام نشانگرها ساختار عاملی مناسبی را تشکیل داده­اند. بنابراین سازه­ها از دقت لازم برای اندازه ­گیری سازه یا صفت­های مکنون تحقیق برخوردار هستند.

سازه تحقیق

سوالات

بار عاملی

t-value

p-value

عدالت توزیعی

Q1

۰٫۴۷

۸٫۸۹

یک درصد

Q2

۰٫۵۳

۱۰٫۰۴

یک درصد

Q3

۰٫۸۱

۱۷٫۵۴

یک درصد

Q4

۰٫۸۱

۱۷٫۵۹

یک درصد

Q5

ساختار آنزیم COX-2 انسانی، شباهت بسیار زیادی به COX-1 گوسفندی دارد. ساختار سه بعدی این ایزوفرم به تنهایی و به صورت کمپلکس شده با تعدادی مهارکننده در اختیار می‌باشد. مطالعات ساختار سه بعدی آن نشان داده است که این ایزو فرم نیز همانند COX-1 دارای سه ناحیه می‌باشد.(۵۳)مهم‌ترین جلوه‌های ساختاری COX-2 که سبب حساسیت جهت مهار توسط مهارکنندگان انتخابی شده است، تغییر چند اسید آمینه در جایگاه فعال سیکلواکسیژنازی می‌باشد که سبب افزایش سایز و محیط شیمیایی پاکت اتصال COX-2 شده است. مهم‌ترین تغییر، جایگزینی والین در COX-2 با Ile⁵²³ (اسید آمینه‌ای که سطح جایگاه فعال COX-1 را می‌پوشاند) می‌باشد. این تغییر به والین کوچکتر، در COX-2 اجازه‌ی دسترسی به پاکت، یا برآمدگی در نزدیکی دهانه و در همسایگی کانال مرکزی پاکت اتصال را می‌دهد که سبب افزایش حجم جایگاه فعال COX-2 می‌گردد.
دومین جایگزینی والین در COX-2 با Ile⁴³⁴ (که در دومین لایه‌ی اسید آمینه‌های پوشاننده‌ی جایگاه فعال COX-1 قرار دارد) می‌باشد که سبب افزایش تحرک و انعطاف‌پذیری phe⁵¹⁸ شده که به این اسید آمینه اجازه می‌دهد تا از راه کنار رفته و در نتیجه سبب دسترسی به پاکت جانبی می‌گردد. به این ترتیب، کانال مرکزی بزرگتر و پاکت جانبی هر دو سبب شده‌اند که جایگاه فعال سیکلواکسیژنازی COX-2 حدوداً ۲۵% بزرگتر از COX-1 باشد.(۴۷)حضور این پاکت در COX-2، طیف وسیع‌تر سوبستراهایی که با این ایزوفرم اکسیده می‌شوند(اسیدهای چرب ۱۸ و ۲۰ کربنه)را توجیه می‌کند، علاوه بر این، حضور این پاکت علت اختصاصیت مهار کنندگی خانواده‌ی دی آریل هتروسیکل‌ها بر COX-2 می‌باشد. (۵۳) (شکل۲-۸)
شکل ۲-۸. نقش کلیدی جایگزینی اسید آمینه‌ی والین به جای ایزولوسین در COX-2 و افزایش حساسیت COX-2 در مهار اختصاصی توسط سلکوکسیب
دومین تعویض اساسی اسید آمینه‌ها بین COX-1 و COX-2 که سبب تغییر محیط شیمیایی پاکت اتصال می‌گردد، شامل جایگزینی آرژنین با His⁵¹³ در پاکت جانبی است که از طریق جایگزینی والین با ایزولوسین امکان‌پذیر می‌شود. واکنشض استخلافات ۴-متیل سولفونیل فنیل یا ۴- سولفونامویل فنیل مهار کنندگان دی آریل هتروسیکل‌ها با این آرژنین جهت مهار وابسته به زمان COX-2 توسط این مهار کنندگان ضروری به نظر می‌رسد. Arg⁵¹³ همچنین سبب افزایش اتصال و مهار وابسته به زمان مشتقات زومپیراک، دسته‌ای از مهار کنندگان می‌شود. به جای واکنش مستقیم با این مهار کنندگان، پیشنهاد شده است که Arg⁵¹³ تشکیل پیوندهای هیدروژنی با دو اسید آمینه‌ی دیگر در پاکت اتصال Glu⁵²⁴ و Tyr³⁵⁵ می‌دهد و سبب می‌گردد تا مهار کنندگان با پایه‌ی زومپیراک محکم‌تر اتصال یابند. (۴۷)
در قسمت فوقانی جایگاه فعال COX-2، Phe503 با لوسین جایگزین شده است. این جایگزینی علاوه بر ایجاد یک فضای اضافی در قسمت فوقانی، انعطاف‌پذیری بیشتری به سایر اسید آمینه‌ها در این ناحیه داده و به مهار کنندگان حجیم‌تری اجازه‌ی اتصال می‌دهد.(۵۳) نتیجه‌ی مهم این تغییر اسیدهای آمینه در COX-2،افزایش سایز پاکت اتصال است که اجازه می‌دهد این ایزوزیم نسبت به COX-1 با مهارکنندگان حجیم‌تری واکنش دهد.(شکل ۲-۹)
شکل ۲-۹. مقایسه‌ی جایگاه فعال سیکلواکسیژنازی COX-1 و COX-2
۲-۱-۵-۳-۵. مقایسه ی COX-1 و COX-2 در اتصال به مهارکننده‌های سیکلواکسیژناز
بر خلاف عملکردArg¹²⁰ در COX-1،Arg¹²⁰ تنها یک نقش فرعی جهت پیوند NSAIDها و سوبستراهای اسید چرب با COX-2 ایفا می کند. نقش غیر ضروری Arg¹²⁰ (Arg¹⁰⁶ در COX -2) جهت اتصال NSAIDها و اسیدهای چرب در COX -2 احتمالاً به این دلیل است که این ایزوزیم پاکت سیکلواکسیژناز بزرگتری نسبت به COX -1 دارد. این سایز بزرگتر ممکن است به سادگی اجازه دهد تا اسیدهای چرب و مهار کنندگان، محکم‌تر در جایگاه فعال COX-2 متصل شوند که سبب کاهش اهمیت پیوند یونی با Arg¹²⁰ می‌گردد. نتیجه‌ی دیگر جایگاه فعال بزرگتر COX -2 این است که می‌تواند سبب کاهش بار و ازدحام فضایی توسط Arg¹²⁰ در دهانه‌ی این کانال شده و بنابراین سبب افزایش دسترسی و پیوند بیشتر توسط مهار کنندگان غیر اسیدی COX -2 شود. بنابراین Arg¹²⁰ به طور غیر مستقیم در انتخابیت دارو مشارکت دارد از این طریق که مانع برقراری پیوند بین مهار کنندگان غیر اسیدی با جایگاه فعال متراکم COX -1 به نسبت جایگاه فعال بزرگتر COX -2 می گردد. (۴۷)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱-۵-۳-۶. بررسی ساختار کریستالی کمپلکس آنزیم COX–1 و مهار کننده
همانطور که اشاره شد فعالیت COX-1 به طور قطعی وابسته به جهت‌گیری مناسب سوبسترای اسید چرب در جایگاه فعال سیکلواکسیژنازی به واسطه‌ی تشکیل پیوند یونی با Arg¹²⁰ می‌باشد. به طوری که اگر آرژنین با اسیدهای آمینه‌ی دیگری با بار مثبت مثل لیزین جایگزین شود،COX-1 کاملاً فعال است.اگر چه جایگزینی با آسپارژین خنثی، آنزیمی با فعالیت کمتر از ۵% و جایگزینی با گلوتامات با بار منفی ایجاد COX -1 گوسفندی غیر فعال و COX -1 انسانی با تنها ۵% فعالیت می کند. به همین ترتیب Arg¹²⁰ جهت برقراری پیوند و در نتیجه مهار توسط مهار کنندگان اسیدی سیکلواکسیژناز که شامل بزرگترین گروه از NSAIDهای غیر انتخابی می‌باشد، ضروری است. ساختارهای کریستالی به دست آمده از COX-1 کمپلکس شده با فلوربی پروفن نشان می‌دهد که، گروه کربوکسیلات این NSAID اسیدی در فاصله‌ی پیوند یونی از Arg120 قرار گرفته است. (۵۵)
جایگزینی Arg¹²⁰ در COX -1 با گلوتامین یا گلوتامات، مهار توسط NSAIDهای اسیدی مثل ایندومتاسین، فلوربی پروفن، کتوپروفن، دیکلوفناک و مکلوفنامات را کاهش داده یااز میان می‌برد.
فلوربیپروفن که COX -1native را از طریق مکانیسم وابسته به زمان مهار می‌کند، COX-1mutant را تنها به صورت رقابتی مهار می کند که اشاره به این نکته دارد که پیوند بخش کربوکسیلیک اسید NSAID جهت تغییرات کونفورماسیونی همراه با مهار وابسته به زمان لازم می‌باشد. نکته‌ی جالب توجه اینکه، مهارکنندگان انتخابی COX-2 غیر اسیدی مثل Dup-697، COXmutant را ده مرتبه قوی‌تر از COX -1native مهار می‌کنند که این پیشنهاد را می‌دهد که Arg120 ممکن است پیوند ممانعت کننده (hinder binding) برای مهار کنندگان غیر اسیدی در COX -1 باشد. نتایج برخی مطالعات پیشنهاد می‌دهد که جایگاه فعال COX -1 دارای یک کانال بلند، باریک و هیدروفوب می‌باشد. در راس جایگاه فعال cox-1 اسید آمینه‌ی Tyr³⁸⁵ قرار دارد. جایگاه عمل آسپرین، Ser⁵³⁰ می‌باشد که تحت اثر آسپرین استیله می‌شود. Ser⁵³⁰ در قسمت زیرین Tyr³⁸⁵ واقع شده است. دهانه‌ی کانال COX -1 شامل بقایای اسید آمینههای قطبی مانند Arg¹²⁰وGlu⁵²⁴ می‌باشد.
۲-۱-۵-۳-۷. بررسی ساختار کریستالی کمپلکس آنزیم COX-2- مهار کننده
مطالعات ساختمان سه بعدی آنزیم COX-2 به صورت کمپلکس شده با مهار کننده‌ها،اطلاعات فراوانی در مورد آنزیم و نحوه‌ی بر هم کنش آن با مهار کننده در اختیار ما قرار می‌دهد. در این باره sc-558 اولین مهار کننده‌ی انتخابی COX-2 بود که ساختار کریستالی آن تعیین گردید.(۵۶)sc-558یک مهار کننده‌ی دی آریل هتروسیکل است که حدود ۱۹۰۰ برابر برای COX-2 نسبت به COX-1 اختصاصی‌تر عمل می‌کند.(شکل ۲-۱۰)

شکل ۲-۱۰. ساختمان مولکولی sc-558
بررسی ساختار کریستالی کمپلکس آن با COX-2 نشان می‌دهد که این ترکیب نیز مانند ایندومتاسین و فلوربی پروفن به جایگاه فعال سیکلواکسیژنازی آنزیم متصل می‌شود. (شکل ۲-۱۱)
شکل ۲-۱۱. ساختار کریستالی کمپلکس COX-1 با فلوربی پروفن و COX-2 باsc-558
حلقه‌ی بروموفنیل این ترکیب، به سمت راس جایگاه فعال COX-2 جهت‌گیری می‌کند، داخل یک حفره‌ی هیدروفوب کوچک می‌شود و با Tyr³⁸⁵،Trp³⁸⁷،Ser⁵³⁰،Phe³⁸¹،Leu³⁸⁴ و زنجیر اصلی Ala⁵²⁷ و Gly⁵²⁶ بر هم کنش هیدروفوب می‌کند. CF3 در موقعیت ۳ حلقه‌ی مرکزی پیرازول نیز داخل پاکت هیدروفوب مجاور آن قرار می‌گیرد که از Met¹¹³،Val¹¹⁶،Val³⁴⁹،Tyr³⁵⁵،Leu³⁵⁹و Leu⁵³¹ تشکیل شده است.CF3 در sc-558 داخل همان حفره‌ای می‌شود که گروه کربوکسیلات فلور بی‌پروفن به آن متصل می‌گردد. کانال در قسمتی که محل اتصال sc-558 است به دو شاخه تبدیل می‌شود. یکی از شاخه‌ها تشکیل حفره‌ای را می‌دهد که پذیرنده‌ی حلقه‌ی برومو فنیل است. حفره‌ی دیگر که در COX-1 قابل دستیابی نیست، حلقه‌ی حاوی گروه سولفونامیدی را در خود جای داده است. حلقه‌ی فنیل آن توسط اسید آمینه‌های هیدروفوبی چون Leu³⁵²،Tyr³⁵⁵،Phe⁵¹⁸،Val⁵²³و زنجیر اصلی Ser³⁵³ احاطه شده است. گروه سولفونامیدی آن به طرف ناحیه‌ای که نزدیک به سطح COX -2 بوده و نسبتاً پلار است امتداد پیدا می‌کند. گروه سولفونامیدی با His⁹⁰،،Gln¹⁹²،Arg⁵¹³ و زنجیر اصلی Ser³⁵³ احاطه شده است. یکی از اتم‌های اکسیژن آن با His⁹⁰ و دیگری با Arg⁵¹³ پیوند هیدروژنی می‌دهد. نیتروژن آمید نیز با اکسیژن کربوکسیلات Phe⁵¹⁸ پیوند هیدروژنی برقرار می‌کند. علت مهم اختصاصی بودن این ترکیب بر هم کنش گروه سولفونامیدی با اسید آمینه‌های مذکور در پاکت جانبی است. این پاکت در COX -1 قابل دستیابی نمی‌باشد و با توجه به اینکه NSAI‌های غیر اختصاصی، جزیی برای بر هم کنش با اسید آمینه‌های این پاکت جانبی ندارند، بااین ایزوفرم(COX-2)کمپلکس پایداری تشکیل نمی‌دهند. تغییر دیگری که نقش مهمی در اختصاصیت این ترکیبات دارد، جایگزینی His513 موجود در COX -1 با آرژنین در COX -2 است. انطباق دو ایزوفرم نشان می‌دهد که حلقه‌ی ایمیدازول در هیستیدین به اندازه‌ی کافی برای بر هم کنش با گروه سولفونامیدی امتداد پیدا نمی‌کند.(۵۶)
۲-۱-۶ .مهار کننده‌های سیکلواکسیژناز
هدف اصلی درمانی داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، فعالیت سیکلواکسیژنازی آنزیم سیکلواکسیژناز می‌باشد. ترکیبات زیادی با ساختارهای شیمیایی متنوع این آنزیم را مهار می‌کنند. NSAIDهایی که دارای مصارف بالینی هستند را می‌توان به چهار گروه تقسیم نمود: (۷ و ۵۷)
مهار کنندگان انتخابی COX-1 (مانند Aspirin با دوز پایین)
مهار کنندگان غیرانتخابی COX (مانند Aspirin با دوز بالا و Indomethacin)
مهار کنندگان ترجیحی COX-2 (مانند Meloxicam)
مهار کنندگان انتخابی COX-2 (مانند Celecoxib)
تقسیم‌بندی فوق براساس تمایل داروی مورد نظر به ایزوفرم‌های آنزیم سیکلواکسیژناز می‌باشد.
۲-۱-۶-۱ .مهار کننده‌های کلاسیک (غیرانتخابی)
این داروها از پرمصرف‌ترین داروها در سراسر جهان می‌باشند و به عنوان داروهای ضد درد، ضدتب و ضدالتهاب مصرف می‌شوند.
۲-۱-۶-۱-۱. طبقه‌بندی ساختمانی مهارکنندگان غیر انتخابی آنزیم سیکلواکسیژناز
این ترکیبات تنوع ساختمانی زیادی دارند ولی به طور کلی می‌توان آنها را در پنج گروه زیر طبقه‌بندی نمود: (۵۶) (شکل۲-۱۲)
سالیسیلات‌ها: (مانند: Aspirin، Salicylamide، Salsalate، Diflunisal)

شکل۲-۱۲. ساختار مشتقات سالیسیلیک اسید
آریل و هتروآریل استیک اسیدها: (مانند: Indomethacin، Sulindac،Tolmetin sodium، Diclofenac sodium Etodolac، Nabumetone) (شکل ۲-۱۳)

شکل ۲-۱۳.ساختار مشتقات آریل و هتروآریل استیک اسید
آریل و هتروآریل پروپیونیک اسیدها: (مانند: Ibuprofen، Fenoprofen calcium، Ketoprofen، Naproxen، Flurbiprofen، Trimethamine،Oxaprozin)(شکل ۲-۱۴)

شکل۲-۱۴. ساختار مشتقات آریل پروپیونیک اسید
N- آریل آنترانیلیک اسیدها (فناماتها: (مانند: Mefenamic acid وMeclofenamate sodium وFlufenamic acid)(شکل ۲-۱۵)

شکل ۲-۱۵. ساختار مشتقات فنامات
مشتقات انولیک اسید (اکسیکام‌ها):(مانند: Piroxicam، Meloxicam)(شکل ۲-۱۶)

شکل ۲-۱۶. ساختار مشتقات انولیک اسید

شکل ۲-۱۷. واکنش انولیزاسیون
۲-۱-۶-۱-۱-۱. سالیسیلات‌ها
استفاده از سالیسیلات‌ها به قرن نوزده بر می‌گردد. سالیسیلیک اسید اولین بار در سال ۱۸۳۸ از سالیسین، گلیکوزیدی که در پوست درخت بید و صنوبر موجود است، به دست آمد. جالب توجه است که Hippocrates در قرن پنجم جویدن پوست بید را جهت رفع درد تجویز می‌کرده است. در سال ۱۸۶۰ سالیسیلیک اسید از سدیم فنوکسید و دی اکسید کربن سنتز شد. زمان اندکی بعد از آن مشتقات سالیسیلیک اسید مورد توجه قرار گرفتند. در سال ۱۸۷۵ سدیم سالیسیلات به عنوان ضد تب- ضد روماتوئید مورد استفاده قرار گرفت. استیل سالیسیلیک اسید در سال ۱۸۵۳ سنتز گردید ولی مصرف بالینی آن تا سال ۱۸۹۹ به تعویق افتاد. تعداد زیادی از مشتقات سالیسیلیک اسید سنتز و از نظر فارماکولوژی ارزیابی شدند ولی تنها تعداد نسبتا اندکی از آنها به مصارف بالینی رسیدند. از مشتقات سالیسیلیک اسید موجود در بازار دارویی می‌توان آسپرین و دیفلو نیزال (با فعالیت ضد التهابی افزایش یافته) را نام برد.
اثرات سالیسیلات‌ها مربوط به توانایی آن در مهار بیوسنتز پروستاگلاندین‌ها می‌باشد. آسپرین تنها NSAID می‌باشد که به طور کووالانسی آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می‌کند.(با استیله کردن Ser⁵³⁰ آنزیم COX-1 و Ser⁵¹⁶ آنزیم COX-2 را مهار می کند. اگر چه آسپرین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر جهت مهار COX-1 نسبت به COX-2 قوی‌تر عمل می کند. لازم به ذکر است که سالیسیلات‌ها علاوه بر اثرات ضد تب و ضد درد و ضد التهابی اثرات دیگری نیز دارند که ثابت شده است از نظر درمانی مفید هستند. اخیراً نسبت به توانایی سالیسیلات‌ها جهت مهار تجمع پلاکتی که می‌تواند در ارتباط با حملات قلبی و سکته مهم باشد توجه بیشتری معطوف شده است نقش آسپرین در کاهش مرگ و میر مورد مطالعه قرار گرفته است. آسپرین به صورت برگشت‌ناپذیر COX-1 را در غشای پلاکت‌ها مهار می کند. و این امر منجر به مهار سنتز ترومبوکسان A₂ که فاکتور قوی در تجمع پلاکتی می‌باشد، منجر می‌شود و نهایت سبب کاهش خطر ترومبوزیس می‌شود. مطالعات دیگری بیان می‌کند که آسپرین و سایر NSAIDs می‌توانند در برابر سرطان کولون محافظت کننده باشند. عوارض جانبی سالیسیلات‌ها می‌تواند شامل عوارض گوارشی مثل دیس پپسی،خونریزی معده– دوازدهه باشد. (۱۴)
۲-۱-۶-۱-۱-۲.آریل آلکانوئیک اسیدها
بزرگترین گروه عوامل ضد التهاب غیر استروئیدی،آریل آلکانوئیک اسیدها می‌باشند. آریل آلکانوئیک اسیدها نیز خاصیت مهار بیوسنتز پروستاگلاندین را از طریق مهار COX-1 و COX-2 با درجات مختلف انتخابیت دارا می‌باشند. فاکتورهای چندی سبب گردیده است تا این گروه از ترکیبات، بیشترین کانون توجه در تحقیقات دارویی در سال‌های اخیر باشند. در نتیجه‌ی یک مطالعه در مورد فعالیت ضد التهابی تعدادی از مشتقات ایندول استیک اسید که از لحاظ ساختاری مرتبط با سروتونین و متابولیت‌های آن بودند، marck با مدیریت shen سنتز و فعالیت ضد تب و ضد التهابی قوی‌ترین ترکیب این سری، ایندومتاسین، را در اواسط دهه‌ى ۶۰ گزارش کردند. فعالیت ضد التهابی و ضد تبی ایندومتاسین بسیار بیشتر از فنیل بوتازون بود،این امر انگیزه‌ی قابل توجهی را در سنتز سایر مشتقات آریل و هترو آریل استیک اسید و پروپیونیک اسید ایجاد کرد. به طوری که معرفی ایبوپروفن در دهه ۷۰ بلافاصله با پیدایش فنوپروفن، ناپروکسن و تولمتین دنبال شد. سولینداک آنالوگ ایندومتاسین نیز در اواخر دهه ۷۰ معرفی شد. در دهه ۸۰، زمپیراک، بنوکساپروفن، کتوپروفن، فلوربی پروفن، سوپروفن و دیکلوفناک سدیم تولید شدند. در دهه ۹۰ کتورولاک،اتودولاک، نابومتون به بازار دارویی راه یافتند. البته این پیشرفت سریع با موانعی همراه بود. زمپیراک که در سال ۱۹۸۰ به عنوان ضد درد معرفی شد، در سال ۱۹۸۳ به دلیل واکنش‌های آنافیلاکتیک شدید به ویژه در بیماران حساس به آسپرین کنار گذاشته شد. بنوکساپروفن ۶ ماه بعد از مصرف آن در سال ۱۹۸۲ به دلیل مرگ‌های متعدد ناشی از یرقان کنار گذاشته شد. علاوه بر آن بنوکساپروفن واکنش‌های افزایش حساسیت به نور را ایجاد می‌کند. و همچنین سبب نرم شدن ناخن‌ها در برخی از بیماران می‌شود. سوپروفن که در سال ۱۹۸۵ به عنوان ضد درد معرفی شد دو سال بعد به دلیل ایجاد درد پهلو و نارسایی کلیه از بازار دارویی جمع گردید ولی در سال ۱۹۸۹ جهت مصارف چشمی مجدداً معرفی گشت هم اکنون تعداد زیادی از آریل آلکانوئیک اسیدها در سطوح مختلف آزمون‌های بالینی در حال ارزیابی می‌باشند. (۱۴)
۲-۱-۶-۱-۱-۳ . N– آریل آنترانیلیک اسیدها (فناماتها)