۱۰۰%

^a85/86

^a71/3

^a1072/0

^a05/1

بیوپرایمینگ

عدم تلقیح(شاهد)

^a75/85

^b45/2

^b1613/0

^b714/1

آزوسپیریلیوم

^a65/85

^a45/3

^a2406/0

^a902/1

رقم

ILL4400

^a13/86

^a04/3

^a5/91

^b407/1

زیبا

^a27/85

^b45/2

^b2/54

^a209/2

حروف یکسان در هر ستون نشانه عدم تفاوت معنی دار در سطح احتمال ۵ درصد در آزمون LSD می باشد.
۴-۴-۳- سطح ویژه برگ SLA))
اثرات ساده کاربرد باکتری (بیوپرایمینگ)، سایه اندازی، رقم و نیز اثرات متقابل سایه اندازی × رقم و سایه­اندازی × رقم × بیوپرایمینگ در سطح احتمال ۱ درصد معنی­دار گردید (جدول۴-۷).
مقایسه میانگین داده ­ها نشان داد که ۱۰۰ درصد سایه بیشترین وتیمارهای عدم سایه و ۲۵ درصد سایه ضمن قرار گرفتن دریک گروه آماری کمترین میزان سطح ویژه برگ را تولید کردند (جدول۴-۸). نمونه­های تیمار شده با باکتری در مقایسه با عدم تلقیح به میزان ۴۳/۱۶ درصد افزایش سطح ویژه برگ داشتند. رقم ILL4400 نسبت به رقم زیبا ،۷۶/۴۰ درصد افزایش سطح ویژه برگ را نشان داد (جدول۴-۸).
با توجه به نمودار۴-۱۶ بیشترین سطح ویژه برگ از اثر متقابل رقم زیبا در تلقیح با باکتری تحت شرایط ۱۰۰ سایه با میانگین۳۸۵/۰ متر مربع بر گرم و کمترین مربوط به اثر سه گانه رقم ILL4400 در تلقیح با باکتری ودر شرایط عدم سایه با میانگین ۰۴۹/۰ متر مربع به گرم حاصل شد. در واقع SLA نسبت سطح بافت­های فتوسنتزکننده را به وزن بافت­های فتوسنتزکننده نشان می­دهد[۱۱]. بنابراین هر چه SAL بیشتر باشد نشان دهنده این است که سطح برگ بیشتر و وزن خشک آن کمتر است یا به عبارتی دیگر برگ سطح زیاد و ضخامت کم دارد در واقع SAL نشان دهنده نازکی برگ است و با ضخامت برگ رابطه عکس دارد[۱۱]. بنابراین با کاهش SLA کارایی برگ از لحاظ فتوسنتزی افزایش می­یابد. زیرا هرچه SLA کمتر شود ضخامت برگ بیشتر، غلظت کلروپلاست و همچنین کلروفیل بیشتر و تراکم سلول­های فتوسنتزکننده افزایش می­یابد در نتیجه تلفات نور کاهش یافته و استفاده از نور به نحو مطلوب­تری جهت انجام فتوسنتز صورت می­گیردد[۲۶]. گیاهان قرار گرفته در سایه،سطح برگ بیشتری نسبت به گیاهان رشد نموده تحت نور کامل خورشید تولید می­ کنند[۲۶]. هادی و همکاران(۲۰۰۶) گزارش کردند که سطح مخصوص برگ و کاهش نسبت وزن برگ به سطح برگ در گیاهان لوبیای رشد کرده در چهار سطح مختلف سایه، به کاهش ضخامت برگ منجر می شود. لمبرس و همکاران (۱۹۹۸) نیز اعلام کردند که برگ­های گیاهان رشد کرده در سایه، تا حدودی دارای ضخامت کمتری در مقایسه با گیاهان شاهد است. رودریگوئز و همکاران (۲۰۰۰) در گندم نیز سطح برگ ویژه بالایی را برای گیاهان رشد کرده و در سایه گزارش کرده ­اند.