عملکرد شناختی:
شناخت^[۱۴] معانی گوناگونی را در زمینه‌های گوناگون به خود اختصاص داده است. در علم روان‌شناسی منظور از شناخت، عملکردهای^[۱۵] روان‌شناختی فرد می‌باشد.
شناخت به توصیف، اکتساب، ذخیره سازی، تبدیل، و مورد مصرف قرار دادن دانش می‌پردازد. عوامل مختلفی همچون ادراک، حافظه، زبان، استدلال، و تصمیم گیری از جمله فرآیندهای ذهنی هستند که در مراحل گوناگون شناخت دخالت دارند (۵).
تمرین ایروبیک:
ایروبیک یا آیروبیک به هرگونه فعالیت ورزشی هوازی گفته می‌شود. تمرین هوازی^[۱۶] (ایروبیک) نوعی فعالیت ورزشی بوده که هدف آن بهبود سیستم مصرف اکسیژن می‌باشد. هوازی ترجمه واژه ایروبیک می‌باشد که به معنی با اکسیژن بوده و به مصرف اکسیژن در سوخت و ساز بدن و فرایند تولید انرژی اشاره دارد (۶۰).
تمرین پیلاتس:
پیلاتس یا پیلاتز یا پیلاتیس نوعی سیستم آمادگی جسمانی است که در اوایل قرن بیستم توسط ژوزف پیلاتس ابداع شد. نام پیلاتس به افتخار ژوزف پیلاتس بر دانش کنترل بدن یا کنترولوژی اطلاق گردید، زیرا او به عنوان ابداع کننده این روش معتقد بود که با کنترولوژی می‌توان از ذهن برای کنترل عضلات بدن بهره برد. سیستم ورزشی پیلاتس که در سال ۱۹۲۰ توسط ژوزف پیلاتس پایه گذاری گردید، متشکل از ورزش هایی است که تمرکز روی پیشرفت انعطاف و قدرت در تمام اندام های بدن دارند، بدون این که عضلات را حجیم کند یا آن ها را از بین ببرد. این روش تمرینی از حرکات کنترل شده‌ای تشکیل شده که بین بدن و مغز هارمونی فیزیکی ایجاد کرده و توانایی بدن افراد را در هر سن بالا می‌برد. روش پیلاتس در مجموع به دنبال افزایش قدرت، انعطاف پذیری و کنترل بدن است (۵۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۸-۲ تعریف عملیاتی
کودکان دارای اختلال یادگیری:
در پژوهش حاضر کودکان دارای اختلال یادگیری دانش آموزانی بودند که در مدارس عادی مشغول به تحصیل بودند ولی علی رغم ظاهر طبیعی و هوش کما بیش عادی نسبت به همسالان خود از سطح تحصیلی ضعیف تری برخوردار، و در آزمون هوش وکسلر نیز در خرده مقیاس های محاسبه، رمز گذاری و اطلاعات عمومی عملکرد پایین تر از همسالان خود داشتند.
ایروبیک:
در پژوهش حاضر منظور از تمرینات ایروبیک تمریناتی بوده که به صورت زنجیره های ساده از حرکات لوایمپکت شروع و در جلسات آخر زنجیره های ترکیبی از همان حرکات اولیه طراحی و زیر نظر مربی به صورت گروهی و همراه با موزیک اجرا شد. به اینصورت که حرکات توسط مربی اجرا می شد و کودکان باید همزمان حرکات خود را، با مربی و گروه هماهنگ می کردند. برنامه تمرینی استفاده شده در پژوهش حاضر بر اساس برنامه تمرینی استفاده شده در تحقیق قاسمی کهریزستکی بود. زیرا برنامه تمرینی استفاده شده در پژوهش او، با دنبال کردن توصیه هایی که گالاهو و اوزمان در مورد برنامه های تربیت بدنی رشدی و سطوح چهارگانه طبقه بندی حرکات موزون رشدی ارائه کرده اند، سعی کرده بود تا حد امکان، حرکت هایی انتخاب کنند که در آن ها دو عنصر اصلی حرکت کودکان یعنی پایداری و جابه جایی وجود داشته باشد (۴۳).
پیلاتس:
در پژوهش حاضر منظور از تمرینات پیلاتس تمریناتی بود، که با بهره گرفتن از پروتکل تمرینی که از جدول تمرینی کارگاه آشنایی با تمرینات پیلاتس یوزباشی و جدول تمرینی پیلاتس استوت اقتباس گردیده، طراحی و اجرا شد. حرکات تمرینی پیلاتس استفاده شده در پروتکل تمرینی پژوهش حاضر در پیوست ارائه شده است. در ابتدای هر جلسه مربی هر تمرین را نمایش می داد و سپس به صورت کلامی برای اطمینان از صحت یادگیری تمرین را تکرار می کرد و در ادامه به نحوه اجرای کودکان نظارت می کرد و به آنان راهنمایی های لازم را می داد. همچنین، تمام حرکات به صورت آهسته و کنترل شده به منظور افزایش هماهنگی و تسهیل فرایند یادگیری به کودکان آموزش داده می شد. تمرینات در ابتدا از حرکات ساده پیلاتس انتخاب شده بودند و بیشتر به منظور آشنایی کودکان با اصول پیلاتس بود. با گذر زمان و پیشرفت کودکان در تمرینات ابتدایی و اصلاح حرکات، به شدت وپیچیدگی تمرینات افزوده می شد (۸۸).
عملکرد شناختی:
در پژوهش حاضر عملکرد شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری، توسط آزمون وکسلر تجدید نظر شده کودکان اندازه گیری شد. این آزمون با هدف اندازه گیری سه نوع هوشبهر (کلامی، عملی و کل) به همراه خرده آزمون های آن اجرا شد.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه:
از سال ۱۹۵۰ به بعد، توجه مربیان، روان شناسان و پزشکان به گروه خاصی از کودکان و آموزش آنان معطوف گشت، که از نظر جسمی و مغزی دارای هیچ گونه عارضه مشخصی نیستند، ولی دچار نارسایی های ویژه یادگیری و گاهی اوقات نابهنجاری های رفتاری می باشند. نارسایی های این کودکان با واژه هایی مختلف در کتاب های روانشناسی و علوم تربیتی نام گذاری شده اند. متداول ترین این واژه ها ضایعات مغزی^[۱۷]، ضایعات خفیف مغزی^[۱۸] و آسیب های عصبی^[۱۹] می باشد. این اصطلاحات که در آن ها ریشه ی اصلی نارسایی های یادگیری عوامل بدنی شمرده شده است، با اعتراضات و انتقادات زیادی مواجه گشته است. متخصصان آموزشی با بسیاری از کودکان روبرو می شوند که دچار اختلالات یادگیری هستند ولی علم پزشکی هیچ گونه علامتی از نابهنجاری های عصبی، یا ضایعات مغزی در آن ها نمی یابد؛ در حالی که کودکان دیگری هستند که دچار ضایعات مشخص شده مغزی اند، ولی هیچ گونه اشکالی در یادگیری ندارند. بنابراین بتدریج اصطلاحات ذکر شده در بالا اعتبار خود را از دست داده اند. اکنون لقب نارسایی ها یا اختلالات ویژه یادگیری را برای این گونه کودکان که با وجود هوش بهنجار در یک یا چند زمینه مانند: خواندن، نوشتن، سخن گفتن، فهم ریاضی و غیره…. دچار اشکالات یادگیری هستند، بکار می برند (۲۶). طی سال های متمادی روش های آموزشی گوناگونی برای کودکان و دانش آموزانی که دچار نوعی اختلال در امر یادگیری هستند، پدید آمده است. یکی از این روش ها روش ادراکی-حرکتی است. طرفداران این روش (کپارت،گتمن، برچ)^[۲۰] معتقدند که یادگیری حرکتی مبدا یادگیری است ، و فرایند های یادگیری ذهنی عالی تر پس از رشد مناسب سیستم حرکتی و سیستم ادراکی و همچنین پیوند های ارتباطی میان یادگیری حرکتی و ادراکی بوجود می آید. نی ول کپارت^[۲۱] یکی از مشهورترین پیشتازان در روش ادراکی-حرکتی است و عقیده دارد که یادگیری های حرکتی بر هوش و تحصیلات موثر است. کپارت در کتاب خود تحت عنوان دیر آموز در کلاس درس^[۲۲] می نویسد« این منطقی است که فرض کنیم تمام رفتارها اساسا حرکتی است و پیش نیاز هر نوع حرکت ، ماهیچه ها و پاسخ های حرکتی است». به عبارت دیگر او معتقد است که رفتارها از فعالیت های ماهیچه ها سرچشمه می گیرد و رفتارهای پیچیده تر وابسته به رفتارهای ساده تر است. او معتقد است که کودکان نیازمند پیوند های بسیاری در میان اطلاعات ادراکی و حرکتی هستند. او می گوید بسیاری از کودکان در سال های نخستین تحصیلی این فرایند را به گونه ای موثر کامل نمی کنند، بنابراین نمی توانند در حد ضرورت با برنامه های درسی و کلاس ارتباط برقرار کنند. کپارت عقیده دارد که بایستی ادراک با حرکت پیوند یابد، نه حرکت با ادراک (۲۶).
۲-۱ مبانی نظری تحقیق
۲-۱-۱ مفهوم اختلال یادگیری
اصطلاح اختلال یادگیری از نیاز به تشخیص و خدمت به دانش‌آموزانی برخاسته‌است که به طور مداوم در کارهای درسی خود با شکست مواجه می‌شوند و در عین حال درچهارچوب سنی کودکان استثنایی نمی‌گنجند. این اصطلاح شرایطی چون معلولیت‌های ادراکی^[۲۳] ، آسیب دیدگی‌های مغزی ، نقص جزئی در کار مغز^[۲۴]، و خوانش‌پریشی^[۲۵] را در بر می‌گیرد. این تعریف آن دسته از دانش آموزان را که به دلیل معلولیت‌های دیداری، شنیداری یا حرکتی، همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیت‌های محیطی، فرهنگی یا اقتصادی به مشکلات یادگیری دچار شده‌اند، شامل نمی‌شود.
ناتوانی‌های یادگیری با اصطلاح‌هایی چون خواندن جبرانی یا دیرآموزی مترادف نیست. این تعریف به طور ویژه از کودکان و نوجوانانی یاد می‌کند که به شدت دچار ناتوانی‌های یادگیری بخصوصی هستند. دانش آموزان مبتلا به این مشکل نیازمند آموزش ویژه‌ای هستند که بنا بر نظر امر باید با تمرین های مخصوص، غیر معمول و با کیفیتی غیر عادی سر و کار داشته باشند. این امر جدا از شیوه‌های آموزشی و منظمی است که اکثر کودکان از آن استفاده می‌کنند. وظیفه کارشناسان در این زمینه این است که عهده دار جبران ناتوانی یادگیری به خصوص کودک به صورت آموزش انفرادی یاگروه های کوچک باشند. از تعاریف مختلفی که متخصصین در زمینه کودکان با اختلالات یادگیری ارائه داده اند می توان ویژگی هایی برای آنان برشمرد:
۱-این کودکان دارای بهره هوشی متوسط یا بالاتر هستند.
۲-این کودکان از نظر حواس مختلف(بینایی، شنوایی و……) سالم هستند.
۳-این کودکان از امکانات محیطی و آموزشی نسبتا مناسبی برخوردار هستند.
۴-این کودکان دارای نابهنجاری های شدید رفتاری نیستند.
۵-پیشرفت آموزشی این کودکان به طور قابل ملاحظه ای کمتر از بهره هوشی، سن و امکانات آموزشی که از آن برخوردارند، است.
عللی را که برای شکست این کودکان در امر یادگیری شایان ذکر است چنین می توان خلاصه کرد:
۱-فقدان انگیزش کافی
۲-فقدان توجه و دقت لازم
۳-دقت بیش از اندازه به جزئیات به نسبت کل
۴-فقدان هماهنگی لازم در حرکات (۶۵).
۲-۱-۲ مفهوم عملکرد شناختی
انسان موجودی پردازش کننده اطلاعات و مسأله گشاست. شناخت یک مفهوم کلی است که تمامی اشکال آگاهی را در بر می گیرد و شامل ادراک، تفکر، تصور،استدلال، و قضاوت و غیره می باشد. انقلاب شناختی شامل تمام دیدگاه هایی می شود که به این مباحث اهمیت زیادی می دهند و به بررسی فرآیندهای درونی ذهن از قبیل حل مسئله، حافظه، ادراک، شناخت، زبان و تصمیم گیری می‌پردازند. موضوعاتی ازاین قبیل که انسان چگونه و با چه ساختاری به درک، تشخیص و حل مسئله می‌پردازد و این که ذهن چگونه اطلاعات دریافتی از حواس (مانند بینایی یا شنوایی) را درک می‌کند و یا اینکه حافظه انسان چگونه عمل می‌کند و چه ساختاری دارد؛ از عمده مسائل قابل توجه دانشمندان در رشته های روانشناسی شناختی می‌باشد که با بهره گرفتن از روش تحقیق علمی و بررسی موارد قابل مشاهده دنبال می شود و از این طریق، فرآیندها و پدیده‌های ذهنی مانند باور، خواست و انگیزش مورد مطالعه قرار می گیرد. از نظر روان‏شناسان، شناخت به فرایند کسب، سازمان‏دهی و استفاده از معلومات ذهنی اطلاق می‏شود (۲). فلاول^[۲۶] (۱۹۸۵) در تعریف شناخت می‏گوید:
شناخت در روان‏شناسی اشاره به فرآیندهای روانی دارد که حاصل ذهن آدمی بوده و منجر به «دانستن» می‏گردد. این فرآیندها شامل یادآوری، ارتباط دادن، طبقه‏بندی کردن، نمادسازی، تجسم یا تصور، حل مسئله و تخیل و رؤیاپردازی می‏شود.
۲-۱-۳ مفهوم ایروبیک
شاید بتوان گفت هزاران سال قبل ایرانیان جزو اولین مللی بودند که به طور قانونمند و ضرب آهنگ دار ورزش می کردند. از سال ۱۹۷۰ که دکتر کوپر به منظور ارتقاء سطح استقامت قلبی – تنفسی تمرینات هوازی را ارائه نمود، توجه به رشته ایروبیک معطوف شد. این رشته ورزشی از سال ۱۹۹۵ انجام وظیفه می نماید. ایروبیک در حال حاضر دارای فدراسیون جهانی است و به عنوان یکی از پرطرفدارترین رشته های ورزشی از طرف مردم در سطح جهان است، که در بعد “ورزش به عنوان سلامت همگانی” مورد توجه می باشد. فدراسیون آمادگی جسمانی و ایروبیک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ تأسیس و در سال ۲۰۰۶ به عضویت فدراسیون جهانی^[۲۷](FISAF) برگزیده شد. ایروبیک یعنی فعالیتی که عضلات بزرگ را حداقل ۱۲ دقیقه با حالت ریتمیک و موزون به کار می‌گیرد. در شرایطی که سرعت وشدت تمرین قابل تحمل است و نیاز بدن به استفاده از اکسیژن برای مدتی افزایش می‌یابد، این فعالیت انجام می‌گردد.
ایروبیک ورزشی است که به صورت مجموعه های حرکتی قانونمند با برنامه ریزی و ضرب آهنگ خاصی انجام می شود. ایروبیک جزو فعالیت هوازی ( شدت تمرین بالاست و مدت تمرین پایین) است. از نظر پزشکی، این ورزش سیستم قلب، عروق، تنفس را تعلیم می‌دهد و با سرعت و بازدهی بالا اکسیژن را می‌گیرد و به قسمت های مختلف بدن می‌دهد، تنفس یکنواخت از دهان و بینی توأم انجام می‌شود و باعث تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن، کنترل قند خون، کنترل فشار خون و کم کردن وزن اضافی بدن خواهد شد.
ایروبیک وسیله‌ای مؤثر برای جلوگیری از افسردگی، بی‌حوصلگی، بی‌تابی است. چون هورمون اندروفین در بدن تولید می‌شود و باعث ایجاد نشاط، تمرکز ذهن و بالا رفتن خلاقیت فکری می‌شود. همچنین ایروبیک باعث بالا بردن هماهنگی عصب و ماهیچه می شود و همینطور سبب تقویت حافظه نیز می شود. ایروبیک دارای سبک ها و زیر مجموعه ها و روش های تمرینی نظیر تماس بالا) های ایمپکت ^[۲۸](،تماس پایین )لوایمپکت ^[۲۹](بادی اسکالپت، بادی کامپت می باشد (۱۵).
۲-۱-۴ مفهوم پیلاتس
پیلاتس به مجموعه‌ای از تمرینات ورزشی تخصصی اطلاق می‌شود که بر بدن و ذهن فرد تاثیر گذاشته و ضمن بالا بردن قدرت واستقامت تمام اعضای بدن، عمقی ترین عضلات بدن را مورد هدف قرار می‌دهد. تمرینات پیلاتس عبارت از تلاش برای تمرکز فکر و درایت فرد برروی عضلات بدن و چگونگی و عملکرد آن هاست. به مرور زمان و با اجرای مکرر حرکات، ذهن انسان بدن را بهتر درک می‌کند و آن را توانمندتر و متعادل تر می‌سازد. همچنین حرکات پیلاتس عضلات و مفاصلی را که در فعالیت های روزانه درگیر هستند، مانند: نشستن، راه رفتن، حمل کردن بار، خم وراست شدن مورد هدف قرار می‌دهد. با تمرینات ورزشی پیلاتس طرز صحیح انجام حرکات روزانه در بدن ثبت می‌شود. پیلاتس حرکات ورزشی را به شکلی آموزش می‌دهد که مانع بروز صدمات ورزشی گردد (۳۸).
کنترولوژی به ایجاد هارمونی یا هماهنگی کامل بین جسم، ذهن و روح انسان اطلاق شده‌است. علم کنترولوژی به فرد می‌آموزد که با مغز و اراده خویش، اختیار کامل جسم را در دست بگیرد؛ بدین ترتیب که عضلات بدن فرد از اراده او فرمان ببرند. افراد ابتدا ازطریق کنترولوژی به شیوه هدفمند، کنترل کامل جسم خود را در دست می‌گیرند و سپس از راه تکرار کامل حرکات آن به شیوه تدریجی ولی پیشرفت کننده به یک نوع هماهنگی طبیعی دست پیدا می‌کنند. کنترولوژی باعث پرورش هماهنگ اجزای بدن می‌شود، حالت ها و حرکات نادرست بدن را اصلاح می‌کند، نیروی حیات را به بدن بازمی‌گرداند و توان ذهنی را افزایش می‌دهد. مطمئناً هر روش جامع و متمایزی مثل پیلاتس باید شامل یک سری اصول باشد. روش پیلاتس شامل ۶ کلید اساسی مرکزسازی، تمرکز، کنترل، دقت، تنفس و جریان است .
١- مرکز سازی^[۳۰] نقطه تمرکز اصلی روش پیلاتس است. » مرکز «مربوط به مرکز یا هسته بدن است که معمولاً به عنوان”Power house “ شناخته می شود .
٢- تمرکز^[۳۱] به دلیل این مهم است که ذهن بدن را هدایت می کند، بنابراین تمرکز یک جزء لازم در انجام تمرینات پیلاتس است.
٣- کنترل^[۳۲] مربوط به این واقعیت است که وقتی تمرینی از مرکز بدن و با تمرکز انجام می شود، شما باید کنترل انجام حرکات را داشته باشید.
۴- دقت^[۳۳] مربوط به اصلی است که آقای ژوزف پیلاتس آن را در انجام هر حرکتی لازم می دانست و باید با هر حرکتی مد نظر قرار گیرد و جمله معروف در تمرینات پیلاتس را به خاطر می آورد که» مهم نیست که چقدر حرکت انجام گیرد بلکه چطور باید انجام پذیرد«
۵- تنفس^[۳۴] از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است زیرا همه تمرینات با یک ریتم مناسب انجام می شود و هدف تنفس این است که گردش خون را بهبود بخشد و خون پراکسیژن را در اختیار بافت های بدن قرار دهد .
۶- جریان داشتن^[۳۵] مربوط به توالی حرکات از یک تمرین به تمرین دیگر در طی یک جلسه تمرینی پیلاتس می باشد (۴۹).
درمانگران از تمرینات پیلاتس برای خودآگاه کردن بیماران استفاده می کنند و این می تواند یک گام مهم برای بهبود بیماران روحی و روانی باشد. ورزش پیلاتس ذهن را برای داشتن آگاهی بسیار از حرکات بدن آموزش می دهد. در حین انجام تمرینات پیلاتس لازم است تا به طور مداوم از موقعیت بدن خود آگاه بوده و احساسات جسمانی خود را آگاهانه تنظیم و به آن ها توجه نماییم. همچنین باید به اصل تمرینات کاملا توجه و تمرکز داشته باشیم، به طوری که بتوان حرکت بعدی را پیش بینی و برای اجرای آن آماده شویم. این ها همه پیوند عمیق ذهن و بدن را در تمرینات پیلاتس نشان می دهد و می توان گفت پیلاتس تنها، تمرین جسمانی نیست. به گفته فردریک شیلر^[۳۶]” این ذهن خود ماست که در بدن ایجاد شده است. ” آن چه باعث می شود این ورزش ناشناخته، امروزه به یک روش تکمیلی ورزشی به شکل همگانی و حتی خانگی تبدیل شود، عملکرد عالی این ورزش و کاربرد آن برای تمام افراد از هر گروه سنی و جنسی است (۹۸).
۲-۲ مروری بر تحقیقات انجام شده در داخل کشور
۲-۲-۱ تحقیقات در مورد تعامل ورزش ایروبیک با عوامل شناختی