کیفیت و بهره وری

۰٫۰۸

۰٫۰۹

۳٫۵۸

۰٫۰

در این روش رگرسیونی : متغیر نیروی انسانی ؛ ، شواهد فیزیکی ؛ و فرایند ؛ و ارتقا و آموزش مشتری ؛ و اجزای محصول . و کیفیت و بهره وری می باشندو متغیر وابسته وفاداری با yنمایش داده می شود .

و مدل نهایی برای پیش بینی وفاداری مشتری بر اساس این ۶ متغیر مستقل به صورت زیر خواهد شد :

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

+۰٫
قضاوت در مورد سهم و نقش هر متغیر مستقل در تبیین متغیر وابسته را باید به مقادیر بتا واگذار کرد(خلیل کلانتری، ۱۳۸۷).
در مدل نهایی نشان داده می شود که به ازای ۱ واحد تغییر در انحراف معیار متغیر نیروی انسانی به اندازه ۰٫۵۳ در انحراف معیار متغیر وفاداری مشتری تغییر ایجاد می شود. و به ازای ۱ واحد تغییر در انحراف معیار متغیر شواهد فیزیکی به اندازه ۰٫۱۹ در انحراف معیار متغیر وفاداری مشتری تغییر ایجاد می شود و به ازای ۱ واحد تغییر در انحراف معیار متغیر فرایند به اندازه ۰٫۱۹ در انحراف معیار متغیر وفاداری مشتری تغییر ایجاد می شود و به ازای ۱ واحد تغییر در انحراف معیار متغیر آموزش مشتری به اندازه ۰٫۰۷ در انحراف معیار متغیر وفاداری مشتری تغییر ایجاد می شود و به ازای ۱ واحد تغییر در انحراف معیار متغیر اجزای محصول به اندازه ۰٫۰۶ در انحراف معیار متغیر وفاداری مشتری تغییر ایجاد می شود و به ازای ۱ واحد تغییر در انحراف معیار متغیر بهره وری و کیفیت به اندازه ۰٫۰۹ در انحراف معیار متغیر وفاداری مشتری تغییر ایجاد می شود.
نمودار ۴-۱۱ : نمودار پراکندگی بررسی رابطه الگوی مدیریت منسجم خدمات و وفاداری مشتریان

عناصر الگوی مدیریت منسجم خدمات
در نمودار بالا خط رگرسیون ارزش داده شده در فرضیه اصلی ( تأثیر گذاری عناصر الگوی مدیریت منسجم خدمات بر وفاداری مشتریان ) به صورت کلی و تفکیک شده (وفاداری نگرشی و رفتاری) ترسیم شده است و این نمودار وجود رابطه مثبت و مستقیم بین عناصر الگوی مدیریت منسجم خدمات و وفاداری مشتریان را نشان می دهد.

فصل پنجم

فصل پنجم

۵-۱) مقدمه

هدف از تمام پژوهش ها بدست آوردن نتایج در خور اهمیت برای ذینفعان می باشد. در پایان هر فعالیت تحقیقاتی، پژوهشگر می بایست بعد از آزمون فرضیات نتایج پژوهش را ارائه دهد. پیشنهادات براساس نتایج حاصل از فرضیات شکل می گیرند. یکی از قسمت های مهم تحقیق که می تواند راهی برای تبدیل نظریات به عمل برای موفقیت آتی باشد، نتیجه گیری های درست و پیشنهادات مربوط و مناسب می باشد. نتیجه گیری های که براساس تحلیل های صحیح ارائه شده باشد، می تواند مشکلات موجود بر سر راه سازمان ها و مؤسسات را که پژوهش به منظور آن طراحی شده است، برطرف کند.
در این فصل نتایج حاصل از اجرای تحقیق و پاسخ هر یک از سوالات تحقیق ارائه شده است. سعی شده است تا با توجه به نتایج حاصل، پیشنهاداتی به شرکت بیمه ایران برای افزایش وفاداری مشتریان ارائه گردد. همچنین پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی ارائه می شود .

۵-۲ ) نتیجه گیری تحقیق

نتایج بدست آمده از تحقیق به دو بخش : ۱- آمار توصیفی ۲- آمار استنباطی ، تقسیم می شود

۵-۲-۱) نتایج آمار توصیفی

در ارتباط با اطلاعات عمومی نتایج یافت شده به شرح زیر می باشد :
تعداد نمونه زن برابر ۱۷۰ نفر است که ۴۰٫۳ % از کل نمونه را شامل می شود و تعداد نمونه مرد برابربا ۲۲۳ نفر می باشد که ۵۶٫۷ % از کل نمونه را تشکیل می دهد. زمانی که نمونه را از لحاظ گره بندی سنی مورد بررسی قرار می دهیم مشاهده می کنیم که ۶٫۶ % از افراد نمونه ( کمترین درصد) بین گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال، ۳۵٫۹ % از افراد نمونه بین ۳۱ تا ۴۰ سال، ۳۶٫۴ % از افراد نمونه ( بیشترین درصد ) بین ۴۱ تا ۵۰ سال ودر نهایت ۲۱٫۱ % از افراد نمونه در گروه سنی ۵۱ سال و بیشتر از ۵۱ سال قرار می گیرند. از لحاظ تحصیلات ۵٫۳ % پاسخگویان دارای مدرک دیپلم و کمتر ( کمترین درصد ) ، ۲۵٫۲ % پاسخگویان دارای مدرک فوق دیپلم ، ۴۸٫۱ % پاسخگویان دارای مدرک لیسانس ( بیشترین درصد ) و ۲۱٫۴ % از پاسخگویان دارای مدرک فوق لیسانس و بیشتر می باشند . وقتی نمونه را از لحاظ میزان سابقه دریافت خدمت توسط مشتری (بیمه گذار ) مورد بررسی قرار می دهیم مشاهده می کنیم ۸٫۷ % افرد سابقه در یافت خدمت کمتر از ۵ سال دارند ( کمترین درصد) ، ۳۰٫۵ % افراد بین ۵ تا ۱۰ سال سابقه دریافت خدمت دارند، ۴۱ % آنها بین ۱۰ تا ۱۵ سال سابقه دریافت خدمت دارند ( بیشترین درصد ) و ۱۹٫۸ % از افراد نمونه بیشتر از ۱۵ سال از خدمات شرکت بیمه استفاده می نمایند .

۵-۲-۲) نتایج آمار استنباطی

۵-۲-۲-۱) نتایج آزمون فرضیه اول : عنصر اجزای محصول بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.
ضریب همبستگی موجود بین عنصراجزای محصول و وفاداری نگرشی مشتریان برابر۰٫۳۶ واحد می باشد و نوع رابطه با توجه به علامت مثبت،مستقیم بوده است ضریب تعیین مقدار واریانس تبیین شده یا همان شدت رابطه بین این دو متغیر را نشان می دهد، اما از آنجا که درجه آزادی دراین شاخص درنظر گرفته نمی شود، برای افزایش دقت معمولاً از ضریب تعیین تعدیل شده استفاده می گردد. مقداراین ضریب برابر ۰٫۱۲ شده است و بیانگر این مطلب است که وفاداری نگرشی مشتریان برمبنای عنصر اجزای محصول به عنوان یک عنصر از الگوی مدیریت منسجم خدمات به اندازه۱۲ % تبیین می شود و سطح معناداری آزمون برابر ۰ می باشد که از خطای ۵% کوچکتر است، بنابراین فرض صفر مبنی بر استقلال این دو متغیر رد می شود و وجود رابطه معنادار بین این دو عامل تأیید می گردد.
۵-۲-۲-۲) نتایج آزمون فرضیه دوم : عنصر قیمت و سایر هزینه ها بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.
ضریب همبستگی موجود بین عنصرقیمت و سایرهزینه ها و وفاداری نگرشی مشتریان برابر ۰٫۷۲ واحد می باشد و نوع رابطه با توجه به علامت مثبت،مستقیم بوده است ضریب تعیین مقدار واریانس تبیین شده یا همان شدت رابطه بین این دو متغیر را نشان می دهد ، اما از آنجا که درجه آزادی در این شاخص درنظر گرفته نمی شود، برای افزایش دقت معمولاً از ضریب تعیین تعدیل شده استفاده می گردد. مقدار این ضریب برابر۰٫۵۲ شده است و بیانگر این مطلب است که وفاداری نگرشی مشتریان بر مبنای عنصر قیمت و سایر هزینه ها به عنوان یک عنصر از الگوی مدیریت منسجم خدمات به اندازه ۵۲% تبیین می شود و سطح معناداری آزمون برابر ۰ می باشد که از خطای ۵% کوچکتر است، بنا براین فرض صفر مبنی بر استقلال این دو متغیر رد می شود و وجود رابطه معنادار بین این دو عامل تأیید می گردد.
۵-۲-۲-۳) نتایج آزمون فرضیه سوم : عنصر شواهد فیزیکی بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.
جدول بالا به خوبی نشان می دهد که ضریب همبستگی موجود بین عنصر شواهد فیزیکی و وفاداری نگرشی مشتریان برابر ۰٫۷۵ واحد می باشد و نوع رابطه با توجه به علامت مثبت،مستقیم بوده است ضریب تعیین مقدار واریانس تبیین شده یا همان شدت رابطه بین این دو متغیر را نشان می دهد، اما از آنجا که درجه آزادی در این شاخص درنظر گرفته نمی شود، برای افزایش دقت معمولاً از ضریب تعیین تعدیل شده استفاده می گردد. مقداراین ضریب برابر۰٫۵۶ شده است و بیانگراین مطلب است که وفاداری نگرشی مشتریان بر مبنای عنصر شواهد فیزیکی به عنوان یک عنصر از الگوی مدیریت منسجم خدمات به اندازه ۵۶% تبیین می شود. و سطح معناداری آزمون برابر ۰ می باشد که از خطای ۵% کوچکتر است، بنا براین فرض صفر مبنی بر استقلال این دو متغیر رد می شود و وجود رابطه معنادار بین این دو عامل تأیید می گردد.
۵-۲-۲-۴) نتایج آزمون فرضیه چهارم : عنصر زمان و مکان بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.
ضریب همبستگی موجود بین عنصر زمان و مکان و وفاداری نگرشی مشتریان برابر ۰٫۴۸ واحد می باشد و نوع رابطه با توجه به علامت مثبت،مستقیم بوده است ضریب تعیین مقدار واریانس تبیین شده یا همان شدت رابطه بین این دو متغیر را نشان می دهد، اما از آنجا که درجه آزادی در این شاخص درنظر گرفته نمی شود، برای افزایش دقت معمولاً از ضریب تعیین تعدیل شده استفاده می گردد. مقدار این ضریب برابر ۰٫۲۳ شده است و بیانگر این مطلب است که وفاداری نگرشی مشتریان بر مبنای عنصر زمان و مکان به عنوان یک عنصر ازالگوی مدیریت منسجم خدمات به اندازه ۲۳% تبیین می شود و سطح معناداری آزمون برابر ۰ می باشد که از خطای ۵% کوچکتر است، بنا براین فرض صفر مبنی بر استقلال این دو متغیر رد می شود و وجود رابطه معنادار بین این دو عامل تأیید می گردد.
۵-۲-۲-۵) نتایج آزمون فرضیه پنجم : عنصر فرایند بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.
ضریب همبستگی موجود بین عنصر فرایند و وفاداری نگرشی مشتریان برابر ۰٫۸۲ واحد می باشد و نوع رابطه با توجه به علامت مثبت،مستقیم بوده است ضریب تعیین مقدار واریانس تبیین شده یا همان شدت رابطه بین این دو متغیر را نشان می دهد، اما از آنجا که درجه آزادی در این شاخص درنظر گرفته نمی شود، برای افزایش دقت معمولاً از ضریب تعیین تعدیل شده استفاده می گردد. مقدار این ضریب برابر ۰٫۶۷ شده است و بیانگر این مطلب است که وفاداری نگرشی مشتریان برمبنای عنصر فرایند به عنوان یک عنصر از الگوی مدیریت منسجم خدمات به اندازه۶۷% تبیین می شود و سطح معناداری آزمون برابر ۰ می باشد که از خطای ۵% کوچکتر است، بنا براین فرض صفر مبنی بر استقلال این دو متغیر رد می شود و وجود رابطه معنادار بین این دو عامل تأیید می گردد.
۵-۲-۲-۶) نتایج آزمون فرضیه ششم : عنصر بهره وری و کیفیت بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.
ضریب همبستگی موجود بین عنصر بهره وری و کیفیت و وفاداری نگرشی مشتریان برابر ۰٫۵۷ واحد می باشد و نوع رابطه با توجه به علامت مثبت،مستقیم بوده است ضریب تعیین مقدار واریانس تبیین شده یا همان شدت رابطه بین این دو متغیر را نشان می دهد، اما از آنجا که درجه آزادی در این شاخص درنظر گرفته نمی شود ، برای افزایش دقت معمولاً از ضریب تعیین تعدیل شده استفاده می گردد. مقدار این ضریب برابر ۰٫۳۲ شده است و بیانگر این مطلب است که وفاداری نگرشی مشتریان بر مبنای عنصر بهره وری و کیفیت به عنوان یک عنصر از الگوی مدیریت منسجم خدمات به اندازه ۳۲% تبیین می شود و سطح معناداری آزمون برابر ۰ می باشد که از خطای ۵% کوچکتر است، بنا براین فرض صفر مبنی بر استقلال این دو متغیر رد می شود و وجود رابطه معنادار بین این دو عامل تأیید می گردد.
۵-۲-۲-۷) نتایج آزمون فرضیه هفتم : عنصر نیروی انسانی بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.
ضریب همبستگی موجود بین عنصر نیروی انسانی و وفاداری نگرشی مشتریان برابر ۰٫۷۲ واحد می باشد و نوع رابطه با توجه به علامت مثبت،مستقیم بوده است ضریب تعیین مقدار واریانس تبیین شده یا همان شدت رابطه بین این دو متغیر را نشان می دهد، اما از آنجا که درجه آزادی در این شاخص درنظر گرفته نمی شود ، برای افزایش دقت معمولاً از ضریب تعیین تعدیل شده استفاده می گرد . مقدار این ضریب برابر ۰٫۵۱ شده است و بیانگر این مطلب است که وفاداری نگرشی مشتریان بر مبنای عنصر نیروی انسانی به عنوان یک عنصر از الگوی مدیریت منسجم خدمات به اندازه ۵۱% تبیین می شود و سطح معناداری آزمون برابر ۰ می باشد که از خطای ۵% کوچکتر است، بنا براین فرض صفر مبنی بر استقلال این دو متغیر رد می شود و وجود رابطه معنادار بین این دو عامل تأیید می گردد.
۵-۲-۲-۸) نتایج آزمون فرضیه هشتم : عنصر ارتقا و آموزش مشتری بر میزان وفاداری نگرشی مشتریان تاثیر دارد.

۵ـ کشف تخلفات.
۳.۳.۳. جایگاه نظارت و بازرسی در حکومت امیرالمؤمنین۷
در سیره‌ی حکومتی امیرالمؤمنین۷ کنترل و نظارت بر عملکرد کارگزاران، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و یکی از اصول مهم مدیریتی ایشان به شمار می‌رود. با آنکه امیرالمؤمنین۷ اهتمام ویژه‌ای در انتخاب کارگزارانی شایسته و با کفایت داشت و افرادی را که از هر لحاظ لیاقت کافی برای اداره‌ی امور جامعه داشتند، به کار می‌گماشت، ولی پس از انتخاب، آنان را به حال خود وانمی‌گذاشت و با شیوه‌های گوناگون، بر عملکردِ آنها نظارت می‌کرد و بدینوسیله علاوه بر اینکه مانع از افتادنِ آنها در دام انحراف می‌شد، از تخلّفات احتمالی آنها نیز مطلع می‌شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

با ملاحظه‌ی متن نامه‌های امیرالمؤمنین۷ به کارگزاران، متوجه خواهیم شد که علاوه بر اینکه خودِ حضرت بر امر نظارت اهتمام داشته است و بر عملکرد کارگزاران نظارت می‌کرده است، به کارگزاران خود نیز توصیه می‌کرده که عملکرد زیر مجموعه‌ی خود را زیر نظر داشته باشند.
حضرت امیر۷ در عهد نامه‏اش به مالک اشتر بر بکارگیری افرادی برای نظارت بر عملکرد کارگزاران تأکید کرده است و می‌فرماید :
«ثُمَّ انْظُرْ فِی أُمُورِ عُمَّالِک فَاسْتَعْمِلْهُمُ اخْتِبَاراً….. ثُمَّ تَفَقَّدْ أَعْمَالَهُمْ وَ ابْعَثِ الْعُیُونَ‏ مِنْ أَهْلِ الصِّدْقِ وَ الْوَفَاءِ عَلَیْهِمْ فَإِنَّ تَعَاهُدَک فِی السِّرِّ لِأُمُورِهِمْ حَدْوَهٌ لَهُمْ عَلَی اسْتِعْمَالِ الْأَمَانَهِ وَ الرِّفْقِ بِالرَّعِیَّهِ وَ تَحَفَّظْ مِنَ الْأَعْوَانِ فَإِنْ أَحَدٌ مِنْهُمْ بَسَطَ یَدَهُ إِلَی خِیَانَهٍ اجْتَمَعَتْ بِهَا عَلَیْهِ عِنْدَک أَخْبَارُ عُیُونِک اکتَفَیْتَ بِذَلِک شَاهِداً فَبَسَطْتَ عَلَیْهِ الْعُقُوبَهَ فِی بَدَنِهِ وَ أَخَذْتَهُ بِمَا أَصَابَ مِنْ عَمَلِهِ ثُمَّ نَصَبْتَهُ بِمَقَامِ الْمَذَلَّهِ وَ وَسَمْتَهُ بِالْخِیَانَهِ وَ قَلَّدْتَهُ عَارَ التُّهَمَهِ».^[۷۱۶]
«آنگاه، در امر کارگزارانت بنگر و آنان را با آزمودن، به کار گیر… و رفتار آنان را وارسی کن و جاسوسانی صداقت‏پیشه و وفادار بر آنان بگمار؛ زیرا بازرسی پنهانی تو از کارهای آنان سبب امانت داری ایشان و مهربانی با رعیّت خواهد بود. و از همکاران نزدیکت مراقبت کن، و اگر یکی از آنان دست به خیانت زد، و گزارش جاسوسان تو هم آن خیانت را تأیید کرد، به همین مقدار گواهی قناعت کرده، او را با تازیانه کیفر کن، و آنچه از اموال که در اختیار دارد از او باز پس گیر، سپس او را خوار دار، و خیانتکار بشمار، و طوق بد نامی به گردنش بیفکن».
همچنین در عهدنامه‌ی مالک اشتر وقتی که معیارهای قضات را بیان می‌کند، پس از آن بر نظارت بر قضاوتهای قاضیان تأکید می‌کند و می‌فرماید :
«ثُمَّ أَکثِرْ تَعَاهُدَ قَضَائِهِ وَ افْسَحْ لَهُ فِی الْبَذْلِ مَا یُزِیلُ عِلَّتَهُ وَ تَقِلُّ مَعَهُ حَاجَتُهُ إِلَی النَّاسِ وَ أَعْطِهِ مِنَ الْمَنْزِلَهِ لَدَیْک مَا لَا یَطْمَعُ فِیهِ غَیْرُهُ مِنْ خَاصَّتِک لِیَأْمَنَ بِذَلِک اغْتِیَالَ الرِّجَالِ لَهُ عِنْدَک….».^[۷۱۷]
«پس از انتخاب قاضی، هرچه بیشتر در قضاوت‏های او بیندیش و آنقدر به او ببخش که نیازهای او برطرف گردد و به مردم نیازمند نباشد، و از نظر مقام و منزلت آنقدر او را گرامی دار که نزدیکان تو، به نفوذ در او طمع نکنند، تا از توطئه آنان در نزد تو در امان باشد».
در نهج البلاغه، ۱۲ بار^[۷۱۸] عبارت «بلغنی» آمده است که ۱۰ مرتبه از آن مربوط به کارگزاران می‌باشد.^[۷۱۹] همچنین عبارات «لئن بلغنی»،^[۷۲۰] «رقی الی عنک»^[۷۲۱] و «فان عینی …. کتب الی»^[۷۲۲] هر کدام یک مرتبه در نهج البلاغه و در خصوص کارگزاران بکار برده شده است که این امر، نشان دهنده‌ی این است که امیرالمؤمنین۷ عملکرد کارگزارانش را تحت نظر داشته است.
۳.۳.۴. شیوه‌های نظارت در حکومت امیرالمؤمنین۷
همانگونه که قبلاَ اشاره شد جلوگیری از انحرافات کارگزاران و کشف تخلّفات احتمالی و پنهانی آنها منوط به نظارت بر عملکرد و رفتار آنان است امّا باید دانست که نظارت بر عملکرد کارگزاران، با شیوه‌ها و روش های گوناگونی می‌تواند انجام بپذیرد و اثر بخشی نظارت، منوط به استفاده از تمام شیوه‌های نظارتی است و در غیر این صورت، عملیات نظارت و بازرسی، ناکارآمد خواهد بود. بررسی گزارشات تاریخی نشان می‌دهد که در حکومت أمیرالمؤمنین۷ نظارت بر عملکرد کارگزاران با تمام شیوه‌ها و روش های ممکن ـ البته در آن زمان ـ انجام می‌شده است. امام۷ برای مجموعه‌ی دولت خویش، شبکه‌ی بازرسی و کنترل ایجاد کرده بود و بازرسان دولتی، شبانه روز در سراسر میهن اسلامی، به طور آشکار و مخفیانه به کنترل امور می‌پرداختند و نتیجه‌ی بررسی‌های خود را کتبی یا حضوری به اطلاع حضرت می‌رساندند. تقسیم بندیهای گوناگونی درباره‌ی این شیوه‌ها می‌تواند صورت بگیرد که تفاوت چندانی با هم ندارند و در اینجا با صرف نظر از این تقسیم بندیها به تبیین اصل شیوه‌های نظارت در حکومت امیرالمؤمنین۷ می‌پردازیم.
۳.۳.۴.۱. نظارت آشکار
یکی از شیوه‌های نظارت در حکومت امیرالمؤمنین۷ نظارت آشکار بر عملکرد مسئولین بوده است. منظور از نظارت علنی و آشکار این است که عملیات نظارت و کنترل بر عملکرد کارگزاران به صورت آشکار صورت گیرد و افراد و کارکنانی که عملکرد آنها کنترل می‌شود از نظارت بر عملکردشان آگاه و مطلع باشند و شخصِ ناظر و بازرس را بشناسند.
۳.۳.۴.۱.۱. انواع نظارت آشکار
نظارت آشکار می‌تواند به چند روش انجام بگیرد :
۱ـ نظارت مستقیم و بدون واسطه
در این نوع نظارت، مدیرِ سازمان، بدون واسطه و به طور مستقیم بر کار تمامی واحدها و عملکرد کارکنان نظارت می‌کند و با سرکشی و بازدید از محدوده‌ی مسئولیتش نقاط ضعف و قوت را به دست می‌آورد.
از بررسی سیره‌ی علوی در نظام حکومتی به دست می‌آید که آن حضرت برای اطمینان از صحتِ کارکرد کارگزاران حکومتی تا آنجا که امکان داشته است مستقیم و بدون واسطه وارد بازار و مجامع می‌شده است تا اوضاعِ مردم را از نزدیک دیده، افکار عمومی را نسبت به حاکمیت و کارگزاران به دست آورد. البته با توجه به گستردگی و وسعت کشور و منطقه‌ی حکومت امیرالمؤمنین۷، نظارتِ شخصی و مستقیمِ امام۷ نسبت به عملکرد همه‌ی کارگزاران، امری غیر مقدور است؛ حتی امروزه هم که امکانات فراوانی وجود دارد چنین چیزی برای رهبران حکومتها غیر مقدور است؛ از اینرو در حکومت امیرالمؤمنین۷، در مرکز حکومت و هر جا که حضرت، شخصاً حضور می‌داشت، نظارتِ مستقیم از سوی آن حضرت انجام می‌گرفت و ایشان از نزدیک بر حسن اجرای امور اشراف کامل داشت و در موارد دیگر، از نظارت غیر مستقیم استفاده می‌کرد که قسم دوم از نظارت آشکار است که آن را توضیح خواهیم داد.
۲ـ گرفتن گزارش کار از نیروها و کارگزاران و بررسی آنها
یکی دیگر از شیوه‌های نظارت آشکار، حسابرسی شخصی و گرفتن گزارشِ کار از نیروها و کارگزاران و بررسی آنها می‌باشد. گاهی سرکشی و بازدید از عملکرد کارگزاران مقدور نیست لذا با حسابرسی و گرفتن گزارش کار از نیروها و کارگزاران و بررسی آنها، بر عملکرد آنها نظارت می‌شود.
از گزارشات تاریخی استفاده می‌شود که امیرالمؤمنین۷، خواستار ارائه‌ صورتِ وضعیتِ حسابها از سوی کارگزاران می‌شدند؛ به ویژه وقتی که بر اساس اخبار و گزارشات، احتمال می‌رفت که یکی از کارگزاران مرتکب تخلّف و به ویژه تخلّف اقتصادی شده باشد، که در این صورت بلافاصله خواستار ارائه‌ صورت حساب از سوی آن کارگزار می‌شدند.
به عنوان مثال می‌توان به نامه‌ی آن حضرت به یکی از فرمانداران اشاره کرد که طی آن دستور دادند صورت حسابش را برای حضرت بفرستد :
«بَلَغَنِی أَنَّک جَرَّدْتَ الْأَرْضَ فَأَخَذْتَ مَا تَحْتَ قَدَمَیْک وَ أَکلْتَ مَا تَحْتَ یَدَیْک فَارْفَعْ إِلَیَّ حِسَابَک وَ اعْلَمْ أَنَّ حِسَابَ اللَّهِ أَعْظَمُ مِنْ حِسَابِ النَّاسِ وَ السَّلَامُ».^[۷۲۳]
«به من خبر رسیده است که محصولات زمین را برده، و آنچه زیر دو پایت بوده برگرفته، و هر چه از بیت المال در اختیار داشتی خورده‏ای. پس هر چه زودتر حساب اموال را برای من بفرست و بدان که حسابرسی خداوند از حسابرسی مردم سخت‏تر است. والسلام‏».
البته امیرالمؤمنین۷ به گزارشِ عملکرد و صورت حسابی که کارگزار در اختیار ایشان قرار می‌داد اکتفا نمی‌کرد بلکه آنها را مورد بررسی و راستی آزمائی قرار می‌داد؛ چنانکه از گزارشاتِ تاریخی استفاده می‌شود که زیاد بن ابیه قصد داشت بخشی از خراج را برای امیرالمؤمنین۷ نفرستد از اینرو به فرستاده‌ی حضرت گفت عده‌ای از اکراد سرکشی و طغیان کرده‌اند و خراج خود را نپرداخته‌اند و کمبود خراج از این ناحیه می‌باشد. وقتی این خبر به حضرت رسید نامه‌ای به زیاد نوشتند :
«أما بعد فإن رسولی أخبرنی بعجب زعم أنک قلت له فیما بینک و بینه إن الأکراد هاجت بک، فکسرت علیک کثیرا من الخراج، و قلت له لا تعلم بذلک أمیرالمؤمنین. یا زیاد! وأقسم بالله انک لکاذب و لئن لم تبعث بخراجک لأشدن علیک شده تدعک قلیل الوفر، ثقیل الظهر، إلا أن تکون لما کسرت من الخراج محتملا».^[۷۲۴]
«فرستاده‌ام مرا خبر داد به مسأله عجیبی. تصور او این است که در مذاکرات به وی گفته‌ای که اکراد بر ضد تو آتش فتنه به پا نموده‌اند و مقدار زیادی از خراج کم شده است و به فرستاده من گفتی که امیرالمؤمنین را از این موضوع مطلع مساز. به خدا قسم می‌خورم که تو دروغ می‌گویی و اگر خراج آنجا را نفرستی، بر تو سخت خواهم گرفت؛ چنان سختگیری که تو را کم مایه و گران پشت گرداند؛ مگر این که برای کمبود خراجت، دلیلی داشته باشی».
۳ـ نظارت غیر مستقیم
همانگونه که قبلاً اشاره شد با توجه به گستردگی و وسعت کشور، برای امیرالمؤمنین۷ مقدور نبود که همواره نظارت آشکار و شخصی نسبت به عملکرد همه‌ی کارگزاران در همه‌ی مناطق داشته باشد ـ کما اینکه الان هم برای رهبران حکومتها چنین چیزی ناممکن و یا بسیار دشوار است ـ از اینرو امام۷ در مرکز حکومت و هر جا که شخصاً حضور می‌داشت، به طور مستقیم بر امور اداری نظارت می‌کرد و از نزدیک بر حسنِ اجرای امور، اشرافِ کامل داشت امّا در موارد دیگر، از نظارت غیر مستقیم استفاده می‌کرد بدین معنی که در این نوع نظارت، امیرالمؤمنین۷، کنترل و نظارت را شخصاً انجام نمی‌داد بلکه افراد یا گروههایی را مأمور می‌کرد تا بر عملکرد کارکنان، نظارت و کنترل داشته باشند و نتیجه‌ی کنترل و نظارت خود را در اختیار حضرت قرار دهند.
نمونه‌ای از نظارت غیر مستقیم
امیرالمؤمنین۷، «مالک بن کعب ارحبی»^[۷۲۵] را مأموریت داد تا از عملکرد کارگزاران بازرسی به عمل آورد و نتیجه را به ایشان گزارش دهد و طی نامه‌ای به او نوشت :
«أما بعد فاستخلف علی عملک واخرج فی طائفه من أصحابک حتی تمر بأرض کوره السواد^[۷۲۶] فتسأل عن عمالی و تنظر فی سیرتهم فیما بین دجله و العذیب ثم أرجع إلی البهقباذات فتول معونتها واعمل بطاعه الله فیما ولاک منها، واعلم أن کل عمل ابن آدم محفوظ علیه مجزی به، فاصنع خیرا صنع الله بنا وبک خیرا وأعلمنی الصدق فیما صنعت والسلام».^[۷۲۷]
«امّا بعد، کسی را به جانشینی خویش بگمار و با گروهی از همکارانت به سوی منطقه‌ی «کوره السواد» حرکت کن و عملکرد کارگزاران را از «دجله» تا «عذیب» پرسش و بررسی کن و در روش و سیره‌ی آنها بنگر سپس به بهقباذات بازگرد و همکاری در آن منطقه را نیز در عهده‌گیر. در این مأموریت که خدا به تو سپرده، به فرمان او باش و بدان که اعمال آدمیزاد برای خودش محفوظ است و در ازای آن پاداش می‌گیرد. بنابراین، راستی و نیکی را پیشه کن ـ خدا با ما و شما به نیکی رفتار کند ـ و در مأموریتی که به انجام می‌رسانی، راستی و درستی‌ات را به ما نشان بده. والسلام.»
۳.۳.۴.۲. نظارت مخفی و پنهان
یکی دیگر از شیوه‌های نظارت در حکومت امیرالمؤمنین۷، نظارت مخفی و پنهانی بوده است. در این نوع نظارت، عملکرد کارگزاران به صورت مخفیانه و سرّی تحت نظر قرار می‌گیرد و افراد و کارکنانی که عملکرد آنها کنترل می‌شود از نظارت بر عملکردشان آگاه و مطلع نیستند.
آنچه که وجودِ نظارتِ مخفی و سرّی را ضروری می‌کند و اهمیت آن را نمایان می‌سازد این است که اگر نظارت بر عملکرد کارکنان همواره به صورت آشکار و علنی انجام شود از دقّت و صحت لازم برخوردار نخواهد بود زیرا هنگامی که کنترل به صورت علنی و رسمی انجام شود کسانی که قرار است عملکرد آنها مورد بررسی قرار گیرد ممکن است تظاهر کنند و با ظاهر سازی بخواهند ناظر و بازرس را فریب دهند و خود را خدمتگزار و مقید به انجام وظیفه جلوه دهند. همواره افرادی هستند که کار مفیدی برای سازمان انجام نمی‌دهند و عملکرد مطلوبی ندارند و حتّی به طور پنهانی مرتکب تخلّف می‌شوند ولی سعی می‌کنند با ظاهر سازی و تظاهر، خود را فردی با عملکرد خوب نشان دهند و وانمود کنند که کارهای مفید زیادی برای سازمان انجام داده‌اند. امیرالمؤمنین۷ خطر اینگونه افراد را به مالک اشتر گوشزد کرده است و در عهدنامه‌اش به مالک اشتر می‌فرماید :
«فَإِنَّ الرِّجَالَ یَتَعَرَّضُونَ لِفِرَاسَاتِ الْوُلَاهِ بِتَصَنُّعِهِمْ وَ حُسْنِ خِدْمَتِهِمْ وَ لَیْسَ وَرَاءَ ذَلِک مِنَ النَّصِیحَهِ وَ الْأَمَانَهِ شَیْ‏ءٌ…».^[۷۲۸]
«افراد زیرک با ظاهر سازی و خوش خدمتی، نظر زمامداران را به خود جلب می‏کنند، که در پسِ این ظاهر سازی‏ها، نه خیرخواهی وجود دارد، و نه از امانت داری خبری یافت می‏شود».
دقت در نامه‌هایی که امیرالمؤمنین۷ به کارگزاران خود در مناطق مختلف نوشته است بیانگر این حقیقت است که امام همواره عده‌ای را به عنوان ناظر و مأمورِ مخفی، معین می‌کرده است تا آنها بر عملکرد کارگزاران و مسئولان حکومتی نظارت کنند و نتیجه‌ی کار خود را به ایشان گزارش کنند.
در بسیاری از این نامه‏ها عبارت «بلغنی» خطاب به کارگزاران بکار رفته است که بیانگر حضور نیروهای آشکار و مخفی امام۷ در جای جای سرزمینهای اسلامی برای رساندن اخبار به مرکز است.
۳.۳.۴.۳. نظارت عمومی
یکی دیگر از شیوه‌های نظارت در حکومت امیرالمؤمنین۷ نظارت عمومی بوده است. منظور از نظارت عام، مراقبتِ بیرونیِ فراگیر، توسط عمومِ ملت و آحاد جامعه است که در آن، تمامِ مردم ـ حتّی مسئولین حکومتی ـ در مقابل دیگران احساس مسئولیت کنند و در صورت مشاهده‌ی عملکردِ نادرست کارگزاران، قضیه را به مسئولین ذیربط گزارش دهند.
در حکومت امیرالمؤمنین۷ علاوه بر بازرسی‌های دقیق و نظام یافته، که توسط نیروهای رسمی حکومت انجام می‌گرفت، از مجراهای دیگری نیز رفتار و عملکرد کارگزاران کنترل می‌شد و بدینوسیله تخلّفاتِ احتمالی آنها نیز آشکار می‌شد. از جمله‌ی این راه ها می‌توان به گزارشهای مردمی و تشکیل بیت القصص جهت شکایات مردمی اشاره کرد.
۱ـ توجه به گزارشهای مردمی و اعتماد به آنان
اگر مردم، از مسئولین منطقه‌ی خود ناراضی بودند یا مشکلات خاصی برایشان بروز می‌کرد که به دست آنان گشوده نمی‌شد، به طور مستقیم، حضوری و یا مکاتبه‌ای، با امام۷ تماس می‌گرفتند و از او مدد می‌جستند. امام۷ نیز به افکار عمومی و خواستِ به حقِ مردم، ارزش می‌نهاد و به آنها ترتیب اثر می‌داد.
در واقع، بر خلاف برخی از حکومتها که طبق روش های مادی و دنیامدارانه، سعی می‌کنند از هر ابزاری برای جلب توجه مردم بهره برند، بدون اینکه در حقیقت، مردم را به حساب آورند، در حکومت امیرالمؤمنین۷ مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند.
آن حضرت نه تنها حاکمان و والیان و کارگزاران را به رعایت حقوق مردم فرمان می‌داد، بلکه عرصه‌ی سیاسی اجتماعی آن روز را پس از ۲۵ سال خفقان و خاموشی، به عرصه‌ای زنده و گویا تبدیل کرد و جایگاه واقعی مردم را در حکومت به آنان نمایاند، به گونه‌ای که اگر حاکم و مدیری به احدی از مردم ظلم می‌کرد و شخص ستم دیده به امام گزارش می‌کرد، امام۷ بلافاصله آن شخص را مؤاخذه می‌کرد و حتّی در برخی موارد، عزل می‌کرد.
بنابراین، در حکومت علوی، همه‌ی مردم به عنوان بهترین ناظر و در واقع، چشم بینای حکومت تلقّی می‌شدند و حکومت نیز موظّف بود زمینه‌ی همکاری مردمی را پدید آورد.
نمونه‌ای از گزارشات مردمی
شکایت سوده دختر عماره همدانی از یکی از کارگزاران امیرالمؤمنین۷.
سوده دختر عماره همدانی،^[۷۲۹] بعد از شهادت امیرالمؤمنین۷ بر معاویه وارد شد. معاویه به خاطر این که سوده در جنگ صفّین مردم را علیه وی تحریک کرده بود، به سرزنش او پرداخت. بعد از گفتگوهایی که با هم داشتند معاویه از سوده پرسید حاجتت چیست؟ سوده از ظلم و ستم برخی از عُمّال معاویه و به ویژه بسر بن ارطات که جنایتهای زیادی انجام داده بود شکایت کرد امّا معاویه اعتنایی نکرد. بعد از مقداری گفتگو و مجادله، معاویه از شهامت سوده به خشم آمده و او را تهدید کرد. سوده پس از کمی سکوت، اشعاری را انشاد کرد :

–

–

+

VII

–

–

–

VIII

۱-۴-۲: سروتایپ های هموفیلوس آنفلونزا:
در سال ۱۹۳۰ دو گروه اصلی برای هموفیلوس آنفلونزا در نظر گرفته شد:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

– سویه های کپسول دار(encapsulate)
– سویه های بدون کپسول (unencapsulate)
سویه های کپسول دار بر اساس آنتی ژن کپسولی متمایز خود دسته بندی شدند. تا کنون شش سروتایپ کپسول دار از هموفیلوس آنفلونزا به رسمیت شناخته شده و به نام های a,b,c,d,e,f نام گذاری شده اند(۶۲).
تنوع ژنتیکی در میان سویه های بدون کپسول بسیار بیشتر است .سویه های بدون کپسول ، nontypeable (NTHi) نامیده می شوند. زیرا قابل تیپ بندی بر اساس کپسول نیستند.
۱-۴-۳: دیگر سیستم های دسته بندی:
سویه های کپسول دار همان طور که شرح داده شد بر اساس تفاوت در ساختار پلی ساکارید کپسولی به ۶ زیرگروه تقسیم می شوند. سیستم های دیگر دسته بندی به سویه های بدون کپسول هموفیلوس آنفلونزا می پردازد که شامل: بیوتایپینگ، تفاوت بر اساس وزن مولکولی پروتئین غشاء بیرونی (نا همگنی آنتی ژنی)، دسته بندی بر اساس ناهمگنی آنتی ژنی لیپواولیگوساکاریدی(LOS) ، دسته بندی بر اساس تفاوت های ژنتیکی با بهره گرفتن از الکتروفورز، دسته بندی بر اساس روش RFLP و دسته بندی با بهره گرفتن از PCR می باشد(۶۱).
۱-۵: خصوصیات پاتوژنیک
۱-۵-۱: آنتی ژن کپسولی
سویه های کپسول دار هموفیلوس آنفلونزا دار بر اساس پلی ساکارید گروه های سرولوژیکی هموفیلوس آنفلونزا به ۶ سروتیپ a,b,c,d,e,f تقسیم می شوند(۱۸). در شکل (۱-۳) ساختار کپسول سروتایپها نشان داده شده اند.
شکل ۱-۳: ساختار پلی ساکارید های کپسولی هموفیلوس آنفلونزا (تیپ های a-f)
آنتی ژن کپسولی پلی ساکارید در واقع پلیمری است که از دی ریبوزفسفات که به آن پلی ریبو فسفات (PRP) می گویند (۱۸). مطالعات بعدی ریبیتول را به عنوان یک ترکیب سازنده اضافی بر این ساختار تشخیص داد و همچنین ساختاری را برای این پلی ساکارید پیشنهاد کرد که بر پایه ترکیبی اکی مولار از ریبوز، ریبیتول و فسفات می باشد(۲۲).
به نظر می رسد که پلی ساکارید کپسولی (CP) این ارگانیسم، اساسی ترین شاخص بیماری زایی در عفونت های سیستمیکی می باشد که توسط هموفیلوس آنفلونزا تیپ b به وجود می آیند(۱۲).
کپسول دارای خاصیت ناپایداری و بی ثباتی است به این معنا که کشت های متوالی^[۶] ممکن است باعث از دست رفتن کپسول، پیدایش رشد ضعیف و اشکال پلئومورفیک یا چند شکلی شوند. موتانتهای فاقد کپسول^[۷] که دارای کلنی های با ظاهر خشن می باشند، مواد کپسولی را تولید کرده اما آن را به سطح خارجی باکتری انتفال نمی دهند(۱۸). در ۵/۰ – ۱% از سوش های سیروتایپ b به صورت خود به خودی بیان کپسول خود را از دست می دهد. ولی در سیروتایپ های غیر از b از دست دادن کپسول تا کنون گزارش نشده است (۳۴)
تیپ هموفیلوس آنفلونزای کپسول دار را می توان به کمک آنتی سرم های اختصاصی از طریق آزمایشات تورم کپسولی تعیین نمود. این آزمون، مشابه کوالانگ در پنوموکوکها می باشد. به وسیله روش ایمنوفلورسانس نیز می توان بطور مشابهی تیپ باکتری را تعیین نمود. اغلب هموفیلوس آنفلونزاهای فلور طبیعی مجاری تنفسی فوقانی، فاقد کپسول هستند(۲). کپسول در غیاب آنتی بادی ضد کپسولی فاکتور عمده ویرولانس محسوب می شود(۸).
۱-۵-۲: فاکتورهای ویرولانس و آنتی ژن های دیگر:
در ساختمان آنتی ژن سوماتیک هموفیلوس آنفلونزا حداقل دو پروتئین وجود دارد. ماده P که قسمت اعظم وزن باکتری را تشکیل می دهد و ماده M که آنتی ژن سطحی ناپایدار می باشد.
از کشت مایع این باکتری، معمولا اندوتوکسین لیپوپلی ساکاریدی خاصی به دست می آید که ماهیت آنتی ژنی آن مشابه نایسریا می باشد(۹). از دیگر فاکتورهای ویرولانس این ارگانیسم بعد از کپسول، می توان IgA پروتئاز، پروتئین های غشاء خارجی (OMP) ، لیپوالیگوساکارید (LOS) و پروتئین های ادهسین^[۸] یا چسبندگی را نام برد(۱۸).
۱-۵-۳: عوامل تشکیل کلنی و ویرولانس
اولین مرحله در بیماری زایی کلونیزه شدن باکتری در قسمت های فوقانی دستگاه تنفس است. در این پروسه، برای اینگه هموفیلوس آنفلونزا بتواند ایجاد عفونت های سیستمیک کند،باید چسبندگی به سطوح مخاطی دستگاه تنفسی را به دست آورد، سپس از میان سلولهای اپیتلیال و اندوتلیال گذشته، پس از نفوذ به خون در بافتهای دیگر مستقر شده و در اندام هدف صدمه به سلولها را ایجاد کند.
پیلی: چسبندگی به وسیله پیلی در بسیاری از سویه ها تسهیل می شود. اگرچه این ساختارها ممکن است تنها عامل چسبندگی نباشند، زیرا در برخی سویه های فاقد پیلی قدرت چسبندگی به سلولهای اپیتلیال مسیر هوایی وجود دارد(۶۰). به دنبال تشکیل کلنی ممکن است تغییر در فنوتیپ پیلی دار به نوع فاقد پیلی رخ دهد که رویداد مهمی محسوب می شود، زیرا در ظهور بعدی بیماری واریانت های بدون پیلی توانایی بهتری در حمله به اپیتلیوم دارا هستند(۲۷،۴۴).
کپسول: مهمترین نقش را در پاتوژنز بیماری تهاجمی بازی میکند و دارای خواص ضد فاگوسیتی در غیاب آنتی بادی های ضد کپسولی و همچنین دارای فعالیت ضد کمپلمانی می باشد (۵۰،۳۶). مطالعات نشان میدهد که بیشتر سویه های فاقد کپسول دارای خاصیت چسبندگی به سلولهای اپیتلیال انسان می باشند. در حالی که اکثر سویه های سروتیپ b فاقد این خاصیت هستند. عدم توانایی چسبندگی در سروتایپ b ممکن است عاملی باشد برای ایجاد عفونت های سیستمیک به وسیله این سروتایپ، و وجود توانایی چسبندگی در سویه های بدون کپسول نیز ممکن است توضیح دهنده عفونت های لوکالیزه و محدود باشد(۴۸).
پروتئین های غشاء خارجی و لیپوالیگوساکارید (LOS): اگرچه نقش این آنتی ژنها بطور کامل شناخته شده نیست، ولی می توان گفت که آنتی بادی هایی که مستقیما بر ضد این آنتی ژنها تولید می شوند نقش مهمی در ایمنی انسان بازی می کنند. هر کدام از این آنتی ژنها احتمالا مسئول توانایی های مختلفی مانند تهاجم، اتصال و عملکرد فاگوسیتی هستند. لیپوالیگوساکارید نیز دارای اثر فلج کننده و مختل کننده حرکت مژه های سلولهای اپیتلیوم دستگاه تنفسی می باشند.
IgA پروتئازها (IgA Proteases): همانطور که می دانیم ایمنوگلوبولین ترشحی کلاس A در سطوح موکوسی انسان یافت می شود. از میان همه گونه های هموفیلوس، تنها گونه آنفلونزا تولید IgA پروتئاز می کند. این آنزیم دارای توانایی شکستن IgA ترشحی بوده و تولید آن به این ارگانیسم پتانسیل ویرولانس بیشتری می بخشد (۳۷،۲۰).
۱-۶: علائم کلینیکی عفونتهای هوفیلوس آنفلونزا تیپ b
باید به این مساله تاکید داشت که همه سویه های هموفیلوس آنفلونزا دارای کپسول نمی باشند. بنابر این دو نوع مسیر برای بیماری های نسبت داده شده به این ارگانیسم وجود دارد:
الف- بیماری های تهاجمی ایجاد شده توسط سویه های کپسولدار (قابل تیپ بندی) بخصوص سروتایپ b که در آنها، باکتری و انتشار از طریق خون در بدن نقش مهمی دارد.
ب- بیشتر عفونتهای لوکالیزه را شامل می شود که توسط سویه های غیر کپسولدار (nontypeable) ایجاد شده و در داخل یا نزدیکی راه های تنفسی پدید می آیند.
مثال برای نوع اول بیماری های تهاجمی شامل: مننژیت، اپی گلوتیت، آرتریت، سلولیت و فارنژیت حاد، و مثال برای عفونت های لوکالیزه شامل: پنومونی و سینوزیت که خصوصا در بین بزرگسالان شایع می باشد(شکل ۱-۴).
گاهی نیز استثناهایی در دسته بندی کپسولدارها و غیر کپسولدارها در ایجاد بیماری بین کودکان و بزرگسالان اتفاق می افتد(۳۲).

همی بنگریدم به روشن روان من امروز در دفتر هندوان
گیاهی است رخشنده چو رومی پرند نوشته چنین بد که در کوه هند
نیامیزد و دانش آرد به جای که آن را چو گرد آورد رهنمای
سخنگو گردد هم اند زمان چو بر مرده بپراکنی بی گمان
بپیمایم این راه دشوار خوار کنون من به دستوری شهریار
مگر کاین شگفتی به جای آورم بسی دانش رهنمای آورم
(شاهنامه، ۱۳۸۵: ۵۹۰)
انوشیروان پذیرفت و برزوی برای یافتن گیاه راهی هندوستان شد. اما تلاش او برای یافتن گیاه بی نتیجه ماند. برزوی از دانایان هند پرسید،که آیا دانایی از شما بالاتر هم در هند هست. دانایان درباره پیری کهن سال سخن گفتند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

که دانید که داناتر از خویشن کجا سربرفرازد از انجمن
به پاسخ شدند انجمن هم سخن که دانند ای هست ایدر کهن
به سال و خرد او زما بهتر است به دانش زهرمهتری بهتر است
(فردوسی، همان: ۵۹۱)
برزوی پیر کهن سال را پیدا کرد و از او درباره گیاه شفا بخش پرسد و پیر دانا این راز را بر برزوی گشود.
گیاه چون سخندان و دانش چو کوه که باشـد همه سـاله دور از گــروه
تن مرده چـون مـرد بی دانـش است که نادان به هر جای بی دانش است
بـه دانش بـود بـی گـمان زنـده مـرد خنـک رنـج بــردار پـایـنده مـــرد
یکـی دفتری هســت در گنــج شـاه که خــواند کلیـله و را نیـک خواه
چـــو مـــردم زنـادانـی آمـد ســتوه گیاچون کلیله است ودانش چوکوه
کـه باشـد به دانـش نمـاینـــــده راه بیـا بـی چـو جـویی تـودرگنج شاه
( همان،۵۹۱ )
برزوی به نزد شاه رفت و از او کتاب کلیله و دمنه را درخواست کرد. ابتدا شاه ممانعت کرد ولی بعد به علت ارادتی که به شاه ایران داشت کتاب کلیله را در اختیار برزوی گذارد، اما به یک شرط و آن اینکه از کتاب رونوشتی بر ندارد. برزویه طبیب کتاب را با اشتیاق خواند و داستان های آن را به خاطر سپارد و مخفیانه هر آنچه را که از بر داشت می نگارد.
سرانجام نیز با ارمغانی به نام کلیله و دمنه به ایران باز گشت. وقتی که کتاب را بر شاه عرضه کردانوشیروان گفت.
بدو گفت شاه ای پسندیده مرد کلیله روان مرا زنده کرد
و در خزانه را بر روی او گشود اما برزویه به جامه ای بسنده کرد، ولی در عوض از شاه درخواست کرد که فصلی به نام او به کتاب اضافه شود تا نام او برای همیشه جاودانه بماند.
یکی آرزو خواهم از شهریار که ماند زمن در جهان یادگار
که بنویسد این نام بوزرجمهر گشاید بر این رنج برزوی مهر
در پایان فردوسی به ترجمه عربی و همچنین ترجمه ی منظوم رودکی هم اشاره کرده است.منبع دیگری که به چگونگی راه یابی کتاب « کلیله و دمنه » به ایران و فرهنگ فارسی پرداخته، کتاب « مثنوی معنوی » اثر جلال الدین بلخی است. با این تفاوت که مثنوی آن گیاه یا درخت حیات زا را علم می داند، البته علمی حقیقی که سرچشمه ی رسیدن انسان به واحد یکتا می باشد. و از کتابی به نام «کلیله و دمنه» سخنی به میان نمی آید.
گفت دانایی برای دوستان که درختی هست در هندوستان
هرکسی ازمیوه اوخوردوبرد نه شود او پیر نه هرگز بمرد
پادشاهی این شنید از صادقی بر درخت و میوه اش شد عاشقی
قاصدی دانا ز دیوان ادب سوی هندوستان روان کرد از طلب
سالها می گشت آن قاصد از او گرد هندوستان برای جست و جو
شهر شهر از بهر این مطلوب گشت نه جزیره ماند و نه کوه ونه دشت
هر که را پرسید کردش ریشخند کاین که جوید جز مگر مجنون بند
( دفتر دوم مثنوی، بیت ۳۶۴۱ تا ۳۶۴۷ )
تا بالاخره این شخص پس از پرس و جوهای بسیار نا امید می شود، و قصد بازگشت می کند البته قبل از بازگشت به وطن خویش ماجرا را نزذ شیخی عالم بازگو می کند و او راز این ماجرا را برای او این گونه شرح می دهد:
رفت پیش شیخ با چشم پر آب اشک می بارید مانند سحاب
گفت شیخا وقت رحم و رقت است نا امیدم وقت لطف این ساعت است
گفت واگو گر چه نومیدیستت چیست مطلوب تو رو با چیستت
گفت شاهنشاه کردت اختیار از برای جستن یک شاخسار
که درختی هست نادر در جهات میوه ی او مایه ی آب حیات
سالها جستم ندیدم یک نشان جز که طنز و تسخر این سرخوشان
شیخ خندید و بگفتش ای سلیم این درخت علم باشد در علیم
بس بلند و بس شگرف و بس بسیط آب حیوانی ز دریا ی محیط
تو به صورت رفته ای ای بی خبر زآن ز شاخ معنیی بی بار و بر
گه درختش نام شد گه آفتاب گاه بحرش نام گشت و گه سحاب
آن یکی کش صد هزار آثار خاست کمترین آثار او عمر بقاست
( مثنوی دفتر دوم ابیات ۳۶۶۲ تا ۳۶۷۲ )
دربین این تعابیر مختلف، تمثیلی که در شاهنامه و مثنوی آمده است خیال انگیزتر هستند و می توان گفت بیانی تمثیلی برای بازگو کردن ارزش کتاب « کلیله و دمنه » می باشند. اما به نظر می رسد آنچه به واقع نزیک تر می باشد همان بیان نصر الله در مقدمه می باشد. به هر حال بعد از همه ی این تفاصیل آنچه که اهمیت دارد این است که ره آورد سفر برزوی از هندوستان کتاب پر ارزش «کلیله و دمنه» می باشد. که خواندن آن برای همه اقشار می تواند مفید باشد.
نگاهی به ابواب کلیله و دمنه
کتاب کلیله و دمنه مشتمل بر چندین باب است که هر کدام از این ابواب خود شامل یک داستان اصلی، و چندین حکایت فرعی است که برای تفهیم بهتر حکایت اصلی مطرح می شود. یعنی می توان گفت شیوه این کتاب، حکایت در حکایت است. گفتنی است این حکایات را برزوی طبیب از منابع مختلف هندی گردآوری کرده است، و نصر الله منشی نیز در ترجمه خویش از کتاب به این مطلب اشاره می کند. (منشی، همان، ۳۴) در داستان های بیدپای نیز این مطلب تایید شده است: «بروزی حکیم دل بر کار نهاد و شب با روز یار کرد و جائی خالی به دست آورد که هیچ کس را بر آن اطلاع نیوفتادی، و این کتاب با چند پاره کتاب دیگر که خاص و عام را و پادشاه و رعیت را در نگاه داشتن راه راست و دور بودن از جمله مذمومات و نزدیک بودن بدانچه به حق نزدیک گرداند به کار آید نسخت باز گرفت.» (البخاری، ۱۳۶۱: ۴۷) از جمله مهمترین منابعی که از آنها در نگارش «کلیله و دمنه» استفاده شده است، کتاب «پنجاکیانه» و کتاب «مهابهارتا» است. با اینکه در مورد هندی بودن اصل کتاب شکی نیست، و تقریبا همه به این امر اذعان دارند از جمله نظر فرانسوا دوبلوا در این مورد «کلیله و دمنه» مشتمل بر تعدادی داستانهای هندی است که توسط برزوی گردآوری و ترجمه شده است.» (دوبلوا، همان: ۹۶) اما در مورد ابواب مختلف «کلیله و دمنه» کنونی بحث های مفصلی صورت گرفته است. چیزی که از این تفاصیل متفاوت دریافت می شود این است که چه خود ابوالمعالی و چه مورخانی مانند یعقوبی معتقدند که اصل کتابی که برزوی از هند همراه خویش آورده، ده باب داشته است. ( دوبلوا، همان: ۹۵) ولی با این حال تعداد بابهای کلیله و دمنه را نصرالله منشی پانزده باب می داند که ده باب آن از اصل هندی گرفته شده است. و پنج باب باقیمانده را معتقد است که ایرانیان به آن افزوده اند: «وکلیله و دمنه پانزده باب است، ازآن اصل کتاب که هندوان کرده اند ده بابست، باب ۱ الاسد و الثور، باب ۲ الفحص عن امر دمنه، باب ۳ الحمامه المطوقه، باب ۴ البوم و الغربان، باب ۵ الملک و الطایر فنزه، باب ۶ السنور و الجرذ، باب ۷ الاسد و ابن آوی، باب ۸ القرد و السلحفاه، باب ۹ الاسوار اللبوه، باب ۱۰ الناسک و الضیف و آن چه از جهت پارسیان بدان الحاق افتاده ست بر پنج باب است؛ باب ۱ برزویه الطبیب، باب ۲ الناسک و ابن عرس، باب ۳ البلار و البراهمه، باب۴ السائح والصائغ، باب ۵ ابن الملک و اصحابه » ( منشی، همان : ۳۷و ۳۸) «اما این فهرست خالی از ابهام نیست. در این فهرست باب « زاهد و راسو» در میان داستانهای ایرانی آمده است، در حالی که باب « زاهد و مهمان » در فهرست داستانهای هندی قرار گرفته است. و همچنین سه داستان «شاه وهشت رویای او»، «زرگر و سیاح»، «شاهزاده و یارانش» که در میان داستانهای ایرانی قرار گرفته، بی گمان هندی اند؛ در حالی که در فهرست داستان های «هندی» یک داستان وجود دارد ( بازجست کار دمنه ) که به طور قطع هندی نیست؛ و یک داستان دیگر ( ماده شیر و تیر انداز ) که در ادبیات هندی دیده نشده است.» ( دوبلوا، همان: ۹۴)
پس بنا براین می توان گفت ابواب دیگری که در تحریرهای مختلف کتاب « کلیله ودمنه » وجود دارد، از جمله باب « دو بط و غوک» و « قمری، روباه و حواصیل» که در پایان نسخه ی عربی دیده می شوند بعداً به آن افزوده شده است. و از آنجایی که کتاب « کلیله و دمنه » از زمره ی کتبی که در بین اقوام مختلف نفوذ گسترده ای داشته بنابراین طبیعی است که پس از ورود به هر ادبیات مطالبی از آن کاسته یا به آن افزوده شده است. از جمله می توان به حکایاتی اشاره کرد که در متن پنچاکیانه وجود دارند اما در ترجمه ی ابن مقفع و یا نصرالله نیامده اند، مثل داستان « شغال و چندرو» و یا داستان «جولاهه ای که به صورت بشن درآمد» و بسیاری از حکایات فرعی دیگری که شمار آنها بالغ بر ۵۰ حکایت است. اما مبنای کار ما همان حکایاتی است که در «کلیله و دمنه» تصحیح مینوی ذکر شده اند.
منابع اصلی کتاب کلیله و دمنه
پنچاکیانه
به طور قطع می توان گفت مهم ترین منبعی که اساس «کلیله و دمنه» قرار گرفته است، متن کتاب «پنجه تنتره» یا «پنجاکیانه» است که قدیمی ترین مجموعه ادبیات تمثیلی هندوستان است. این کتاب را مصطفی خالقداد عباسی در اواخر سده دهم هجری قمری به دستور جلاالدین محمد اکبر پادشاه گورکانی هندوستان، از زبان سانسکریت به زبان فارسی برگردانده است. معنی لغوی واژه ی «تنتره» در زبان سانسکریت به معنی کتاب است. و اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم به معنی کتابی است که جنبه ی عملی داشته باشد.در کتاب ادیان هند معنی این اصطلاح این طور ذکر شده است: «معنی اصطلاحی تنتره عبارت است از مجموعه ای از انواع مختلف معارف رازورزانه که در هند باستان رایج بوده است. این اصطلاح حدود دو هزار سال پیش پدیدار شده است. و از حدود هزار و پانصد سال پیش، به عنوان اصطلاحی جا افتاده در تعالیم راز آلود باطنی به کار می رود.» ( قرایی، ۱۳۸۵: ۱۸۷ ) البته این تعریف را دکتر فیاض قرایی در کتاب «ادیان هند» برای توضیح فرقه ایی یا بهتر بگوئیم دینی با همین نام در هندوستان آورده اند. اما به هر حال می توان این تعریف را به واژه ی «تنتره» در ترکیب «پنجه تنتره» نیز تعمیم داد، و چنین نتیجه گرفت که هر بخش کتاب «پنجه تنتره» خود در حکم کتابی مجزا است در جهت نقل ودرک عملی نکات اخلاقی، سیاسی و اجتماعی. اما این کتاب شامل پنج باب یا تنتره است، که این ابواب عینادر کتاب «کلیله و دمنه» ذکر شده اند. البته با این تفاوت که برخی از حکایات داخلی این ابواب در کتاب «کلیله و دمنه» ذکرنشده است. این پنج باب به ترتیب عبارتند از:
– نخستین باب این کتاب میتره – بهیده (Mitra-Bheda) به معنی نفاق دوستان است. در کتاب «کلیله و دمنه» با نام« شیر و گاو» بازگو شده است.
– دومین باب مترسنپر اپت (Mitra- Samprapti) یا به دست آوردن دوستان است که در «کلیله و دمنه» باب «کبوتر مطوقه» نام گرفته است.

۴-۱۴ مدل موتور محرک:
موتور محرک و چرخاننده یک ژنراتور ممکن است یک توربین بخار، یک توربین آبی و یا یک توربین گاز باشد. در حالت توربین بخار برای بدست آوردن مدل موتور باید مشخصات سیستم کنترل دیگ بخار و ذخیره بخار را در نظر گرفت و در حالت توربین آبی باید مشخصات آبگذر توربین را به حساب آورد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در شکل مدل توربین حرارتی بدون بازحرارتده درجه اول آمده است که موقعیت شیر کنترل کننده بخار ورودی به توربین را به توان خروجی توربین مرتبط می سازد.
۴-۱۵مدل گاورنر:
یک سیستم گاورنر سرعت مکانیکی را اندازه گیری کرده، شیر و یا دریچه توربین را به نحوی تنظیم نماید که تغییر بار را جبران کرده و فرکانس را به مقدار نامی برگرداند. اولین گاورنرها از گلوله های چرخانی استفاده میکردند که سرعت را حس کرده شکل ۴-۲۳ و در اثر تغییر سرعت، حرکت مکانیکی را باعث می شدند

شکل ۴-۲۳ مدل ساده از سیستم کنترلی همراه با گاورنر [۱۶]
روش های جدید براساس حس فرکانس توسط ابزار الکترونیکی استوار است و غالبا تًغییر مورد نیاز در وضعیت شیر را توسط مجموعه های از ابزار الکترونیکی، مکانیکی و هیدرولیکی ایجاد می نماید. ساده ترین گاورنرها که به گاورنر سرعت ثابت مرسوم است شیر ورودی را در نقطه ای تنظیم می نماید که فرکانس را به مقدار نامی یا برنامه ریزی شده برگرداند. اگر تنها، خروجی یک سیستم اندازه گیر سرعت را از طریق ارتباط مستقیم به یک شیر وصل کنیم، هرگز فرکانس را به مقدار نامی برنمی گرداند. جهت برگرداندن خطای فرکانس باید از عملی که در کنترل به بار نشانی موسوم است استفاده کرد. این کار، توسط انتگرال خطای فرکانس که تفاوت بین سرعت واقعی و مقدار مرجع یا دلخواه است انجام می پذیرد.
دینامیکی از گاورنر می تواند به صورت زیر بیان شود [۴۶]

(۴-۱۴)

(۴-۱۵)

شکل۴-۲۴: بلوک دیاگرام گاورنر، ژنراتور، بار و توربین و کنترلر
۴-۱۶مدل خط ارتباطی:
P= توان عبور از خط ارتباطی را با این رابطه تحلیل می نماییم که در آن از رابطه = بستگی به زاویه نسبی فاز بین نواحی دارد.
۴-۱۷مدل ذخیره ساز انرژی :
در مرجع [۴۷] از مقدار انحراف فرکانس شاخصی برای تولید توان از منبع فتوولتاییک بدست می آید که باتوجه به هزینه بسیار زیاد برای تولید مقدار قابل توجهی از آن را در طول روز از دست می دهیم و عیب دیگر آن توام نبودن زمان پیک مصرفی و پیک تولید توان نیروگاه خورشیدی است . با وجود سیستم ذخیره ساز انرژی مانند باتری می توان هم انرژی را که هزینه هنگفتی برای تولید آن پرداخته ایم را درست مصرف کنیم و این سیستم ها با عملکرد سریع خود می تواند به طور موثری بر نوسانات الکترومکانیکی در سیستم قدرت فائق آید پس در سیستم برای میرایی نوسانات فرکانس علاوه بر انرژی جنبشی روتور ژنراتورها، ظرفیت ذخیره ای با ثابت زمانی بسیار کم در کنترل فرکانس با معیار های متفاوت شرکت کرده و بنابراین می توانند تغییرات ناگهانی در توان مورد نیاز را به خوبی جبران کند. در اینورتر نیروگاه ذخیره باتری در تولید سیگنال جریان مرجع از بلوک های دیگری برای PI استفاده شده به طوری که از اختلاف فرکانس مرجع با فرکانس کاری برای تولید سیگنال کنترلی آن بهره می برد و ضرایب PI آن در الگوریتم بهینه متلب که برای حداقل کردن خطا جستجو می کند تعیین می شود.
۴-۱۸ مقایسه PI-FUZZYدر مدل بلوکی بدون باتری:
برای شبکه با مدل کنترلی بلوکی بدون حضور باتری بار را با مقدار ۰.۱ پریونیت به سیستم اضافه کرده ایم و ضرایب را با روش pso برای کنترلر PI و کنترلر فازی محاسبه می کنیم و نتایج را در شکل ۴-۲۵ داریم.

شکل ۴-۲۵ مقایسه نتایج PI-FUZZY در مدل بلوکی لاپلاس
نمودار آبی انتگرال گیر ساده و نمودار قرمز PI با ضرایب بهینه و نمودار مشکی از سیستم فازی بهره برده. نتایج نشان می دهد که سیستم فازی به خوبی عمل کرده و توانسته کنترلری بسیار بهتر از PI معمولی باشد. هم در زمان نشست بهتر بوده و هم از سرعت میرایی و همچنین مقدار خطا را در مقدار پیک خطا توانسته شناسایی کرده و جبران کند.
جدول(۴-۱) مشاهدات نتایج شبیه سازی در متلب با توجه به شکل۴-۲۵

مدل بلوک لاپلاس
کنترلر فازی
کنترلر PI
کنترلر انتگرالگیر ساده

زمان نشست در ۰.۰۱انحراف فرکانس
S 3.73
S 8.2
S 7.1