۱۰۰%

^a85/86

^a71/3

^a1072/0

^a05/1

بیوپرایمینگ

عدم تلقیح(شاهد)

^a75/85

^b45/2

^b1613/0

^b714/1

آزوسپیریلیوم

^a65/85

^a45/3

^a2406/0

^a902/1

رقم

ILL4400

^a13/86

^a04/3

^a5/91

^b407/1

زیبا

^a27/85

^b45/2

^b2/54

^a209/2

حروف یکسان در هر ستون نشانه عدم تفاوت معنی دار در سطح احتمال ۵ درصد در آزمون LSD می باشد.
۴-۴-۳- سطح ویژه برگ SLA))
اثرات ساده کاربرد باکتری (بیوپرایمینگ)، سایه اندازی، رقم و نیز اثرات متقابل سایه اندازی × رقم و سایه­اندازی × رقم × بیوپرایمینگ در سطح احتمال ۱ درصد معنی­دار گردید (جدول۴-۷).
مقایسه میانگین داده ­ها نشان داد که ۱۰۰ درصد سایه بیشترین وتیمارهای عدم سایه و ۲۵ درصد سایه ضمن قرار گرفتن دریک گروه آماری کمترین میزان سطح ویژه برگ را تولید کردند (جدول۴-۸). نمونه­های تیمار شده با باکتری در مقایسه با عدم تلقیح به میزان ۴۳/۱۶ درصد افزایش سطح ویژه برگ داشتند. رقم ILL4400 نسبت به رقم زیبا ،۷۶/۴۰ درصد افزایش سطح ویژه برگ را نشان داد (جدول۴-۸).
با توجه به نمودار۴-۱۶ بیشترین سطح ویژه برگ از اثر متقابل رقم زیبا در تلقیح با باکتری تحت شرایط ۱۰۰ سایه با میانگین۳۸۵/۰ متر مربع بر گرم و کمترین مربوط به اثر سه گانه رقم ILL4400 در تلقیح با باکتری ودر شرایط عدم سایه با میانگین ۰۴۹/۰ متر مربع به گرم حاصل شد. در واقع SLA نسبت سطح بافت­های فتوسنتزکننده را به وزن بافت­های فتوسنتزکننده نشان می­دهد[۱۱]. بنابراین هر چه SAL بیشتر باشد نشان دهنده این است که سطح برگ بیشتر و وزن خشک آن کمتر است یا به عبارتی دیگر برگ سطح زیاد و ضخامت کم دارد در واقع SAL نشان دهنده نازکی برگ است و با ضخامت برگ رابطه عکس دارد[۱۱]. بنابراین با کاهش SLA کارایی برگ از لحاظ فتوسنتزی افزایش می­یابد. زیرا هرچه SLA کمتر شود ضخامت برگ بیشتر، غلظت کلروپلاست و همچنین کلروفیل بیشتر و تراکم سلول­های فتوسنتزکننده افزایش می­یابد در نتیجه تلفات نور کاهش یافته و استفاده از نور به نحو مطلوب­تری جهت انجام فتوسنتز صورت می­گیردد[۲۶]. گیاهان قرار گرفته در سایه،سطح برگ بیشتری نسبت به گیاهان رشد نموده تحت نور کامل خورشید تولید می­ کنند[۲۶]. هادی و همکاران(۲۰۰۶) گزارش کردند که سطح مخصوص برگ و کاهش نسبت وزن برگ به سطح برگ در گیاهان لوبیای رشد کرده در چهار سطح مختلف سایه، به کاهش ضخامت برگ منجر می شود. لمبرس و همکاران (۱۹۹۸) نیز اعلام کردند که برگ­های گیاهان رشد کرده در سایه، تا حدودی دارای ضخامت کمتری در مقایسه با گیاهان شاهد است. رودریگوئز و همکاران (۲۰۰۰) در گندم نیز سطح برگ ویژه بالایی را برای گیاهان رشد کرده و در سایه گزارش کرده ­اند.

منبع : (عسکری و همکاران ج دوم)
همچنانکه از جدول استنتاج میشود در نظام فعلی مدیریت سرزمین , سطحی به نام مجموعه شهری (سیستم فضایی یکپارچه ومشتمل برقلمرو چند شهرستان )به رسمیت شناخته نشده است.برهمین اساس و به دلیل فقدان نگرش توانمندی لازم برای مدیریت یکپارچه کل محدوده مجموعه شهری , تخلخل و نارسایی در پوشش فضایی یکی از ویژگیهای اساسی نظام موجود مدیریت مجموعه های شهری است .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در واقع محدوده منطقه کلان شهر تهران با حدود ۳۸ شهرداری مستقل , به مجمع الجزایری از مدیریت های شهری مستقل اما کاملا نزدیک و ناهماهنگ با یکدیگر تبدیل شده است .. مجمع الجزایری که محدوده های حدفاصل بین آنها نیز خود تحت مدیریت نهادهای مستقل دیگر ( فرمانداری ها ) قرار دارند . ( عسکری و همکاران , ج دوم ۱۱۱-۹۸: ۱۳۸۳)
این وضعیت متشتت در مدیریت فضایی منطقه کلان شهری , زمینه ساز مشکلات ونارسایی های زیر شده است .واگرایی وتفرق حاکم برساختار اداری – اجرایی هریک از عناصر تقسیمات کشوری با ساختار واگرا متفرق تقسیمات کشوری در محدوده منطقه کلان شهری توام وترکیب شده ومنجربه تشدید تصاعدی تعارضات نظام مدیریتی این مجموعه ها شده است .در واقع در وضعیت فعلی هریک از عناصر مذکور موقعیت,وظایف و عملکرد خود را در چارچوب روابط بین سازمانی عمودی تعیین و تعریف می کنند .به این ترتیب تفرق عملکردی با تفرق فضایی ترکیب شده وناهماهنگی های افقی در روابط بین سازمانی عمودی حاکم برنظام تقسیمات کشوری با ضرورت و نیاز ذاتی مدل حکمروایی شهری به ساختار و روابط افقی ،جایگزینی وترجیح میل به رقابت وجدایگزینی فضایی و عملکردی به جای میل به تشریک مساعی و همکاری مشترک مبتنی برهم افزایی در نظام فعلی تقسیمات کشوری در سطح منطقه کلانشهری تهران می باشد . در شرایط فعلی هر یک از سازمان ها و هریک از عناصر تقسیمات کشوری در یک روند رقابتی منفی سعی در جلب و جذب هر چه بیشتر منابع و تسهیلات توسعه ای و مطلوب ( دولتی , عمومی , مردمی و خصوصی ) و فافکنی مشکلات , عناصر نامطلوب به خارج از حیطه فضایی تحت مدیریت خود دارند . نمونه ها وشواهد متعدد این گرایش و خسارات گسترده ناشی از آن را می توان در رقابت بین شهرداری ها با یکدیگر وبه ویژه درعرصه حریم های شهری مثال زد .
۲-۵-۹-موانع تحقق حکمرانی شهری درایران
فرایند دولت سازی مدرن در ایران قدمت چندانی ندارد . سابقه تاسیس دولت مدرن در ایران به تحولات بعد از انقلاب مشروطه برمی گردد . به نظر می رسد ساختار دولت مدرن در ایران به رغم تفوت های شکلی و قوانین مدنی و اسناد , توسعه کارکرد های مشابه و یکسانی داشته اند . فرض ما براین است که اسناد بالا دست نظام در افق خود مدیریت شهری را به سمت حکمرانی خوب و مردم سالاری و مشارکت مدنی سوق داده اند , از این رو این پرسش مطرح میشود که در اسناد فرا دست چه چشم اندازی از مدیریت شهری به تصویر کشیده شده است ؟در خصوص دلایل پیدایش دولت مرکزی در ایران چند دیدگاه عمده وجود دارد . یکی از دیدگاه های رایج دیدگاه کارل ویت فوگل در کتاب استبداد شرقی است ( نجاتی , ۱۳۸۱: ۱۳۳) . فوگل مدعی است رابطه قدرت سیاسی و نظام اجتماعی به صورت عمودی , سلسله مراتبی , غیر منعطف و یک جانبه است ومنبع مشورعیت اقتدار سیاسی نیز به رعایا بلکه عوامل دیگر هستند . همچنین تخصیص وتوزیع منابع و نظارت وکنترل براداره امور به وسیله مرکز صورت می گیرد و محلی گرایی ومنابع محلی در حداقل قرار دارند . مارکسیست ها درباره ماهیت اجتماعی دولت در ایران دو دوره دولت سنتی و دولت مدرن را از یکدیگر تفکیک می کنند ؛ فئودالیزم دوره سنتی و بورژوازی دوره مدرن . دیدگاه اول استقلال نسبی دولت از نیرو های اجتماعی و دیدگاه دوم وابستگی دولت به طبقات اجتماعی را مطرح می کند ( همان :۱۳۴ ) که ساختار سیاسی قدرت در ایران با الگوی اول مطابقت و مشابهت بیشتری دارد و دخالت دولت در تمامی امور مملکتی و شهر ها بیش از اندازه بود و انقلاب مشروطه هم نتوانست آرمان های دموکراتیک رانهادینه و نظام پارلمانی و انتخاباتی را در ایران به وجود بیاورد . نحوه اداره شهرها , انتخاب مدیران شهر, نظام توزیع وتخصیص منابع تحت اداره ساخت مرکزی سیاسی و در راس آن شاه واقع شد . در واقع شهرهای حکومتی مبتنی برعناصرساخت مرکز سیاسی و نیرو های اجتماعی متحد آن ونظام دورن گرا وتودرتوی شهرهای ایران دوران قبل از شکل گیری دولت مدرن با شهرهای مدرن دوران معاصر ایران که کالبدی اثباتی , آمرانه وتحکمی داشتند تفاوت چندانی ندارد و تصمیم گیری و تغییر و تحول شهرها معطوف به یک نظام متمرکز مبتنی براداره فردی است که مانع از شکل گیری قطب های قدرت , محلی گرایی , حکومت محلی و مشارکت فعالانه می شود .به رغم گذشت بیش از یک دهه از تشکیل شوراها وبا اینکه برخی از مواد قانون شوراها نظیر بندهای ۵و۶ ماده ۷۱ این قانون برلزوم اتخاذ تدابیری برای نهادینه کردن مشارکت مردم در اداره امور شهر , شهروندان در اداره امور شهر و برنامه ریزی برای آن ( تهیه طرح های توسعه کالبدی و غیر کالبدی , اتخاذ تصمیمات مهم در خصوص شهر وغیره ) نقش عمده ای ندارد و تهیه واجرای برنامه های حکومت های محلی در ایران با مسائل متعددی مواجه است که منجربه ناکارآمدی این برنامه ها شده است ( مقیمی , پیشین : ۱۳۴۲ ) .
از جمله این ناکارآمدی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :-بی توجهی به نقش مردم و نبود مشارکت جدی آنها در تهیه و اجرای برنامه ها ؛ -نبود هم راستای برنامه های حکومت های محلی با برنامه های ملی ؛-ناهماهنگی سازمان های دولتی و حکومت های محلی در اجرای برنامه های محلی ؛ -رعایت نشدن ضوابط برنامه ها از سوی سارمان های دولتی ؛ – حضور نداشتن تهیه کنندگان برنامه ها در مراحل اجرایی ؛ وجود ضعف هایی مدیریتی در حکومت های محلی ؛ – نبودنیروهای متخصص و کارشناس در حکومت های محلی ؛ – ضعف های حکومت های محلی در زمینه منابع مالی و ناتوانی در تامین منابع مالی برنامه ها ؛ – بی توجهی به نیازهای خاص شهرها و تهیه برنامه یکسان در برخی برنامه ها ؛- تنگنا ها و نارسایی های حقوقی وقانونی در تهیه و اجرای برنامه ها ( همان : ۱۴۳ ).
۲-۶-بخش پنجم :مفاهیم حکمروایی دراسناد فرادستی کشور
۲-۶-۱-مفاهیم حکمرانی در قانون اساسی
اصول هفتم و یک صدم تایک صدو ششم قانون اساسی به بحث پیرامون ماموریت و موضوعات مربوط به شوراهای اسلامی ( حکومت های محلی ) پرداخته است ؛ به طوری که اصل هفتم قانون اساسی بیان می دارد که : طبق دستور قرآن کریم (( وامرهم شوری بینهم )) و (( شاورهم فی الامر )) , شوراها, مجلشس شورای اسلامی , شورای استان , شهرستان , شهر , محل , بخش , روستا و نظایر اینها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند .
در بند ۸ از اصل سوم این قانون مشارکت عامه مردم درتعیین سرنوشت سیاسی , اقتصادی , اجتماعی , و فرهنگی خویش عنوان شده است .
بند ۹ اصل ۳ : رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه , در تمام زمینه های مادی و معنونی در نظر گرفته شده است .
در اصل ۲۹ دولت مکلف است طبق قوانین اساسی بیان می دارد که : برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی , اقتصادی , عمرانی , بهداشتی , فرهنگی ,آموزشی و دیگر امور رفاهی از طریق همکاری مردم و با توجه به مقتضیات محلی , اداره امور هر روستا , بخش , شهر , شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده , بخش , شهر , شهرستان , یا استان صورت می گیرد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می کنند .
همان گونه که در قانون اساسی قابل ملاحظه است عدالت و پرهیز گاری در گرو مشارکت جمعی دانسته شده و از آزادی و کرامت ابنای بشری به عنوان لازمه رشد وتکامل یاد شده است ؛ بنابراین لزوم نظارت و تصمیم گیری شورایی از پایین ترین سطوح برای رفع تبعیض در تمامی جنبه های مادی ومعنوی منظور نظر قرار دارد .
۲-۶-۲- مفاهیم حکمرانی در سند چشم انداز ایران ۱۴۰۴
سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران ۱۴۰۴-۱۳۸۴ در ۵۳ بند است که در افق چشم انداز آن ایران را کشوری توسعه یافته با تاکید برمردم سالاری دینی , حفظ کرامت و حقوق انسان ها , مسولیت پذیر, دارای روحیه تعاون و سازگاری اجتماعی با تحکیم الگوی مردم سالاری دینی به تصویر کشیده است . در برخی از بندهای این سند به صراحت به موضوعات مشارکت مدنی در مدیریت کشور اشاره شده که اهم آن عبارتند از :
بند ۱۲ : تلاش برای تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت های برابر ؛
بند ۱۳ : حمایت از نهادهای عمومی ؛
بند ۱۷ : تاکید برتمرکززدایی در حوزه هایی اداری و اجرایی ؛
بند ۱۸ : گسترش و تحقق بخشیدن به روحیه تعاون ومشارکت عمومی و بهره مند کردن دولت از همدلی و توانایی های عظیم مردمی ؛
بند ۴۷ : توانمند سازی بخش های خصوصی و تعاون و کاهش تصدی دولت همراه با حضور کارآمد آن در قلمرو امور حاکمیتی در چهار چوب اصل ۴۴ قانون اساسی ؛
بند ۴۹ : توجه و عنایت جدی برمشارکت عامه مردم در فعالیت هایی اقتصادی .
شاخص هاس کمی و متناسب با برنامه ها و سیاست های کلی این برنامه در برنامه چهارم توسعه تنظیم شده است .
همان گونه که در این سند ملاحظه شد به کارگیری عبارات مهمی همچون مردم سالاری , حفظ کرامت وحقوق انسانی ,مسولیت پذیری , روحیه تعاون و سازگاری اجتماعی , تمرکز زدایی و کاهش تصدی دولت که همگی از شاخص های اصلی حکمرانی خوب هستند به صورت پر رنگ در این سند به تصویر کشیده شده اند .
۲-۶-۳- مفاهیم حکمرانی در برنامه چهارم توسعه
این برنامه طی سال های ۱۳۸۸ – ۱۳۸۴ در قالب سند چشم انداز و همزمان با آن سند تهیه شد که به مشارکت مستقیم و غیر مستقیم شهروندان به شرح زیر اشاره می کند :

• تهیه و تدوین قانون جامع شهرسازی و معماری کشور ( ماده ۳۰ ) : این ماده ظرفیت خوبی برای پیش بینی ساز وکاز مشارکتی در تهیه طرح هی جامع و تفضیلی شهر ها دارد . ؛

• تدوین منشور حقوق شهروندی ( ماده ۹۹ ) : براساس این ماده می توان مشارکت را به صورت یک حق برای شهروندان تبیین کرد ؛

• لزوم تدوین طرح جامع مشارکت و نظارت مردم , سازمان ها و نهادهای غیر دولتی و شورای اسلامی در توسعه پایدار ( ماده ۹۸ )

• توسعه مشارکت همه جانبه ایرانیان براساس حق برابر شهروندی در نظام تصمیم سازی , تصمیم گیری و مدیریت اجرایی کشور ( ماده ۱۱۹ ) ؛

• رفع موانع انحصار , تقویت رقابت پذیری و فراهم سازی زمینه های بسط مشارکت مردم ( ماده ۱۰۴ ) ( مجلس شورای اسلامی , ۱۳۸۳ )

از این رو در اسناد توسعه قبل از انقلاب باتوجه به استفاده از الگوهای غربی ونبود دانش بومی در طرح های توسعه شهری نقش حکمرانی خوب در برنامه بی اثر بود . لیکن به تدریج در اواخر دوره پهلوی شاهد دخالت دادن نظرات انجمن های شهر در طرح های توسعه و نیز واگذاری مسولیت طرح های توسعه شهری به استان ها هستیم . این روند بعد از انقلاب استحکام بیشتری یافت , ولی تا برنامه سوم بازهم مشارکت مدنی در برنامه های توسعه پنج ساله رد پای موثری نداشت . پس مهم ترین برنامه ای که می توان به عنوان قانون مشارکت مدنی و تا حدی حکمرانی خوب بدان اشاره کرد قانون برنامه چهارم توسعه است که بستر آن از سند چشم انداز ۱۴۰۴ تهیه شده است .
۲-۶-۴-مفاهیم حکمروانی در برنامه پنجم توسعه
در برنامه پنجم توسه ۱۳۹۴-۱۳۹۰ با باز گشت به گذشته و تاثیر پررنگ دولت در درآمد و هزینه کردن در آمد های نفتی دوباره نقش حکمرانی کمرنگ شده و تمرکز ذایی صرفا به نحوه توزیع در آمد , برنامه ریزی و بودجه ریزی در استان ها ( ماده ۱۷۸ ) و اشاره به تدوین برنامه جامع تقسیمات کشوری با جهت گیری عدم تمرکز و تفویض اختیار به مدیران محلی و تقویت نقش استانداران ( ماده ۱۸۶ ) ختم می شود . از طرفی هیچ گونه خط مشی روشنی برای تحقق اهداف سند چشم انداز در این برنامه مشاهده نمی شود . این برنامه تنها شرح وظایف دستگاه های دولتی و نحوه تامین و توزیع در آمدها را بیان کرده است .
جدول (۱۰-۲) روند شکل گیری حکمرانی خوب در اسناد فرادست نظام جمهوری اسلامی ایران

دوره زمانی

عنوان سند

موارد مطروحه در خصوص حکمرانی خوب

دوره قاجار وپهلوی

قانون بلدیه

انتخاب اعضای انجمن بلدیه از سوی مردم

در این شبکه­ ها ، امکان ارتباط بین دستگاه­های شخصی نظیر کامپیوتر دستی^[۱۵] در یک ناحیه محدود (حدود ۹۱۴ سانتر متر) فراهم می­گردد. در این نوع شبکه­ ها از دو نوع تکنولوژی متداول IR^[16] و بلوتوث^[۱۷] استفاده می­گردد. از سوی دیگر شبکه ­های بی­سیم شخصی در دسته ی شبکه ­های موردی نیز قرار می­گیرند. شبکه ­های بی­سیم شخصی که دارای حوزه ارتباطی حدود ۱۰ متر می­باشند، به منظور ساده­تر نمودن ارتباطات میان کامپیوترها، موبایل­ها و کامپیوترهای دستی^[۱۸] به وجود آمده­اند. بهترین فناوی شناخته شده برای شبکه ­های بی­سیم شخصی، استاندارد بلوتوث است[۱].
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۱-۴ شبکه های بی سیم محلی

این شبکه­ ها امکان دستیابی کاربران ساکن در یک منطقه محدود نظیر محوطه یک دانشگاه یا کتابخانه را به شبکه یا اینترنت فراهم می­نمایند. شبکه ­های بی­سیم ملی در مقایسه با شبکه ­های محلی سیمی، قابلیت انعطافی و جابجایی بالاتری را به کاربران شبکه ارائه می­ کنند. در این گونه شبکه­ ها، کاربران با برقراری ارتباط بی­سیم با دستگاهی به نام نقطه دسترسی، به شبکه متصل شده و از امکانات آن بهره­مند می­شوند. استانداد IEEE 802.11 یکی از استانداردهای مطرح در شبکه های بی­سیم محلی است که نرخ انتقال داده ای از حدود ۱Mbps تا ۱۰۰Mbps را در دو باند فرکانسی ۵ و ۲٫۴ گیگاهرتز برای کاربران شبکه فراهم می­ کند استاندارد مطرح دیگر در شبکه های محلی بی­سیم ، استاندارد ^[۱۹] Hiperlan است. این استاندارد در باند فرکانسی ۵ گیگاهرتز کار می‌کند. Hipelan 1 دارای نرخ انتقال داده ای به اندازه ۱۹ مگابایت بر ثانیه و استاندارد Hiperlan 2 دارای نرخ انتقالی به اندازه ۵۴ مگابایت بر ثانیه است و از “کیفیت سرویس دهی”^[۲۰] نیز پستیبانی می­نماید[۱].
در شکل ۱٫۱ سه دسته عمده شبکه ­های بی­سیم و محدوده تحت پوشش آنها نشان داده شده است. همانطور که در شکل مشاهده می­ شود، در میان استانداردهای شبکه محلی بی­سیم ، استاندارد ۸۰۲ .۱۱a از نرخ انتقال و سرعت جابجایی بالاتری در مقایسه با استانداردهای دیگر پشتیبانی می کند. از سوی دیگر مشخصی است که عموماً شبکه ­های سلولی به کاربران خود، سرعت جابجایی بالاتری را عرضه می کنند. شکل ۱٫۱ مقایسه نرخ انتقال و سرعت جابجایی گره­ها در دسته­های گوناگون شبکه ­های بی­سیم است.
شکل ‏۰۱‑۱- مقایسه نرخ انتقال و سرعت جابجایی گره­ها در دسته­های گوناگون شبکه های بی­سیم[۱]

۱-۲ معرفی شبکه های بی سیم وسیع

همانطور که بیان گردید، شبکه ­های بی­سیم محلی سیمی، قابلیت انعطاف و جابجایی بالاتری را به کاربران شبکه ارائه می­ کنند. در این گونه شبکه­ ها، کاربران با برقراری ارتباط بی­سیم به دستگاهی به نام نقطه دسترسی یا همان Access Point، به شبکه متصل شده و از امکانات آن بهره­مند می شوند. استاندارد IEEE 802.11 یکی از استانداردهای مطرح در شبکه ­های بی­سیم محلی است.
شبکه ­های بی­سیم محلی که می­توان گفت همان شبکه ­های محلی بی­سیم می­باشند از امواج الکترومغناطیسی (رادیویی یا مادون قرمز) برای انتقال اطلاعات از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می­ کنند. امواج رادیویی اغلب به عنوان یک حامل رادیویی تلقی می­گردند ، چرا که این امواج وظیفه انتقال انرژی الکترومغنطیسی را از فرستنده را به گیرنده دورتر از خود به عهده دارند. داده هنگام ارسال بر روی موج حامل رادیوی سوار می­ شود و در گیرنده نیز به راحتی از موج حامل تفکیک می­گردد. به این عمل مدالیسیون اطلاعات گفته می­ شود. هنگامی که داده با موج رادیویی حامل مدوله می­ شود، سیگنال رادیوی دارای فرکانس­های مختلفی علاوه بر فرکانس اصلی موج حامل می­گردد. به عبارت دیگر فرکانس اطلاعات داده به فرکانس موج حاصل اضافه می­ شود. در برگیرنده رادیویی برای استخراج اطلاعات داده به فرکانس موج حامل اضافه می­ شود. دربر گیرنده رادیویی برای استخراج اطلاعات، گیرنده روی فرکانس خاصی تنظیم می­گردد و سایر فرکانس‌های اضافی فیلتر می­شوند[۱][۳].
هر کاربر می ­تواند از طریق یک کارت شبکه بی­سیم^[۲۱] به سیستم شبکه ­های بی­سیم محلی متصل شود. این کارت­ها بصورت استاندارد برای رایانه­های شخصی و کیفی ساخته می­شوند. کارت شبکه ­های بی­سیم محلی به عنوان واسطی بین سیستم عامل شبکه کاربر و امواج دریافتی از آنتن عمل می­ کند. سیستم عامل شبکه عملاً درگیر چگونگی ارتباط ایجاد شده نخواهد بود[۱].

۱-۳ همبندی شبکه ­های بی سیم

از دیدگاه متصل شدن شبکه ­های بی­سیم به دو دسته ساختارگرا و موردی تقسیم می‌شوند که البته این دو نوع تقسیم ­بندی را می­توان به عنوان توپولوژی در شبکه ­های بی­سیم لحاظ کرد. شبکه ­های بی­سیم محلی نیز از هر دو توپولوژی مطروحه حمایت می‌کنند. در ادامه کاربرد این توپولوژی در شبکه ­های بی­سیم محلی، به ترتیب مورد بحث قرار گرفته­اند[۱][۳].

۱-۳-۱ توپولوژی موردی^[۲۲]

این شبکه که با نام نظیر به نظیر^[۲۳] نیز شناخته شده است در واقع شبکه بی­سیم با هر یک از دیگر کامپیوترهای شبکه ارتباط برقرار کند. شبکه ­های نظیر به نظیر معمولاً از تعداد محدودی کامپیوتر پشتیبانی می­ کنند و حالت سرویس گیرنده/کارگذار^[۲۴] نیستند[۱].
شبکه موردی بر اساس فرهنگ واژگان استاندارد ۸۰۲٫۱۱ ، تحت عنوان IBSS شناخته شده است. در این همبندی ایستگاه­ها از طریق رسانه بی­سیم به صورت نظیر به نظیر با یکدیگر در ارتباط هستند و برای تبادل داده از تجهیزات یا ایستگاه واسطی استفاده نمی‌کنند. واضح است که در این همبندی به سبب محدودیت­های فاصله هر ایستگاهی ضرورتاً‌ نمی­ توان با تمام ایستگاه­های دیگر در تماس باشد. به این ترتیب شرط اتصال مستقیم در همبندی IBSS آن است که ایستگاه­ها در محدوده عملیاتی بی­سیم یا همان برد شبکه بی­سیم قرار داشته باشند. شکل ۲٫۱ همبندی IBSS را نشان می­دهد[۱].
۱-۲- شبکه موردی [۱]
در توپولوژی موردی کامپیوترها برای ارتباط با هم باید در محدوده یکدیگر قرار داشته باشند. این نوع شبکه برای پشتیبانی از تعداد محدودی از کامپیوترها ، مثلاً در محیط خانه یا دفاتر کوچک طراحی شده است.
۱-۳-۲ توپولوژی ساختارگرا^[۲۵]
یک شبکه بی­سیم می ­تواند از یک سخت افزار نقطه دسترسی^[۲۶] استفاده نماید. در این نوع شبکه دسترسی شبیه یک هاب عمل می­ کند که جهت برقراری ارتباط کامپیوترهای بی­سیم به کار می­رود. نقطه دسترسی می ­تواند شبکه ­های محلی بی­سیم را به شبکه ­های محلی سیم­بندی شده متصل نماید که این عمل همان پل^[۲۷] کردن شبکه است. همچنین نقطه دسترسی می ­تواند اجازه دسترسی کامپیوترهای بی­سیم را به منابع شبکه ­های محلی مثل فایل سرویس دهنده و یا اینترنت بدهد.
توپولوژی ساختار گرا اصولاً برای گسترش و افزایش انعطاف پذیری شبکه ­های کابلی معمولی به کار می رود. بدین شکل که اتصال کامپیوترهای مجهز به تکنولوژی بی­سیم را با بهره گرفتن از نقطه دسترسی به آن امکان می­سازد. در برخی موارد، یک نقطه دسترسی کامپیوتری است که کارت شبکه بی­سیم را کنار کارت شبکه معمولی که آن را به یک شبکه محلی سیمی متصل می­ کند، دارا می­باشد. کامپیوترهای بی­سیم با بهره گرفتن از نقطه دسترسی به عنوان واسطه با شبکه کابلی ارتباط برقرار می­ کنند. نقطه دسترسی اساساً به عنوان یک پل عمل می­ کند، زیرا سیگنال­های شبکه بی­سیم را به سیگنال­های شبکه کابلی تبدیل می­ کند. مانند تمام تکنولوژی­های ارتباطی بی­سیم، شرایط مسافتی و محیطی می­توانند بر روی عملکرد ایستگاه­های سیار بسیار تأثیر گذار باشند. یک نقطه دسترسی می ­تواند ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر را پشتیبانی کند، بسته به اینکه میزان استفاده آنها از شبکه ­های محلی چقدر است. این پشتیبانی تا زمانی ادامه دارد که ان کامپیوترها تا شعاع تقریبی ۱۰۰ تا ۲۰۰ فوت نسبت به نقطه دسترسی قرار داشته باشند. موانع فیزیکی مداخله کننده این عملکرد را به طرز چشمگیری کاهش می­ دهند[۱].
در شکل ۳٫۱ یک نقطه دسترسی از طریق یک کابل به شبکه محلی متصل شده است. در اینجا وظیفه یک نقطه دسترسی دریافت اطلاعات از سرویس گیرنده­ها از طریق هوا و ارسال آن اطلاعات از طریق یک پورت به هاب با سوئیچ می­باشد. نقطه دسترسی به عنوان یک پل ارتباطی بین شبکه محلی بی­سیم^[۲۸] و شبکه محلی^[۲۹] سیمی عمل می­ کند[۱].
شکل ۱-۳- شبکه ساختارگرا [۱]
ناحیه­ای که توسط یک نقطه دسترسی تحت پوشش قرار می­گیرد سلول^[۳۰] نامیده می‌شود. هر ایستگاه در داخل سلول می ­تواند به نقطه دسترسی، دسترسی پیدا کند. وظیفه یک نقطه دسترسی ایجاد هماهنگی بین سرویس گیرندگان شبکه محلی بی­سیم و یک شبکه محلی سیمی می­باشد. به منظور گسترش بی­سیم و تحت پوشش قراردادن سرویس گیرندگان بیشتر،‌ می­توان از نقاط دسترسی­ متعدد در مناطق مختلف استفاده کرد و یا اینکه یک نقطه توسعه^[۳۱] را بکار گرفت. نقطه توسعه یک تقویت کننده سیگنال­های بی­سیم است که به عنوان ایستگاهی بین سرویس گیرندگان بی­سیم و نقطه دسترسی عمل می­ کند[۱].

۱-۴ سیگنال های پشتیبانی شده در شبکه های محلی بی سیم

استاندارد IEEE 802.11 از سه نوع سیگنال در لایه فیزیکی پشتیبانی می­ کند که عبارتند از: DSSS ، FHSS و Infrared . توضیحات مربوط به هر یک از سه نوع سیگنال در قسمت پیوست­ها موجود است[۱].

۱-۵ استاندارد IEEE 802.11

سخت افزار شبکه ­های بی­سیم مانند کارت شبکه، نقطه دسترسی و آنتن­ها نیاز به استفاده از تکنولوژی پایه دارند که وابسته به فرکانس­های رادیویی جهت انتقال داده می‌باشد. این سخت افزارها به طور خیلی وسیع از استاندارد ۸۰۲٫۱۱ که توسط انستیتو مهندسین الکتریکی و الکترونیک پایه گذاری شده، استفاده می­ کنند. این استاندارد برای شبکه ­های محلی بی­سیم طراحی شده و سرعت انتقال داده در این استاندارد بین ۱تا۲ مگابایت در ثانیه با پهنای باند ۲/۶ گیگاهرتز بوده و مدلاسیون سیگنال در آن به صورت FHSS و DSSS می­باشد. ۸۰۲٫۱۱ استانداردی است که تمامی ابعاد شبکه ­های بی­سیم را با فرکانس رادیویی تعریف می­ کند. ۸۰۲٫۱۱ جزء خانواده شبکه ­های محلی بی­سیم بوده و توسط گروه IEEE طراحی گردیده است. خانواده ۸۰۲٫۱۱ عبارتند از ۸۰۲٫۱۱g ، ۸۰۲٫۱۱a ، ۸۰۲٫۱۱i ، ۸۰۲٫۱۱b ، ۸۰۲٫۱۱e که از این بین استانداردهای ۸۰۲٫۱۱g و ۸۰۲٫۱۱i در سال ۲۰۰۴ توسعه داده شده ­اند. در ادامه خانواده ۸۰۲٫۱۱ به صورت جداگانه تشریح شده است[۱][۳][۵].
استاندارد IEEE 802.11a
سرعت انتقال داده در این استاندارد معادل ۵۴ مگابایت در ثانیه با پهنای باند ۵ گیگاهرتز است، اما متداول­ترین سرعت آن ۶ ،۱۲ یا ۲۴ مگابایت در ثانیه می­باشد. به دلیل بالابودن فرکانس، قیمت تجهیزات این استاندارد نیز گرانتر از سایر استانداردها می‌باشد. استاندارد ۸۰۲٫۱۱a از مدولاسیون رمزگذاری FDM^[32] استفاده می­ کند که نسبت به FHSS و DSSS بهتر است[۱].
استاندارد IEEE 802.11b
این استاندارد بر خلاف استاندارد بالا، از فرکانس ۴/۲ گیگاهرتز استفاده می­ کند ، به همین دلیل نیز تجهیزات این دو استاندارد با یکدیگر تطابق ندارند و نمی ­توانند با هم در ارتباط باشند. سرعت انتقال داده در این استاندارد پایین و در حدود ۱۱ تا ۲۲ مگابایت بر ثانیه می­باشد. قیمت تجهیزات این استاندارد نیز ارزانتر است. این استاندارد اغلب یه WiFi معروف بوده و مدولاسیون مورد استفاده آن PSK می­باشد که سرعت انتقال داده بالاتری داشته و تداخل امواج در آن کمتر است.
استاندارد IEEE 802.11g
در شبکه ­های محلی بی­سیم با سرعت ۲۰ مگابایت در ثانیه با پهنای باند ۴/۲ گیگاهرتز به کار گرفته می­ شود. اخیراً این استاندارد در شبکه ­های بی­سیم در مسافت­های کوتاه تا سرعت بیش از ۵۴ مگابایت در ثانیه کاربرد دارد. این استاندارد مشابه ۸۰۲٫۱۱b در محدوده فرکانسی ۴/۲ گیگاهرتز عمل می­ کند و با آن سازگار است. این استاندارد در واقع تلفیقی از دو استاندارد a و b می­باشد که هم از فرکانس پایینی استفاده می­ کند و در نتیجه هزینه ی کمتری روی دست سرویس گیرنده می­ گذارد و هم اینکه از سرعت بالای ۵۴ مگابایت بر ثانیه پشتیبانی می­ کند. این استاندارد با هر دو استاندارد a و b مطابق است و همین موضوع از ویژگی­های منحصر به فرد این استاندارد می­باشد که باعث محبوبیت این استاندارد شده است. دستگاه های استفاده کننده از این استاندارد می­توانند به صورت دو طرفه کامل^[۳۳] تا محدوده feet 100 را پوشش دهند.
جدول ۱-۱٫ تفاوت سرعت استانداردها[۱][۳]

Standard

Frequency

Speed

۸۰۲٫۱۱a

۵ GHZ

////

۸۰۲٫۱۱b

۲٫۴ GHZ

//

یکی از گیاهانی که در طب سنتی ایران کاربرد فراوانی دارد و برای میوه، صمغ و برگ‌های آن نیز خواص درمانی فراوانی ذکر شده است، زیتون روسی (Elaeagnus angustifolia) یا همان سنجد است. سنجد معمولاً درختچه یا درخت کوچک خارداری است که تا ارتفاع ۳۰ فوت رشد می‌کند. شاخه‌های آن به رنگ سبز – نقره‌ای هستند. برگ‌ها تخم مرغی شکل یا سرنیزه ای شکل، دارای حاشیه‌ای صاف، که در طول ساقه به صورت متناوب هستند. گل‌ها به شکل زنگوله، بسیار معطر، کرم رنگ، به صورت منفرد یا خوشه‌ای هستند. میوه‌ها بیضوی، کوشت دار، شبیه به زیتون خشک و آردی، به طول ۵/۱-۲ سانتی متر، به رنگ زرد نارنجی مایل به قرمز می‌باشند (شکل ۲-۱). در طب سنتی ایران میوه سنجد به عنوان یک ضد درد برای کاهش درد آرتریت روماتوئید استفاده‌ می‌شود. مطالعات فارماکولوژیکی اخیر اثر شل کنندگی عضلات، اثرات ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد درد سنجد را نشان داده است. گیاه سنجد علاوه بر داشتن خاصیت بی حس کنندگی موضعی، بر روی زخم‌های مخاط دهان و آفت و زخم‌های پمفیگوس نیز موثر است (Goncharova et al, 1994 ؛ زرگری، ۱۳۷۶).

میوه سنجد دارای سه قسمت برون بر (پوست قهوه‌ای رنگ)، میان بر (آردی شکل) و درون بر (هسته پوبی و سفت آن) است که قسمت میان بر و درون بر آن دارای ارزش غذایی فراوان است (Soofi Abadi et al, 2008 ; Ramezani et al, 2001 ; ). میوه سنجد کمی شیرین و قابض می‌باشد. دارای اسید مالئیک فراوان، مالات کلسیم، مقدار زیادی اسید آسکوبیک و اسید بوتیریک است و در درمان بیماری اسکوربوت به کار می‌رود. برای سرفه‌های گرم مفید است و مصرف آن به صورت خام برای بند آوردن اسهال نیز مفید است (Goncharova et al, 1994).
این گیاه بومی نواحی شمال آسیا تا هیمالیا و اروپاست. محل رویش آن در ایران استان‌های آذربایجان، کردستان، چهارمحال و بختیاری، همدان، اصفهان، تهران، قزوین، قم و خراسان است (زرگری، ۱۳۷۶؛ میرحیدر، ۱۳۷۲)

شکل ۲-۱- سنجد (ویکیپدیا http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%AF)
سنجد دارای ویتامین‌های A، B₂، E و F و ترکیبات با ارزشی از قبیل اولئین، استارین، لینول، گلوکز، تانن و اسیدهای آلی می‌باشد. میزان روغن کل آن ۸% است. همچنین حاوی املاح پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، کلسیم، روی و مس می‌باشد. از هسته میوه سنجد لینولئیک اسید و پالمیتیک اسید و از پریکارپ آن پالمیتولئیک به فراوانی جدا شده است. تانن‌های متراکم موجود در سنجد یک اثر کاهش کلسترول و همچنین اثرات سیتوتوکسیک بر روی سلول‌های سرطانی انسان دارند. خواص محافظ قلبی و تحریک آنژیوژنز در بهبودی زخم پوست نیز در اثر استفاده از تانن‌ها مشاهده شده است (Preuss et al, 1994 ؛ Goncharova et al, 1990 ؛ مهربان سنگ آتش و همکاران، ۱۳۹۲).
در مطالعه‌ای که توسط Sakamura و Suga در سال ۱۹۸۷ صورت گرفت، مشخص شد که در پالپ میوه سنجد گلوکز، فروکتوز، L- آسکوربیک اسید و دهیدرو آسکوربیک اسید وجود دارد که در هنگام رسیدن میوه، گلوکز و فروکتوز به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش، اما L- آسکوربیک اسید و دهیدرو آسکوربیک اسید کاهش می‌یابند.
۲-۱-۴- اثر ضد میکروبی ترکیبات گیاهی
گیاهان و محصولات آن‌ها به شیوه های مختلف توسط انسان استفاده شده‌اند، و بهترین استفاده به عنوان مواد غذایی و ادویه جات می‌باشد. صرف نظر از نژاد، تمدن و فرهنگ استفاده از محصول گیاه به عنوان ادویه مهم می‌باشد. ادویه جات عواملی هستند که عطر و طعم را برای مواد غذایی ما فراهم می‌کنند. آن‌ها می‌توانند ریشه‌ها، دانه‌ها، برگ‌ها و یا قسمت‌های دیگر باشند. می‌تواند به صورت خشک شده و یا به صورت تازه استفاده شوند. در هر دو صورت در روند پخت و پز و یا پس از آن، برای چاشنی زدن و یا حذف دیگر عطر و طعم های نامطلوب استفاده می‌شوند. استفاده، همان است، اما کاربرد ممکن است متفاوت باشد. استفاده‌های ادویه جات محدود به عوامل طعم دهنده نیست. آن‌ها خواص دارویی قوی مانند فعالیت ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی، ضد سرطانی دارند و برای بیماری‌های مختلف همانند بی‌اشتهایی، برونشیت‌ها و عارضه‌های روماتیسمی و همچنین به عنوان یک ضد تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی استفاده می‌شوند. ویژگی دارویی که در ادامه تحت بررسی قرار گرفته، فعالیت ضدمیکروبی می‌باشد. مزیت اصلی استفاده از داروهای ضد میکروبی گیاهی، کاهش عوارض جانبی می‌باشد. عوارض جانبی مانند آسیب فلور نرمال روده ، کاهش مغز استخوان، اسهال خونی، التهاب موضعی، آسیب به کبد و کلیه هستند. عوارض جانبی فوق تا حد زیادی با بهره گرفتن از داروهای گیاهی (همچنین به صورت ادویه جات) کاهش یافته اند (Grant, 1996 ; Rajsekhar et al., 2012).
Conner و Beuchat (1984) اسانس سی و دو ادویه را برای اثر بازدارندگی در سیزده مواد غذایی فاسد و مخمر صنعتی مورد مطالعه قرار دادند. آن‌ها دریافتند که میزان بازدارندگی در میان ادویه‌جات مختلف متفاوت است؛ برخی از آن‌ها به شدت ضد میکروبی هستند، در حالی که برخی دیگر هیچ‌گونه فعالیت ضد میکروبی نشان نمی‌دهند.
امروزه، با توجه به آگاهی مصرف‌کنندگان محصولات غذایی طبیعی و یک نگرانی رو به رشد برای مقاومت میکروبی در مورد نگهدارنده‌های مرسوم، اکتشاف آنتی بیوتیک‌های طبیعی برای نگهداری غذا توجه زیادی را به خود جلب کرده است (Papachan et al, 2007;Gould, 1996).
به طور خاص، عصاره‌های انواع بسیاری از گیاهان ادویه‌ای شرقی از نظر داشتن اثر ضد میکروبی، استفاده به منظور حفظ و نگهداری مواد غذایی، تقویت اشتها و اهداف دارویی شناخته شده‌اند (Hoffman & Evans, 1911; Shelef et al., 1980; Zaika & Kissinger, 1981; Saleem & Ai Delaimy, 1982; Tassou et al., 2000; Yildrim et al., 2000).
فراورده‌های طبیعی در مقایسه با آنتی بیوتیک‌های تجاری موثرتر و کم عارضه تر هستند، بنابراین داروی جایگزینی برای درمان عفونت‌های مختلف محسوب می‌شوند (Tepe et al., 2004). ادویه جات آن دسته از ترکیبات گیاهی هستند که به منظور افزایش طعم و مزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، آن‌ها شامل برگ‌ها (نعنا و گشنیز)، گل (شبدر)، پیاز (سیر، زردچوبه)، میوه (فلفل سیاه)، ساقه (دارچین)، ریزوم (زنجبیل و زردچوبه) هستند (Shelef, 1983). گیاهان دارویی، مولکول‌های فعال زیستی خاصی تولید می‌کنند که هم فعالیت ضد باکتریایی و هم ضد قارچی نشان می‌دهد. بسیاری از گیاهان دارویی خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی دارند که میزبان را در مقابل واکنش های اکسیداسیون سلولی و دیگر عوامل بیماری زا حفظ می کند؛ که این موضوع تاکیدی بر اهمیت تحقیق در زمینه داروهای ضد میکروبی طبیعی است (Mothana and Lindequist, 2004, Bajpai et al., 2005; Wojdylo et al., 2007). بسیاری از باکتری‌های بیماری زایی که منشاء غذایی دارند، نسبت به عصاره‌های گیاهانی مانند سیر، خردل، پیاز و پونه کوهی حساس هستند. باکتری‌های گرم مثبت در مقایسه با باکتری‌های گرم منفی بیشتر نسبت به ترکیبات ضد میکروبی موجود در ادویه جات حساسیت نشان می‌دهند (Lawson, 1996).
۲-۱-۵- مکانیسم اثر ضد میکروبی و دارویی ترکیبات حاصل از سنجد
اجزای مختلف تشکیل دهنده‌ سنجد غنی از تانن‌ها، ترکیبات فلاونوئیدی، ترپنوئید، گلیکوزیدهای قلبی، سیتواسترول و کاروکرول می‌باشد. فلاونوئیدها نیز از اجزای بسیار مهم در سنجد به شمار می‌روند (Preuss et al, 1994 ؛ Goncharova et al, 1990 ؛ مهربان سنگ آتش و همکاران، ۱۳۹۲)
ترکیبات فنلی، یک گروه مولکول‌های فعال بیولوژیکی موجود به عنوان متابولیت‌ها در گیاهان هستند که در سال های اخیر به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد سرطانی و اثری که بر بهبود سلامتی دارند، توجه زیادی به آن‌ها معطوف شده است. مکانیسم اثر ضد میکروبی ترکیبات فنولیک شامل تغییر در نفوذ پذیری سلول میکروبی، دخالت در عمل انتقال الکترون در غشاء، گرفتن مواد مغذی، سنتز پروتئین و اسید نوکلئیک، فعالیت آنزیمی، واکنش با پروتئین‌های غشایی که باعث تغییر شکل و ساختمان غشایی و کاربرد آن می‌شوند و همچنین جابه جا کردن آلکیل‌ها در حلقه‌های فنلی است (Luque, 2005 Herrera &). فنلیک‌ها شامل گروه بزرگی از اجزای فعال بیولوژیکی (بالای ۸۰۰۰ ترکیب) از مولکول‌های فنل ساده تا ساختارهای پلی مریک با وزن مولکولی بالای ۳۰۰۰۰ دالتون می‌باشند. در طبقه بندی جدید، دو گروه اساسی فنولیک‌ها شامل فنل‌های ساده و پلی فنل‌هاست. گروه فنل‌های ساده، اسیدهای فنولیک یا فنل‌های با گروه کربوکسی خوانده می‌شوند. پلی فنل‌ها حداقل محتوی دو حلقه فنل هستند. فلاونوئیدها متعلق به این گروه هستند و بیش از ۴۰۰۰ فلاونوئید در گونه‌های متفاوت گیاهی شناخته شده است. ترکیبات فنولی خواص آنتی اکسیدانی دارند و سبب بازدارندگی اکسیداسیون LDL می‌شوند. فنولیک‌ها یکی از گرو‌ه‌های مهم غیر ضروری در رژیم غذایی می‌باشند که مانع بروز سرطان و تصلب شرائین می‌گردند. فعالیت زیستی فنولیک‌ها ممکن است وابسته به توانایی فلزات شلاتی، ممانعت لیپوکسیژناز و از بین بردن رادیکال‌های آزاد باشد (Marinova et al., 2005). فلاونوئیدها ترکیبات ضد درد و ضد التهاب به شمار می‌روند که تاثیر مستقیم آن‌ها بر سنتز پروستاگلاندین‌ها به طور قطع مشخص شده است. فلاونوئیدها یکی از مهار کننده‌های آنزیم سنتز کننده نیتریک اکساید به شمار می‌آیند و مانع از تولید نیتریک اکساید می‌شوند. از آنجایی که نیتریک اکسیاد می‌تواند واسطه ایجاد درد باشد، بنابراین کاهش آن منجر به فعالیت ضد دردی می‌شود (Williams & Iatropoulos، ۲۰۰۱).
۲-۲- بررسی پیشینه تحقیق
۲-۲-۱- استفاده از عصاره هسته سنجد در سس مایونز
به طور کلی در بررسی‌های کتابخانه‌ای و استفاده از موتورهای جستجوگر فارسی و لاتین، در خصوص استفاده از عصاره هسته سنجد در فرمولاسیون سس مایونز چه به‌صورت تجاری و چه به‌صورت مطالعه علمی مشاهده نگردید.
۲-۲-۲- استفاده از نگهدارنده‌های طبیعی در سس مایونز
Lock و Board (1995) تاثیر مواد اسیدی کننده و روغن‌ها را بر استریلیزاسیون خود به خودی سس مایونز خانگی که به طور دستی به سالمونلا اینتریتیدیس آلوده شده بود بررسی کردند. آن‌ها مشاهده کردند که نوع روغن یا سرکه استفاده شده در تهیه سس مایونز خانگی بر نرخ استریلیزاسیون خود به خودی تاثیر می‌گذارد. در مجموع تاثیر هفت نوع سرکه و هشت نوع روغن تجاری از نظر تاثیر بر Salmonella enteritidis، با یک فرمولاسیون حاوی استیک اسید و روغن آفتابگردان مقایسه شدند. در مورد سرکه، این حقیقت مشاهده شد که pH مایونز تنها عامل تعیین کننده میزان مرگ و میر سالمونلا نیست. در دمای نگهداری ۲۰ درجه سانتی گراد، یک رابطه کلی بین میزان مرگ و میر و محتوای استیک اسید سس مایونز وجود داشت. نرخ مرگ و میر سالمونلا با تغییر نوع روغن، متفاوت بود؛ بدین ترتیب که روغن زیتون به همراه سیر یا ریحان، بیشترین سرعت مرگ و میر را به همراه داشت. پس از آن، روغن سویا، روغن هسته انگور، روغن کلزا، روغن بادام زمینی، روغن آفتابگردان، روغن فندق و مخلوطی از روغن زیتون به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشتند.
Leuschner و Zamparini (2002)، تاثیر ادویه جاتی نظیر زنجبیل، خردل، میخک و سیر را بر رشد و بقای Escherichia coli 0157 و Salmonella enterica serovar Enteritidis در سیستم‌های براث و سس مایونز مورد بررسی قرار دادند. آزمایشات در مدل براث همراه با ۲۵/۰-۱% سیر و میخک فعالیت‌های جلوگیری از رشد باکتری (باکتریواستاتیکی) و نابود کننده باکتری (باکتریوسیدال) نشان داد. میخک و به دنبال آن سیر، موثر ترین عوامل ضد میکروبی بودند. خردل و زنجبیل در مقایسه با دو ادویه قبلی، تاثیر ضد میکروبی کمی داشتند. E. coli 0157 نسبت به S. enterica serovar Enteritidis در مقابل تمام ادویه جات مورد آزمون قرار گرفته، حساس تر بود. از نقطه نظر آزمون چشایی، سیر یک افزودنی مناسب برای سس مایونز انتخاب شد. تاثیر سیر در سس مایونزی که به طور دستی به CFU/g 105 S. enterica serovar Enteritidis آلوده شده بود، مورد آزمایش قرار گرفت. استفاده از سیر در فرمولاسیون به میزان ۱%، سلول‌های زنده S. enterica serovar Enteritidis را با ضریبی از ده کاهش داد.
Bornemeier و همکاران (۱۹۹۷)، تاثیر سیتریک اسید و استیک اسید را بر رشد Staphylococcus و Listeria در سالادهایی که پایه‌ی آن‌ها سس مایونز بود، مورد بررسی قرار دادند. pH نمونه شاهد ۴۵/۵ بود که در نمونه‌های آزمون به کمک ۵% و ۱۰% اسید سیتریک روی به ترتیب روی ۵ و ۶/۴ تنظیم شد. هر نمونه سالاد به طور دستی با CFU/g 108 S.aureus (FRI 100 SEA)یا CFU/g 107 ‌ ‌ L. monocytogenes (ATCC 49594) آلوده شد. نمونه‌های آلوده شده به لیستریا به مدت ۲۸ روز در دمای Cº ۴ و به مدت ۸ روز در دمای Cº ۱۰ نگهداری شدند. نمونه‌های آلوده شده به استافیلوکوکوس اورئوس به مدت ۸ روز در دمای Cº ۱۰ نگهداری شدند. نمونه‌ها در فواصل زمانی مشخصی از نظر رشد میکروبی مورد بررسی قرار گرفتند. مطابق با نتایج به ترتیب میزان تاثیر گذاری اسیدسیتریک بر از بین بردن میکروب‌ها بدین شرح است: ۱۰% اسید استیک> 5% اسید استیک> 10% اسید سیتریک> 5% اسید سیتریک.
Li و همکاران (۲۰۱۴) اثر ضد اکسیدانی عصاره ذرت بنفش^[۱] را در طول مدت نگهداری سس مایونز، با اندازه گیری شاخص‌هایی از قبیل عدد پراکسید، عدد p-anisidine، مقدار اکسیداسیون کل، عدد اسیدی و عدد یدی در فواصل زمانی مشخص در طول ده هفته مورد بررسی قرار دادند. اثر ضد اکسیدانی در سس مایونز محتوی عصاره ذرت بنفش نسبت به سس مایونز شاهد حاوی BHT و EDTA بیشتر بود. سس مایونز حاوی g/kg 4/0 عصاره ذرت بنفش در طول مدت نگهداری، بیشترین اثر ضد اکسیدانی را نشان داد. این مطالعه نشان داد که عصاره ذرت بنفش می‌تواند به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی جایگزین آنتی اکسیدان‌های شیمیایی در فراوده‌های غذایی پر چرب مورد استفاده قرار گیرد. و رنگ بنفش آن به مصرف کنندگان این نوید را خواهد داد که محصول مصرفی آن‌ها حاوی آنتی اکسیدان طبیعی است.
Kishk و همکاران (۲۰۱۳) بر روی تاثیر غلظت ۰ تا ۲۵/۱% پودر زنجبیل بر ویژگی های رئولوژیکی، پایداری اکسیداتیو و خصوصیات چشایی سس مایونز در طول ۲۰ هفته تحقیق کردند. با افزایش دوره نگهداری، مقدار pH به طور قابل توجهی (۰۵/۰>P) کاهش یافت. کاهش pH در نمونه‌های حاوی ۱ و ۲۵/۱% پودر زنجبیل به طور معنی داری (۰۵/۰>P) نسبت به نمونه شاهد کمتر بود. بعلاوه، نمونه‌های تیمار شده نسبت به نمونه شاهد عدد اسیدی کمتری داشتند. شاخص جریان و ویسکوزیته ظاهری تحت تاثیر غلظت‌های پودر زنجبیل افزوده شده قرار نگرفت. نمونه‌های تیمار شده نسبت به نمونه شاهد، در طول مدت نگهداری خصوصیات حسی بهتری نشان دادند.
Hwang و Marmer (2007) رشد Listeria monocytogenes را در سالاد تخم مرغ و سالاد ماکارونی تهیه شده با سس مایونز با pH های مختلف (۸/۳، ۲/۴، ۶/۴ و ۵) و نگهداری شده در دمای یخچال و دمای آسیب رسانی، بررسی کردند. در هر یک از تیمارها صرف نظر از میزان pH آن، لیستریا مونوسیتوژنز قادر به رشد بود. نتایج مدلسازی رشد لیستریا مونوسیتوژنز در نمونه‌ها نشان داد که در درجه اول دمای نگهداری و در درجه دوم میزان pH محیط بر رشد میکروب موثر است.
برزگر و همکاران (۱۳۸۵) امکان استفاده از کیتوزان به عنوان یک نگهدارنده طبیعی را در سس مایونز بررسی کردند. آن‌ها کیتوزان را به روش شیمیایی از پوسته میگو استخراج کرده و سپس قدرت ضد میکروبی آن را بر روی دو باکتری Lactobacillus plantarum و Salmonella enteritidis بررسی کردند. آزمایشات در دو pH برابر ۵ و ۶ صورت گرفت و با به کار بردن غلظت‌های مختلفی از کیتوزان میزان حداقل غلظت مورد نیاز به عنوان بازدارنده (MIC) و حداقل غلظت مورد نیاز به عنوان باکتری کش (MBC) برای هر دو باکتری به طور جداگانه تعیین شد. این مقدار برای هر دو باکتری کمتر از ۱ میلی گرم در میلی لیتر بدست آمد. هم چنین قدر ضد میکروبی کیتوزان در pH برابر ۵ نسبت به ۶ بیشتر بود. در مرحله بعد تاثیر غلظت‌های ۱/۰، ۲/۰ و ۳/۰ درصد کیتوزان بر باکتری‌های مذکور در سس مایونز تحت شرایط نگهداری در دو دمای Cº ۵ و Cº ۲۵ بررسی شد. افزدودن مقادیر ذکر شده کیتوزان به سس مایونز باعث کاهش معنی داری در باکتری‌های سالمونلا و لاکتوباسیلوس اضافه شده به سس مایونز در طول نگهداری به مدت ۸ روز در آن دو دما شد. هم چنین قدرت ضد میکروبی کیتوزان در دمای Cº ۵ نسبت به دمای Cº ۲۰ بیشتر بود. بررسی خواص حسی نشان داد که افزودن کیتوزان تا میزان ۳/۰ درصد باعث ایجاد خواص حسی نامطلوب در سس مایونز نمی‌شود. در نهایت از این تحقیق چنین نتیجه گیری شد که می‌توان کیتوزان را به میزان ۲/۰% به عنوان یک ماده نگهدارنده طبیعی در سس مایونز مورد استفاده قرار داد.
میلانی و همکاران (۱۳۸۸) تاثیر غلظت‌های ۰، ۱/۰، ۲/۰، ۳/۰، ۴/۰ و ۵/۰% پودر خردل را بر گرانروی، پایداری تعلیق، تندی و ویژگی‌های حسی سس مایونز بررسی کردند. نتایج آزمون‌های فیزیکو شیمیایی نشان داد که افزایش غلظت خردل باعث افزایش گرانروی، بهبود پایداری تعلیق و کاهش تندی سس مایونز می‌شود اما نتایج ارزیابی حسی حکایت از ایجاد تغییرات نامطلوب در رنگ و طعم سس مایونز در هنگام استفاده از پودر خردل در مقادیر بالاتر از ۳/۰% داشت (۰۵/۰>P). بر اساس نتایج آنالیز حسی، نمونه حاوی ۳/۰% پودر خردل بهترین نمونه شناخته شد. نتایج این بررسی بر روی pH و جمعیت میکروبی زنده که در مقاله دیگری منتشر شد، در مقایسه با نمونه حاوی نگهدارنده‌های شیمیایی سوبات پتاسیم و بنزوات سدیم و نمونه فاقد نگهدارنده شیمیایی، بیانگر این امر بود که نمونه حاوی ۵/۰% پودر خردل بیشترین کاهش میکروبی را به همراه داشت.
ضابطیان حسینی و همکاران (۱۳۸۹) تاثیر ضد میکروبی غلظت‌های ۰، ۱/۰، ۲/۰ و ۴/۰% عصاره آویشن باغی را بر سالمونلا اینتریتیدیس PT4 موجود در سس مایونز مورد بررسی قرار دادند. آزمایشات به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد و مدل‌های بدست آمده با بهره گرفتن از روش RSM نمایش داده شد. نتایج نشان داد که اثر ضد میکروبی عصاره آویشن در سس مایونز در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد نسبت به دمای ۴ درجه سانتی گراد بیشتر بود. این اثر با افزایش درصد عصاره‌ها در نمونه‌ها افزایش یافت. آزمون حسی نشان داد که در محدوده غلظت مورد نظر عصاره آویشن اثر نامطلوبی بر پارامترهای حسی سس مایونز نداشت.
غلامی قوام آباد و همکاران (۱۳۹۲) تاثیر عصاره رزماری را بر pH، اندیس اسیدی و جمعیت میکروبی زنده سس مایونز مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش، نمونه‌های سس مایونز با نسبت‌های مختلف عصاره رزماری (در مقادیر ۱%، ۳% و ۵%) و همچنین نمونه فاقد عصاره مذکور تولید شد. نمونه‌ها در فواصل زمانی صفر، پنج، ۱۰، ۱۵،۳۰، ۴۵ و ۶۰ روز پس از تولید آزمون شدند. نتایج آزمون میکروبی نشان داد که میزان ۵% عصاره اثر ضد میکروبی قابل ملاحظه‌ای بر رشد جمعیت میکروبی مورد بررسی داشت (۰۵/۰p<). نمونه مایونز حاوی ۵% عصاره با ۴۰% کاهش رشد میکروبی و ۴۰% کاهش اندیس اسیدی به عنوان مناسب ترین نمونه شناخته شد. طبق نتایج حاصله، استفاده از عصاره رزماری باعث کاهش بار میکروبی و کاهش اندیس اسیدی سس مایونز شده و منجر به افزایش عمر ماندگاری سس مایونز می‌گردد.
۲-۲-۳- جایگزینی سایر ترکیبات سس مایونز
۲-۲-۳-۱- استفاده از قوام دهنده‌ها
مایونز معمولاً دارای ۷۰ تا ۸۰ درصد روغن می‌باشد و در صورت استفاده از مقادیر کمتر روغن جهت ایجاد بافت مناسب نیاز به استفاده از قوام دهنده‌ها در سس مایونز به وجود می‌آید. صمغ‌ها جزئی از فرمول تولید اکثر سس‌ها هستند که با افزایش غلظت فاز پیوسته موجب کاهش چسبندگی و متراکم شدن قطرات چربی و کاهش احتمال برخورد و اتصال این قطرات به یکدیگر از طریق کاهش آزادی حرکت قطرات پراکنده امولسیون گردیده و در نتیجه موجب ثبات امولسیون می‌گردند (۲). تعداد زیادی از قوام دهنده‌های طبیعی و یا سنتزی می‌توانند در امولسیون‌ها مورد استفاده قرار گیرند. مهم ترین این پلی ساکاریدها شامل زانتان، نشاسته اصلاح شده، کاراجینان، لوکاست بین، صمغ عربی و … می‌باشد. میزان استفاده از صمغ‌ها به بافت دلخواه محصول و استانداردها بستگی دارد (۱۲). از مخلوط هیدروکلوئیدها معمولا با هدف بهبود خواص رئولوژیکی و ایجاد بافت و ویژگی‌های بافتی جدید در محصولات غذایی و همچنین کاهش هزینه استفاده می‌شود (۴).
نیک نیا (۱۳۸۸) به بررسی تاثیر کاربرد توام هیدروکلوئیدهای بومی ایران (صمغ دانه ریحان و مرو) بر خصوصیات فیزیکی و حسی سس مایونز و مقایسه آن با سس مایونز پایدار شده با صمغ گوار و بهینه سازی فرمولاسیون با بهره گرفتن از طرح مخلوط^[۲] پرداخت. در نهایت داده‌ها و نتایج بهینه یابی نشان داد که غلظت ۵/۰% ترکیب سه صمغ گوار- ریحان- مرو با نسبت برابر ۳۳/۳۳% مطلوب ترین فرمول بود.
منصوری پور و همکاران (۱۳۸۸) تاثیر کاربرد توام صمغ کتیرای پولکی و کیتوزان بر ویژگی‌های رئولوژیکی را در سس مایونز مورد بررسی قرار دادند. با مقایسه نتایج در تیمارهای مختلف، نمونه‌ای که دارای ۱۶/۰% کتیرای پولکی و ۰۴/۰% کیتوزان بود نسبت به سایر نمونه‌ها به شاهد نزدیک تر بوده و نیز بین این دو هیدروکلوئید واکنش سینرژیستی مشاهده گردید.
۲-۲-۳-۲- جایگزینی چربی
تفکر تولید محصولات کم کالری به دهه هفتاد در آمریکا بر می‌گردد زیرا در آن زمان بروز عوارض ناشی از مصرف رژیم‌های پر کالری و چرب در میان بخش مهمی از جمعیت این کشور به طور نگران کننده‌ای رو به گسترش بود و همین وضع سبب شد تا محققین صنایع غذایی تلاش وسیعی را برای جایگزین کردن بخشی از روغن این محصولات با موادی مناسب که با کاهش کالری همراه باشد ولی تاثیری در خصوصیات ارگانولپتیکی ایجاد نکند آغاز نمایند (کاوئی و همکاران، ۱۳۸۳). تا کنون انواع مختلفی از مایونز رژیمی با درصدهای مختلفی از روغن تولید شده است. در فرانسه بازار فروش مایونز در سال ۲۰۱۰ به ۶/۲۴۰ میلیون دلار رسید که بیشتر این مقدار حاصل از فروش انواع مایونز کم چرب بوده است به طوری که مصرف سس مایونز کم چرب از سا ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ میلادی در این کشور نسبت به نوع پر چرب به میزان ۱/۷% رشد بیشتری داشته است. از نام‌های تجاری معروف در تولید سس‌های رژیمی می‌توان به کمپانی‌های هلمن و کرفت اشاره کرد. انواع سس تولید شده توسط کارخانه هلمن با برچسب‌های تغذیه‌ای مایونز واقعی^[۳] (معمولی) با ۱۰ گرم چربی در هر ۱۳ گرم مایونز، نوع با چربی کاهش یافته^[۴] با ۵ گرم چربی در ۱۵ گرم سس، نوع سبک^[۵] با ۵/۳ گرم چربی در هر ۱۵ گرم سس و نوع کم چرب^[۶] با یک گرم چربی در هر ۱۵ گرم سس می‌باشند (رحمتی و مظاهری، ۱۳۹۰) .
با توجه به اثرات ضد سلامتی روغن و آثار قابل توجه غلظت‌های پایین هیدروکلوئیدها مثل نشاسته‌ها و صمغ‌ها بر خواص سیستم‌های غذایی و در بسیاری از موارد صرفه اقتصادی آن‌ها می‌توان از آن‌ها در اصلاح خواص و فرموله کردن مواد غذایی جدید استفاده کرد. این مواد تنها به دلیل بهبود خواص رئولوژیکی و بافتی محصولات استفاده نمی‌شوند؛ بلکه به عنوان جایگزین چربی، کاربرد در تولید مواد غذایی کم کالری و همچنین به دلیل خواص تغذیه‌ای شان (به عنوان تولید کننده انرژی کمتر در مقایسه با چربی‌ها) مورد استفاده اند (فرحناکی و همکاران، ۱۳۸۸). تاکنون انواع مختلفی از سس مایونز رژیمی تولید شده است که در ادامه به بعضی از این موارد اشاره شده است.
Liu و همکاران (۲۰۰۷) امکان استفاده از پکتین را در کاهش روغن در سس مایونز مورد بررسی قرار دادند و بیان نمودند که با بهره گرفتن از پکتین می‌توان سطح روغن را در سس مایونز از ۸۰ درصد به ۴۰ درصد کاهش داد و محصولی با بافت و پذیرش حسی بدون تفاوت معنی دار با نمونه شاهد پرچرب تولید کرد ولی اندازه ذرات این محصول ۸ برابر بزرگتر از اندازه‌ نمونه شاهد بود. همچنین آن‌ها ترکیبی از وی پروتئین ایزوله و پکتین را جهت کاهش مقدار چربی تا ۵۰ درصد از مقدار اولیه استفاده نمودند. در نتیجه مشخص شد که در این محصول با کاهش روغن از ۸۰ درصد به ۴۰ درصد و استفاده از ترکیب وی پروتئین/پکتین محصولی قابل قبول از نظر پایداری و بافت ایجاد شده در حالی که این محصول امتیاز خوبی را از نظر حسی به خود اختصاص نداد.
دهقان و همکاران (۱۳۸۷) از نشاسته طبیعی و نشاسته پری ژلاتینه گندم به عنوان جایگزین چربی در سس مایونز استفاده کردند و بیان نمودند که ویسکوزیته سس مایونز حاوی نشاسته پری ژلاتینه گندم دو برابر مایونز حاوی نشاسته طبیعی گندم است.
Worrasinchai و همکاران (۲۰۰۶) از بتا گلوکان جهت تهیه سس مایونز کم چرب استفاده نمودند و به این نتیجه رسیدند که مایونز کم چرب تولیدی دارای پایداری بیشتر نسبت به مایونز پرچرب است و جایگزینی روغن حداکثر تا مقدار ۵۰ درصد از مقدار روغن اولیه (کاهش روغن از ۸۲ درصد به ۴۱ درصد) صدمه‌ای را به ویژگی‌های حسی سس مایونز وارد نکرده است.
Mun و همکاران (۲۰۰۹) اثرنشاسته اصلاح شده با آنزیم ۴αGTASE به همراه صمغ زانتان را در کاهش روغن سس مایونز مورد بررسی قرار دادند و نتیجه گرفتند که محصول با ۵/۳۷ درصد روغن و ۶/۵ درصد نشاسته و ۱/۰ درصد زانتان بیشترین شباهت را در ظاهر و ویژگی‌های رئولوژیکی با نمونه پر چرب دارد.
Su و همکاران (۲۰۱۰) از فیبر مرکبات به صورت تنها و ترکیبی با گوار برای کاهش روغن از ۷۳ درصد به ۵/۳۶ درصد استفاده کردند و نتایج حاکی از عدم تفاوت معنی دار در تنش تسلیم، گرانروی و شاخص رفتار جریان نمونه شاهد (بدون صمغ) و نمونه حاوی یک درصد فیبر مرکبات ۵/۰ درصد گوار و همچنین نمونه حاوی ۱۵/۰ درصد زانتان – ۱/۰ درصد گوار بود.
۲-۲-۳-۳- جایگزین‌های تخم مرغ
تخم مرغ دارای نقش های اصلی امولسیون کنندگی، تثبیت سازی، طعم دهندگی و رنگ زایی در مایونز می‌باشد. تخم مرغ از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و تقریبا حاوی ۷۵% آب، ۵/۱۲% پروتئین، ۱۲% چربی و مقدار ناچیزی کربوهیدرات است (مقصودی، ۱۳۸۴). هر دوی زرده و سفیده تخم مرغ دارای ترکیباتی هستند که دارای خاصیت امولسیفایری می‌باشند. ترکیبات مختلفی در زرده تخم مرغ به عنوان امولسیفایر شناخته شده اند که از انواع آن‌ها می‌توان به LDL، HDL، فسویتین و … اشاره کرد که مهم‌ترین ترکیب امولسیون کنندگی موجود در زرده LDL گزارش شده است (Mine, 1999). لیپوپروتئین‌های زرده تخم مرغ و فسفولیپیدها قسمت عمده ترکیبات سازنده لایه محافظ به دور ذرات امولسیون هستند که لایه‌ای با ضخامت ۱۴۰ آنگستروم تشکیل می‌دهند (Ghoush et al., 2008)، بنابراین نقش خود را در سس مایونز به عنوان امولسیون کننده انجام داده، از به هم پیوستن ذرات روغن جلوگیری می‌کنند. علاوه بر نقش‌های تخم مرغ در سس مایونز می‌توان به معایت آن از جمله کلسترول بالای آن اشاره کرد. کلسترول تنها در مواد حیوانی یافت می‌شود. تخم مرغ در میان غذاهای انسانی بیشترین میزان کلسترول را داراست. از این جهت تحقیقات زیادی در مورد امکان جایگزینی و حذف تخم مرغ در مواد غذایی حاوی آن مانند سس مایونز صورت گرفته است.
آلوکو و همکاران در سال ۲۰۰۴ به بررسی استفاده از پروتئین کانولای هیدرولیز شده در دو درجه هیدرولیز ۷ درصد و ۱۴ درصد در سس مایونز به عنوان امولسیون کننده پرداختند. نتیجه این تحقیق نشان داد که پروتئین هیدرولیز نشده توانست تنها جایگزین ۱۵ درصد از مقدار زرده شود و بیشتر از این مقدار منجر به شکسته شدن امولسیون شد. وقتی از درجه هیدرولیز ۷ درصد استفاده شد این مقدار جایگزینی زرده به ۲۰ درصد رسید و با بهره گرفتن از درجه هیدرولیز ۱۴ درصد پروتئین، ۵۰ درصد از مقدار زرده حذف شد.
Ghoush و همکاران (۲۰۰۸) به بررسی استفاده از پروتئین گندم و صمغ یوتا کاراجینان در سس مایونز پرداختند و مشاهده کردند که بیشترین ویسکوزیته مربوط به نمونه شاهد با زرده تخم مرغ و بیشترین پایداری مربوط به نمونه با نسبت ۲۵:۷۵ زرده به محلول پروتئین گندم (۴%)/یوتا کاراجینان (۱/۰%) بوده است.

۲-۳-۲-توجیه هزینه
به منظور توجیه هزینه یک پروژه CBM ، درسلسله مراتب کنترل امور مالی یک نفر خاص باید توجیه شود تا سیستم CBM را به عنوان هزینه تلقی نکند وهمچنین نباید به عنوان یک مورد هزینه ای در بودجه سالانه اداره تعمیرات گنجانده شود. بدیهی است که ، این امر پروژه را در رقابت با دیگر پروژه های سرمایه گذاری درحالی قرارمی دهد که منابع محدود است . بنابراین باید برای خرید هر تجهیز CBM توجیه خوبی ارائه شود که بازگشت سرمایه را دریک دوره کوتاه نشان دهد.باید داده های مربوط به عملکرد CBM ارزیابی مالی شود ، که تأثیر آن می تواندبه مفهوم تحریک مدیریت همه اداره های مجموعه برای تخمین هزینه عوامل مختلف حوزه مسئولیتشان باشد[۱۱].

۲-۳-۳- هزینه استراتژی جاری تعمیراتی
هزینه اداره تعمیرات باید به طور کلی ، شفاف ومستند ، شامل دستمزدها ، قطعات یدکی ، بالاسریها وغیره حساب شده باشد ،‌با این وجود ، معمولاٌ شکستن این هزینه ها به موارد جداگانه کارخانه مشکل می باشد وحتی تخمین دقیق این هزینه کل به اجزا منفرد تعمیراتی غیرممکن است[۶] .
اگر CBM جایگزین PM شود احتمالا صرفه جویی قابل توجهی برای قطعات یدکی ونیروی انسانی مورد نیاز کارخانه حاصل می شود که به دلیل تعویض تعمیرات می باشد . این معمول تر از چیزی است که انتظارمی رود. زیرا همیشه تصورمی شود تعمیرات پیشگیرانه منظم کمتر هزینه دارد تا خرابی در سرویس[۶] .
جمع بندی
درکل ، می توان گفت که توجیه اقتصادی برای نصب هر تجهیزی از CBM باید برپایه طرح تجاری شرکت باشد ، اگر هزینه سرمایه گذاری با امتیازات اقتصادی اندازه گیری شده جبران شوند؛ وجود ابهام در اندازه گیری عوامل در دسترس ، فقدان امتیازات محسوس شرکت ، ‌ومحیط اقتصادی که مهندسین نت عمل می کنند، همه برای برنامه ریزی ساختار چنین طرحی مشکل ایجاد می کنند. تا به مهندسین امکاناتی برای جمع آوری وآنالیز اطلاعات عملیاتی به طور دقیق وپیوسته داده نشود؛ تا اداره های تولید ومهندسی زیر نظر یک سیستم دقیق ارزش – هزینه ای استاندارد قرارنگیرد؛ وتا وضعیت عملکرد مهندسی نت به یک مرکز محاسبه سود داده نشود، هرگز توجیه اقتصادی دانش دقیقی آنچنان که باید نمی شود.
۲-۴- طراحی یک برنامه نت پیش بینانه
یک برنامه نت پیش بینانه مؤثر، هم باید شامل انجام کارهای براساس زمان باشد وهم انجام وظایفی بر اساس شرایط تجهیز. این وظایف توسط تجهیزات خاص وسیستمهای متشکل کارخانه تعیین می شوند.
حداقل ارزیابی هایی که هرکارخانه باید انجام دهد عبارتند از :

• • اطلاعات خرابی

• • بهبود قابلیت اطمینان تجهیز

• • بهبود فرآیندها

• • خرابیهایی که قابل پیشگیری هستند

• • نت برای پیشگیری از خرابیها

• • نیروی انسانی

• • تیم کاری

۲-۴-۱-امتیازات نت پیش بینانه
نت پیش بینانه جانشین روش های مدیریت نت قدیمی تر نمی باشد ، بلکه افزودنی ارزشمندی برای برنامه نت جامع کلی کارخانه می باشد . درحالی که برنامه های مدیریت نت قدیمی روی تعمیر ماشینهای دوار به صورت روتین وپاسخ سریع به خرابیهای ناخواسته تکیه دارند ، یک برنامه نت پیش بینانه کارهای نت خاصی که واقعاٌ برای تجهیزات کارخانه لازم هستند را برنامه ریزی می کند.نت پیش بینانه نمی تواند ادامه نیاز به برنامه های نت قدیمی (نظیر کار تا خرابی وپیشگیرانه ) را حذف کند . با این حال ، می تواند تعداد خرابیهای ناخواسته را کاهش دهد وابزار زمان بندی مطمئن تری برای کارهای روتین نت پیشگیرانه تهیه کند[۱۱].
ورود نت پیش بینانه در برنامه مدیریت کلی کارخانه باعث بهینه سازی دسترسی ماشینها وکاهش هزینه زیاد تعمیرات و توقف های برنامه ریزی نشده می شود. در واقع نت پیش بینانه یک برنامه پیشگیرانه است که محرک آن شرایط می باشد[۱۶] .
عموماٌ نت پیش بینانه به یکی از دلایل زیر اجرامی شود :

• • به عنوان ابزار مدیریت تعمیرات

به طور سنتی ، نت پیش بینانه تنها به عنوان ابزار مدیریت تعمیرات استفاده می شد. دربیشتر حالتها ، این استفاده به جلوگیری از توقفهای برنامه ریزی نشده ویا خرابیهای سنگین محدود می شد. اگر چه این هدف مهم است ، اما نت پیش بینانه می تواند اساساٌ امتیازات بیشتری باتوسعه حوزه یا مأموریت برنامه فراهم کند. به عنوان ابزار مدیریت تعمیرات ، نت پیش بینانه می تواند و باید به عنوان ابزار بهینه سازی تعمیرات استفاده شود. توجه برنامه باید روی حذف توقفهای غیر ضروری ، هم برنامه ریزی شده وهم برنامه ریزی نشده ، حذف فعالیتهای نت اصلاحی وپیشگیرانه غیرضروری؛ افزایش عمر مفید سیستمهای بحرانی؛ وکاهش هزینه کارکد این سیستمها باشد[۱۶].

• • به عنوان ابزار بهینه سازی کارخانه

تکنولوژی های نت پیش بینانه وقتی به عنوان ابزار بهینه سازی کارخانه مورد استفاده قرارگیرند می توانند حتی منافع بیشتری نیز فراهم کنند. برای مثال ،‌این تکنولوژیها می توانند برای ایجاد کاربردی ترین وبهترین فرآیندها برای سیستمهای تولیدی حساس دریک کارخانه مورد استفاده قرارگیرند . تکنولوژی های پیش بینانه را می توان به عنوان نقشه شرایط واقعی کارکرد این سیستم های حساس وبرای تهیه اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد فرآیندهای معتبری استفاده کرد که تقاضا برای نرخهای تولید بالاتر بدون افزایش متقابل در هزینه تعمیرات وکاهش عمر مفید تجهیزات ایجاد کند[۱۶].

• • به عنوان ابزار بهبود قابلیت اطمینان

به عنوان ابزار بهبود قابلیت اطمینان ،‌نت پیش بینانه را نمی توان نادیده گرفت . توانایی اندازه گیری حتی کوچکترین انحراف از پارامترهای کارکرد عادی به نیروهای خاص کارخانه اجازه می دهد ( مثلاٌ مهندسین قابلیت اطمینان ، طراحان تعمیرات ) تا طراحی وبرنامه ریزی برای تنظیمات کوچک داشته باشند تا از روبه رو زوال رفتن ماشین یا سیستم جلوگیری کنند ، بنابراین نیاز به بازسازی های بزرگ و توقفهای مربوطه حذف می شود[۱۶].
۲-۵-تکنیکهای نت پیش بینانه
انواع مختلفی از تکنیکها می تواند ، وباید، به عنوان قسمتی ازبرنامه نت پیش بینانه جامع مورد استفاده قرارگیرد . از آنجا که سیستمها یا ماشینهای مکانیکی در اغلب تجهیزات کارخانه ها به کارمی روند، عموماٌ مانیتورینگ ارتعاش قسمت کلیدی بیشتر برنامه های نت پیش بینانه است ؛ اما مانیتورینگ ارتعاش نمی تواند همه اطلاعات لازم برای یک برنامه نت پیش بینانه موفق را فراهم کند. لذا،یک برنامه نت پیش بینانه جامع باید شامل تکنیکهای مختلف عیب یابی ومراقبت وضعیت باشد . این تکنیکهاشامل مانیتورینگ ارتعاش،ترموگرافی،ترایبولوژی،پارامترهای پروسسی ، بازرسی بصری،آلتراسوانیک ، ‌ودیگر تکنیکها می شوند[۱۱].
۲-۵-۱-مانیتورینگ ارتعاش
از آنجا که اغلب کارخانه ها سیستمهای الکترومکانیکی را در برمی گیرند، مانیتورینگ ارتعاش اولین ابزار نت پیش بینانه است . در ۱۰ سال گذشته ، بیشتر این برنامه ها براساس استفاده از میکروپروسسرها انطباق یافته اند ، داده بردارهای تک کاناله ونرم افزارهای تحت ویندوز برای استخراج ، مدیریت ، رسم نمودار رشد ، وارزیابی انرژی ارتعاشی توسط سیستمهای الکترومکانیکی بوجود آمده اند. اگر چه این روش یک روش نت پیش بینانه با ارزشی است ، محدودیتهای این سیستمها امکان دارد امتیازات بالقوه آنهارا محدود کند[۱۱].
۲-۵-۲-انواع سیستمهای ترموگرافی
سه نوع ابزار عموماٌ به عنوان قسمتی از برنامه نت پیش بینانه مؤثر استفاده می شود: ترمومترهای مادون قرمز، اسکنرهای خطی ، وسیستمهای تصویربرداری مادون قرمز[۸].
ترمومترهای مادون قرمز
ترمومترهای مادون قرمز یارادیومترهای نقطه ای برای تهیه دمای سطح واقعی یک نقطه نسبتاٌ کوچک روی ماشین یا سطح طراحی شده اند[۸].
اسکنرهای خطی
این نوع ابزار مادون قرمز اسکن یک بعدی یا تشعشع مقایسه ای خطی تهیه می کند. اگر چه این نوع ابزار، سطحی بزرگتر برای مشاهده فراهم می کند( یعنی سطح ماشین) کاربردش در نت پیش بینانه محدود است[۸] .
تصویربرداری مادون قرمز
برخلاف تکینکهای دیگر ، تصویر برداری مادون قرمز یا حرارتی ابزاری برای اسکن نشر مادون قرمز کامل ماشین ، پروسس یا تجهیزات دریک زمان خیلی کوتاه فراهم می کند. اغلب سیستمهای تصویربرداری شبیه دوربین ویدئویی هستند. کاربر می تواند انتشار حرارتی سطح وسیعی را به سادگی با نگاه به مانیتور دوربین ببیند[۸].
ورودترموگرافی به برنامه نت پیش بینانه شما را قادر می سازد تا راندمان حرارتی سیستمهای پروسسی حساس را که به انتقال یا حفظ حرارت ، تجهیزات الکتریکی ، ودیگر پارامترهایی که قابلیت اطمینان و راندمان سیستمهای کارخانه به آنها بستگی دارد را مانیتور کنید.