۷-۱ نقشه راه
در این پژوهش سعی بر آن خواهد بود تا ابتدا با بهره گرفتن از منابع کتابخانه ای، اینترنتی، پایگاه های دادۀ معتبر و استفاده از ژورنال ها، مجلات و پایان نامه های مختلف اطلاعات موجود در این حوزه گردآوری و بررسی گردد؛ سپس با بهره گرفتن از مصاحبات عمیق با متخصصین امر که برحسب میزان دسترسیاز سازمان های ذیربط من جمله ستاد توسعۀ نانو، کوریدورو شرکت های مرتبطانتخاب خواهند گردید،تلاش می شود تا زمینه ای جهت مطالعات بیشترو استخراج شاخص ها برای پرسشنامه ایجاد گردد. در مرحلۀ بعدی پرسشنامه ای بر پایۀ مصاحبات انجام شده و نیز ادبیات مرتبط تهیه خواهد شد. این پرسشنامه مشتمل بر سؤالاتی با گزینه های مشخص بوده و طیف لیکرت به عنوان مقیاس کمی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در پایان داده های بدست آمده با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۸-۱ شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق
فناوری نانو
نانوتکنولوژی که دربرگیرندۀ ایجاد و دستکاری مواد ارگانیک و غیرارگانیک تا سطح مولکولی و نانویی است، یک فناوری در حال ظهور و توانمند ساز می باشد که میزان زیادی توجه را در جوامع صنعتی و علمی به خود جلب نموده است؛ این واژه چتری برای طیف وسیعی از علوم و تکنولوژی های گوناگون می باشد(Oriakhi,2004).
تجاری سازی
برای تجاری سازی تعاریف مختلفی مطرح شده است؛ شاید ساده ترین تعریفی که بتوان برای آن ارائه داد این جمله باشد: حرکت از سمت تحقیقات به توسعۀ فناوری و تولید و فروش(Crawley,2007) و یا ماکسیم ساختن اثرات تجاری و منافع مالی عایده از تکنولوژی(Commercialization handbook,2005). همچنین در تعریفی دیگر آن را فرایند یا چرخۀ معرفی یک محصول یا شیوۀ تولید به بازار دانسته اند. آغاز حقیقی حیات یک محصول آخرین مرحله از توسعۀ یک محصول است و مرحله ای است که بیشترین پول صرف تبلیغات، ترفیع فروش و دیگر تلاش های بازاریابی خواهد شد. باید توجه داشت این مفهوم با فروش، بازاریابی یا توسعۀ کسب و کار اشتباه گرفته نشود؛ فرایند تجاری سازی دربرگیرندۀ سه جنبۀاساسی است:
قیف (غربال گری): به منظور دستیابی به بقای بلند مدت بسیار حیاتی است که ایده های زیادی را مد نظر داشته باشیم تا بتوانیم یک یا دو محصول یا کسب و کار را از میان آنها انتخاب نماییم.
این پروسه فرایندی چند مرحله ای است که هر مرحله دارای اهداف و معیارهای خود می باشد.
ذینفعان اصلی که مشتمل بر مشتریان نیز می باشند می بایست شامل گردند(Vijay,1997).
محصولات با فناوری بالا
محصولاتی هستند که خریداران آنها دارای نیازهای مشخص می باشند، به اطلاعات زیادی نیاز دارند و دارای زبان مشترک می باشند. محصولات با فناوری بالا به سه گروه تقسیم می شوند که عبارتند از : محصولات فنی، محصولات مورد علاقه و محصولات قابل نمایش (ابراهیمی، ۱۳۸۰).
مالکیت معنوی
مالکیت معنوی به حق و حقوقی ابلاغ می شود که یک اثر خلاقانه ، نوآوری و یک اعتبار کسب و کار را حفظ می­ کند؛ اینگونه مالکیت ها در حالت طبیعی دارای سند و یا نوشتۀ مکتوبی نمی باشند که متعلق بودن آن را به فرد خاصی اثبات کنند ( قاسم زاده، ۸۷ ).
حق اختراع
حق اختراع یکی از هشت مؤلفۀ استاندارد مالکیت معنوی است؛ حق اختراع حقی را به مخترع می دهد تا از محصول خود هر گونه استفاده تجاری نماید و بتواند از لحاظ مادی نیز نتیجه زحمات خود را گرفته و دیگران را از استفادۀ تجاری، فروش و یا تغییر آن در یک دورۀ زمانی محدود باز دارد . این مدت زمان ۲۰ سال است؛ یعنی به مدت بیست سال پس از ثبت اختراع توسط مخترع کس دیگری حق استفاده تجاری از آن محصول را ندارد (قاسم زاده، ۸۷ ). مالکیت های معنوی به ماشین آلات، دستگاه ها، مواد، فرایند ها و بهبود هر یک از این ها تعلق می­گیرند (Commercialization handbook,2005).
فصل دوم
ادبیات تحقیق
مقدمه
در ابتدای قرن بیست و یکم تولید محصولات جدید دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. از یک طرف زمان رساندن محصولات جدید به بازار پیوسته کاهش یافته و از سوی دیگر تنوع ایده‌ها و طرح‌ها بسیار زیاد شده است (طاهریان، ۱۳۹۱). از دیگر سو شاهدیم که اکنون فناوری انقلابی همچون نانو به موجی عظیم همچون فناوری الکترونیک و یا اختراع الکتریسیته بدل گردیده که در کوتاه زمانی تمام دنیا را درخواهد نوردید و شاهد این مسئله تأثیرات شگرف آن بر جنبه های گوناگون زندگی بشری از کوتاه زمان پیدایش آن است؛ به عبارت بهتر استفاده از فناوری نانو در کلیۀ علوم پزشکی، علوم مواد، صنایع دفاعی، الکترونیک، کامپیوترهای کوانتومی و غیره موجب گردیده که تحقیقات تجاری سازی در زمینۀ نانو به عنوان یک چالش اصلی علمی و صنعتی پیش روی جهانیان قرار گیرد (انصاری،۱۳۸۴). لذا در این فصل بر آنیم تا با نگاهی دقیق تر به مفاهیمی همچون تکنولوژی، صنایع هایتک، فناوری نانو، نانومواد، تجهیزات و تجاری سازی به تبیین بهتر جایگاه این حوزه از فناوری در ایران و جهان پرداخته و ریسک ها، عدم اطمینان ها و منافع حاصل از آن را با نگاهی دقیق تر مورد بررسی قرار دهیم تا در پایان بتوانیم به چالش های پیش روی این فناوری بپردازیم. مطالب این فصل در دو بخش کلی ارائه گردیده اند:
در ابتدا نگاهی دقیق تر بر دو واژۀ «تجارت» و «تجاری سازی» خواهیم داشت؛ سپس به بررسی مفهوم و اهمیت تکنولوژی پرداخته و به طبقه بندی آن می پردازیم. پس از آن به بحث در رابطه با فناوری های پیشرفته پرداخته و صادرات در این زمینه را مورد بررسی قرار می دهیم؛ پس از بررسی اهمیت، مراحل و فرایند تجاری سازی به چالش های پیش روی تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه و ایران پرداخته و مروری بر اقدامات مؤثر در این زمینه می نماییم؛ سپس وارد بخش اصلی ادبیات تحقیق شده و با بررسی مقالات، کتب و پایان نامه های گوناگون خارجی و داخلی درصدد برخواهیم آمد تا با شناسایی چالش های اثرگذار بر فرایند تجاری سازی به مدل تحقیق دست یابیم.
در بخش دوم این فصل وارد مبحث نانوفناوری شده و نگاهی بر تاریخچه و اهمیت آن خواهیم داشت؛ پس از آن مبحث نانوتکنولوژی در ایران را مطرح نموده، سازمان های مرتبط و کاربردهای آن در کشور را مورد بحث قرار می­دهیم؛ سپس مروری خواهیم داشت بر بحث نانومواد و تجهیزات و در پایان نیز پس از بررسی اقدامات انجام شده در جهت تجاری سازی این محصولات در کشور و میزان سرمایه گذاری صورت گرفته در این صنعت به نتیجه گیری در این زمینه می پردازیم.
فصل دو در یک نگاه
نمودار ۱-۲) نقشۀ راه فصل دوم
بخش اول
۱-۲ تجارت و تجاری سازی
تجارت را می توان مکانیسمی دانست که از طریق آن تکنولوژی جدید از طریق محصولاتی که نتیجۀ آن تکنولوژی هستند در دسترس عامه قرار می‌گیرد و یا به عبارت دیگر عبارت است از فرد یا گروهی از افراد که خدمت یا محصولی را با نرخ توافق شده به فروش می‌گذارند. این تعریف تعریفی جامع و وسیع است که جامعۀ شکارچی ۱۵,۰۰۰ سال پیش از دوران مسیحیت تا شرکت‌های چندملیتی نانوتکنولوژی را دربرمی گیرد (T.Burke, 2009) و اما در رابطه با مفهوم تجاری سازی می توان آن را بسیار نزدیک به مفهوم انتقال فناوری دانست؛ به عبارت دیگر فرایند تجاری سازی همان فرایند انتقال دانش و فناوری از مراکز تحقیقاتی به صنایع موجود یا کسب و کارهای جدید است (کلانتری، ۱۳۹۱) و از نظر فرایند نوآوری تجاری سازی یعنی اینکه فناوری و دانش نوین باید از مؤسسه های عرضه کنندۀ آن به سمت صنایع و شرکت های متقاضی جریان یابد (Ghazinoori,2005) و به عبارت دیگر تجاری کردن یا تجاری سازی فناوری یکی از روش هایی است که می توان به وسیلۀ آن علم را به اقتصاد گره زد (کلانتری، ۱۳۹۱).
امروزه متخصصین تکنولوژی از این حقیقت آگاهند که ویژگی عصر دانش کاربرد اختراعات و نوآوری ها در تکنولوژی و تولید است که تنها می تواند از طریق تجاری سازی جدیدترین دستاوردهای تکنولوژیِ حاصل از ایده های خلاقانه به دست آید (بهبودی و همکاران، ۲۰۱۱)؛ با این حال توسعۀ فناوری جدید موفقیت تجاری را تضمین نمی‌کند و لذا تجمیع مؤثر تحقیق، توسعه و بازاریابی برای موفقیت یک نوآوری مورد تأکید است (نیک پیام و نیک پیام، ۱۳۹۱). لذا همانطور که گفته شد ابداع و تجاری سازی به چیزهایی بسیار فراتر از پایۀ قوی علم و تکنولوژی نیازمند است. تجاری سازی عبارت است از تصمیم برای تجارت مبتنی بر قضاوت های معقول دررابطه با عایدات آتی از سرمایه گذاری در طراحی و توسعۀ محصول ، تولید ، بازاریابی و توزیع که در آن در دسترس بودن سرمایه ، اندازه و ماهیت بازارها و نیز حضور دارایی های مکمل همگی توانمندی شرکت ها را در تجاری سازی تکنولوژی های جدید تحت تأثیر قرار می دهند (US congress,1995). به منظور روشن شدن بحث چارچوب تجاری سازی در جدول زیر نشان داده شده است:
جدول ۱-۲) چارچوب تجاری سازی (P.McCoy, 2009)

مناطق عملیاتی

مفهوم
۱

امکان پذیری
۲

برنامه ریزی
۳

مرور برنامه ریزی
۴

تولید اولیه
۵

مرور تولید اولیه
۶

استانداردسازی
۷

انتقال به بازار
۸

ژان بودریار، ما در نقطه­ای قرار داریم که «مصرف بر تمام وجوه زندگی ما چنگ انداخته است». نقطه­ای که کلیۀ فعالیت­ها به همان شیوه ترکیبی، منطقاً با یکدیگر ارتباط پیدا می­ کنند. مسیر رضایت­مندی [نیز] از پیش ترسیم و ساعت به ساعت برنامه­ ریزی شده است و «محیط» [نیز] از هر لحاظ کامل است و کاملاً مناسب و مرتب بوده و جنبه فرهنگی پیدا کرده است (ژان بودریار^[۸۹]، ۱۳۸۹، ص۲۱).
اقتصاد جدید طالب دنیای اجتماعی است که در آن مردم به همان اندازه که براساس ظرفیتشان در تولید ارزیابی می­شوند، برحسب ظرفیتشان در مصرف نیز ارزیابی خواهند شد، و اقتصاد نوین، اخلاق زاهدانه تولید و انباشت را به نفع اخلاق لذت جویانه مصرف نفی می­ کند، مصرف اصلی­ترین عنصر دنیای اجتماعی مدیران است و وابسته به عوامل اقتصادی است (رحمت آبادی، ۱۳۸۵، ص ۱۰).
مصرف کالاهای فرهنگی، بعُدی از حیات است که عمدتاً بر استفاده از رسانه ­ها و وسایل فرهنگی متمرکز می­ شود. مصرف و مصرف­گرایی امروزه به حدی اهمیت یافته که به قول بنت^[۹۰] دیگر مردم کار نمی­کنند تا زنده بمانند بلکه کار می­ کنند تا بتوانند استطاعت خرید محصولات مصرفی را داشته باشند (کشوری چرمی، ۱۳۹۱).
ژان بودریار: رویکرد ژان بودریار به مصرف از تأثیر فرهنگ مصرفی بر افکار توده مردم سخن می­گوید. بودریار به نقش اصلی مصرف در جامعۀ کنونی که دگرگونی بنیادینی را حتی در زیست انسانی ایجاد کرده است، می ­پردازد. از نظر بودریار، مصرف در عین حال نیازی زیستی است که به شرایط زیستی انسان بستگی دارد. از نظر او انسان نیازهای خاصی دارد و این نیازها هرگز تمام شدنی نیست. و در جامعه امروزی برای اینکه کالایی در چشم مصرف ­کننده جذاب جلوه داده شود، ارزش نشانه­ای پیدا می­ کند (همان، ص ۳۳).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

وبلن: مصرف فرهنگی از نظر وبلن، نوعی تقلید اجتماعی است. از نظر او طبقۀ پایین اجتماع از طبقۀ بالا تبعیت و تقلید می­ کند. کولین کمپل دو تیپ افراد مورد نظر وبلن را شناسایی می­ کند. اصرار وبلن بر مفهوم تقلید، به دلیل نشان دادن رقابت و هم­چشمی در مصرف است، ۱) تیپی از افراد که خود را موفق می­دانند و موفقیت خود را در مقابل رقبا، از راه بدعت و نوع­آوری به دست آورده­اند، تا از راه تقلید؛ ۲) گروه ­های اجتماعی دیگری هستند که در تعارض با این مفهوم قرار دارند و تقلید را مناسب خود می­دانند. با توجه به مفهوم مورد نظر وبلن، مصرف در بین مصرف­ کنندگان مبتنی بر نوعی ارتباط اجتماعی و تعامل انسانی است که با به رخ کشیدن ثروت برای دست­یابی به قدرت اجتماعی و اقتصادی انجام می­ شود. این قدرت، شخصی است؛ اما برای عموم مردم است و به نفع همگان مصرف می­ شود؛ یعنی مطابق با ایدۀ عمومی و برای مصرف دیگران به عرضه در می ­آید. به طور خلاصه مصرف، الگویی ارتباطی بین مصرف و مصرف ­کننده ایجاد می­ کند که برای دست­یابی به گسترش ارتباط اجتماعی لازم است.
پیر بوردیو: پیر بوردیو دربارۀ چگونگی و استفاده از الگوهای خاص مصرف فرهنگی که تمایز اجتماعی تولید می­ کند، سخن گفته است. او مصرف را نوعی ارتباط می­داند که تنازع بین طبقات و درون طبقات را نشان می­دهد. بوردیو کلیت جامعه را بررسی کرده است و به اهمیت مصرف در بین طبقات اجتماعی مختلف پی برده است. از نظر بوردیو مصرف فرهنگی، مباحثه و مناظره­ای دربارۀ تفاوت­ها و تمایزهاست (همان، ص ۸۰). بوردیو این تفاوت­ها را در مصرف فرهنگی جست­وجو می­ کند. نظریه­ های متعدد درباره مصرف در جدول زیر آمده است.
جدول ۲-۲٫ نظریاتی در مورد مصرف

مقوله­ های مصرف

مارکس

وبر

زیمل

وبلن

معنی مصرف

مقوله­ای صرفاً اقتصادی، مصرف تداوم سرمایه­داری است.

مصرف به معنای منزلت اجتماعی است.

مبادلۀ پول کلان شهر

تقلید از طبقه مرفه، نمایش و مصرف متظاهرانه

مصرف ­کننده

جایگاهی ندارد و مصرف بر او تحمیل می­ شود

دانشمندان، روشنفکران، معتبران اجتماعی و فرهنگی خاندان سلطنتی

جایگاه مصرف ­کننده هم­چون فردی مدرن

طبقۀ مرفه مصرف ­کننده

موضوع مصرف

موضوع مبتنی بر تحلیل شیوۀ تولید سرمایه­داری

اصل، تولید کالا است و مصرف ­کننده جایگاهی ندارد. اصل، خرج نکردن و مصرف نکردن و قناعت است.

–

موضوعی برای تمایز، به زخ کشیدن و تظاهر مصرف تجملی

۲-۵-۴- الگوی خرید
آکسفورد، مصرف را نوعی خرید و استفاده از چیزی که با انتخاب^[۹۱] کالا همراه است، تعریف می­ کند. در این لغت­نامه این واژه ، گاهی به معنی نگه­داری، تعمیر کردن چیزی «دورریختنی^[۹۲]» از هر محصول یا خدمات آن تعریف می­ شود. مصرف معنی فایده داشتن نیز می­دهد. از این نقطه نظر، مصرف «چیزی» باید مفید^[۹۳] باشد تا اهمیت داشته باشد و نزد مصرف ­کننده با رضایت همراه باشد. اگر مصرف فقط در مفهوم اقتصادی آن مطرح باشد، رضایت مصرف ­کننده را برآورده نمی­کند؛ به همین دلیل مصرف، یعنی مفید بودن، رضایت روانی مصرف ­کننده را هم به همراه دارد؛ به عبارتی فرد هنگام خرید و مص
رف کالایی از داشتن آن احساس رضایت هم می­ کند (بهار، ۱۳۹۰، ص۸).
مصرف ­کننده می ­تواند در خرید زیاده روی کند، کالای بخرد یا نخرد یا آن را دور بریزد یا مدام از آن استفاده کند، تصمیم­گیرنده نهایی اوست. او می ­تواند انتخاب کند یا نکند؛ به عبارتی تولید کننده، کالاها را آنقدر خوب باید جلوه دهد تا مصرف ­کننده به خرید و مصرف آن در درازمدت رغبت نشان دهد (همان، ص۱۰). سازمان­ها بدون آگاهی از چگونگی رفتار مصرف ­کننده و درک صحیح از آن، امکان اتخاذ اقدام مناسب جهت تأمین نیازها و خواسته مصرف ­کننده را نخواهد داشت (هاوکینز و کانی، ۲۰۰۳).
بنگاه­های بازرگانی جهت انتخاب بازارهای هدف نیازمند اطلاعاتی در خصوص الگوهای مصرف رایج در آن بازارها هستند (رنجبریان، ذبیح­زاده و براری ، ۱۳۹۰). الگوی خرید در هر جامعه، نقشی تعیین­کننده در تخصیص منابع برای تولید انواع کالاهای تولیدی، شیوه توزیع آنها و همچنین توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دارد. بنابراین اگر الگوی خرید جامعه­ای، افراد را به مصرف هر چه بیشتر ترغیب کند، بخش اعظم منابع درآمدی جامعه به مصرف اختصاص می­یابد و در نتیجه، از سطح پس­انداز کل و به تبع آن سرمایه ­گذاری کاسته می­ شود و این امر، جامعه را به کاهش تولید و فقر اجتماعی روبه­رو می­ کند. ضعف اقتصادی نیز خود زمینه­ ساز فقر فرهنگی و انحطاط اجتماعی است و برعکس، اتخاذ الگوی صحیح و منطقی در مصرف می ­تواند آثار مثبت فردی و اجتماعی فراوانی به دنبال داشته باشد. در سطح کلان، هماهنگی و تناسب بین امکانات یک جامعه با نیازها و خواسته­ های افراد آن، کسب استقلال اقتصادی و دستیابی به عزت و سرافرازی را ممکن می­سازد و در سطح فردی، اجتناب از مصارف غیر ضروری و تجملی که به معنای متوازن ساختن درآمدها و هزینه­هاست، آرامش روحی و روانی به همراه دارد (لهسائی زاده، ۱۳۸۸، ص۳-۱).
از نظر بوردیو، مصرف تنها ارضای نیازهای زیستی نیست، بلکه متضمن نشانه­ها، نمادها، ایده­ ها و ارزش­هاست. به تعبیر وی، مصرف در دوران جدید، روندی است که در آن خریدار کالا، از طریق به نمایش گذاشتن کالاهای خریداری شده، فعالانه در تلاش برای خلق و حفظ هویت خویش است (بوردیو، ۱۳۸۱، ص۴۲).
مصرف در معنای کلی شامل همه انواع فعالیت­های غیر کاری و غیرتولیدی است و به فرایندی اشاره دارد که در آن کالاهای مادی و خدمات برای ارضای نیازها به کار گرفته می­شوند. صحبت کردن از الگو نیز به معنای جستجوی نوعی نظم در پدیده ­های پراکنده و منفرد است. بنابراین منظور از الگوهای مصرف این است که آیا بر حسب نوع کالاها و فعالیت­های مورد استفاده افراد، شیوه مصرف آنها و معیارها و موازین انتخاب آن کالاها، تفاوت­های معنادار در میان افراد، شیوه مصرف آنها و معیارها و موازین انتخاب آن کالاها، تفاوت­های معنادار در میان افراد مورد مطالعه دیده می­ شود یا نه؟ الگوهای مصرف شامل سه مولفه: رژیم­های غذایی، الگوهای پوشاک و سلیقه هنری. منظور از رژیم­های غذایی، ذائقه­ها و ترجیحات افراد در انتخاب و مصرف انواع غذاها و نوشیدنی­هاست. پاسخ­های افراد به پیروی از مدل بوردیو در کتاب تمایز، به سه مقوله ذائقه ضرورت، بینابینی و تجمل تقسیم نموده­ایم. الگوهای مصرف پوشاک نیز به معنای انواع و مدل­های لباس­های مورد استفاده افراد و نیز معیارهای انتخاب پوشاک است. الگوهای پوشاک نیز به سه مقوله کارکردی، بینابینی و زیباشناسانه تقسیم شده ­اند. منظور از سلیقه هنری نیز ارجحیت یا گرایش به اقلام خاصی از محصولات هنری است و دارای سه بعُد سلیقه ادبی، سینمایی و موسیقایی می­باشد. سلیقه­های هنری نیز به سه مقوله عامیانه، میان­مایه و نخبه­گرایانه تقسیم شده ­اند.حاصل آن سه الگوی کلی مصرف است که عبارتند از: الگوی کارکردی – ضرورت گرایانه، الگوی ضرورت گریزانه – تمایز جویانه و الگوی تجملی – زیبایی­شناسانه (عبداللهی، ۱۳۸۹، ص ۱۵و ۱۶).

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد یاسوج
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد M.A
رشته حقوق جزا و جرم شناسی
عنوان :
بررسی شروع به جرم در جرایم مطلق با تاکید بر رویه قضایی ایران
استاد راهنما:
دکتر علی جانی پور
نگارش:
ایمان همتی
زمستان ۱۳۹۴
تقدیم:
الهی تو نزدیکترین و یکتاترین منی،
تقدیم به تو که هر وقت یادت، نامت، حس بودنت از دلم گذشت کارها ساده شد.
تقدیم با بوسه بر دستان پدرم و مادرم؛
که همیشه دعای خیرشان خیر و برکت زندگیم
و حیات بخش وجودم هست.
وتقدیم به همسر مهربانم وفرزندانم :
که در تمام طول تحصیل، همراه و همگام من بوده و با قلبی آکنده از عشق و معرفت؛ محیطی سرشار از سلامت، امنیت، آرامش و آسایش برایم فراهم آورده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تقدیر و سپاس:
خدایا، سپاسی و ستایشی حقیقی، تو راست که مبدأ و غایت عالمی و عالم که صورت عینیه توست تجلی جمال و جلال ذات حقت می باشد، سپاسی بی حد، توراست که اندیشیدن را به آدمی آموختی و در درون آدمی، جاذبه ای به سوی علم آموزی وکمال یابی به ودیعه نهادی و قرآن را که کتیبه انسان کامل است راهنمای مسیر رشد وکمال آدمی قرار دادی وعشق را که مایه حیات ورمز جاودانگی است به آدمی موهبت فرمودی.
حال که به لطف وعنایت الهی، بعد از گذشت ماه‌ها تلاش و زحمت کار تهیه وتدوین این رساله به پایان رسید، بی شک با هدایت سالکان طریق و استادان صدیقی بود که با نور علمشان، چراغ راهم بودند و این رساله مرهون توجه وعنایات اساتید ارجمندم می باشد که با عنایت وشکیبایی خود اینجانب را در تمام لحظات یاری نمودند؛ لذا بر خود لازم می دانم که از تمام اساتید خوبم، نهایت قدردانی را داشته بخصوص از استاد راهنمایم جناب آقای دکتر علی جانی پور، به خاطر راهنمایی‌های دلسوزانه، نهایت سپاسگزاری را داشته. از تمامی اساتید بزرگوارم که در طول دوره کارشناسی‌ارشد یاور بنده بوده کمال تقدیر و تشکر را دارم و برای همه عزیزان خالصانه از درگاه حق آرزوی سلامت و سعادت و پیروزی را مسئلت می نمایم.
«فهرست مطالب»
عنوان صفحه
چکیده ۱
فصل نخست: کلیات پژوهش ۲
۱-۱-مقدمه ۳
۱-۲-بیان مسئله ۵
۱-۳-پیشینه تحقیق ۱۰
۱-۴-پیشینه تاریخی تعقیب و مجازات شروع به جرم ۱۴
۱-۵-اهداف تحقیق ۱۶
۱-۶- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۱۷
۱-۷-سوالات ۱۷
۱-۸-فرضیات ۱۷
۱-۹-روش تحقیق ۱۸
۱-۱۰-نحوه ساماندهی تحقیق ۱۹
فصل دوم: جرم و مراحل ارتکاب آن ۲۱
۲-۱-مفهوم شناسی جرم ۲۵
۲-۲- انواع جرایم ۲۹
۲-۳-عناصر تشکیل دهندۀ جرم ۳۱
۲-۴-مراحل ارتکاب جرم ۳۲
۲-۴-۱- اندیشه مجرمانه ۳۲
۲-۴-۱-۱- تمایل به ارتکاب جرم ۳۴
۲-۴-۱-۲- قصد ارتکاب جرم ۳۷
۲-۴-۱-۲-۱- قصد ارتکاب جرم از دیدگاه حقوق دانان ۳۷
۲-۴-۱-۲-۲- قصد ارتکاب جرم از دیدگاه فقهای اسلام ۴۰
۲-۴-۱-۲-۳- دیدگاه قوانین راجع به قصد ارتکاب جرم ۴۰
۲-۴-۲- مقدمات ارتکاب جرم ۴۱
۲-۴-۲-۱- اصل غیر قابل مجازات بودن اعمال مقدماتی ۴۲
۲-۴-۲-۲- غیر قابل مجازات بودن اعمال مقدماتی و حکم ماده ۸۹۰ ق. م. ا ۴۳
فصل سوم: ارکان شروع به جرم ۴۷
۳-۱-ارکان جرم ۴۸
۳-۱-۱- عنصر قانونی ۴۸
۳-۱-۱-۱-مبانی لزوم قانونی بودن ۴۹
۳-۱-۱-۲-عنصر قانونی جرم در نظام حقوقی اسلام ۵۰
۳-۱-۱-۳-عنصر قانونی در قوانین ایران ۵۰

در پی دارد و اهداف خلقت او، که به ­طور خلاصه در قرب الهی و آرمیدن در عالم عندالله منتهی می شود، را تأمین می­ کند.
در میان معارف علوی، «ایمان» و«عمل صالح»، که اساس این حیات پاکیزه راتشکیل می دهند، تبلور خاصی پیداکرده است، و امام (ع) توجه ویژه­ای به آنها مبذول داشته اند؛ به عنوان نمونه در خطبۀ ۱۵۶ خطاب به اهل بصره در خبر از پیشامدهای سخت فرمودند: «‌سَبِیلٌ أَبْلَجُ الْمِنْهَاجِ أَنْوَرُ السِّرَاجِ فَبِالْإِیمَانِ یُسْتَدَلُّ عَلَی الصَّالِحَاتِ وَ بِالصَّالِحَاتِ یُسْتَدَلُّ عَلَی الْإِیمَانِ وَ بِالْإِیمَانِ یُعْمَرُ الْعِلْمُ وَ بِالْعِلْمِ یُرْهَبُ الْمَوْتُ وَ بِالْمَوْتِ تُخْتَمُ الدُّنْیَا وَ بِالدُّنْیَا تُحْرَزُ الْآخِرَهُ وَ بِالْقِیَامَهِ تُزْلَفُ الْجَنَّهُ وَ تُبَرَّزُ الْجَحِیمُ لِلْغَاوِینَ وَ إِنَّ الْخَلْقَ لَا مَقْصَرَ لَهُمْ عَنِ الْقِیَامَهِ مُرْقِلِینَ فِی مِضْمَارِهَا إِلَی الْغَایَهِ… ؛ راه خدا روشن‌ترین راه، و پر فروغ‌ترین چراغ است. به ایمان بر اعمال شایسته استدلال می‌شود، و به اعمال شایسته بر ایمان دلیل می‌آورند، ساختمان علم با ایمان آباد می‌گردد، و انسان به سبب دانش از مرگ هراسان می‌شود، و با مرگ دنیای آدمی پایان می‌پذیرد، و با دنیا آخرت به دست می‌آید، با قیامت بهشت برای پرهیزکاران نزدیک، و دوزخ برای گمراهان آشکار می‌گردد، مردمان را چاره‌ای از قیامت نیست، که در میدان مسابقۀ آن با سرعت به جانب آخرین جایگاه روان می‌شوند… .» (نهج­البلاغه، خطبه۱۵۶ )
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اکنون برای روشن تر شدن ابعاد این حیات سعادت مندانه لازم است با استفاده ازمعارف بلند امیرالمؤمنین (ع) به تبیین نقش ایمان وعمل صالح در رسیدن به این حیات پرداخته شود.از این رو سؤالاتی که در پی پاسخ دادن به آنها هستیم عبارتند از:

۱-۲٫ سؤالات اصلی تحقیق

۱- نقش ایمان و عمل صالح در رسیدن به حیات طیبه از منظر امام علی (ع) چیست؟
۲- خصوصیات و مؤلفه­ های حیات طیبه از منظر امام علی (ع) کدامند؟
۳- آثار ایمان حقیقی و عمل صالح از منظر امام علی (ع) در نهج البلاغه چیست؟

۱-۳٫ فرضیه ها

۱- پایه های اصلی، ورود به ساحت حیات طیبه ایمان و عمل صالح می­اشد و این دو ارکان و اساس این حیات را تشکیل می­ دهند.
۲- مفهوم حیات طیبه همان زندگی پاک و سعادت مندانه است که ایمان و عمل صالح مؤلفه­ های اصلی آن را تشکیل می­ دهند و این حیات، حیات جدیدی است که به مؤمنین افاضه می­ شود.
۳- آثار ایمان و عمل صالح وحیات طیبه به طور کلی قرب الهی و رسیدن به مقام عندالهی می­باشد.

۱-۴٫ اهداف تحقیق

۱- تبیین نقش ایمان و عمل صالح در رسیدن به حیات طیبه از منظر امام علی (ع).
۲- تبیین مفهوم، خصوصیات و مؤلفه­ های حیات طیبه از منظر امام علی (ع).
۳- بررسی آثار ایمان حقیقی و عمل صالح از منظر امام علی (ع) در نهج البلاغه.

۱-۵ . روش انجام تحقیق

این موضوع به نهج­البلاغه عرضه شد و بخشی ازمطالب مربوط به موضوع پژوهش آورده شد، همچنین برخی ازگفتارهای حضرت از منابع دیگر ضمیمه گردید و ازمعارف قرآن کریم نیز برای فهم بهتر موضوع استفاده شد، و سپس به جمع بندی مطالب و تبیین کامل موضوع ونظریات امام علی (ع) که مجسمه اسلام ناب است، پرداخته شد. به منظور بیان دیدگاه احادیث مربوط به موضوع پایان نامه، علاوه بر کتب حدیث از نرم افزارهای اسلامی موجود نیز بهره گرفتیم.
به منظورتبیین هرچه بهتر«نقش ایمان وعمل صالح در رسیدن به حیات طیبه از منظر امام علی (ع) این نوشتار در شش فصل سامان داده شد.
درفصل اول، به تبیین موضوع وروش انجام تحقیق پرداخته شد.
درفصل دوم، واژه­ های «ایمان»، «عمل صالح»، «حیات» و «طیبه» ازنظر لغوی بررسی شد و دیدگاه لغویون در این رابطه بیان گردید،همچنین مفهوم حیات ازمنظر تفاسیر قرآن و امام علی (ع) بررسی شد.
در فصل سوم،مفهوم ایمان در معارف علوی،رابطه ایمان با آزادی و علم، مراتب ایمان، پایه های ایمان، جایگاه و ظرف ایمان،راه­های تقویت ایمان ومباحثی از این قبیل مورد بررسی قرار گرفت.
در فصل چهارم، مفهوم عمل صالح از دید قرآن­کریم و روایات تبیین شده و سپس نگاه فرقه های اسلامی به عمل و جایگاه عمل در اسلام بیان گردید.
در فصل پنجم، به تبیین رابطه ایمان و عمل صالح ونقش آن دو در رسیدن به حیات طیبه پرداختیم.
در فصل ششم، برای روشن شدن هرچه بهتر مفهوم حیات طیبه نکاتی در باب حیات طیبه و حیات حقیقی انسان با توجه به قرآن­کریم وروایات علوی آمده است.
و پایان تحقیق به جمع بندی مطالب و بیان خلاصه­ای از نتایج اختصاص دارد.

۱-۶ . سابقه و ضرورت تحقیق

هر چند درباب حیات طیبه، ایمان و عمل صالح، محقان علوم قرآنی تحقیقاتی داشته اند ولی تمام ابعاد این موضوع به خصوص بامحوریت نهج­البلاغه کمتر کار شده است وجا داردکه این موضوع از منظر امام علی (ع) که مفسر حقیقی قرآن وثقل دیگر آن است بررسی شود تا هر چه بیشتر ابعاد این موضوع مشخص و روشن گردد. بعضی ازمقالات وکتبی که به این موضوع پرداخته­اندعبارتند از:
کتاب «حیات حقیقی انسان در قرآن» نوشتۀ آیت الله جوادی آملی؛ ایشان در دو بخش و پنج فصل به ترسیم نهایی انسان براساس حکمت عملی و نظری قرآن، آموزه­های اخلاقی قرآن برای تضمین حیات حقیقی انسان و بررسی نظرات انسان شناسانه در برخی مکاتب پرداخته اند.
کتاب «نظریه ایمان» از رضا فیروز آبادی؛ مؤلف در این کتاب در دو بخش مبانی ایمان و مؤلفه های حیات دینی را سامان داده، و در پنج فصل به معنی-شناسی، مفاهیم اسلام و ایمان، از دیدگاه قرآن و روایات و بررسی معنی، شناخت دین به معنای اعم واسلام به مثابه دین به معنای خاص، و سپس دینداری وآموزه های دینی ودر نهایت به حیات دینی در پرتو ایمان پرداخته اند.
کتاب «حیات طیبه (زندگی پاکیزه) پیرامون قناعت و اسراف از نظر اسلام» نوشته قاسم علی­جانی؛نویسنده در دوبخش کلی و فصل های مختلف به بررسی مفهوم قناعت واسراف درآیات و روایات پرداخته اند،ونظر اسلام را در این دوموضوع تبیین نموده اند و اهمیت قناعت ازنظر اسلام را مرقوم داشته اند.
مقالۀ « عمل صالح از منظر قرآن کریم »نوشتۀ کامران ایزدی مبارکه؛ در این مقاله پس از تبیین مفهوم عمل صالح از نظر لغوی به بررسی مفهوم آن در قرآن کریم با بهره گرفتن از آراء مفسران پرداخته اند. از آنجا که قرآن کریم غالباً از طریق ذکر مصادیق یک واژۀ کلیدی به بیان مفهوم آن می ­پردازد. مصادیق عمل صالح را در قرآن کریم، روایات تفسیری و اقوال صحابه، بررسی نموده و در جهت تبیین حوزۀ معنایی عمل صالح به واژگان مرتبط با آن همچون عمل خیر،عمل حسن و عمل سیئ پرداخته و سپس رابطۀ عمل صالح با ایمان، آثار عمل صالح، مقتضیات و سرانجام موانع عمل صالح را بررسی نموده اند.
مقالۀ « حیات طیبه،حیاتى اخلاقى در راستاى مظهریت صفات الهى »از ریحانه طباطبایى واعظم پرچم؛ آنچه این مقاله بدان اهتمام مى­ورزد، آن است که با روش توصیفى- تحلیلى، با بهره گیرى از آیات قرآن کریم و با مراجعه به منابع و کتب دینى، بخصوص تفاسیر مربوط، چگونگى مظهریت صفات الهى را در حیات طیبه تبیین نموده و ارتباط نظام مند آن را با صفات مثبتى نظیر: ایمان، عمل صالح و ولایت، و صفات منفى نظیر: حذف خدامحورى، غفلت از آخرت و مرگ و پیروى از هواى نفس را روشن نماید.
مقالۀ « ارتباط ایمان و عمل صالح» ازفاطمه لاغری فیروزجایی وطیبه ملکی­آبادی؛در این مقاله سعی شده این دو مؤلفه که پایه های اساسی قرب خداوند شمرده می­شوند مورد بحث و بررسی قرار گیرد. نگارندگان در این اثرتلاش کرده ­اند تا ارتباط میان ایمان وعمل صالح از نظر آیات وحی و روایات معصومین (ع) را واکاوی کرده و مورد بررسی قرار دهند و دستاورد آنها این بوده که این دو عنصر نقش مهمی در قرب الهی ایفا کرده وبازتاب حضور این دو عنصردر کنار هم بسیار چشمگیر و اثر گذار است.
سایر مقالاتى که به بررسى حیات طیبه از منظر قرآن پرداخته­اند، عبارتند از: «حیات طیبه از دیدگاه قرآن کریم »، نوشته حمیدرضا مظاهرى سیف؛ «حیات طیبه از دیدگاه قرآن کریم»، نوشته صدیقه ذاکر؛ «حیات طیبه انسان از منظر قرآن کریم »، نوشته جمال فرزندوحى و معصومه رحیمى.

فصل دوم: مفاهیم بنیادین پژوهش

۲-۱٫ معنای لغوی و اصطلاحی ایمان

ایمان از ریشۀ «أمن» و از باب «افعال» (آمن، یؤمن، ایماناً) به معنای ایمن گردانیدن است. (ابن­منطور، ۱۴۱۴: ۱۳/۲۱) و برخی از لغویون چون زجاج آن را به معنای اظهار خشوع و پذیرفتن شریعت و تصدیق قلبی معنا نموده ­اند. (همان) ایمان به معنی خضوع و انقیاد و فضیلت نیز آمده است. (سجادی،۱۳۷۳: ۱/۳۱۴) راغب در مفردات نوشته است: «أمن، در اصل به معنای آرامش نفس و از بین رفتن بیم و هراس است و ایمان به معنای پذیرفتن و گردن نهادن نفس به حق می‌باشد. (راغب اصفهانی،۱۴۱۲: ۹۰) آنچه می­توان از نظر لغویون برداشت کرد آن است که ایمان پذیرش قلبی وانقیاد نسبت به دین و شریعت است که انسان به حیطۀ أمن، ایمان و آنچه باید بدانها ایمان داشته باشد وارد می شود. بعد نگرشی ایمان،مهم ترین جنبه ایمان است و گوهر ایمان تسلیم وخضوع است. این مطلب به حیطه عاطفی ونگرشی مربوط می­ شود که فراتر از آگاهی صفر است ونهایت آن ازدید روانشناسی به درونی شدن ارزش ها معروف است.
ایمان در معنای اصطلاحی نیز به معانی گرویدن و باور داشتن و تصدیق نمودن به کار برده می­ شود و تعریف اصطلاحی آن در اسلام نیز بر اساس قرآن و روایات عبارت است ازتصدیق خدا و رسول و اعتقاد به حقانیت تمام آنچه پیامبر آورده است.
شخص باایمان اعمال وافعال دینی را انکار نمی­کند، گرچه ممکن است شخص مسلمان کاهل بوده و بدان ها عامل نباشد و اسلام با قیودی مانند استقرار در قلب و انجام اعمال مذکور به صورت صادقانه همان ایمان می­ شود وانتظار می­رود شخص مؤمن آنچه را با زبان اظهار می­ کند با اعضاء وجوارح وباعمل خود نیز تصدیق نماید. (فیروزآبادی،۱۳۸۹: ۳۷)
در بسیاری از آیات قرآن، از لفظ ایمان(۸۷۹مرتبه)استفاده و همچنین در چندین آیه از متعلقات ایمان بحث شده است. اما ایمان به یک امر چیست؟برخی از اهل فلسفه می­پندارند باصرف چند استدلال فلسفی اهل یقین شده ­اند. هرگز! آنها تنها فهمیده­اند که فلان مطلب از ممکنات است. به عبارت دیگر آنها به مطالب یقینی علم یافته­اند اما هنوز تا یقین به آن مطالب یقینی راه درازی در پیش دارند که با خودسازی ممکن است.
گاهی مراد از علم ما، نسبت میان یک موضوع و محمول است. کسی که نسبت میان “خدا” و “موجودبودن”را نمی­داند، به وجود خدا عالم نیست. زمانی عالم می­ شود که بداند: “خدا موجود است” حال نسبتی که میان خدا وموجود بودن برقرار است، نسبت ضرورت است. یعنی خداوند تبارک و تعالی بالضروره موجود است. بنابراین بررسی­های عقلی وفلسفی نشان می­دهد که”خدا موجود است” یقینی و دائمی است. در حالیکه “علی ایستاده است” نه یقینی است و نه دائمی. انسان وقتی به مطلبی عالم می­ شود می ­تواند چند موضع نسبت به آن بگیرد: یک حالت این است که آن را انکار کند که این کفر است. قرآن کریم در این باره می­فرماید: «فلمّا جائتهم آیاتنا قالوا هذا سحرٌ مبین * و جحدوا بها واستقینتها أنفسهم ظلماً وعلواً» ( نمل،۱۳و۱۴) و هنگامی که آیات روشن بخش ما به سراغ آنها آمد گفتند: این سحری آشکارا است*و آن را درحالی که در دل به آن یقین داشتند از روی ظلم وسرکشی انکار کردند. یعنی فرعونیان به این مطلب پی بردند ویقین کردند که آنچه حضرت موسی (ع) به آنان نشان داد، سحر نیست وبا سحر فرق دارد. اما آن را از روی سرکشی وظلم انکار کردند. وگاهی انسان هیچ موضعی نسبت به علوم خود نمی­گیرد،همین طور مطالب گوناگون می­آموزد و هیچ از خود نمی­پرسد: موضع تو با این حقایق چیست؟ همانند الاغی که علومی را بار او کرده اند او نیز آنهارا به این سو وآن سو می برد وبه این و آن نشان می­دهد، اما هیچ موضعی نسبت به آن نمی­گیرد. این دسته نیز تنها حجت علیه خود جمع می­کنندو هیچ بهره معنوی از علم خود نمی­برند و رشدی نمی­کنند.
گاهی نیز انسان از خود سؤال می­ کند: فلانی!اگر قیامت حق است،این چنین نباید باشی واگر حق نیست، پس خودت را اذیت نکن و عذاب وجدان نداشته باش،نمی­ شود که این میان بأیستی، نه اهل آخرت باشی نه اهل دنیا؛ اگر دروغ است، راحت باش و به دنیا برس،ولی اگر قیامت حق است، فکری به حال بیچارگی خود کن.
لحظۀ اقرار انسان به یک حقیقت، لحظۀ بهره­مند شدن معنوی از آن حقیقت است. ایمان به یک امر اذعان واقرار به آن امر است؛ این اذعان یا تنها زبانی است همچون منافقان و یا قلبی نیز هست همچون مؤمنان واقعی. (حسن زاده،۱۳۹۴: ۲۹۱)
امیرمؤمنان علی (ع) می­فرماید: ایمان حالات و منازلی دارد که شرح آن به طول می­انجامد از جمله اینکه ایمان بر دو وجه است: ایمانی با قلب و ایمانی با زبان…؛« وَللإیمانِ حالاتٌ و منازلُ یطول شرحها و من ذلک أنّ لإیمان قد یکون علی وجهین إیمان بالقلب وایمان باللِسان… ». (طبرسی، ۱۴۰۳: ۱/۲۷۴)
کسی که به حقیقت اذعان می­ کند،در حقیقت زیر بار آن می­رود و به آن عقیدۀ قلبی پیدا می­ کند. یعنی قلب او به این حقیقت گره می­خورد ومحکوم آن می شود. اعتقاد از ریشۀ عقد به معنای گره است. تا چیزی عقیدۀ قلبی ما نشود به ما متصل نشده وگره نخورده است، بنابراین هم بی اثر می­ماند وهم فراموش می­ شود.
وقتی انسان به عقاید حقه اقرار کرد و زیر بار آن رفت و محکوم آن شد، آثار عقاید در اعمال ورفتار واخلاق او ظاهر می­ شود. البته انسان با تعقل وتفکر است که می ­تواند از خود اقرار بگیرد. بنابراین کسی که تفکر نمی­کند و تعقلی ندارد، هیچ ندارد زیرا نمی­تواند از خود اقرار بگیرد و بدون اقرار و ایمان رشدی برای انسان حاصل نمی­ شود،اما باور و یقین با صرف اقرار حاصل نمی­ شود، بلکه نیازمند انقطاع از طبیعت و طهارت از محبت دنیاست. (حسن زاده، ۱۳۹۴: ۲۹۲)

۲-۱-۱٫پیشینه و ماهیت مسأله ایمان

در میان مسلمانان مسأله ایمان ابتدا در کلام وحی مورد توجه قرار گرفت. سپس ابعاد و اضلاع آن توسط پیامبر (ص) و معصومان تبیین و تقریر شد. این تقریر بالأحض در کلام حضرت امیر(ع) و بعدها در تقریرات امام باقر(ع) و امام صادق(ع)به دلیل مباحث کلامی نمود بیشتری یافت. چنان که استعمال اصطلاح «ایمان» در متون مهم روایی شیعی به بیش از حدود شش هزار روایت بالغ شد. (فیروزآبادی، ۱۵: ۱۳۸۹)
مسأله ایمان اگرچه در هنگام نزول وحی به صورت مسأله­ای پیچیده و مبهم مطرح نشده است ولی در همان هنگام نیز در موارد متعددی ازپیامبر اسلام (ص) دربارۀ ایمان پرسش می­شد که ایمان چیست؟ البته به نظر می­رسد که در این دوره از ماهیت ایمان سخن نمی­رفت بلکه بحث و گفت و گو بیشتر دربارۀ متعلق ایمان ویا سایر احکام آن بوده است. در تأیید این مطلب روایتی آمده که پیامبر (ص) در پاسخ فردی که پرسید ایمان چیست؟ فرمود: «ایمان این است که توبه خداو… ایمان بیاوری ». (داعی نژاد، ۱۳۸۹: ۱۷)این روایت به خوبی نشان می­دهد که سؤال در آن دوره از معنای ایمان نبوده، بلکه از متعلق آن بوده است. این نکته نشانگر آن است که معنای ایمان در عصر رسول (ص) برای همگان معلوم بوده وجای پرسش نداشته است. هر چند ریشۀ مباحث ایمان به قرآن و عصر رسول خدا (ص) باز می­گردد،ولی ایمان به عنوان یک مسألۀ کلامی در این دوره مطرح نبود، چنان که در این دوره هنوزدانشی به نام کلام اسلامی شکل نگرفته بود.

سیر باشی ناشتا: در این جمله یعنی در ترکیب ناشتا، سیر بودن تضاد و به عبارت بهتر تناقض (پارادوکس) وجود دارد.
معنی بیت: آبروی تو مانند عمر تو در طلب حطام دنیوی بر باد رفته است، به هوش باش تا مانند چوب کشتی سبکبار گردی (از تعلقات دنیوی و نیاز به آنها) رها گردی تا بر روی طوفان حوادث شناور باشی.
۸)با قناعت چون نشینی بر سر خوان خسان؟ پیش عیسی چون خری از ره نشینان توتیا
چون: در هر دو مصرع به معنایی مانند چگونه و برای چه است و نیز استفهام انکاری.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عیسی: شفا بخش بیماران و کوران است
قناعت به عیسی (ع) تشبیه گردیده (تشبیه مضمر).
ره نشین: کنایه از افراد غریب و بیگانه و رهگذر (فرهنگ کنایات، ص ۲۴۶).
توتیا: معرب دودیا، به فارسی دارویی است که از قلعی و سرب یا از مس سازند.
توتیا از گونه گونه است و بهترینش طباشیریست، پس زنگاری، پس خراسانی، پس کرمانی و این همه معدنی است و همه سرد و خشک است و ریشهای سرطانی را سود کند و هر ریش زشت را نیز، خشک گرداند بی سوزندگی، و ریش چشم را منفعت کند و چشم را قوی گرداند و بعد تیز کند و دمعه {اشک و اشک ریزش}بچیند و تاریکی از چشم ببرد (الابنیه، با اندکی تلخیص، ص ۸۲).
بین توتیا با مقام شفا دهندگی عیسی (که کوران را شفا می‌بخشید) تناسب وجود دارد. کلمه خری معنی دیگر آن (حیوان دراز گوش) را به ذهن تداعی می‌کند که با عیسی، ایهام تناسب دارد.
مصرع دوم تمثیلی است برای مصراع اول.
معنی بیت: اگر قناعت پیش گرفته و قانع باشی، دیگر لازم نخواهد بود که بر سفره‌ی فرومایگان بنشینی، همانطور که پیش عیسی که کوران را شفا می‌بخشد و چشم تاریک را روشن می‌گرداند، دیگر لزومی برای خریدن توتیا از غریبان و رهگذران، برای مداوای چشم نخواهد بود.
۹)با هوی‌گر پرسی از من بر زمینت جای نیست زین هوا برخیز و همچون ذره بنشین بر هوا
گر پرسی از من: جمله معترضه
هوا: عشق، آرزو، تمنی، مراد و کام (فرهنگ کنایات)، هوی و هوس.
بین هوا و زمین و برخیز و بنشین تضاد وجود دارد.
معنی بیت: مصرع اول معنی محکمی ندارد و مفهومش چندان رسا نیست اما می توان چنین استنباط کرد: اگر از من بپرسی و یا از من حرف قبول کنی، من می‌گویم که با هوی پرستی، بر زمین جایی نداری و می توانی با ترک هوی و هوس و خواهشهای نفسانی، چون ذره ای که بر اثر جذبه آفتاب از حضیض خاک به اوج آسمان می‌رسد، به عوالم بالا راه یابی.
۱۰)کعبتین جان به عالم واخر از گردون که هست عمر تو بدباز و نرد آشفته و گردون دغا
کعبتین (اسم مثنی): دو طاس نرد، تثنیه‌ی کعبه، در معنی قلعه‌ای استخوانی مکعب که بر آن شماره‌ی اعداد از یک تا شش کنده شده و در بازی نرد به کار می‌رود (فرهنگ لغات و تعبیرات ) دو تاس شش پهلوی استخوانی بازی نرد که بر هر دو طرف آن، خالهایی زده شده که مجموع دو طرف آنها هفت می‌شود (۱+۶ و ۲+۵ و ۳+۴). کعبتین با اینکه به صورت مثنی (دوتایی) است از قدیم به سه طاس اطلاق می‌شده و همیشه به سه طاس بازی می‌کرده اند، در چهار مقاله نظامی (چاپ دکتر معین، ص ۷۱) در شعر ازرقی آمده:
« گر شاه سه شش خواست، سه یک زخم افتاد تا ظن نبری که کعبتین داد نداد…»
خاقانی در بسیاری از اشعار، به سه شش و سه یک اشاره کرده و نیز «سه لعبت از استخوان» گفته و شواهد را در جای خود آورده‌ایم و خواهیم آورد (نقش سه شش خواستن: کعبتین را گر سه شش خواهید نقش… ص، ۴۷۴)
کعبه در تربیع همچون تخت نرد مهره باز کعبتین جانها و نراد انسی و جان آمده
(فرهنگ لغات و تعبیرات)
کعبتین جان: اضافه تشبیهی
بدباز: کسی که در قمار، سخت بازد (فرهنگنامه شعری)
نرد: بازیی است معروف از مخترعات بوذرجمهر که در برابر شطرنج ساخته و بعضی گویند نرد قدیم است اما دو کعبتین داشته. دوی دیگر را بوذرجمهر اضافه کرده است (برهان).
دغا: ناراست، نادرست، دغل، معیوب، سیم ناسره (معین)
بین کعبتین و نرد و نیز بدباز و دغا تناسب وجود دارد.
معنی بیت: تعلقات مادی و عالم پست دنیوی را رها کن و بدین وسیله جان خود را از آفات گردون، رهایی بخش، چرا که عمر تو مانند شخصی است که در بازی نرد پی در پی می‌بازد و گردون مانند حریفی ناراست است که با دغل بازی ترا فریب می‌دهد و عمر ترا می‌رباید.
۱۱)گل مجوی از خار در صحرای عالم زانکه تو خاک یابی آرد چون از خشت سازی آسیا
صحرای عالم: عرصه‌ی گیتی.
بین گل و خار تضاد و بین آرد و آسیا تناسب وجود دارد.
مصرع دوم تمثیل است.
معنی بیت: در عرصه‌ی گیتی از خار انتظار گل دادن نداشته باش زیرا که اگر آسیا از خشت باشد، به جای آرد خاک نصیب انسان می‌شود.
۱۲)تا شما باشید کژگوی و ترازو راست گو آبنوسین خانه او دارد چنارین در شما
۱۳)گنج و اژدرها به هم باشند زان شد نفس دو از ره نقش آدمی وز روی معنی اژدها
بین گنج و اژدرها (و اژدها) تناسب وجود دارد و با کمی مسامحه در بیت «رد العجز علی الصدر» وجود دارد.
بین لفظ و معنی تضاد و بین نفس و نقش جناس خطی وجود دارد.
قدما معتقد بودند که هر کجا گنجی وجود داشته باشد، ماری نیز نگهبان آن است و این باور به عنوان تمثیل در آثار شعرا و نویسندگان قدیم آمده است:
این است که گنج نیست بی مار هر جا که رطب بود، بود خار (سنایی)
(تعلیقات دیوان مجیر)
معنی بیت: همانطور که هر کجا گنج باشد اژدها هم هست و گل بی خار در جهان وجود ندارد، نفس انسانی نیز دو جلوه دارد که از آنها به نفس اماره و نفس مطمئنه تعبیر می‌شود و کسانی پیدا می شوند که به ظاهر و جسم و هیأت انسان هستند ولی در باطن و معنی مثل اژدهایند.
۱۴)مرگ دلها در جهان افتاد رحلت جوی هین! کز طریق شرع واجب گشت رحلت از وبا
در کتب احادیث، روایتی مبنی بر رحلت از وبا بدست نیامد ولی در کتاب المعجم المفهرس لالفاظ النبویّه روایتی است در باب وبا که از مسند احمدبن حنبل ۱، ۱۹۲ نقل شده و با اندک اختلاف با معنی بیت مرتبط است:« اذا کان الوباء بارض و لست بها فلا تدخلها»
ترجمه: اگر در سرزمینی وبا باشد و تو در آنجا نباشی بدان داخل مشو.
در این مضمون در ص ۲۹۱ دیوان خاقانی آمده:
وبا خانه چرخ و خلقی زجیفه هلاکست، زان از وبا می گریزم
(تعلیقات دیوان مجیر)
بین مرگ، وبا و رحلت و نیز بین رحلت و طریق تناسب وجود دارد.
معنی بیت: دنیا آنقدر پریشان و پست است که دلهای مردمان در آن می‌میرد (مردم به تعلقات دنیوی و خواهشهای نفسانی تن در می‌دهند و قلب و روح آنها می‌میرد و تباه می گردد). برای گریز از این امر، مانند عارفان زنده دل، از جهان پر از تباهی بگریز، چنانکه در شریعت نیز کوچ کردن از سرزمین وباخیز، واجب گردیده است.
۱۵)در جهان بی غم نبینی دل که در دست رباب گردن خود بی رسن هرگز نبیند گردنا
رباب: آلتی موسیقی از ذوات‌الاوتار که در قدیم آن را با ناخن و یا زخمه و سپس با آرشه می‌نواختند و آن طنبور مانندی بود و دسته ای داشت (معین).