کاملا آشکار است روش آموزشی مبتنی بر نظریه ی سازندگی یا ساختن گرایی باید بر فعالیت یادگیرنده در جریان ساختن دانش تاکید بورزد و اصطلاحا شاگردمحور باشد.
بنابراین، برنامه های درسی باید به موارد زیر توجه کنند:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

– ایجاد توانایی در دانش آموز برای تدوین و حل مساله
– ایجاد توانایی برای برقراری ارتباط با مردم و رشد جهانی
– ایجاد توانایی برای کار در شکل تیمی و گروهی و ارتباط با مردم فرهنگ های دیگر، رشد همبستگی جهانی و پرورش روح نوع دوستی
– توانایی برای تشخیص مسائلی که دانش آموزان نیاز دارند یاد بگیرند یا یادگیری آنها بازده داشته باشد (عطاران، ۱۳۸۳).
روش ها و فنون تدریس
از تدریس، همانند یادگیری، تعریف های متعددی ارئه شده است. بعضی تدریس را بیان صریح معلم درباره ی آنچه باید یادگرفته شود، می دانند و گروهی دیگر تدریس را ارتباط متقابل بین معلم و شاگرد و محتوا در کلاس درس جریان دارد. عده ی زیادی از مربیان و متخصصان تعلیم و تربیت فراهم آوردن موقعیت و اوضاع و احوالی که یادگیری را برای شاگردان آسان کند، تدریس نامیده اند. از بررسی مجموعه ی تعاریف ارائه شده در این زمینه می توان نتیجه گرفت که تدریس یک فعالیت است، اما نه هر نوع فعالیتی، بلکه فعالیتی آگاهانه و بر اساس هدف خاص صورت می گیرد، فعالیتی که بر پایه وضع شناختی شاگردان انجام می پذیرد و موجب تغییر آنان می شود، اگر چه هنوز هستند کسانی که بر اساس الگوها و روش های سنتی، تدریس را تنها به تلاش و فعالیت معلم در کلاس درس اطلاق می کنند (سیف، ۱۳۶۸).
روش در مقابل واژه ی لاتینی “متد” به کار رفته است و واژه ی متد در فرهنگ فارسی معین و فرهنگ انگلیسی به فارسی آریان پور به روش، شیوه، راه، طریق، طرز و اسلوب معنی شده است. به طور کلی ” راه انجام دادن هر کاری ” را روش گویند. روش تدریس نیز عبارت از راه منظم، باقائده و منطقی برای ارائه ی درس می باشد.
واژه ی فن که معادل واژه ی ” تکنیک ” به کار رفته است در زبان فارسی به راه، روش، شیوه، مهارت و صنعت معنی شده است. همچنین، فن به معنی ” راه به کارگیری مهارت های اساسی” یا “روش انجام ماهرانه ی کاری ” تعریف گشته است. در امر تدریس مجموعه ی تمهیدات و وسایلی که به منظور ارائه ی روش و تسهیل روند یادگیری به کار می رود، فن گفته می شود (ملکی، ۱۳۷۹).
برای رسیدن به یادگیری مطلوب و تحقق هدف ها در برنامه ی درسی، روش هایی که می توان هنگام تدریس به کار گرفت از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. متخصصان حوزه ی برنامه ی درسی معتقدند در میان تمام عناصر برنامه ی درسی، روش تدریس از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است. چرا که روش تدریس با یادگیری مطلوب رابطه مستقیم دارد و کیفیت رسیدن به هدف های مطلوب در هر برنامه ی درسی از کیفیت این عناصر متاثر می شود (همان منبع).
امان الله صفوی (۱۳۸۱) “روش های تدریس را در دو دسته ی روش های تاریخی و روش های نوین قرار می دهد که روش های تاریخی نیز به دو دسته ی روش سقراطی و روش مکتبی و روش های نوین به روش توضیحی، سخنرانی، اکتشافی، حل مساله، روش مباحثه، پرسش و پاسخ و واحد کار، گروه های کوچک، یادگیری فردی، روش آزمایشی ، نمایشی، علمی، بازی های تربیتی و فن تمرین دسته بندی شده اند.”
شعبانی (۱۳۸۰) “در کتاب مهارت های آموزشی و پرورشی روش های تدریس را به روش های سنتی و متداول( روش حفظ و تکرار، روش سخنرانی، پرسش و پاسخ، روش نمایشی، روش ایفای نقش، گردش علمی، بحث گروهی و روش آزمایشی) و روش های جدید تدریس ( روش های آموزش انفرادی، روش مساله ای، روش واحدها ) تقسیم کرده است و در کتاب مهارت های آموزشی (۱۳۸۴) تدریس را به انواع تدریس مستقیم (روش سخنرانی، روش نمایشی و…) و تدریس تعاملی (یادگیری تا حد تسلط، آموزش خصوصی، آموزش برنامه ای، آموزش به وسیله ی رایانه، آموزش انفرادی تجویز شده، آموزش انفرادی هدایت شده)و تدریس تعاملی (روش پرسش و پاسخ، ایفای نقش، بحث گروهی، روش مشارکتی، بدیعه پردازی) تدریس مساله محور (روش گردش علمی، آزمایشگاهی، اکتشافی، روش واحدها) دسته بندی کرده است.”
روش سخنرانی
روش سخنرانی یکی از روش های بسیار معمول مورد استفاده ی معلمان در سراسر جهان است. براون و اتکینس (۱۹۹۱)این روش را به پنج قرن قبل از میلاد نسبت داده اند. به باور این صاحب نظران تداوم کاربرد این روش تا حدی به سنت و تا اندازهای به ملاحظات اقتصادی مربوط است و احتمال زیادی وجود دارد که این روش در قرن بیست و یکم میلادی نیز همچنان در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار گیرد. پس باید معلمان از کم و کیف این روش آگاه باشند تا به نحو موثری آن را مورد استفاده قرار دهند.
مساله این نیست که از روش سخنرانی باید استفاده کرد یا باید آن را به کلی کنار نهاد، بلکه مساله آنست که چه وقت باید از آن استفاده کنیم. این روش در بعضی موارد روشی موثر و در بعضی موارد دیگر روشی غیر مفید است. روش آموزشی مبتنی بر سخنرانی در موارد زیر مفید است:
آنجا که هدف اصلی آموزش انتقال معلومات است.
موقعی که مطالب سخنرانی به طریق دیگری در دسترس یادگیرندگان قرار ندارد.
زمانی که مطالب پراکنده اند و معلم باید آنها را مرتب کرده، سازمان دهد، و در اختیار یادگیرندگان بگذارد.
وقتی که نگهداری مطالب در حافظه برای مدتی طولانی ضروری نیست (سیف، ۱۳۸۲).
به گفتهی وولفولک (۱۹۹۵) یک پنجم تا یک چهارم وقت فعالیت های آموزشی در کلاس درس صرف سخنرانی می شود. ارائه ی مفاهیم به طور شفاهی از طرف معلم و یادگیری آنها از طریق گوش دادن و یادداشت برداشتن از طرف دانش آموزان، اساس کار این روش را تشکیل می دهد. او می تواند به هر ترتیبی که می پسندد درباره ی موضوع مورد نظر سخن بگوید و هر وقت لازم بداند آن را پایان دهد (شعبانی، ۱۳۸۴).
محاسن:
روشی بسیار ارزان است.
مختص کلاس های پرجمعیت است.
با توجه به موقعیت های زمانی و مکانی و مجموعه ی تجهیزات، روش سخنرانی بسیار انعطاف پذیر است.
محدودیت ها:
معلم در این روش متکلم وحده و فعال و دانش آموز غیرفعال است.
برای آموزش مهارت های عملی روش مناسبی نیست.
این روش برای ایجاد مهارت های ذهنی در سطوح بالای یادگیری مانند درک و فهم، تجزیه و تحلیل و غیره مناسب است.
روش سخنرانی، بخصوص اگر به تنهایی به کار رود برای ایجاد مهارت های کلامی در دانش آموزان، مناسب نیست.
جلب توجه و تمرکز فکری دانش آموزان در طول مدت سخنرانی مشکل است و …(صفوی، ۱۳۸۱)
روش نمایشی
این روش بر مشاهده و دیدن استوار است. در این روش افراد مهارت های خاصی را از طریق دیدن فرا می گیرند و معلم طرز کاربرد وسیله ای یا چگونگی ساختن یک شی را نشان می دهد. شاید این روش مناسب ترین روش برای آموختن مهارت هاست زیرا با این روش معلم می تواند مهارتی را به تعداد زیادی از شاگردان و و در طی زمانی کوتاه ارائه دهد. البته این روش به تنهایی به کار نمی رود و معلم ضمن ارائه ی روش نمایشی، ناچار به استفاده از روش سخنرانی نیز هست. ار روش نمایشی در درس هایی که جنبه ی عملی و فنی دارند بیشتر می توان استفاده کرد (شعبانی، ۱۳۸۴).
محاسن:
به کارگیری اشیاء حقیقی و واقعی است.
در برخی موارد در صورت نبود اشیاء واقعی می توان از ماکت یا نمونه استفاده کرد.
محدویت ها:
امکان دارد که فراهم آوردن وسیله ی واقعی ممکن نباشد.
شاگردان نمی توانند از راه تجارب مستقیم و از راه عمل و تمرین و تکرار، مهارت لازم را کسب کنند (صفوی، ۱۳۸۱).
آموزش برنامه ای
اندیشه ی آموزش برنامه ای را نخستین بار بی.اف.اسکینر در مقاله ای با عنوان “علم یادگیری و هنر آموزش” که در سال ۱۹۵۴ منتشر ساخت ارائه داد. او در این مقاله معایب روش های مرسوم آموزش و یادگیری مدارس را مورد بررسی قرار داد و آموزش برنامه ای را به عنوان وسیلهی رفع این معایب پیشنهاد کرد. به نظر وی روش های مرسوم آموزشی، به ویژه روش سخنرانی و آموزش به وسیله ی کتاب های درسی معمولی، روش های ناقصی هستند، زیرا آنها یادگیرنده را به فعالیت وا نمی دارند و از اصول مهم یادگیری استفاده نمی کنند.
اصول مهم یادگیری به شرح زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
ارائه ی مطالب در گام ها یا مراحل کوچک
پاسخدهی آشکار یا شرکت فعال یادگیرنده
تقویت فوری از راه دریافت بازخورد
سرعت شخصی یادگیرنده در جریان یادگیری (سیف،۱۳۸۲).
آموزش برنامه ای یک نظام آموزش انفرادی است که کوشش می کند یادگیری را با نیازهای شاگردان هماهنگ کند. این روش بر اساس مجموعه ای از اهداف رفتاری پی ریزی شده است و در واقع کاربردی است از روانشناسی یادگیری در تدریس (شعبانی، ۱۳۸۰).
محاسن:
برای یادگیری مهارت های خاص و نیز برای آموزش جبرانی و آموزش اضافی بسیار ارزشمند است.
نظر مربیان را به آموزش فردی جلب کرده است.
محدودیت:
نمی توان به عنوان یک روش کامل آموزشی استفاده کرد.
یادگیری تا حد تسلط^[۴۰]