در سوی دیگر PEOU معیاری است در مورد باور فرد درباره این که استفاده از یک سیستم خاص تا چه آسان و بی نیاز از تلاش (تلاش ذهنیف جسمی و همچنین آسان بودن یادگیری) خواهد بود .این دو باور، عامل های اصلی در شکل گیری قصد رفتاری فرد در مورد استفاده از فناوری اطلاعات هستند و هر دوی آن ها به وسیله متغیرهای متفاوتی تحت تاثیر قرار می گیرند. مدل پذیرش فناوری توسط افراد را پیش بینی کند.
مدل ترکیبی پذیرش فناوری و رفتاربرنامه ریزی شده
۴-۱) TAM2
ونکتاش و دیویس در سال ۲۰۰۰ کوشیده اند با اضافه کردن سازه های جدید به مدل پذیرش فناوری آن را توسعه بدهند . این سازه های جدید شامل فرایند های تاثیر اجتماعی (هنجار ذهنی ، داوطلبی و انعکاس بیرونی) و فرایند های ابزاری شناختی (ارتباط شغلی ، کیفیت خروجی ، قابلیت توضیح نتایج و برداشت از سهولت کاربرد بیرونی ) (روز و استراب ۱۹۹۸ Rose & Strub) به این ترتیب اولا بر مبنای یایفته های تیلور و تاد (۱۹۹۵) که هنجارهای ذهنی را دارای اثر معنا دارای بر استفاده یافته بودند .هنجارهای ذهنی هم طبق نظریه عمل مستدل وارد مدل شده اند .ثانیا داوطلبی (در مقابل استفاده اجباری) مورد توجه قرارگرفته و ثالثا به انعکاس بیرونی هم توجه شده است .
شکل ۲-۷) مدل بسط یافته پذیرش فناوری ۲
درک از مفید بودن
درک از راحتی استفاده
تمایل به استفاده
داوطلبی
استفاده
تجربه
هنجار
انعکاس بیرونی
ارتباط شغلی
کیفیت شغلی
قابلیت توضیح نتایج
مدل انگیزشی
تعداد قابل ملاحظه ای از تحقیقات به وسیله تئوری انگیزش عمومی برای تشریح و تغییر رفتار مورد حمایت قرارگرفته است . در حوزه سیستم های اطلاعاتی دیویس و همکاران (۱۹۹۲) نظریه انگیزش را برای درک پذیرش و استفاده از تکنولوژی جدید به کار گرفته اند . هسته اصلی این نظریه را دونوع انگیزش تشکیل می دهد . انگیزش بیرونی و انگیزش درونی ;

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

Extrinsic Motivation : درک اینکه کاربر عملی را در جهت دستیابی به پیامد های سودمندی از قبیل بهبود عملکرد شغلی ، بهبود حقوق و ارتقا انجام خواهد داد .
Intrinsic Motivation : درک اینکه کاربر عملی را برای غیر از پیامدهای ظاهری انجام خواهد داد .( دیویس و همکاران ۱۹۹۲)
خلاصه و نتیجه گیری
با پیشرفتهای حاصل شده در فناوری اطلاعات و ارتباطات، دورکاری به عنوان رویکردی مناسب برای انجام برخی فعالیتها که قبلاً تنها از طریق محل کار امکان پذیر بود، مطرح گردیده است . همچنین توسعه استفاده از تلفن های همراه ، کامپیوترهای دستی و سایر ابزار آلات ارتباطی موجب تغییر تعاریف و توانایی های انسان ها در انجام کارها گردیده و موجب رشد و توسعه مقوله هایی نظیر ساعات کاری متغیر و انعطاف پذیر و دورکاری شده است. در این فصل ابتدا به بیان مفاهیم اولیه دورکاری و انواع آن پرداخته شد. سپس مزایا و مشکلات پیاده سازی دورکاری بیان شد و در پایان مدل های پذیرش فناوری و تعاریف اولیه آن آورده شد.
فصل سوم
مروری بر تحقیقات انجام شده
مقدمه
فصل سوم این پژوهش اختصاص به پیشینه تحقیق دارد.هدف از تدوین این فصل ایجاد برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات پژوهش های قبلی با مسئله تحقیق و آشنایی با چارچوب نظری و یا تجربی مسئله تحقیق است .بخش اول به روند رویکرد به دورکاری هم در ایران و خارج از ایران اختصاص دارد .سپس مطالعات پیشین در قالب تحقیقات داخلی و خارجی بخش بندی شده است . همچنین تحقیقات از دو بعد مبتنی بر مدل های پذیرش فناوری و مبتنی بر ادبیات موضوعی بررسی شده اند .در پایان جدولی بطور خلاصه تحقیقات انجام شده دسته بندی شده آورده شده است .
وضعیت دورکاری
دورکاری بحث تازه ای در اشتغال نیست و قدمت زیادی در تمام دنیا دارد. بسیاری از شرکت های بزرگ دنیا از جمله از [۳۹] CISCO, IBM [38] AT &Tاز دورکاری بهره می‌گیرند. بر طبق گزارش انجمن بین المللی دورکاری سازمان های خصوصی و عمومی امریکایی به مزیت های دورکاری پی برده اند.[۴۱]
تاریخچه دورکاری از اواخر سالهای ۱۹۷۰ ، وقتی که ریز رایانه ها و مودم ها در دسترس عموم قرار گرفتند، رؤیای «کار از راه دور» به شکل کامل تری به حقیقت پیوست. «جک ام.نیلز» که در کتابهای مختلف با عنوان پدر دورکاری از او یاد می شود، اولین کسی بود که به صورت رسمی به تحقیق در این خصوص پرداخت و اندیشه دورکاری در دهه ۱۹۷۰ برای نخستین بار از سوی او مطرح شد.[۳۸] تا کنون کلیه آمارها حکایت ازعلاقه روز افزون کارکنان و کارفرمایان به کار از راه دور دارد. اما لازمه موفقیت دورکاری این است که از فرهنگ “face time “به فرهنگ “result- oriented” حرکت کنیم و پیش از هراقدامی عوامل موثر بر پذیرش دورکاری را مد نظر قراردهیم .[۷]
دورکاری در ایران
اگرچه در ایران کاربرد فناوری اطلاعات سابقه ای به نسبت طولانی دارد ولی چندسالی است که دورکاری مورد توجه مدیران و مسئولان قرارگرفته است .و بکارگیری آن در شکل نوین با تاکید دولت و تصویب آن از سوی مجلس سرفصل جدیدی را در وضعیت فناوری اطلاعات گشوده است .
آئین نامه”دورکاری^[۶]” یا “کار درخانه” کارمندان دولت به منظور انجام وظایف محول شده بدون حضور فیزیکی کارمند واجد شرایط در محل کار سازمان خود توسط وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک در جلسه مورخ ۳۰/۳/۸۹ با هدف افزایش بهره‌وری، انعطاف کاری و کاهش حجم رفت و آمد کارمندان دولت و اثرات جانبی آن تصویب ودر تاریخ ۷ تیر ماه ۸۹ توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده است. دولت ۲۹ دستگاه اجرایی را موظف به اجرای طرح دورکاری کرده است .به گفته معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی رئیس جمهور, فرایند دورکاری برای ۳۰ درصد از شاغلان دولتی انجام میشود یعنی از دو میلیون و ۷۰ هزار کارمند ۶۸۹ هزار نفر باید دورکار شوند. پژوهش های انجام شده تا کنون محدود به بررسی مزایا و معایب در مخصوصا در کاهش ترافیک و آلودگی هوا بوده است .پژوهشی نیز در راستای روش های مختلف دورکاری در کشورهای مطرح انجام شده است .این درحالی است که در مقایسه با کشورهای پیشگامان دورکاری نظیر فنلاند به زیر ساخت های این فناوری نوین از جمله پذیرش آن توجهی نشده است [۱۵]
لذا ضرورت انجام این مطالعه به عنوان تخمینی برای میزان تمایل بر دورکاری قبل از هر اقدامی می تواند راهگشای دولت و شرکت هایی باشد که خواهان بهره گیری از مزایای دورکاری در یک معامله برنده برنده^[۷] هستند .
دورکاری در خارج از ایران
جک ام. نیلز” که در کتابهای مختلف با عنوان پدر دورکاری از او یاد کرده اند، اولین کسی بود که به صورت رسمی به تحقیق در این خصوص پرداخت. اندیشه دورکاری در دهه ۱۹۷۰ برای نخستین بار به وسیله وی مطرح شد.او گفته بود که مردم در آینده لازم نیست که به سر کار بروند بلکه کار به نزد آنها خواهد آمد.جک نیلز این شکل کار در مسافت دور را “دورکاری” نامید . وی که مدیریت تعدادی از برنامه های تحقیق و توسعه ناسا را بر عهده داشت، به دنبال استفاده بهتر از ارتباطات راه دور و رایانه برای انجام کار بود. او در نوشته های خود می گوید “همواره این سؤال را از خود می پرسیدم که چرا کارها را به این روش انجام می دهیم ؟ چرا نمی توانیم از فناوری برای انجام بهتر کارها استفاده کنیم
تا اینکه دو رخداد جهت فکر او را تغییر داد:
پیش بینی برنامه بیست ساله “ناسا” در خصوص کاربردهای غیر نظامی امور فضایی
مجموعه ملاقات هایی با برنامه ریزان شهری در سال ۱۹۷۱ که موضوع تکراری بحثشان ،مسئله کاهش رفت و آمدها و در نتیجه کاهش آلودگی بود
این سوال در ذهنش به وجودآمد:” چرا باید به سر کار برویم وقتی که فناوری به بیش تر ما امکان کار کردن در خانه یا در نزدیکی خانه را حداقل در بعضی اوقات می دهد؟” در سال ۱۹۷۳ یک تیم تحقیق بین رشته ای که از سوی ” بنیاد ملی علوم” حمایت مالی می شد، توسط وی به نام مصالحه بین ارتباطات راه دور و حمل ونقل تشکیل شد. این عنوان بزرگ و طولانی بود و در نتیجه واژه Telecommutingبرگزیده شد. در نهایت واژه Teleworking برای بیان کاربردهای وسیعتر جایگزین آن گشت .
استفاده از تکنولوژی کامپیوتر و وسایل ارتباطی برای جایگزینی نوع سنتی آن نوع جدیدی از توافق کاری نیست. حدود سال ۱۹۷۶ این ایده در کشورهای پیشرفته توسط کینز مطرح شد. تافلر (۱۹۸۰) مفهوم دهکده الکترونیک را مطرح کرد و پیشنهاد داد اطلاعات می تواند در بین میلیون‌ها شغل کارخانه و اداره حرکت کند. تافلر پیش بینی کرد که خانواده مزایای تکنولوژی‌های کامپیوتری را در خانه خواهند گذاشت که محلی برای کار و بازی خواهد بود.علاقه به موضوعات دورکاری باعث شده تعداد قابل توجهی از مطالعات مراجع به دورکاری انجام شود. برخی از محققان دورکاری را مدل کرده و ادعا کرده‌اند دورکاری در سازمان‌ها مورد پذیرش واقع شده.در دهه ۱۹۸۰ در اروپا و امریکا تحقیقات زیادی در خصوص جنبه های مثبت و منفی دورکاری و نیز طراحی شغل و ساختار سازمانی انجام گرفت. تاکنون دورکاری در طیف وسیعی از مباحث از جمله دیدگاه های فناوری و پیاده سازی آن، جامعه شناسی و آثار اجتماعی دورکاری و جایگاه آن در اقتصاد و اشتغال مورد توجه محققین بوده است. در سال ۱۹۹۲ ” هادسن” در گزارش شرکت ” بریتیش تلکام” با عنوان ” اقتصاد دورکاری” اعلام کرد که در تحقیقی بر روی ۲۵۰ سازمان بزرگ بریتانیایی که دورکار استخدام کرده اند، متوسط افزایش بهره وری ۴۵ درصد ثبت شده است.
بنابراین همانطور که “نیلز” پیش بینی می کرد ، هم اکنون دورکاری در اکثر سازمان های دولتی و خصوصی در اکثر کشورهای جهان اجرا می شود و از مزایای آن بهره مند می گردند.
علاقه به دور کاری در پاسخ به شماری از شرایط و دگرگونی ها بالا گرفت که از آن جمله میتوان به بحران نفتی ۱۹۷۳ افزایش ناگهانی در قیمت نفت رکورد اشتغال در بخش تولید، بالا رفتن تعداد افراد دارای مشاغل مرتبط با اطلاع رسانی، کوچک شدن و باز مهندسی سازمان ها در دهه ۱۹۸۰ و تفکر جدید درباره مقوله های زندگی و کار اشاره نمود. در سرتاسر این دوره قابلیت‌های رایانه ای و مخابراتی و پردازش اطلاعات که پیش زمینه ارتباطات راه دور تلقی می شوند بالا رفت و در عین حال هزینه های آن کاهش یافت. بدین ترتیب امکان دورکاری بیش از پیش فراهم شد. نیلزو همکاران ( ۱۹۷۶ ) دورکاری را راهی برای کاهش مصرف سوخت در زمان بحران نفت دانستند. آنها تخمین زدند که اگر از هر هفت مسافر شهری یکی حذف شود، کشور دیگر نیازی به واردات نفت خواهد داشت.چنین افکاری توسط آلوین تافلر ( ۱۹۸۱ ) با ارائه کتاب موج سوم همه گیر شد.
تافلر تشریح کرد که چگونه دوره صنعتی تمدن موج دوم جای خویش را به عصر اطلاعات موج سوم می دهد و با ارائه دیدگاه کلبه الکترونیکی پیش بینی کرد که افراد زیادی به دورکاری خواهند پرداخت. در سال ۱۹۸۳ ” فردریک ویلیامز” عبارت “رنسانس الکترونیکی ” را به کار برد اندیشمندان مختلف در دیدگاه های تاریخی که منتشر کردند پیش بینی کردند که دورکاری شکل غالب سازماندهی کار در آینده خواهد بود
در دهه ۱۹۸۰ در اروپا و امریکا تحقیقات زیادی در خصوص جنبه های مثبت و منفی دورکاری و نیز طراحی شغل و ساختار سازمانی انجام گرفت و تاکنون دورکاری در طیف وسیعی از مباحث از جمله دیدگاه های فناوری و پیاده سازی آن، جامعه شناسی و آثار اجتماعی دورکاری و جایگاه آن در اقتصاد و اشتغال مورد توجه محققین بوده است، در ادامه به معرفی گزیده ای از آنانکه مسئله پذیرش دورکاری را مورد توجه قرار داده اند میپردازیم :
مطالعات پیشین
بطور کلی پژوهش های انجام شده درباره پذیرش دورکاری به دودسته کلی تقسیم میشود . یک دسته آنها که پذیرش را بطورکلی مورد بررسی قرار داده اند و یک یا چند فرضیه عامل را مورد بررسی قرارداده اند به عبارت دیگر بررسی پذیرش مبتنی بر مدلی ارائه نشده است بلکه با بررسی روی ادبیات موضوع به این مهم پرداخته اند و دسته دوم پژوهش هایی است که برای پذیرش دورکاری مدلی ارائه کرده اند و مدل را آزموده اند .در این بخش مطالعات مرتبط با پژوهش های مورد نظر در دو قسمت مطالعات داخلی و خارجی ارائه می گردد.
تحقیقات داخلی
در داخل کشور تحقیقات چندانی در زمینه پذیرش دورکاری انجام نشده است برخی مطالعات مشابه از نظر موضوعی بشرح زیر می باشد :
سهرابی در تحقیق “بررسی دورکاری در سازمان اقتصادی کوثر “، اثر امکانات و تسهیلات / نگرش افراد نسبت به دورکاری /تمایلات و عادات رفتاری / کارایی /شرایط و وضعیت حمایتی دورکاری مورد بررسی قرار داده است .جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش کارکنان سازمان کوثر بوده است .در این پژوهش آمادگی دورکاری ،‌تمایلات رفتاری به دورکاری و امکانات و توانمندی سازمان ،‌نگرش افراد نسبت به دورکاری و نگرش افراد نسبت به آمادگی سازمان برای دورکاری مورد بررسی قرار گرفته است .از نتایج تحقیق او نگرش منفی نسبت به دورکاری وتاثیر کارایی بر پذیرش دورکاری است. اینکه در شرای فعلی افراد کارایی لازم برای دورکاری را ندارند و در نتیجه تمایل و علاقه ای به انجام فعالیت های دورکاری ندارند . افراد به امکانات لازم برای دورکاری دسترسی ندارند . در مجموع به اعتقاد کارکنان آن سازمان دورکاری تاثیری در بهره وری نداشته است .و همچنین از نقطه نظر کارکنان سازمان شرایط و تسهیلات زیرساخت دورکاری را فراهم نکرده است .