– توده هوای سودانی
توده های هوای سودانی از دیگر توده­های هوایی است که ازمرکز کم فشار سودانی جغرافیای کشور وارد می­ شود و در استان کردستان نیز بارندگی هائی را به وجود می­آورد.
منطقه سودان در آفریقا به علت مجاورت با منطقه حاره به طور نسبی دارای یک موقعیت کم فشار است. در فصل سرد سال با نفوذ زبانه پرفشار به نواحی شمالی سودان و ریزش های هوای سرد در آن منطقه، کم فشار سودان تقویت شده و از دریای سرخ رطوبت جذب می­نماید. در واقع این سیستم در ابتدا فاقد جبهه است و فعال نمی ­باشد، اما به تدریج که بر وری دریای سرخ کشیده می­ شود، با توده­های هوای آن منطقه برخورد نموده و فعال می­ شود که عموماً پس از شکل­ گیری یا از طریق خوزستان وارد ایران می­ شود و یا پس از عبـور از روی عربستان و کویت و توقف کوتاه بر روی خلیج فارس و کسب رطوبت کافی، استان­های جنوبی کشور و گاهی تا نواحی مرکزی ایران را تحت تاثیر قرار می­دهد و پس از آن به طرف شرق وجنوب شرق کشیده می­ شود.
سیستم های کم فشار سودانی در فصول سرد سال گاهی تمامی استان­ های جنوبی و غربی و جنوبغربی و مرکزی کشور را تحت تاثیر قرارداده و موجب ریزش های جوی گرم نظیر باران می شود که طبعاً در ارتفاعات کردستان به صورت برف نازل می گردد.
– توده ی هوای مراکز پرفشار شمالی
– در ماه­های سرد سال توده هوای برخاسته از مرکز پرفشار قطبی پس از ورود به منطقه غرب کشور، به علت پوشیده بودن ارتفاعات این منطقه و استان کردستان از برف ، برروی منطقه توقف نموده و تقویت می شوند ودر این حالت برخی از نقاز استان کردستان نظیر سقز و سنندج از سردترین نقاط کشور می­گردند.
– در ماه­های سردسال دشت پوشیده از برف و یخ سیبری با ارسال توده­های هوای سرد و سنگین از شمال­شرق کشور به داخل جغـرافیای ایران موجب تغییرات مهـمی در رژیم های دمایی و بارندگی کشور می گردد.
– کم فشار حرارتی
بخش­های از غرب استان کردستان در ماه­های گرم سال تحت تاثیر شرایط آب وهوایی گرم کشور عراق قرار میگیرد که موجب افزایش دمای هوا می شود. به جز توده های هوا و سیستم­های هواشناسی گفته شده که به طور موثر بر اقلیم استان کردستان تاثیر می­گذارند، برخی از سیستم­های جوی دیگر نیز در مقاطعی از فصول سال بر ین استان تاثیر می­گذارند که از اهمیت کمتری برخوردارند و دارای نقش تعیین کننده ­ای در شکل­ گیری اقلیم های استان کردستان نمی­باشند.
– کم فشار های ایسلندی
در فصل های سرد سال کم­ فشارهای ایسلندی پس از عبور از اقیانوس اطلس، کشور انگلستان، جنوب اروپا، دریای مدیترانه و کشورهای عراق وسوریه، وارد فلات ایران شده و بر روی نوار غربی کشور و استان کردستان ایجاد بارندگی می نماید (اقلیم وگردشگری استان کردستان ).
۲-۲-۹-۲- اثرات ناهمواریها در تنوع آب و هوای استان
قسمت اعظم استان بر روی رشته کوه زاگرس قرار گرفته و به همین دلیل به لحاظ اقلیمی دارای شرایط ویژه ای می باشد و اشکال مختـلف اراضی شامل کوه های مرتفع و دره­های عمیق ، دشت­های دامنه­ای ، فلات ها و اراضی پست در این استان وجود دارد . اقلیم های خشک تا خشک سرد در استان با متوسط بارندگی۲۵۰میلی متر (بیجار) تا اقلیم نیمه مرطوب معتدل در غرب استان با متوسط بارندگی حدود ۸۰۰ میلی متر (مریوان) در استان یافت می شود . نواحی شرقی و مرکزی استان متاثر از آب و هوای برخی نواحی مرکزی ایران و مناطق غرب متاثر از آب و هوای مدیترانه­ای است که حضور عناصر مدیترانه­ای همراه با بارندگی مناسب مؤید این نظر است­. به طوری که شرایط مذکور سبب شده است که جنگل­های بلوط در این منطقه حضور داشته ولی نواحی شرقی استان دارای پوشش استپی می­باشد .بیشتر نواحی غربی، کوهستانی و اغلب پوشیده از جنگل­های طبیعی و در نواحی شرقی استان اراضی مسطح ، دشت ها و فلات­های نسبتا وسیعی وجود دارند .
۲-۲-۹-۳- تاثیر ارتفاع بر اقلیم استان
استان کردستان منطقه­ای است کوهستانی که از مریوان تا دره قزل اوزن و ارتفاعات زنجان جنوبی در مشرق گسترش یافته است. استان کردستان از مرتفع­­ترین استان­های کشور است و این ویژگی موجب گردیده است تا شرایط آب و هوایی استان در مقیاس وسیعی تابع شرایط مناطق کوهستانی و مرتفع باشد.ارتفاع شهر سنندج مرکز استان کردستان ۱۴۸۰ متر از سطح دریا است.
استان کردستان با ارتفاع متوسط ۲۰۰۰ متر از سطح دریا و تاثیر پذیری از ارتفاعات زاگرس،دارای زمستان­های سرد است. جهت گسترش و استقرار ارتفاعات در استان کردستان به گونه ­ای است که نخستین بارندگی از توده­های هوای باران زا که به غرب کشور می­رسند.بر روی ارتفاعات این منطقه صورت می­گیرد و به این سبب ریزش های جوی سالانه در اکثر نقاط استان کردستان و به ویژه مناطق کوهستانی استان در حد بالایی قرار دارد. ریزش های جوی در نقاط مرتفع استان غالباً به شکل ریزش یرف و در بخش های کم ارتفاع استان غالبا ً به صورت باران است.
مرتفع بودن استان و وجود ارتفاعات متعدد در سطح آن علاوه بر تاثیر بر رژیم بارندگی استان، بر سایر متغیرهای جوی استان نظیر دما ، تبخیر ، رطوبت هو­ا ، باد و غیره نیز تاثیر می گذارد که این تاثیر چه به صورت انتزاعی بر یک یک عوامل جوی و چه به صورت ترکیبی بر ساختار اقلیمی­، در نهایت بر رژیم اقلیمی استان موثر واقع شده و موجب پدید آمدن اقلیم ها و زیر اقلیم های متعددی در جغرافیای استان کردستان گردیده است( اقلیم و گردشگری استان کردستان).
درمجموع نقش ارتفاعات استان کردستان در دوره گرم سال زیاد محسوس نیست . اما درفصل زمستان با یورش هوای سرد و ماهیت کوهستانی منطقه و گسترش بادهای غربی به همراه رطوبت توده­های هوای مدیترانه علاوه بر ریزش باران­های فراوان و برف سنگین موجب کاهش شدید دما دراین منطقه می­ شود به طوری که اختلاف درجه حرارت حداکثر و حداقل مطلق دربعضی از ایستگاه­ها به ۷۸ درجه سانتی گراد نیز می­رسد .

۳-۲-۱۰- ویژگی های آب و هوایی
این استان منطقه­ای کاملاً کوهستانی است و به علت وجود ارتفاعات، پستی و بلندی ها و بارندگی مناسب دارای رودهای فراوان و مناطق سر سبز و حاصلخیز است. آب و هوای یا اقلیم کردستان متاثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه­ای است که این توده‌ها موجب بارندگی هایی در بهار و ریزش برف در زمستان­ها شده است .این توده‌های هوایی که از اقیانوس اطلس­و دریای مدیترانه­با برخورد به ارتفاعات زاگرس بخش قابل توجـهی از رطوبت را بصـورت بارش‌های پراکنده برف و باران در این منطـقه نشان می­ دهند.آب و هوای استان در ناحیه شمالی آب و هوای نسبتاً سرد و در نواحی جنوبی معتدل کوهستانی است و دارای فلات­های مرتفع و خشک و دشت­های حاصلخیز مانند دشت مریوان ، دشت اوباتو ، دشت ئیلاق یا دهگلان ، دشت قروه و دشت کامیاران است( سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان).
۳-۲-۱۰-۱- دما
دومین پارامتر از نظر نمایه خشکسالی دما می­باشد. میانگین دما در این استان از ۸/۷ تا ۹/۱۳ تغییر میکند. نمودارهای شماره(۳-۱۳) و (۳-۱۴) دامنه دمایی طی دوره ۲۵ ساله و رژیم دمایی ماهانه در شهرهای مختلف استان را نشان می­ دهند. همانطور که ملاحظه می­گردد بیشترین میانگین دمایی در شهرستان سنندج ­به میزان ۹/۱۳میباشد. نکته قابل توجه در این دو نمودار دمای شهرستان­های استان از نظر دمایی تقریباً در یک رنج می­باشند. فقط در فصل زمستان دمای سنندج بین ۲ تا ۳ درجه از دمای بقیه شهرستان ها بیشتر است و آن نیز می تواند به علت آلودگی مرکز این استان نسبت به بقیه نقاط استان می­باشد.
نمودار شماره (۳-۱۳): دامنه دمای شهرستان های استان کردستان
نمودار شماره (۳-۱۴): رژیم دمایی شهرستانهای استان کردستان
۳-۲-۱۰-۲- نزولات جوی
مهمترین پارامتر در نشان دادن خشکسالی در هر منطقه میزان نزولات جوی می­باشد. دامنه بارش سالانه در استان کردستان به طور متوسط بالغ بر۳۰۰ تا ۹۵۰ میلیمتر در سال می­باشد.بیشترین میزان بارندگی مربوط به شهرهای مریوان۹۰۰ و بانه­حدود ۷۰۰ میلی متر در سال و کم‌ترین میزان بارندگی در ناحیه شرق حدود ۳۴۰ میلی متر و در قسمت مرکزی استان یعنی سنندج­نزدیک به ۴۰۰ میلی متر در سال است. نفوذ توده‌های مرطوب زمستانی و بهاری در مریوانو دریاچه زریوارتأثیر فراوانی در مرطوب و معتدل شدن هوای این ناحیه دارد.
نمودار شماره (۳-۱۵): بارندگی استان کردستان
نمودارهای شماره(۳-۱۵) و (۳-۱۶) میزان بارندگی طی دوره ۲۵ ساله و رژیم بارندگی ماهانه در شهرهای مختلف استان را نشان می­ دهند.همانطور که ملاحظه می­گردد بیشترین بارش در شهرستان مریوان به میزان ۹۲۸ میلی­مترمی­باشد. همچنین درغالب نقاط استان از ماه خرداد تا شهریور میزان بارندگی ناچیز بوده و بیشترین بارندگی در ماه اسفند می­باشد.
نمودار شماره (۳-۱۶): رژیم بارندگی در شهرستان های استان کردستان
میزان‌ بارندگی‌ در استان‌ کردستان‌ از غرب‌ به‌ شرق‌ کاهش‌ می‌یابد. دلیل‌ این‌ امر وجود دیواره‌ کوهستانی‌ ناحیه‌ است‌ که‌ از نفوذ جریان‌هایی‌ که‌ از غرب‌ به‌ فلات‌ وارد می‌شود،جلوگیری‌ می‌کند.
۳-۲-۱۰-۳- رطوبت نسبی
علاوه بر میزان و توزیع بارندگی و دما، میزان رطوبت نسبی محیط نیز در شدت خشکسالی نقش مهمی دارد. همان طوری که در نمودار (۳-۱۷)نشان داده شده، در ارتفاعات که دما نسبتاٌ پایین است، میزان رطوبت نسبی ازسایر مناطق بیشتر است. لذا انتظار می­رود پدیده خشکسالی آسیب کمتری به این مناطق وارد نماید.
نمودار شماره (۳-۱۷): رطوبت نسبی در شهرستان های استان کردستان
۳-۲-۱۰-۴- ساعات آفتابی
ساعات آفتابی یکی از پارامترهای موثر در تبخیر و فزاینده شدت خشکسالی می­باشد. نمودار (۳-۱۸) ساعات آفتابیماهانه در شهرستان­های استان کردستان را نشان می­دهد. همانطور که در این نمودار مشخص است در بیشتر ماه­ها ایستگاه قروه بالا ترین و ایستگاه سنندج کمترین ساعات آفتابی را دارا می­باشند. بیشینه ساعات آفتابی در ماه تیر و کمینه آن در دی­ماه دیده می­ شود.
نمودار شماره (۳-۱۸): ساعات آفتابیماهانه در شهرستان های استان کردستان
۳-۲-۱۰-۵-تبخیر در استان
یکی از پارامترهای مهم و موثر در شدت خشکسالی، تبخیر می­باشد. نمودار (۳-۱۹) تبخیر ماهانه در شهرستان­های استان کردستان را نشان می­دهد. همانطور که در این نمودار مشخص است در بیشتر ماه­ها ایستگاه سقز بالا­ترین و ایستگاه زرینه اوباتو کمترین تبخیر را دارا می­باشند. بیشینه تبخیر در ماه مرداد و کمینه آن در ماه­های فصل زمستان دیده می­ شود.
نمودار شماره (۳-۱۹): تبخیر در شهرستان های استان کردستان
۳-۲-۱۰-۶- نمودار آمبروترمیک ایستگاه­های استان کردستان
با ترسیم نمودارهای آمبروترمیک می­توان دوره­ های خشک و مرطوب را نمایان کرد. در این پژوهش با عنوان بررسی دوره­ های خشکسالی با تاکید بر دوره­ های مرطوب، مشخص شدن دوره­ های خشک و مرطوب برای انجام مراحل آماری مهم می­باشد. در جداول شماره (۳-۲۰) تا (۳- ۲۴ ) نمودارهای آمبروترمیک ایستگاه­های استان کردستان را نشان می­دهد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودارشماره(۳-۲۰ ) نمودار آمبروترمیک ایستگاه سنندج
نمودارشماره(۳- ۲۱ ) نمودار آمبروترمیک ایستگاه قروه
نمودارشماره(۳-۲۲) نمودار آمبروترمیک ایستگاه سقز
نمودارشماره(۳-۲۳ ) نمودار آمبروترمیک ایستگاه بیجار
نمودارشماره(۳- ۲۴) نمودار آمبروترمیک ایستگاه زرینه اوباتو
بر اساس این نمودار­ها فصل مرطوب در مناطق مختلف استان از آبان آغاز وتا اردیبهشت وخرداد ادامه پیدا می­ کند.
۳-۲-۱۰-۷-بادها
مهمترین بادهای استان باد­های مرطوب غربی و شمال غربی است. بادهای غربی در استان با عنوان باد شه مال مشهور بوده پس از رسیدن به کوه های مرزی با دنبال کردن جهت کوه­ها از جنوب غربی به سمت شمال متمایل می­ شود. این جریان هوا مرطوب و باران­آور است که ضمن برخورد با بادهای سرد آسیای مرکزی، رطوبت خود رابه صورت باران و برف در این ناحیه از دست می­دهد از دیگر بادهای مشهور این استان باد خشک شرقی باد مه و زریان است(انجمن منابع طبیعی استان کردستان).
۳-۲-۱۱– اقلیم استان
بر اساس طبقه بندی اقلیمی دمارتن گسترش یافته، محاسبه رابطه آن بین ایستگاه های مختلف استان، نوع اقالیم موجود به شرح زیر مشخص شده است: