هدف از انجام واکنش دیمر cis,trans-[I(Me₂SO)Pt(-I)₂Pt(Me₂SO)I]در واکنش با چند لیگاند دهنده فسفری یک دندانه (تری فنیل فسفین ( PPh₃ ) و (تری فنیل فسفیت (P(OPh)₃) و۱و۳و۵ تری آزا ۷- فسفا آدامانتان(PTA )( و دو دندانه (بیس دی فنیل فسفینو اتان(dppe ) و ( بیس دی فنیل فسفینو متان (dppm ) و ( بیس دی فنیل فسفینو فروسن ( dppf )( و نیز چند لیگاند هیدروژن دهنده آروماتیک یک دندانه )پیریدین ( Pyridine ) و ۱- متیل ایمیدازول ( ۱-MeIm ) و ۴- متیل پیریدین ( ۴-Picoline )( ، بررسی و مطالعه شیمی این دیمر و شناسایی کمپلکس های حاصل از هر کدام از واکنش ها می باشد . جهت شناسایی کمپلکس های پلاتین (II) بدست آمده، از روش های شناسایی مختلف مثل^۱H NMR و ^۳۱P NMR و CHN استفاده خواهد شد.
فصل دوم
کارهای تجربی
این بخش شامل روش های تجربی و تکنیک های بکار گرفته شده جهت تهیه و بررسی کمپلکس های ساخته شده در این تحقیق می باشد.
۲-۱ ملاحظات عمومی
تمامی کارهای سنتزی با بهره گرفتن از بالن ته گرد انجام گرفته است و بطور معمول از گریس استفاده نشده است .
۲-۲ منابع مواد شیمیایی
مواد شیمیایی به کار گرفته شده در این تحقیق، یا توسط روش های بحث شده در بخش های بعد و یا از منابع زیر تهیه شده اند:
Fluka; PPh₃, P(OPh)₃, dppm, dppe, dppf, 4-MePy, Synthesis acetone, some of ordinary solvents.
Merk; DMSO, CDCl₃, 1-MeIm, Pyridine.
Panreac; HCl and HNO₃
(d ازK₂PtCl₆ تهیه شده از فلز Pt یا از پسماند های آزمایشگاهی حاوی این فلز ، استفاده شده است.
(e از PTA سنتز شده موجود در آزمایشگاه استفاده شده است.^۳۱
۲-۳ تکنیک ها و روش ها
۲-۳-۱ طیف سنجی رزونانس مغناطیسی پروتون
طیف های ^۱H-NMR با بهره گرفتن از CDCl₃ به عنوان حلال و به وسیله دستگاه Avance/DPX 250 MHz و Ultrashield Avance 500 MHz Bruker انجام گرفته است. همچنین از TMS به عنوان مرجع استاندارد خارجی استفاده شده و جا به جایی های شیمیایی نسبت به TMS برحسب ppm وکوپلاژها برحسب Hz در نظر گرفته شده است.
۲-۳-۲ طیف سنجی رزونانس مغناطیسی ^۳۱P{¹H}
طیف های ^۳۱P{¹H}-NMRبا استفاده از CDCl₃ به عنوان حلال و به وسیله دستگاه Avance Ultrashield 202.44621 MHz Spectrometers Bruker انجام گرفته است.
۲-۳-۳ تجزیه عنصری
اندازه گیری های کمی به وسیله تجزیه گر عنصری:
Thermofinigan Flash EA-1112 CHNSO rapid elemental analyzer
انجام گرفته است.
۲-۳-۴ نقطه ذوب
تعیین نقطه ذوب یا تخریب مواد توسط دستگاه Buchi 530 صورت گرفته است.
۲-۴ طرز تهیه مواد اولیه
تهیه ترکیبات و پیش ماده مورد نیاز که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است در این بخش توضیح داده شده است.
۲-۴-۱ تهیه تیزاب سلطانی
تیزاب سلطانی با نسبت ۱: ۵/۴ از HNO₃ و HCl باید از ۱ ساعت قبل از استفاده در واکنش تهیه شده باشد. (نکته: نسبت ۱: ۵/۴ فقط برای HCl با دانسیته۱۹/۱و خلوص ۳۷% و HNO₃ با دانسیته ۳۸/۱ و خلوص ۶۰% صحیح می باشد) و قبل از تهیه تیزاب سلطانی رنگ هر کدام از اسیدها به تنهایی بی رنگ است. در یک بشرml 500 از هر یک از دو اسید به آرامی رویهم ریخته سپس سر بشر حاوی دو اسید بوسیله شیشه ساعت بسته شده و هر ۵ دقیقه یک بار برداشتن سر و انجام عمل هم زدن خروج حباب و تغییر رنگ محلول به رنگ نارنجی قرمز مشاهده می گردد که حاکی از پیشرفت واکنش می باشد ، البته باید ۳۰ دقیقه بگذرد تا واکنش بطور کامل انجام شود و تیزاب سلطانی کاملاً آماده گردد. تمامی مراحل تهیه تیزاب سلطانی در زیر هود انجام می گیرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۴-۲ تهیه کمپلکس K₂PtCl₆ از پسماندهای آزمایشگاهی
در مرحله اول پسماند را کاملاً خشک کرده و آن را در یک بوته چینی می ریزیم و به وسیله شعله یا کوره تا حدود ºC300 حرارت می دهیم. این مرحله باید در زیر یک هود قوی انجام گیرد، زیرا گازهای بسیار خطرناکی در این مرحله از مخلوط آزاد می گردد. طی این مرحله چندین بار مخلوط باید آسیاب گردد و دوباره حرارت داده شود تا کاملاً به صورت پودر درآید.
پس از این مرحله باید مخلوط پودر شده را با مقادیر زیادی آب مقطر برای چند بار و هر بار ۱۰ دقیقه جوشانده و عمل صاف کردن انجام شود.در این مرحله کاتیونهای محلول در آب نظیر Na⁺ ,K⁺ ,Ca²⁺ ,NH₄⁺ کاملاّ خارج می گردندکه در واقع عمل نمک زدایی صورت گرفته است که پس از هر مرحله نمک زدایی مشاهده می شود که رنگ رسوبات تیره تر می شود و این تنها به دلیل کاهش مقدارنمک سفید رنگ در هر مرحله نمک زدایی است .پس از ته نشینی کامل رسوبات ، محلول روی رسوب دور ریخته می شود و رسوب وارد یک بالن دو دهانه۵۰۰ میلی لیتری نموده و مقدار ۱۰۰ میلی لیتر محلول تیزآب سلطانی بصورت کم کم به آن اضافه می گردد تا در زمان جوشیدن تیزاب از دهانه بالن بیرون نریزد و به صورت غیر مستقیم ( داخل حمام آب) به مدت ۱ ساعت تحت حرارت حدود C°۱۰۰ قرار داده می شود. این مرحله برای ۵ بار در هر بار ۱۰۰ میلی لیتر از محلول تیزآب سلطانی تکرار می گردد.
پس از این مرحله مخلوط صاف می گردد و محلول زیر کاغذ صافی یعنی آنچه که در تیزاب سلطانی حل شده را برداشته چرا که محصول این قسمت H₂PtCl₆ است یعنی حاوی پلاتین است و رنگ قرمز پر رنگ در این مرحله نشانگر مقادیر زیاد پلاتین، رنگ زرد تا نارنجی مقادیر در حد معمول و رنگ سبز نشانه مقادیر ناچیز پلاتین در محلول است . دوباره همه محلولهای زیر صافیها باید با هم مخلوط گردند و حجم آنها را باید تا ۱۵۰ میلی لیتر با حرارت کاهش داد. سپس بشر حاوی H₂PtCl₆ را به مدت ۱۰ دقیقه داخل حمام آب و یخ گذاشته تا کاملاً سرد گردد. پس از سرد شدن کامل، به آرامی KCl کاملاً پودر شده به محلول H₂PtCl₆ اضافه می گردد بطوریکه طول مسیر واکنش از بالای محلول تا پایین مشاهده شود و پس از هر بار اضافه کردنKCl ، عمل هم زدن و در حمام آب و یخ گذاشتن انجام می شود تا رسوبات سریعتر و بطور کامل ایجاد شوند و این اعمال چند بار تکرار می شود تا جائیکه اطمینان حاصل شود که تمام پلاتین ها واکنش داده اندو تمامی H₂PtCl₆ به K₂PtCl₆ تبدیل گردد . در نهایت یک رسوب زرد رنگ تشکیل می گرددکه نشانه پایان واکنش ذرات واکنش نداده از KCl است که وارد محلول می شوند.
سپس مقادیری از محلول بی رنگی که روی رسوبات قرار گرفته اند را بوسیله قطره چکان برداشته و دور ریخته و چند بار به رسوبات آب مقطر اضافه کرده و کاملاً بهم زده و در حمام آب و یخ گذاشته تا کاملاً رسوب دهد و محلول رویش را با قطره چکان برداشته و دور ریخته تا جائیکه رنگ محلول رویی بی رنگ شود و اطمینان حاصل شود که تمام مقادیر نمک KCl اضافی موجود در محلول، حل شده و بیرون رفته است. پس از خارج کردن تمام محلول از روی رسوبات بوسیله قطره چکان، بشر حاوی رسوبات زرد رنگ حاصل که همان K₂PtCl₆ است را به مدت چند ساعت داخل آون با حرارت C ° ۱۰۰ قرار داده تا کاملاً خشک گردد.
۲-۴-۳ تهیه کمپلکس K₂PtCl₆ از Pt خالص
در این روش تهیه چون فلز پلاتین خالص در دسترس می باشد ، فلز Pt را بوسیله قیچی به قطعات بسیار ریز تبدیل کرده در یک بشر ریخته سپس تیزاب سلطانی را تهیه کرده و طبق دستورالعمل گفته شده در۲-۴-۱ عمل کرده K₂PtCl₆ تهیه می گردد. در هنگام ریز کردن قطعاتPt توجه شود که هر چه قطعات پلاتین ریزتر باشند سطح برخوردشان با تیزاب سلطانی بیشتر و در نتیجه عمل حل شدن در آن بهتر صورت می گیرد .
۲-۴-۴ تهیه کمپلکسK₂PtCl₄ از کمپلکسK₂PtCl₆
به سوسپانسیون ۵۵/۵ گرم (۴۲/۱۱ میلی مول) K₂PtCl₆ در ۴۰ میلی لیتر آب مقطر، ۵۵/۰گرم (۵۵۰ میلی مول) هیدرازین دی هیدروکلرید ) ( N₂H₄.2HCl اضافه می شود. توجه شود مقدار مشخص هیدرازین دی هیدروکلریدی را که برای اضافه کردن برداشته ایم باید به تدریج طی چند مرحله با فاصله زمانی ۳ دقیقه اضافه گردد چرا که اگر مقدار هیدرازین دی هیدروکلرید مورد نیاز را که یک عامل کاهنده است یکدفعه اضافه کنیم همه پلاتین (IV) موجود را به پلاتین صفر تبدیل می کندوکاملاً سیاه می شود و زمانیکه همه هیدرازین دی هیدروکلرید وارد بالن شد، عمل حرارت دادن شروع می شود و دمای مخلوط در حال چرخش را طی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به ۶۵ درجه سانتیگراد رسانده و دائماً بالن حاوی مواد را تکان داده تا در صورت ایجاد کف، دوباره به مخلوط بازگردند و مواد داخل بالن سر نروند.
حرارت دادن را تا قرمز شدن کامل مخلوط ادامه داده و مخلوط در این دما نگه داشته می شود تا جائیکه دیگر مقادیر رسوب زرد رنگ حل نشده K₂PtCl₆ در محلول قرمز پر رنگ دیده نشود. در این زمان دما را به ºC80 تا ºC90 می رسانیم تا از کامل شدن واکنش مطمئن شویم البته اگر اطمینان حاصل شده باشد که واکنش کامل شده دیگر نیازی به بالا بردن دما نیست و بعد سریعاً مخلوط را در حمام یخ، سرد کرده و سپس با یک قیف فیلتر دار صاف کرده تا K₂PtCl₆ های واکنش نداده از مخلوط واکنش جدا شوند و روی فیلتر قرار بگیرند.
محلول زیر صافی حاوی K₂PtCl₄ و هیدروکلرید اسید غلیظ( HCl ) است که مدت ۵ روز زیر هودگذاشته و پس از تبخیر آب آن می توان کریستالهای قرمز رنگ K₂PtCl₄ را مشاهده
کرد. در این روش مقدار ۶۸/۴ گرم ( ۲۶/۱۱ میلی مول ) K₂PtCl₄ با بازده حدود ۹۸% بدست می آید.
۲-۴-۵ تهیه کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂] ازکمپلکس K₂PtCl₄
مقدار ۶۸/۴ گرم ( ۲۶/۱۱ میلی مول ) از K₂PtCl₄ را در یک بشرکاملاً پودر کرده و در مینیمم آب مقطر حل کرده سپس مقدار ۴۰/۲ میلی لیتر (۳۶ میلی مول ) از حلال DMSO را بوسیله سرنگ هامیلتونی برداشته و به آن اضافه کرده پس از هم زدن، به مدت ۴ روز در زیر هود و در تاریکی گذاشته تا کریستالهای سوزنی زرد بسیار کمرنگ کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂] تشکیل شود.
سپس محلول روی کریستال ها را سرریز وکریستال ها را چند بار با آب مقطر شسته پس از آن به ترتیب با مقداری اتانول و بعد با اترشسته سپس تحت خلا گذاشته تا کاملاً خشک گردد. در این روش مقدار ۰۰۵/۳ گرم (۵۵/۸ میلی مول) کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂]با بازده حدود ۷۶% بدست می آید.
۲-۴-۶ تهیه کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt(-I)₂Pt(Me₂SO)I] از کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂]
دریک بالن۱۰۰میلی لیتری، مقدار ۰۰۵/۳ گرم (۵۵/۸ میلی مول) از کمپلکس PtCl₂(Me₂SO)₂] cis-[ را در۱۰ میلی لیتر استون سنتز حل کرده و به مدت ۱۰ دقیقه دردمای محیط، در حال چرخش قرار داده سپس مقدار ۲۰/۳ گرم (۳۶/۲۱ میلی مول ) از NaI را در استون سنتز حل کرده و به بالن حاوی مواد اضافه نموده و به مدت ۱۵ دقیقه هم زده می شود. پس از آن محلول واکنش را صاف کرده و محلول زیر صافی را به مدت ۶ ساعت زیر هود قرار داده تا تقریباً به ۳/۱ حجم اولیه برسد. رنگ محلول قرمز پررنگ می باشد. در این زمان به محلول طی چندین مرحله متوالی آب مقطر اضافه کرده و عمل هم زدن انجام می شود که به تدریج با اضافه شدن آب مقطر، رسوبات زرد رنگی در ته ظرف مشاهده می شود. اضافه کردن آب مقطر را تا زمانی که محلول رویی تقریباً بی رنگ شود باید ادامه داد. سپس ظرف را به مدت ۱۵دقیقه در یخچال قرار داده تا رسوبات، درشت و کامل گردند. سرانجام عمل صاف کردن روی کاغذ صافی انجام شده و رسوبات زرد رنگ روی کاغذ صافی را به مدت چند روز زیر هود قرار داده تا کاملاً خشک گردد. در این روش مقدار ۸۵/۳ گرم (۶۵/۳ میلی مول) از کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt(-I)₂Pt(Me₂SO)I] به صورت پودر زردرنگی با بازده حدود ۸۶% بدست می آید.
۲-۵ سنتز کمپلکس های تک هسته ای پلا تین (II) حاوی لیگاندهای دهنده فسفری یک دندانه و دو دندانه
۲- ۵-۱ تهیه کمپلکس ۱، [Pt(I)₂(PPh₃)₂]
(PPh₃=Triphenylphosphine)
۱۰۰ میلی گرم (۰۹۴/۰ میلی مول) از کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt(-I)₂Pt(Me₂SO)I] را در ۳ میلی لیتر استون حل کرده سپس به آن ۹۸ میلی گرم ( ۳۷۳/۰میلی مول ) از لیگاند تری فنیل فسفین (PPh₃) اضافه کرده و مخلوط واکنش را در دمای محیط به مدت ۲ ساعت در حال چرخش قرار می دهیم و بعد از اتمام زمان گفته شده، رسوب حاصل را توسط استون سرد شست و شو داده و در دسیکاتور تحت خلاء قرار داده تا کاملاً خشک گردد. محصول نهایی به صورت پودر زرد رنگی با بازده حدود ۹۸% و نقطه ذوب حدود ۲۱۱-۲۰۹ درجه سانتی گراد بدست می آید .
۲- ۵-۲ تهیه کمپلکس۲ ، [Pt(I)₂(P(OPh)₃)₂]
(P(OPh)₃=Triphenyl phosphite)
۱۰۰ میلی گرم(۰۹۴/۰ میلی مول) از کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt(-I)₂Pt(Me₂SO)I] را در ۳ میلی لیتر استون حل کرده سپس به آن ۱۰۴ میکرولیتر ( ۳۸۳/۰ میلی مول ) از لیگاند تری فنیل فسفیت (P(OPh)₃) اضافه کرده و مخلوط واکنش را در دمای محیط به مدت ۲ ساعت در حال چرخش قرار می دهیم و بعد از اتمام زمان گفته شده رسوب حاصل را توسط استون سرد شست و شو داده و در دسیکاتور تحت خلاء قرار داده تا کاملاً خشک گردد. محصول نهایی به صورت پودر زرد رنگی با بازده حدود ۹۸% و نقطه ذوب حدود ۲۰۳-۲۰۰ درجه سانتی گراد بدست می آید .

بزهکاری به‌طور کلی، نتیجه تلاقی برخی از گونه‌های شخصیت با موقعیتهای‌ آسیب‌پذیر است، اما همه گونه‌های بزهکاری از این قاعده تبعیت‌ نمی‌کند. به‌ عبارت‌ دیگر، شخصیت و موقعیتها برحسب فروض مختلف، دسته‌بندی و در نتیجه‌ راهکارهای پیشگیرانه متفاوتی را می‌طلبد: دسته‌بندی بزهکاران به مادرزاد، به‌ عادت، بزهکار اتفاقی…یا جرایم براساس معیار سن، جنس، ملیت، ابزار مورد استفاده و یا دارا بودن بزهدیده…عمدتا ملاحظات خاصی‌ مانند‌ پیشگیری و اصلاح‌ مجرمان را دنبال می‌کند و نشان ‌می‌دهد که از منظر جرم‌شناسی، پیشگیری از گونه‌های مختلف جرایم ملاحظات و محدودیتهای خاص خود را دارد.
۳-۴-۱-۱-محدودیت در‌ نوع‌ جرایم
محدودیت اول به جرایم باز‌ می‌گردد. همه‌ جرایم از رهگذر جرم‌شناسی پیشگرانه‌ قابل پیشگیری نیست. از یک ‌سو، برخی جرایم را فقط با سرکوبی کیفری از طریق‌ بازدارندگی و اقدامات پلیس سرکوب‌گر می‌توان پیشگیری، کرد از سوی‌ دیگر، در‌ بین گروه اخیر نیز همه انواع جرایم مانند جرایم خلق‌الساعه و یا غیرعمدی با یک نوع اقدام قابل پیشگیری‌ نیست.
۳-۴-۱-۲-محدودیت نسبت به افراد
محدودیت دوم به افراد بر می‌گردد. اگر عده‌ای از افراد نسبت‌ به‌ روش های پیشگیری‌ حساس می‌باشند، عده‌ای دیگر به دلیل نوع شخصیت، نسبت به اقدام پیشگیرانه، واکنش نشان نمی‌دهد. ارتکاب جرم، ممکن است نسبت به برخی از بزهکاران جنبه نمادین داشته باشد، یعنی فرد واقعا به دنبال لذت نباشد، اما آن‌ عمل‌ را مرتکب‌ می‌شود، زیرا‌ از ارتکاب آن صرف‌نظر از آثارش لذت می‌برد یا با ارتکاب آن‌ عمل، قدرت عمل خود را نشان می‌دهد. شاید‌ به این ترتیب مجرم، تجربه محرومیتهای خود را جبران کند(نجفی ابرندآبادی:۱۳۸۸، ۲۰۷).
۳-۴-۱-۳-محدودیت تکنیکها
امروزه متخصصان‌ امنیت، از‌ فنون و تدابیر مختلف وضعی که در صورت‌ به کارگیری مناسب، موجب کاهش بزهکاری می‌شود، استفاده می‌کنند. در خصوص تکنیکهای پیشگیری چند ‌‌حالت‌ می‌توان متصور شد: حالت اول، مجموعه‌ای از تدابیر عینی و تکنیکهای بالقوه مؤثر ناظر بر‌ ایجاد‌ مانع‌ در راه‌ بزهکاری را مورد توجه قرار می‌دهد. در حالت دوم و به منظور کارایی بیشتر، ترکیب تدابیر‌ پیشگیرانه در اولویت قرار می‌گیرد. حالت سوم، مربوط به زمانی است‌ که یک متخصص پیشگیری، به دنبال‌ یافتن یک راه حل‌ پیشگیرانه مناسب نسبت به‌ یک مسئله خاص است. اما باید خاطر نشان ساخت که از یک‌سو، همه روشها، مناسب نمی‌باشد. از سوی دیگر، اگرچه برخی از روشها مناسب است، لیکن هزینه اجرای آن غیرقابل تأمین می‌باشد. نکته بعدی‌ این است‌ که برخی از روشها، تأثیر نامطلوبی نسبت به برخی مجرمان بالقوه دارد و حتی ممکن‌ است موجب توسعه احساس ناامنی مصنوعی در بین مردم گردد. ضمن اینکه برخی‌ از فنون، به جای کاهش بزهکاری، موجب انتقال‌ آن‌ در مکان و زمان و یا حتی‌ تغییر ماهیت جرم شود، در نهایت اینکه برخی از تکنیکها می‌تواند موجب محدودیت در آزادی افراد شود(GRANDJEAN: 1992, 200).
۳-۴-۱-۴-کارایی مشروط
اگر پیشگیری همراه با سرکوبی نباشد، مثمر ثمر واقع‌ نخواهد‌ شد. هرچند عده زیادی از مدعیان پیشگیری، یک نظر مطلق و قاطع دارند. این عده یا در جبهه پیشگیری قرار می‌گیرند و یا در جبهه سرکوبی و رقیب خود را به اینکه مطلقا «پیشگیری‌مدار» و یا«سرکوب‌مدار»است، متهم‌ می‌کنند. صرف‌نظر‌ از این بحث، مهمترین چالش این است که ببینیم چگونه پیشگیری و سرکوبی با همدیگر ترکیب‌ می‌شوند و چگونه به‌طور متقابل همدیگر را تکمیل می‌کنند و اینکه چگونه پلیس‌ موفق به جمع‌ پیشگیری‌ و مجازات می‌شود. به عنوان مثال، مراقبت که‌ یکی‌ از اشکال‌ پیشگیری بسیار رایج است، اگر همراه با سرکوبی نباشد نمی‌تواند دارای آثار باشد. به عبارتی دیگر، نمی‌تواند خاصیت و اثر خود را حفظ کند. بنابراین در صورت‌ شکست‌ تدابیر‌ پیشگیرانه، جامعه خلع سلاح نشده است و سرکوبی را‌ به‌ عنوان‌ آخرین سلاح در اختیار دارد. لذا موضع‌گیری و ترویج اندیشه ضرورت‌ انتخاب این یا آن ، غلط انداز و ظاهر فریب است‌. بنابراین‌ می‌توان گفت که پیشگیری بدون سرکوبی، فاقد تأثیر و کارایی است( ابراهیمی و رجبی: ۱۳۸۹، ۲۵).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۴-۱-۵-محدودیت در تأمین امنیت پایدار
جامعه‌ای که تأمین نظم و امنیت آن منحصرا به فناوریهای جدید پلیسی متکی‌ باشد، آسیب‌پذیرتر‌ است، زیرا‌ هر لحظه ممکن است فناوری از کار بیفتد، زیرا یک‌ فناوری در هر صورت‌ از‌ کار خواهد افـتاد. همچنان که مواردی نیز وجود دارد که‌ هرگز پیش‌بینی نشده و راه‌حل آن نیز تدارک‌ دیده‌ نشده‌ است. اگر بخواهیم‌ مشکلات را فقط از طریق فناوریهای جدید حل کنیم، ممکن است به‌ جامعه‌ روباتها تبدیل‌ شویم. لذا نباید صرفا به فناوری تکیه کرد باید از شهروندان نیز کمک‌ خواست. داشتن فناوری دلیل‌ استفاده‌ افراطی‌ و بی‌حدومرز از آن نیست. در اینجا مسئولیت محققان سنگین‌تر است. کمک علم به سیاست امری‌ است‌ مطلوب، اما‌ همیشه باید با هوشمندی همراه باشد. بنابراین در استفاده از فناوری‌ جهت رفع کمبودهای نظام‌ عدالت‌ کیفری‌ نباید قربانی خود تخریبی و خود ویرانگری شویم(رایجیان اصل:۱۳۸۳، ۱۲۳).
۳-۴-۱-۶-کاهش میزان مشارکت مردم
با توسعه دوربینهای مراقبت، نقش مردم در تأمین‌ امنیت‌ کم‌رنگ می‌شود. در واقع‌ این سازوکار که به منظور ایفای نقش بازدارنگی نسبت به بزهکاران‌ مورد‌ استفاده‌ قرار‌ می‌گیرد، اثر عکس خواهد گذاشت. در واقع در این حالت تأمین امنیت به‌ دست یک اپراتور سپرده شده‌ و در عمل شهروند از یک کنشگر به تماشاگر تبدیل‌ شده است. در ‌ ‌واقع مراقبت‌ ویدئویی‌ به‌ نوعی در کاهش احساس مسئولیت افراد نسبت به موضاعاتی که در اطرافشان، آرامش آنان را تهدید می‌کند، شرکت‌ کرده‌ است. حال‌ در‌ این شرایط، چگونه می‌توان هم مدافع سرسخت مراقبت ویدئویی بود و هم ادعا کرد‌ که‌ پیشگیری امری مربوط به همه است. در واقع، این سازوکار به‌ جای اینکه در خدمت بشر باشد در خدمت‌ قدرت‌ در آمده است(نیازپور:۱۳۸۲، ۴۱).
۳-۴-۱-۷-محدودیت هزینه‌ها
به ‌طور کلی همیشه این سؤال اساسی هم برای متولیان‌ سیاست‌ جنایی و هم متولیان‌ پیشگیری مطرح بوده است‌ که‌ آیا‌ افزایش وسایل و شیوه‌های تأمین امنیت به ‌طور مؤثر‌ امنیت‌ مردم را تأمین خواهد کرد. هزینه‌های تأمین امنیت به‌ طور مستمر در دنیا، به ویژه از‌ حدود‌ دو دهه پیش در کشورهای‌ اروپایی، در‌ حال افزایش‌ است، که‌ البته‌ این‌ امر همیشه مساعد با رفاه عامه‌ نیست. به‌ عنوان مثال، پس از حوادث‌ یازدهم سپتامبر جامعه اروپایی به منظور مقابله با تهدیدات‌ ناشی‌ از جرایم، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در بخش‌ امنیت انجام داد. با وجود‌ این، افزایش‌ هزینه‌ها و نیروهای امنیتی ممکن است‌ به‌ دلیل‌ ذیل‌ نتایج‌ عکس‌ را به همراه‌ داشته‌ باشد. همانند سایر قلمروها، افزایش قابل توجه هزینه امنیت ممکن است موجب کاهش‌ کارایی سازمانی گردد. در واقع در این‌ قبیل‌ وضعیتها، معمولا‌ کنترل و ارزیابی‌ مستقل از اقدامات پلیس به‌ عمل‌ نمی‌آید‌ و خطاهای‌ پلیسی‌ افزایش می‌یابد. لذا مداخلات پلیس در محله‌های پرخطر و حساس می‌تواند همان چیزی را که می‌باید از آن پیشگیری کند، موجب شود(رایجیان اصلی:۱۳۸۳، ۱۲۵).
۳-۴-۱-۸-جابه‌جایی بزهکاری
جابه‌جایی بزهکاری، یعنی واکنش بزهکاران در مواجهه با یک سازوکار پیشگیری‌ وضعی و ارتکاب جرم در جای دیگر، در زمان دیگر و به شیوه دیگر یا‌ نسبت‌ به‌ آماج دیگر. اگر در تحلیل علل بزهکاری، از پیش آمادگیهای فردی سخن به میان‌ می‌آمد، حمایتهای‌ وضعی فقط می‌تواند موجب جابه‌جایی‌ بزهکاری‌ گردد. البته این تصویر از بزهکار که تحت یک میل و انگیزه، تا رسیدن به هدف، به فعالیت خود ادامه می‌دهد، میراث تفکر لومبروزو است و با واقعیت سازگاری‌ ندارد. بزهکار‌ قبل از اینکه‌ بزهکار باشد، یک‌ انسان‌ است. وی برای رسیدن به اهدافش از راحت‌ترین شیوه‌ها استفاده می‌کند، خودش را با مـوقعیتها هماهنگ و منطبق می‌کند، برمبنای محاسبه هزینه-فایده اقدام می‌کند و در واقع به‌طور جبری و اجتناب‌ناپذیر مرتکب جرم‌ نمی‌شود. وی برمبنای قرائتش‌ از‌ موقعیت و راه‌حلهای مناسب با آن اقدام می‌کند. لذا چنانچه به دلیل به کارگیری یک تدبیر وضعی، جرم مورد نظر منافع زیادی برای‌ او نداشته باشد یا پرخطر باشد، امکانهای دیگر را بررسی‌ می‌کند. او‌ ممکن است:

1. 1. همین نوع جرم یا جرم مشابه را جای دیگر و به نحو دیگر مرتکب شود یا برتر از آن ممکن است‌ یک جرم شدیدتر مرتکب شود(جابه‌جایی بزهکاری)؛

1. 1. مرتکب جرم دیگر شود که به‌ نسبت‌ جرم‌ اول خفیف‌تر است.

1. 1. از طرح خود صرف‌نظر کند و راه‌حلهای غیرمجرمانه انتخاب کند. این اثر مطلوب پیشگیری است. چنانچه عده‌ای ‌‌قابل‌ توجه از بزهکاران راه‌حل دوم یا سوم را انتخاب کنند، مقصود یا فایده پیشگیرانه حاصل‌ شده‌ است.‌

اما آیا فرضیه جابه‌جایی ۱۰۰%درست است؟برای اینکه این فرضیه صحیح‌ باشد، افراد نباید از اجرایی کردن‌ طرح خود صرف‌نظر کنند و از طریق شیوه‌های‌ مجرمانه مختلف، طرح خود را اجرا کنند. قبل‌ از هر چیز باید‌ دید‌ وضعیت در عمل‌ به چه صورت است؟در واقع برخی اوقات بزهکاران، به یک اقدام پیشگیرانه‌ واکنش نشان داده و در جایی دیگر یا نوع دیگر اقدام می‌کنند. در نیویورک به‌ خاطر اینکه رانندگان اتوبوس پول نقد‌ همراه نداشته باشند و آماج سارقان قرار نگیرند، طی تصمیمی از فروش بلیط توسط این رانندگان جلوگیری شد. متعاقب این‌ عمل از میزان این نوع سرقت به‌طور قابل توجه کاسته شد، ولی میزان سـرقتهای‌ ارتکابی در مترو‌ افزایش‌ یافت. در انگلستان نصب سازوکارهای ضد سـرقت روی‌ اتومبیلها در سال ۱۹۶۰ به‌طور قابل توجهی میزان سرقت اتومبیلهای جدید را کاهش‌ داد. میزان سرقت مدلهای قدیمی و حمایت نشده نیز در همین دوره کاهش‌ یافت‌ بدین‌ ترتیب، جابه‌جایی بزهکاری، همیشه وجود نداشت و زمانی که کـشف می‌شد نیز به میزان ۱۰۰% نبود(Betin: 2003, 23-24)
از این مثال می‌توان اصل اشباع را استنتاج کرد: هرچه آماجهای حمایت‌ شده‌ توسط تدابیر‌ وضعی بیشتر باشد، جابه‌جایی کمتری رخ‌ خواهد‌ داد. زمانی‌ که بیشتر ساکنان‌ یک شهر کوچک اموال خود را علامت‌گذاری کرده باشند، سارقان به راحـتی‌ نمی‌توانند سیبلهای جذاب و جالب پیدا کنند. لذا برای یافتن‌ مجموعه‌های‌ مسکونی‌ و‌ اموال حمایت نشده باید مدتهای زیاد جستجو کنند‌ و یا به شهر و مکان دیگری‌ بروند که این خود بازدارنده است. در حالت عکس، یعنی جایی که فقط تعداد کمی‌ از آپارتمانها‌ حفاظت‌ و حمایت شده باشند، سارقان می‌توانند بدون زحمت و صرف‌ وقت، آماج جدید پیدا‌ کنند. در واقع، متغیر زمان برای بزهکاران اتفاقی، امری‌ اساسی است. آنان، قاطعیت و پشتکار لازم را برای صرف وقت جهت یافتن آماجی‌ که مناسبشان‌ باشد، ندارند. از سویی، توزیع منافع یک تدبیر وضعی، نقطه عکس جابه‌جایی بزهکاری است‌ و آن زمانی‌ است‌ که‌ اثر پیشگیرانه یک تدبیر یا یک برنامه در بخش یا نسبت به‌ سیبل‌ حمایت‌ شده‌ به بخشهای حمایت نشده یا از یک نوع از جرم به جرم‌ دیگر گسترش می‌یابد. اما به‌طور کلی پیشگیری وضعی مستلزم سرمایه‌گذاری است. نصب دزدگیر بر روی خودرو یک هزینه اضـافی‌ بر مالک خودرو تحمیل می‌کند. نصب دوربین و استخدام سرایدار متضمن هزینه‌ای است که ممکن است تمام اهالی‌ یک‌ مجتمع‌ مسکونی قادر به پرداخت آن نباشند. از این‌رو، می‌توان گفت که پیشگیری وضعی‌ نوعی تبعیض امنیتی‌ در‌ برابر افراد نیز ایجاد می‌کند و افراد‌ ثروتمند‌ و دولتهای‌ ثروتمند بهتر می‌توانند خود را در برابر‌ جرم‌ مصون نگاه دارند(ابراهیمی و رجبی:۱۳۸۹، ۳۰-۳۱).
اما عمده محدودیتهای دولتها در پیشگیری از جرم به تعهدات آنها‌ نسبت‌ به‌ رعایت حقوق و آزادیهای قانونی‌ افراد‌ برمی‌گردد. البته برخی‌ از‌ حقوق‌ نیز همانند حق عدم شکنجه مطلق بوده‌ و هیچ‌گونه محدودیتی بر آن بار نخواهد شد.
۳-۴-۲-محدودیتهای حقوق بشری
پیشگیری وضعی عبارت است‌ از‌ تغییر در موقعیتهای خاصی که احتمال‌ ارتکاب‌ جرم در آن زیاد‌ است، به‌ منظور دشوار کردن، پرخطر کردن‌ یا‌ جاذبه‌زدایی برای‌ کسانی که قصد ارتکاب دارند(گسن: ۱۳۸۵، ۶۰۴).
در واقع تدابیر ناظر به دشوار و پر‌ خطر‌ کردن یا جاذبه‌زدایی، تصمیم بزهکار بالقوه‌ به‌ گذر‌ از اندیشه به‌ فعل‌ را‌ تحت تأثیر قرار می‌دهد.یکی‌ از‌ راه های افزایش خطر ارتکاب جرم، در پیشگیری وضعی، مراقبت و کنترل می‌باشد، یعنی با ایجاد خطر بیشتر در‌ وضعیت‌ پیش‌جنایی به ارعاب بزهکاران بالقوه پرداخته می‌شود. این‌ مراقبت‌ گاه توسط‌ افراد، گاه‌ با‌ توسل به فناوریهای نوین‌ و بعضا به صورت ترکیب هر دو، انجام می‌شود. مراقبت به دنبال ‌ ‌ارائه این پیام به بزهکار‌ بالقوه‌ است که در صورت گذر از اندیشه‌ به‌ عمل، مشاهده، کنترل‌ و دستگیر‌ خواهد شد. بنابراین، با القای‌ این‌ حس و انتقال پیام، بزهکار با توجه به خطر دستگیری یا شرمساری ناشی از احتمال مشاهده‌ شدن، به تردید می‌افتد. مراقبت‌ و کنترل، در‌ واقع، یکی از عناصر سازوکار کنترل‌ اجتماعی کلاسیک و مشتمل‌ بر‌ قواعد‌ و ضمانت‌ اجرا است. بدین ترتیب که یک‌ مقام یا نهاد یک قاعده وضع می‌کند، از طریق مراقبت، از رعایت آن مطمئن می‌شود و نقض‌کنندگان آن را مجازات می‌کند. این سه عنصر مکمل‌ همدیگر می‌باشند، بدون‌ قاعده و قانون، مراقبت فاقد مبنا و اعمال ضمانت اجرا ناعادلانه خواهد بود. بدون مراقبت، جرایم کشف نخواهد شد و بدون ضمانت اجرا، کسی رعایت قواعد را جدی نخواهد گرفت. بعضا پیش می‌آید که یک مراقبت‌ بدون‌ ضمانت‌ اجرا موقتا در انصراف بزهکاران مؤثر واقع می‌شود ولی، مراقبینی که‌ به مشاهده بدون واکنش اکتفا می‌کنند، به مرور زمان، این حس را ایجاد می‌کنند که این قاعده یا قانون لازم‌الاجرا نیست(دلماس مارتی:۱۳۹۰، ج۱، ۶۲).
موقعیتهایی که احتمال‌ ارتکاب‌ جرم در آن زیاد است، باید تحت یک مراقبت و کنترل دقیق باشند. در این حالت بزهکاران، به هنگام سرقت، خطر دستگیری را بالا احساس می‌کنند و از ارتکاب‌ جرم‌ منصرف می‌شوند. کنشگران اجتماعی از قبیل‌ نیروهای‌ پلیس، نگهبانان، سرایداران‌ وفروشندگان در بوتیکها که وظیفه مراقبت را برعهده دارند، متعدد می‌باشند. این دسته توسط سیستمهای الکترونیک از قبیل‌ دوربین، هشداردهنده‌ها و آشکارسازها مورد حمایت قرار می‌گیرند. این مراقبتها، احتمال دستگیری‌ و مجازات را افزایش می‌دهد‌ و نشان می‌دهد که این موقعیت‌ مورد حمایت و تحت قرار دارد. اما نکته اساسی این است که این تدابیر گرچه در افزایش احتمال دستگیری و برهم ‌زدن معادله هزینه-فایده مؤثر است، لیکن در عمل ممکن است‌ به‌ مرور زمان موجب شکل‌گیری جامعه تحت کنترل و تحدید حقوق بنیادین افراد گردد.
۳-۴-۲-۱-تعرض به‌ زندگی‌ خصوصی
به‌ طور کلی عمل ثبت، ضبط یا انتشار‌ تصویر‌ یک‌ شخص که در یک محل‌ خصوصی قرار دارد، بدون رضایت وی، یک صدمه به زندگی خصوصی است‌(دوآ: ۱۳۸۲، ۲۲۶).
این در حالی است که حق رعایت و احترام‌ به‌ زندگی خصوصی‌ یکی از حقوق بنیادین محسوب می‌شود. ماده هفده‌ میثاق‌ بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی مداخله در زندگی خصوصی افراد از طریق انواع مراقبت را منع کرده است. لذا بر این‌ اساس‌ نمی‌توان‌ هویت کسی را برملا کرد. یک زوج جوان انتظار ندارند که تمام‌ حرکات آنها، تنها به این دلیل ساده که در یک مکان عمومی هستند، ثبت‌ و ضبط شود. دوربینهای مراقبت امروزه این توانایی را‌ دارد‌ که‌ تمام حرکات و رفت ‌وآمدهای شهروندان را کنترل کند که این خود تعرض به زندگی خصوص افراد به شمار می آید(ابراهیمی و رجبی:۱۳۸۹، ۳۴).
۳-۴-۲-۲-کنترل و محدودیت در‌ آزادیهای‌ فردی
به نام امنیت و نظم عمومی و به بهانه آن ممکن است حقوق بنیادین اشخاص نقض‌ گردد. به عنوان مثال به هنگام برگزاری اجلاس سران کشورهای صنعتی با موضوع‌ جهانی شدن، معمولا مخالفان این‌ جریان‌ به منظور اعلام مخالفت، از کشورهای مختلف‌ با حضور در محل اجلاس، به تظاهرات می‌پردازند. در این وضعیت کشورها به نام‌ نظم عمومی و پیشگیری از جرم، مانع رفت‌ وآمد آزادانه اشخاص شده و از خروج‌ آنها از‌ مرز‌ جلوگیری می‌کنند. در‌ صورتی که به ‌طور طبیعی، اکثر تظاهراتها با عدم‌ رعایت نظم عمومی همراه می‌شود. لذا حق اعتراض و نیز آزادی رفت ‌وآمد‌ در این‌ شرایط به‌طور جدی محدود می‌گردد. از طرفی اخذ اطلاعات شخصی تظاهرکنندگان‌ و‌ استفاده‌ از‌ آن برای زندگی خصوصی آنان یک خطر محسوب می‌شود. بنابراین سازوکارهای امنیت نباید مانع رفت‌ وآمد و نیز مبالات ‌‌افراد‌ گردد. مثلا اجباری کردن پاسپورتهای بیومتریک رفت‌وآمد به آمریکا را با مشکل مواجه‌ کرده است. از‌ اکتبر‌ ۲۰۰۵ هر فرد خارجی برای ورود به خاک آمریکا باید دارای‌ پاسپورت فوق باشد. عده‌ای به همین دلیل‌ نمی‌توانند به موقع، ویزای خود را دریافت کند. لذا این سازوکار در کوتاه‌مدت مانع جابه‌جایی افراد‌ می‌گردد. همچنان که در دراز مدت‌ نیز‌ کنترل مرزها می‌تواند در سرعت و سهولت جابه‌جایی‌ اموال و اشخاص مانع ایجاد کند و در نهایت موجب کاهش تجارت جهانی گردد. در واقع می‌توان گفت که هرچه وسایل تأمین امنیت افزایش یابد، افراد‌ کمتر حمایت می‌شوند. بسیاری ازسازوکارهای امنیت می‌تواند به آزادیهای فردی، فعالیتهای اقتصادی و حتی امنیت افراد صدمه وارد کند. از طرفی،ظرف چند سال‌ گذشته، تمایل دولتها به استفاده بیشتر از تدابیر فنی به نسبت تدابیر اجتماعی، بیشتر شده‌ است(ابراهیمی و رجبی:۱۳۸۹، ۳۷-۳۸).
فصل چهارم: پیشگیری از جرایم اطفال و نوجوانان از طریق طراحی محیطی
همواره از‌ محیط و عناصر آن برای تاثیرگذاری بر رفتار انسانی‌ استفاده شده است. تاثیر محیط بر انسان موضوع جدیدی نیست و از قدیم الایام‌ از‌ محیط‌ برای‌ تاثیرگذاری بر رفتار انسان‌ها استفاده شده است‌. این‌ موضوع یکی از موضوعات مورد علاقه فلاسفه نیز بوده است. برای مثال تمام کسانی که به بحث درباره آرمان‌ شهر و مدینه‌‌ فاضله‌ پرداخته‌اند،‌ به اصول و روش‌هایی اشاره کرده‌اند که بر شکل دادن‌ به‌ محیط و متقابلا بر رفتارهای جمعی و فردی تاثیر داشته‌اند. صاحب‌نظران مختلف به تاثیر محیط بر انسان اشاره کرده‌اند، از جمله‌ ابن‌ خلدون‌ شرایط محیط طبیعی و محیط ساخته شده‌ را توأمان در روند زندگی بشر‌ و تحولات فرهنگی اخلاقی و رفتاری موثر می‌داند(ابن خلدون: ۱۳۵۲، ۲۵۹).
وی مردمان مناطق معتدل را کامل‌تر و هنرمندتر دانسته‌ و آنها‌ را از کجروی و انحراف دور می‌داند. علاوه بر وی، منتسکیو نیز به تاثیر شرایط‌ اقلیمی‌ و محیط طبیعی اشاره‌ کرده است(مونتسکیو: ۱۳۶۲، ۳۹۰).
شاید این فرایند تاثیرگذاری را بتوان از طریق‌ احساس‌ هویت‌ یا این همانی‌ انسان با محیط‌ تفسیر‌ کرد. به‌ عبارت دیگر، انسان هویت‌ خویش را در هویت محیط جستجو می‌کند و هویت محیط را هویت‌ خویش‌ می‌پندارد و سعی‌ در استحاله‌ مختصات هویتی خویش به سمت کسب مختصات هویت محیط‌ می کند(نقی‌ زاده:۱۳۸۱، ۸).
تا‌ دوران‌ معاصر به دلیل محدودیت‌های مفهوم انسان در نظریه‌های طراحی، که‌ صرفا انسان از دید فیزیولوژیک مورد‌ بررسی‌ قرار می‌گرفت، الگویی نیز که در خصوص‌ رابطه‌ انسانی و محیط ارائه می‌شد بر همین‌ الگو‌ مبتنی‌ برود این الگو که مبتنی بر جبرگرایی‌ محیطی بود، برمبنای مدل محرک و پاسخ قرار گرفته بود، بدین‌ معنا‌ که محیط طبیعی و مصنوع، محرک بوده و انسان پاسخ‌هایی از پیش تعیین شده‌ به‌ این‌ محرک‌ها می‌دهد(رضازاده:۱۳۸۴، ۳۹).
البته نظریات موجود در خصوص ارتباط انسان و محیط را می‌توان به سه دسته‌‌ جبرگرایی‌ محیطی‌ (انسان‌ به‌ مانند موجودی بی‌اختیار)، امکان‌گرایی محیطی‌ و احتمال‌گرایی محیطی‌تقسیم‌بندی کرد(مطلبی:۱۳۸۰، ۵۹).
در کنار سایر رهیافت‌های پیشگیری از جرم‌ که‌ بیشتر به دنبال تغییر شخصیت و از بین‌ بردن زمینه‌ها و علل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جرم بوده‌اند، رهیافت‌ مکانیکی(وضعی‌ و فرصت مدار)در‌ پیشگیری از جرم به یکی از دیدگاه‌های غالب در زمینه‌ پیشگیری از جرم‌ تبدیل‌ شده‌ است(گسن:۱۳۸۵، ۱۶۰).
در کنار نظریه پیشگیری وضـعی، نظریه‌ای‌ دیگر‌ مطرح‌ شده‌ است که به‌ پیشگیری‌ از‌ جرم از طریق طراحی‌ محیطی‌ معروف‌ است. این دیدگاه از لحاظ مبانی نظری تا حدودی شبیه نظریه پیشگیری وضعی است ولی در‌ قلمرو‌ و کاربرد محدودتر از آن است. نظریه CPTED‌ بر‌ این ادعا‌ استوار‌ است‌ که می‌توان‌ با طراحی مناسب‌ و کابری موثر از محیط از ارتکاب جرم پیشگیری کرده و علاوه بر بهبود کیفیت محیط‌ زندگی‌ بر ترس ناشی‌ از جرم نیز غلبه‌ کرد. این‌ نظریه‌ هدف و تمرکز‌ خود‌ را بر محیط ساخته شده‌ و جرایم مرتبط و شایع در مناطق مسکونی مانند، دیوار نویسی، تخریب و سرقت‌ قرار‌ می‌دهد. به‌ عبارت دیگر، اگر محیط به نحوی طراحی شود‌ که‌ بتواند‌ موجب‌ بهبود‌ نظارت‌ افراد‌ شده، تعلق ساکنان را به قلمرو خود بالا برده و تصویری‌ مثبت از فضا ایجاد کند، فرصت‌های مجرمانه کاهش خواهد یافت و مجرمان از ارتکاب جرم‌ باز خواهند ماند(Cozens: 2005, 328)
زیرا در معامله‌ عقلانی مجرم، میزان تلاش و خطر ارتکاب جرم (هزینه) بیشتر از منافع حاصل از جرم خواهد بود. این دیدگاه نسبت‌ به سایر انواع پیشگیری‌ها این مزیت را دارد که‌ تغییر وضعیت بسیار ساده‌تر از‌ تغییر‌ شخصیت فرد است(فلسون و کلارک: ۱۳۸۸، ۱۹۰).
‌ساختمان‌ها، خیابان‌ها، فضاهای سرباز و پارک‌ها صرفا فضاهایی نیستند که جرم در آنجا روی می‌دهد، بلکه ساختار و طراحی فضا می‌تواند موجب پیشگیری و بازدارندگی از فعالیت‌های مجرمانه شده‌ و امنیت شهری را بهبود بخشد. این دیدگاه در برگیرنده‌ تحلیل‌های دقیق وضعی از جرم است که به دنبال یافتن‌ وضعیت‌ها و شرایطی است که می‌توانند فرصت‌های‌ مجرمانه‌ ایجاد کنند(محمودی جانکی و قورچی بیگی: ۱۳۸۷، ۳۴۷).
شاید در این میان بتوان گفت که نقش و تاثیرگذاری محیط بر جرم از ابـتدا زیاد مورد توجه‌ واقع نشده بود. البته اگر به این مسئله‌ هم‌ پرداخته شده باشد بیشتر‌ این‌ رویکردها جبرگرایانه‌ بوده و بیشتر بر تاثیرگذاری محیط جغرافیایی و طبیعی بر جرم پرداخته شده است(گسن:۱۳۸۵، ۱۷۹).
و بحثی پیرامون تاثیر محیط فیزیکی و ساخته شده بر رفتار مطرح نبوده است، از این جمله‌ می‌توان‌ به قانون حرارتی کلته و گری اشاره کرد. نظریه CPRED از اوایل ده‌ شصت و هفتاد میلادی در آمریکا شروع به شکل‌گیری می‌کند و در آثار افرادی چون الیزابت‌ وود، جین جاکوبز، اسچلمو آنجل، اسکار نیومتن‌ و سی.ری جفری‌ می‌توان اهمیت طراحی‌ شهری و تاثیر آن بر رفتار و جرم را مشاهده کرد. در این آثار نوعی انتقاد‌ از وضع موجود معماری در آن دوره ‌‌وجود‌ دارد. برای مثال، جاکوبز در کتاب خود، حیات و مرگ شهرهای‌ بزرگ آمریکا، بیان می‌دارد که می‌توان از‌ طریق‌ کاهش‌ شرایط گمنامی‌ و انزوا ازجرایم شهری‌ پیشگیری کرد. جاکوبز اعتقاد داشت که طراحی شـهری‌ در این دوره مانعی‌ بر سر راه کنترل اجتماعی غیر رسمی و خود نظارتی‌ تلقی می‌شود و تا هنگامی که‌ همسایگان نمی‌توانند با یکدیگر‌ تعامل‌ برقرار کنند، جرم همچنان وجود خواهد داشت. کتاب جاکوبز را می‌توان کیفرخواستی علیه سیاست‌های شهرسازی بعد از جنگ-که‌ در آن اولویت به اتومبیل داده می‌شد نه به زندگی و حیات در یک جامعه-دانست(محمودی جانکی و قورچی بیگی: ۱۳۸۷، ۲۴۸).
۴-۱-تعریف نظریه CPTED‌
نظریه CPTED بر این ادعا استوار است که می‌توان با طراحی مناسب محل سکونت و کار افراد، از جرایم ارتکابی در محیط ساخته شده پیشگیری کرد. این فرایند، پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط نامیده می‌شود. این‌ پیشگیری، شاخه‌ای‌ از رهیافت‌های مکانیکی در پیشگیری از جرم است که بر این باور است که مجرم ارتکاب جرم را انتخاب می‌کند، جرم‌ معلول فرصت است، مجرم فردی عقلانی است و جرم انتخابی عقلانی است و تاثیر‌ گذاشتن بر عوامل وضعی راحت‌تر از تغییر و مبارزه با ضعف‌های بشری و اصلاح شخصیت افراد است، در نتیجه راه‌حل مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم را کم کردن فرصت‌های مجرمانه‌ می‌داند(محمودی جانکی و قورچی بیگی: ۱۳۸۷، ۳۴۸).
نظریه CPTED‌ را می‌توان این‌گونه تعریف کرد: طراحی مناسب و کاربری موثر از محیط و ساختمان که منجر به کاهش جرم و ترس ناشی از جرم می‌شود. به عبارت دیگر طراحی‌ مناسب و استفاده‌ درست‌ از‌ محیط‌ می‌تواند علاوه بر پیشگیری از‌ وقوع‌ جرم، کیفیت‌ زندگی‌ را بهبود بخشیده و ترس از جرم را کاهش دهد. این مسئله همان‌گونه که‌ اشاره شد مبتنی بر مطالعاتی است که‌ در‌ اواسط‌ قرن بیستم انجام شده بود. در‌ واقع نظریه ‌ ‌CPTED بر این اندیشه مبتنی است که رفتار انسانی در محیط شهری تحت تاثیر طراحی محیطی قرار دارد. از‌ آثار‌ مثبت‌ نظریه CPTED می‌توان به بهبود کیفیت زندگی، تقویت حس تعلق به‌ محیط در ساکنان، کاهش میزان جرایم و حتی افزایش قیمت خانه و زمین برشمرد(غرایاق زندی: ۱۳۹۱، ۲۵).
۴-۲-سیر نظریه‌پردازی پیرامون نظریه CPTED

روش های خصیصه‌ای

۱- طراحی آنها کمخرج است.
۲- ابعاد معنیداری را به کار می‌برند.
۳- طریقه به کارگیری آنها آسان است.

۱- خطای درجه‌بندی بالقوه بالایی دارد.
۲- برای مشاوره با کارکنان مفید نیست.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳- برای تخصیص پاداش مفید نیست.
۴- برای تصمیم‌گیری در خصوص ارتقاء مفید نیست.

روش های رفتاری

۱- ابعاد عملکردی ویژه‌ای را به کار می‌گیرند.
۲- برای کارکنان و رؤسا قابل پذیرش است.
۳- برای ارائه بازخورد مفید است.
۴- برای تصمیم‌‌گیری در مورد پاداش و ارتقاء مفید است.

۱- طراحی و به کارگیری آن وقتگیر است.
۲- طراحی و تدوین آن هزینهبر است.
۳- امکان خطای درجه‌بندی وجود دارد.

روش های مبتنی بر نتیجه

۱- کمتر جهت‌گیری ذهنی دارد.
۲- عملکرد فردی را به عملکرد سازمانی متصل می‌کند.
۳- تنظیم اهداف دوجانبه را ترغیب می‌کند.
۴- برای تصمیمات در مورد پاداش و ارتقاء مفید است.

۱- طراحی و به کارگیری آن وقتگیر است.
۲- ممکن است چشمانداز کوتاهمدتی را دربرگیرد.
۳- ممکن است ملاکهای نامناسبی را به کار گیرد.
۴- ممکن است ملاکهای ناکارآمدی را به کار گیرد.

خطاهای بالقوه در سیستم‌های ارزشیابی عملکرد
چندین خطای معمول در ارزیابی‌های عملکرد شناسایی شده است (Snell & Bohlander, 2007: 333; Byars and Rue, 2008: 218; Noe et al., 2008: 345; Bernardin, 2003; 153; Ivancevich, 2007: 273) از جمله دلایلی که به بروز این خطاها در ارزیابی‌های عملکرد می‌ انجامد می‌توان به: طراحی ضعیف سیستم ارزشیابی، کاربست ملاک‌های ارزیابی ضعیف، کاربست فنون پرزحمت و طاقتفرسا و موقعی که به شکل درآوردن سیستم مهمتر از جوهر و اصل عملکرد سازمانی است، اشاره کرد (Ivancevich, 2007: 272). خطاهای شناسایی شده بالقوه در سیستم‌های ارزشیابی عملکرد سازمانی شامل: ۱- استانداردهای ارزیابی^[۷۰]، ۲- اثرهاله‌ای^[۷۱]، ۳- آسانگیری یا سختگیری^[۷۲]، ۴- گرایش به مرکز^[۷۳]، ۵- تازگی رویدادها^[۷۴]، ۶- برابر کردن یا مقابله^[۷۵] و ۷- جهت‌گیری شخصی^[۷۶] (شبیه به من یا تصور قالبی) می‌باشد. در ادامه برخی از مهمترین خطاها توضیح داده شده است.
۱- استانداردهای ارزیابی: این مشکل هنگامی رخ می‌دهد که تفاوتهای ادراکی در معنی و مفهوم کلمات به کار گرفته شده در ارزشیابی کارکنان، وجود داشته باشد. بنابراین، خوب، دقیق، ارضاءکننده و عالی ممکن است برای ارزیابان متعدد معانی متفاوتی داشته باشد (Ivancevich, 2007: 273).
۲- اثر هاله‌ای: عقیده بر این است که خطای اثر هاله‌ای در درجه‌بندی کارکنان مسأله عمده‌ای در عملکرد سازمانی است. خطای هاله‌ای موقعی اتفاق می‌افتد که ارزیابی چندین بعد از عملکرد فرد به یک ارزیاب واگذار می‌شود و ارزیاب بر اساس احساس و عقیده کلی خودش به ارزیابی می‌پردازد. این خطا هم در جنبه منفی و هم مثبت می‌تواند اتفاق بیفتد؛ به این معنی که احساس اولیه می‌تواند دلیل ارزیابی‌های بسیار خوب یا بسیار بد باشد (Byars and Rue, 2008: 224 ؛ Ivancevich, 2007: 274؛Noe et al., 2008: 381).
۳- آسانگیری یا سخت‌گیری: عملکرد سازمانی نیازمند این است که ارزیاب به طور عینی به نتیجه‌گیری در خصوص عملکرد بپردازد. عینی بودن برای هر شخصی مشکل است. ارزیابان، هنگامی که به طور عینی به افراد زیردست خود می‌نگرند، عینک‌های رنگی خاص خود را دارند. در نتیجه خطای ارزیابی آسانگیری یا سختگیری ممکن است در ارزشیابی افراد زیردستشان اتفاق بیفتد (بایرز و رو، ۲۰۰۸: ۲۲۴؛ Ivancevich, 2007: 274).
۴- گرایش به مرکز: این خطا موقعی اتفاق می‌افتد که ارزیاب در استفاده از نمره‌های بالا یا پایین اجتناب کند و نمره‌های میانه را مدنظر قرار دهد. به طور مثال، نمره ۴ را برای مقیاس ۱ تا ۷ مدنظر قرار می‌دهد. این نوع میانه‌ای ارزیابی کردن اغلب بی‌فایده است و تمایز بین افراد زیردست را مدنظر قرار نمی‌دهد (Byars and Rue, 2008: 224 ؛ Ivancevich, 2007: 274).
۵- تازگی رویدادها: یکی از مشکلات سیستم‌های ارزیابی، چارچوب زمانی رفتار ارزیابی شده است. ارزیابان اغلب رفتارهای گذشته را نسبت به رفتار در حال حاضر کارمند فراموش می‌کنند. لذا، افراد بر اساس نتایج رفتار چند هفته گذشته خود ارزیابی می‌شوند نه میانگین رفتار ۶ ماهه خود (Byars and Rue, 2008: 224 ؛ Ivancevich, 2007: 274).
۶- خطای برابر کردن یا مقابله: از جمله فنونی که در عملکرد سازمانی می‌بایست لحاظ شود، ارزیابی یک کارمند بدون توجه به عملکرد سایر کارکنان است. اگر یک سرپرست در ارزیابی یک کارمند تحت تأثیر نمره‌هایی که به سایر افراد داده قرار گیرد، در این صورت خطای مقابله اتفاق افتاده است (Byars and Rue, 2008: 224 Noe et al., 2008: 381؛ Ivancevich, 2007: 274).
جهتگیری شخصی (شبیه به من یا تصور قالبی): این خطا مربوط به اعمال جهت‌گیری شخصی از سوی سرپرست است. منظور از جهت‌گیری شخصی، جانبداریها، گرایشات و پیشداوری‌های شخص است که آگاهانه یا اغلب ناخودآگاه تصمیم‌گیری‌های او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثلاً وقتی که ارزیاب عملکرد کسانی را که دارای صفات و خصوصیاتی شبیه خودش باشند بالاتر از سطح واقعی ارزیابی می‌کند و برعکس (؛ Ivancevich, 2007: 274; Noe et al., 2008: 381 ).
عوامل و ویژگیهای مؤثر بر اثربخشی سیستم‌های ارزشیابی عملکرد
الف- عوامل مؤثر بر اثربخشی نظام ارزشیابی عملکرد
بر اساس نتایج مطالعات مختلف (بالیگا^[۷۷]، ۱۹۹۴؛ مادلر^[۷۸]، ۱۹۹۷ به نقل از ابیلی، ۱۳۸۱). عوامل اثربخشی نظام ارزشیابی عملکرد سازمانی عبارتند از:
۱- وجود «طرح نظام اثربخش ارزشیابی عملکردی» که شامل: هدف به روشنی تعریف شده، ارزشمند و قابل فهم برای ارزشیابی عملکرد و درونداد گسترده کارکنان و سرپرستان بر نحوه ارزشیابی باشد.
۲- تعریف دقیق عملیات ارزشیابی اثربخش عملکرد مدیریتی، مشتمل بر برنامه‌ریزی عملکرد و بازبینی مستمر عملکرد و ارائه بازخورد به کارکنان درباره این که چگونه عملکرد خود را بهبود بخشند.
۳- وجود حمایت اثربخش نظام ارزشیابی عملکردی، که سرپرستان را برای اعمال کردن رفتارهای ارزشیابی اثربخش، به منظور تضمین رضایت و رسیدگی به شکایات نظام ارزشیابی، تشویق می‌کند.
۴- پذیرش کارکنان از نظام ارزشیابی عملکرد سازمانی سازمان و تمایل آنان نسبت به انجام آن.
۵- تعهد سرپرستان و کارکنان برای اعمال مناسب نظام ارزشیابی عملکرد سازمانی سازمان.

شیرابه آنغوره ferula ovin boiss دارای اثر ضد تشنج است و در رفع بیماریهای منشاء عصبی، دستگاه تنفس، اسپاسم حنجره و دستگاه هضم و آسم بکار می رود. ترکیبات گوگرد دار موجود در اسانس گیاه، از تولید چربی در بیماران با چربی خون بالا ممانعت می کند^۴ (امید بیگی ر ۱۳۸۳) .
بخشهای سبز گیاه آنغوره نیز به عنوان سبزی خورده می شود ^۴ (امید بیکی ر ۱۳۸۳) .
شیرابه آنغوزه دارای اثر ضد تشنج , قاعده آور و ضد انگل است . در رفع ییوست افراد مسن نیز کاربرد دارد^۴ (امید بیکی ر ۱۳۸۳) .
جنس Ferula از ویژگی های فیتوشیمیایی قابل توجهی مانند دارا بودن سزکویی ترپن‌ها^۵۶ (آپن دینو، ۱۹۹۷؛ گونزالس،‌ ۱۹۹۷) و کومارین‌های سزکویی ترپنی برخوردار است^۵۵ (احمید، ۱۹۹۹). علاوه بر این ماده‌ای ـ ا ـ پروپیل دو ـ بونیل دی سودلفیدیک ترکیب اصلی در روغن ferula ایرانی است^۶۶ (خواجه،‌ ۲۰۰۵).
F.hermonis که اسم گونه آن از واژه hormone گرفته شده است از جمله گیاهان دارویی معروف کشور لبنان می‌باشد که به خاطر اثرات شبه استروژنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر اثرات شبه استروژنی و فروتینین (appendion,2002). گیاه F.hormonis به عنوان یک کاهنده قوای جنسی در جنس نر نیز مطرح می‌باشد (zanoli,2005).
کُمای بیابانی Ferula foetida regel یکی از گیاهان دارویی ، خوراکی و علوفه‌ای مراتع بیابانی شرق ایران است که از قدیم الایام در استان خراسان در اوایل فصل رشد اندام رویشی وبویژه ساقه گلدهنده این گیاه مونوکارپیک را از طوقه قطع وبه مصرف دارویی،خوراکی می‌رسانده اند.
صمغی که از ریشه ذخیره ای گیاه دارویی باریجه (Ferula gummosa) استحصال می شود یکی از مهم ترین محصولات مرتعی است که در طب سنتی ایران به عنوان خلط آور در بیمارهای تنفسی و نیز ضد اسپا سم دستگاه گوارش استفاده می شود ولی مصرف عمده آن در صنایع جواهر سازی (چسب الماس ) و نیز به عنوان تثبیت کننده عطر و صنایع آرایشی می باشد .
از تمام قسمتهای گیاه Ferula gummosa boiss . با نام عمومی Galbanum ازخانواده Apiaceae ) Umbelliferae ) ، گم رزین گالبانوم بدست می آید. گالبانوم دارای خاصیت ضد انقباض (Antispasmodic ) ، ضد نفخ و بادشکن ( Carminative ) ، خلط آورExpectorant ) ) و محرک و مهیج (Stimulant ) است ^۴۳ ( کریم پور س ۱۳۸۶) .
در استعمال داخلی ، گالبانوم برای معالجه برونشیت مزمن ، آسم ودیگر ناراحتی های قفسه ی سینه مفید است و یک محرک برای هاضمه است و هم چنین نفخ شکم ، دردهای زکام ( آنفولانزا ) و قولنج را کاهش می دهد ^۴۳ ( کریم پور س ۱۳۸۶) .

در استعمال خارجی ، گالبانوم به عنوان ضماد برای تورم های اشتعالی ، زخم معده ، سوختگی ، جراحت و ناراحتی های پوستی استفاده می شود . البته خاصیت ضد صرع Antiepileptic )) و ضد تشنج(Anticonvulsant ) این گیاه توسط هیئت علمی دانشکده علوم پزشکی دانشکاه شهید بهشتی تهران طی مطالعه ای روی موشهای آزمایشگاهی در July ، ۱۹۹۷بررسی شد ^۴۳ (کریم پور س ۱۳۸۶) .
فصل دوم
بررسی سوابق
۲-۱- بررسی سوابق :
بررسی سوابق طرح های مشابه و مطالعات نورالله عبدی و همکاران در سال ۷۸ در عرصه های منابع طبیعی نشان داده است که اثر عوامل مختلف می تواند بر روی گونه های متفاوت عملکرد متفاوت داشته و ارتباط ویژه ای بین پراکنش گونه های مختلف مرتعی و خصوصیات خاک، توپوگرافی وارتفاع از سطح دریا وجود دارد. از میان عوامل مورد بررسی،( ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت شیب ) گونه های خانواده پروانه آسا بیشتر تحت تأثیر ارتفاع از سطح دریا، مقدار شیب و عمق خاک قرار داشتند، در حالی که گونه های خانواده گندمیان نشان دادند که به طور عمده تحت تأثیر ارتفاع از سطح دریا، مقدار شیب و جهت شیب قرار دارند ^۳۱ ( عبدی ن ۱۳۸۶ ) .
مطالعات انجام گرفته توسط آذرنیوند و همکاران بر روی تاثیر خصوصیات خاک و تغییرات ارتفاع بر پراکنش دوگونه درمنه (Artemisia aucheri) و (Artemisia.siberi ) به روش تصادفی سیستماتیک در منطقه ورد آورد گرمسار وسمنان نشان داد که خصوصیات ماده آلی، نیتروژن، بافت و گچ خاک وارتفاع از سطح دریا از مهم ترین عوامل موثر در پراکنش دو گونه مذکور بوده است ^۱ ( آذرنیوند و همکاران ۱۳۸۶) .
۲-۱-۱- از نظر دارویی و فتو شیمی :
– بررسی های انجام شده در سال ۸۷ توسط جلیلیان و همکاران در استان کرمانشاه نشان داده است از هیدروکربنهای مونوترپنی چویل مثل آلفاپینن و بتاپینن در صنایع عطرسازی برای تولیدات استحمام و خوشبوکننده‌های هوا و مواد دارویی استفاده می‌شود ^۱۶ ( جلیلیان ن ۱۳۸۷ ) .
– بر اساس گزارش معصومی از استان کرمانشاه ، از قسمت های هوایی چویل شامل برگ، ساقه، گل میوه استفاده می شود به این صورت که از برگ و ساقه های آن بعنوان معطر کننده در ظرف محتوی روغن استفاده می کنند ^{۴۹ (}معصومی ۱۳۸۷)و از پودر شده میوه آن بعنوان معطر کننده غذا استفاده می کنند^{۴۹ (}معصومی ۱۳۸۷).
– بررسی معصومی اضافه کرده است که از گیاه چویل Ferulago angulata در استانهای غربی کشور به عنوان ماده غذایی جهت معطر نمودن روغن حیوانی استفاده می‌شود ^۴۹ (معصومی ۱۳۸۷)
– مطالعات انجام شده توسط معصومه خان احمدی نیز بیانگر این مطلب است که گیاه چویل بومی ایران و خاص منطقه غرب و جنوب غرب است از دیرباز به‌صورت سنتی و با افزودن به مواد لبنی به خصوص روغن، با ایجاد طعم بسیار مطبوع، از فاسد شدن آن جلوگیری و با قراردادن در لابلای گوشت برای مدتی آن را نگهداری می‌نموده اند^۲۳ ( خان احمدی م ۱۳۸۷) .
– یافته‌های حاصل از تحقیق قلی وند در استان کرمانشاه در سال ۸۸ نشان می دهد که ۸۳% از افراد مورد مطالعه در درمان تعداد زیادی از بیماریهای خود از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند ومعتقدند که داروهای گیاهی نسبت به دارو‌های شیمیایی ارزان تر و از نظر عدم ایجاد عوارض جنبی برتری دارند.بیش از ۲۷۵ گونه گیاهی در طب سنتی عشایر قشقایی دارای کاربرد دارویی هستند. همچنین برخی از مردم عشایر برای درمان بیماریهایی نظیر سرماخوردگی، دردهای عضلانی، اسهال، چربی خون، سردرد، سنگ‌کلیه و ناراحتیهای مجاری ادراری، نفخ شکم، دل درد، بیماری‌ای پوستی و … از گیاهان دارویی نظیر بابونه Anthemis persica ، چویل Ferulago angulate ، سیر Allium sativa ، لیزک یا بن سرخ Allium sp. ، آویشن Thymus daenensis ، پونه‌کوهی Mentha longifolia و … استفاده می کنند ^۴۰ ( قلیوند م ۱۳۸۸) .
منابع ژنتیکی اصلی چنین گیاهانی همواره از عرصه‌های طبیعی بویژه اکوسیستم‌های خشک و نیمه خشک کشور ایران خاستگاه عمده گیاهان دارویی موجود است.
رضا امید بیگی در بررسی خود در خصوص گیاه باریجه آورده است که گیاه باریجه گیاهی چند ساله از تیره چتریان و Ferula gummosaاست که در طب سنتی ایران به عنوان خلط آور در بیمارهای تنفسی و نیز ضد اسپا سم دستگاه گوارش استفاده می شود ولی مصرف عمده آن در صنایع جواهر سازی (چسب الماس ) و نیز به عنوان تثبیت کننده عطر و صنایع آرایشی می باشد ^۴ )امید بیگی ر ۱۳۸۳( .
طبق تحقیقات آپندینو ( در سال ۲۰۰۲ مشخص شده است F. hermonis که اسم گونه آن از واژه hormone گرفته شده است از جمله گیاهان دارویی معروف کشور لبنان می‌باشد که به خاطر اثرات شبه استروژنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر اثرات شبه استروژنی و فروتینین (appendion,2002). همچنین بررسی زانولو در سال ۲۰۰۵ موید این مطلب است که گیاه F.hormonis به عنوان یک کاهنده قوای جنسی در جنس نر نیز مطرح می‌باشد (zanoli,2005).
به هر حال با کشف فروتینین در F.ovina به نظر می‌رسد که اثرات فارماکولوژیکی و به خصوص شبه استروژونی گیاه F. ovina موضوع تحقیق مناسبی برای فارماکولوژیست‌ها باشد هر چند که مهم‌ترین متابولیست‌های ثانویه موجود در گیاهان جنس ferula مشتقات سزکویی ترپنی می‌باشد. با این وجود به نظر می‌رسد تنوع متابولیلی در گیاه کما^[۱] زیاد نیست و معدود به ۳ ترکیب ترپنونیدی (یک سزکویی ترژن و دومنوترپن) می‌شود. این در حالی است که در گونه‌های دیگر مخلوطی از سزکویی‌ترپن کومارین‌ها (ایران شاهی،‌۲۰۰۴؛ ایران شاهی، ۲۰۰۷). مانند F. persicu و F. szowitsiana ترکیبات گوگرد دار (ایران‌شاهی، ۲۰۰۳؛ با duan,2002; Rajanik anth, 1984) مانند F.persica، F. Foetida، F.asafoetida و F. ratabensis متابولیست‌های کیگوزیله (ایران‌شاهی،‌۱۰۰۸) مانند F. persica و سزکویی ترپن لاکتون‌ها (shikishima,2002; Suzuki,2004). مانند F. varia و F. pennineruis گزارش شده است^۲ (محمد آقایی، ۲۰۰۶).
بررسی های انجام شده توسط رضا امید بیگی در سال ۸۳ که در مجله منابع طبیعی ایران چاپ شده است نشان می دهد که آنغوزه با نام علمی Ferula assa_foetida یکی از گیاهان مرتعی ایران است به سبب وجود ماده ای که از ان استخراج میشود. این ماده مصرف دارویی، صنعتی وارزش اقتصادی فراوانی برای روستائیان و صادرکنندگان دارد . صمغ آنغوزه که از ریشه گیاه استحصال میشود توسط رومیها مصرف می شد و امروزه بطور وسیع در هند به عنوان ادویه در تهیه برخی غذاها، انواع ماهی ،سبزیها و سس مورد استفاده قرار می گیرد. ساقه های جوان گیاه تازه انقوزه در نواحی خراسان و کرمان به مصرف غذایی می رسد.هم اکنون پمادی در بازار دارویی ایران به نام «ملیسان» وجود دارد که برای رفع تبخال استفاده شده و از فرآورده های همین گیاه می با شد^۶ ( امید بیگی ر ۱۳۸۳ ) .
کمای ساورزی نیز در برخی از روستاهای حوالی کوه ساورز در استان کهگیلویه وبویراحمد به عنوان داروی ضد درد برای درمان مفاصل استفاده می گرد
۲-۱-۲- از نظر عوامل اکولوژیکی
بررسی ها ی انجام شده توسط میرطالبی و همکاران در سال ۸۶ بر روی گیاه آنغوزه شیرین نشان می دهد که آنغوزه شیرین از خاکهای شور با میزان آهک و رس بالا دوری می کند و در خاکهای شیرین و سبک واریزه ای مستقر می شود^۵۲ ( میر طالبی آ و همکاران ۱۳۸۶).
قاسم شهسواری و همکاران در سال ۸۲ بر روی کُمای بیابانی در منطقه شرق بررسی کرده و اعلام کرده اند که کمای بیابانی یکی از گیاهان دارویی ، خوراکی و علوفه‌ای مراتع بیابانی شرق ایران است که از قدیم الایام در استان خراسان در اوایل فصل رشد اندام رویشی وبویژه ساقه گلدهنده این گیاه مونوکارپیک را از طوقه قطع وبه مصرف دارویی،خوراکی می‌رسانده اند .کمای بیابانی بهترین رشد خود را در ارتفاع ۱۲۰۰ تا۱۳۰۰ متر داشته و پراکنش کنونی آن محدود به مناطق دشتی با ارتفاع ۱۰۰۰ تا۱۶۰۰ متربا خاک عمیق است^۲۹ (شهسوار کُندری ق و همکاران ۱۳۸۲) .
۲-۱-۳- از نظر رویشگاهها و اثر عوامل اقلیمی و آب و هوایی و …
مطالعات رضا امید بیگی تاکید دارد که گیاه آنغوزه در اراضی بایر مناطق گرم اسیا میروید. بومی استپ های شرق ایران و غرب افغانستان است. آنغوزه با نام علمی .Ferula assa-foetida L بومی استپ های ایران و قسمتهایی از افغانستان می باشد . در ایران این گیاه در استانهای فارس , کرمان , خراسان , یزد , سمنان , هرمزگان , سیستان و بلوچستان , اصفهان , لرستان, کهکیلویه و بویر احمد و بوشهررویش دارد^۴ (امید بیگی ر ۱۳۸۳ ) .
ساجده کریم پور در بررسی خود در سال ۸۶ در مورد گیاه باریجه در منطقه شیروان در شرق کشور ، رویشگاه های عمده گیاه باریجه را ترکمنستان، افعانستان و بخش وسیعی از شمال و غرب ایران یعنیارتفاعات ۲۰۰۰-۴۰۰۰ متری با متوسط بارندگی ۲۵۰-۴۰۰ میلیمتر عنوان کره است ^۴۳ (کریم پور س ۱۳۸۶) .
مطالعات امید بیگی در مناطق مرکزی ایران نیز در سال ۸۳ ، یکی از رویشگاههای با اهمیت باریجه را حوضه های آبخیز جنوب و غرب کاشان اعلام کرده که براساس آمار سال ۱۳۷۱ ، بیش از یک ششم باریجه صادراتی کشور(حدود یازده تن ) را بخود اختصاص داده است^۴ (امید بیگی ر ۱۳۸۳) .
طبق تحقیقات انجام شده توسط عباس علی فرهنگی در استان خراسان در سال ۸۵ ، انغوزه در نواحی بایر و خشک ماسه ای و حاوی ترکیبات آهکی میروید، مناطق رویش این گیاه متنوع و از نظر ارتفاع، رویشگاه انقوزه هر چنداغلب در ارتفاعات بالای ۱۰۰۰مترمی باشد اما بیشتر در مناطق با پستی و بلندی زیاد و سنگهای مادر آهکی دیده میشود، این گیاه در برابر یخبندانهای شدید حساس ولی حداقل تا ۵-درجه سانتی گراد حرارت را تحمل میکند. آنغوزه در منطقه خاورمیانه به صورت خودرو می روید. مناطق کوهستانی و دامنه های هموار استپی با بارندگی بین ۱۰۰-۱۷۵ میلیمتر و دمای متوسط سالیانه بین ۲۱-۱۶ درجه سانتیگراد مناسب رشد این گیاه است ^۳۸ ( فرهنگی ع ۱۳۸۵( .
ساجده کریم پور نیز در تحقیقات خود ؛ باریجه را بومی نواحی کوهستانی مرطوب و نیمه خشک ایران و چند کشور حوضه دریای مدیترانه معرفی کرده و ادامه داده است که عمده رویشگاههای گیاه باریجه در استانهای خراسان ، اصفهان ، تهران ، مازندران ، مرکزی و زنجان می باشد ^۴۴ (کریم پور س ۱۳۸۶ ) .
کمای ساورزی نیز از انواع کما است که بیشترین رویش را در نواحی سردسیری به ویژه ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ متری ازسطح دریا دارد .
فصل سوم
مواد و روش ها

مواد و روش ها :
این تحقیق دربهار و تابستان سال ۱۳۹۰ در کوه ساورز واقع در منطقه دیلگون در ۸۵ کیلومتری جنوب غرب شهر یاسوج در طول جغرافیایی ۳۰ درجه و ۴۰ دقیقه و ۳۸ ثانیه و عرض جغرافیایی ۵۱ درجه و ۱۲ دقیقه تا طول جغرافیایی ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه و عرض جغرافیایی ۵۱درجه و ۱۴ دقیقه و به طول ۲۴ کیلومتر انجام شد .

معرفی استان :
استان کهگیلویه و بویر احمد با مساحت ۱۶۲۶۴ کیلومتر مربع، بین ۲۹ درجه و ۵۶ دقیقه تا ۳۱ درجه ۲۷ دقیقه عرض شمالی و ۲۹ درجه و ۵۳ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۵۳ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است و حدود یک درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است. این استان در جنوب غربی ایران قرار گرفته و از شمال به استان چهارمحال بختیاری ، از جنوب به استانهای فارس و بوشهر،از شرق به استانهای فارس و اصفهان و از مغرب به استان خوزستان محدود می شود.منطقه سردسیر به وسعت بیش از ۷۰۰۰ کیلومتر مربع در شرق و شمال استان واقع شده است و بطور متوسط ۱۵۰۰ متر مربع از سطح دریا ارتفاع دارد. متوسط بارندگی سالانه دراین ناحیه ۶۰۰ میلیمتر و حداقل درجه حرارت ۱۰- و حداکثر ۴۵ درجه سانتی گراد است
۳-۳- منطقه ساورز :
ساورز رشته کوهی مرتفع که از شرق به غرب امتداد یافته و در۸۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یاسوج قرار گرفته است .این رشته کوه به لحاظ زمین شناسی بخشی از طاقدیس ساورز saverz anticline ) ) در چرام و کهگیلویه و در زون چین خوردگی زاگرس folded zon ) (یک ساختمان طاقدیسی موسوم به ساورز (saverz mountaine) در جهت شمال غرب به جنوب شرق که همان روند عمودی چین خوردگی زاگرس می باشد وجود دارد . پلانچ جنوب شرقی این طاقدیس در منطقه باگوشی شهرستان ممسنی استان فارس وپلانچ شمال غربی آن در انتهای دشت طسوج واقع است ^۵۵ ( سایت صنایع ومعادن ) .
این طاقدیس تقریبا یک طاقدیس متقارن می باشد به نحوی که شیب توپوگرافی و زمین شناسی آن در یالهای آن به هم نزدیک است . بلندترین ارتفاع طاقدیس ساورز ۲۴۷۰ متر در منطقه دلی ناز می باشد . این طاقدیس در پلانچ جنوب شرقی شامل سازندهای سروک – ایلام ، گورپی و آسماری و گچساران می باشد ولی در بخش عمودی از طاقدیس عمدتا از سازندهای آسماری تشکیل شده است . طاقدیس ساورز در بخش جنوب شرقی تحت تاثیر گسل قطر کازرون جابجایی زیادی دارد این طاقدیس در امتداد خود شامل کوههای قلات ، کت ، ساورز ، سادات و پاگه می باشد ^۵۵ ( سایت صنایع ومعادن ) .
طاقدیس ساورز بین دو طاقدیس چاشت خوار در جنوب غرب و طاقدیس زرآورد در شمال شرق قرار گرفته است . باتوجه به لیتوسفری این طاقدیس که عمدتا آهکهای کارستیک آسماری می باشد چشمه ها و نهرهای بزرگ آب از این طاقدیس ایجاد شده است که مهمترین آنها رودخانه سرآستانه و طسوج می باشد که در دو یال جنوبی آن ایجاد شده است و سرچشمه رودخانه دیگری تنگه تامرادی است که سرشاخه رودخانه تنگ شیو را تشکیل میدهد ^۵۵ ( سایت صنایع ومعادن ) ( تصویر۳- ۱) .
تصویر ۳- ۱ – نمای کلی از ساورز جنوبی (طسوج ) – عکس محقق
۳-۴- زمین شناسی کوه ساورز :
از نظر زمین شناسی ساختمان این طاقدیس متاثر از گسل مهمی در منطقه می باشد و آن بخش جنوب شرقی است که توسط گسل قطر کازرون قطع می نماید این گسل در سالهای اخیر چندین زلزله را ایجاد نموده است که حداکثر آنها ۵/۵ درجه در مقیاس ریشتر قدرت داشته است ^۵۵ ( سایت صنایع ومعادن ) .
سایر عوامل تکتونیکی در این طاقدیس شامل گسل های متعدد کوچک است که در بعضی نقاط تعداد آنها نسبتا زیاد بوده و به دلیل این امر شکستگیهایی در لایه های آهکی ایجادنموده است که در نتیجه ذخیره گاهای مناسبی برای ایجاد سفره های آبی فراهم نموده استس^۵۵ ( سایت صنایع ومعادن ) .
یکی از نقاط مهم پر آب یال غربی طاقدیس ساورز منطقه طسوج و گلبار میباشد که تفرجگاهی بسیار مهم وزیبا است و همانطور که قبلا گفته شد طاقدیس ساورز عمدتا شامل سازندهای آسماری است که در بالا رسوبات عهد حاضر و کوته های جوان روی آن قرار می گیرد و به ندرت نیز سازند گچساران روی آن را می پوشاند ^۵۵ ( سایت صنایع ومعادن ) .

کارایی سرمایه ساختاری با سود هر سهم رابطه معنی داری دارد.
کارایی سرمایه انسانی با سود هر سهم رابطه معنی داری دارد.
کارایی سرمایه بکارگرفته شده با سود هر سهم رابطه معنی داری دارد.
۱-۶- تعریف مفهومی و عملیاتی متغییر های پژوهش
۱-۶-۱- تعاریف مفهومی
سرمایه فکری
استوارت اعتقاد دارد سرمایه فکری مجموعه از دانش ، اطلاعات ، داراییهای فکری تجربه رقابت و یادگیری سازمان است که می تواند برای ایجاد ثروت به کار گرفته شود در واقع سرمایه فکری تمامی کارکنان ، دانش سازمانی و توانایی های آن را برای ایجاد ارزش افزوده در بر می گیرد و باعث منافع رقابتی مستمر می شود (قلیچ لی و مشبکی،۱۳۸۵). بنتیس سرمایه فکری را به عنوان مجموعه ای از دارایی های نا مشهود (منابع، توانایی ها ،رقابت) تعریف می کند که از عملکرد سازمانی و ایجاد ارزش به دست می آیند(بنتیس،۱۹۹۸). ادینسون ومالون سرمایه فکری را اطلاعات و دانش به کار برده شده برای کار کردن، جهت ایجاد ارزش تعریف می کنند(واسیلی ۲۰۰۸). بنتیس و هالند در مقاله خود در سال ۲۰۰۲ سرمایه فکری را این طور تعریف می کنند: سرمایه فکری ذخیره ای از دانش را که در نقطه خاصی از زمان که در یک سازمان وجود دارد نشان می دهد در این تعریف ارتباط بین سرمایه فکری و یادگیری سازمانی مورد توجه قرار گرفته است (واسیلی ۲۰۰۸).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ضریب ارزش افزوده فکری
به گفته پالیک(۲۰۰۴) سرمایه فکری نمی تواند به تنهایی ایجاد ارزش کند و لاز م است که سرمایه فیزیکی شرکت برای بررسی ارزش افزوده ایجاد شده توسط منابع شرکت به حساب گرفته شود. در نتیجه با توجه به نقش سرمایه فکری در ایجاد ارزش، پالیک(۱۹۹۸) یک روش جدید برای اندازه گیری سرمایه فکری شرکت ها ایجاد کرد که ضریب ارزش افزوده فکری نام دارد. این روش از این جهت اهمیت دارد که سهم هر منبع (انسانی، ساختاری و فیزیکی) را درایجاد ارزش افزوده برای شرکت را انداز ه گیری می کند.
در این پژوهش بر اساس روش پالیک ، از ضریب ارزش افزوده فکری (VAIC) برای اندازه گیری سرمایه فکری شرکت ها استفاده می شود. محاسبه ضریب ارزش افزوده فکری مراحل مختلفی دارد. اولین مرحله محاسبه قدرت شرکت برای ایجاد ارزش افزوده است. بر اساس تئوری ذینفعان، ارزش افزوده (VA) را می توان با اضافه کردن هزینه های حقوق و هزینه های بهره به سود قبل از مالیات محاسبه کرد (ریاحی- بلکویی،۲۰۰۳).
کارایی سرمایه بکارگرفته شده
این ضریب نشان دهنده ارزش افزوده ایجاد شده ناشی از بکارگیری دارایی های فیزیکی مشهود است. یعنی به ازای یک ریال دارایی فیزیکی مشهود چند ریال ارزش افزوده حاصل می شود(عباسی ، ۱۳۸۹).
کارایی سرمایه انسانی
این ضریب نشان دهنده ارزش افزوده ایجاد شده توسط کارکنان است و به آن معنی است که به ازاء یک ریال هزینه حقوق و دستمزد پرداختی چند ریال ارزش افزوده حاصل شده است. (عباسی ، ۱۳۸۹).
کارایی سرمایه ساختاری
این ضریب نشان دهنده ارزش افزوده ایجاد شده ناشی از فرآیندها و ساختارهای موجود در شرکت است.این به آن معنی است که چند درصد ازارزش افزوده شرکت ناشی ازسرمایه ساختاری است(عباسی ، ۱۳۸۹).
حقوق صاحبان سهام
حقوق صاحبان سهام معرف علایق صاحبان اصلی موسسه نسبت به خالص دارائی های موسسه است. حقوق صاحبان سهام باقیمانده منافع صاحبان اصلی موسسه را از دارائی های موسسه که پس از کسر بدهی های ان موسسه بدست آمده است نشان می دهد. در یک موسسه تجاری حقوق صاحبان سهام دراصل منافع صاحبان اصلی موسسه را نشان می دهد. درحسابداری حقوق صاحبان سهام اهداف اصلی زیر دنبال می شود(ایستوود و همکاران، ۲۰۰۸) .
تعیین منابع سرمایه موسسه
تعیین سرمایه قانونی و ثبت شده
تعیین سود سهامی که می تواند بین صاحبان سهام توزیع شود.
ورشکستگی
در این پژوهش منظور از ورشکستگی همان تنگدستسی مالی می باشد لذا توضیحات پیرامون این مبحث در بر گیرنده این واژه می باشد.در متون‌ علمی، از ورشکستگی‌ تعاریف‌ مختلفی‌ شده‌ است. در ادامه‌ به‌ چند تعریف‌ از دیدگاه های‌ تجاری‌ و حقوقی‌ اشاره‌ خواهد شد.
ورشکستگی، اقدامی‌ قانونی‌ که‌ به‌ موجب‌ آن‌ بطور کلی‌ یک‌ بدهکار عاجز از پرداخت‌ بدهی‌ خود به‌ سود طلبکاران‌ ضبط‌ می‌شود (منوچهر فرهنگ، ۱۳۷۴ .(‌ورشکستگی‌ هنگامی‌ رخ‌ می‌دهد که‌ بدهی های‌ یک‌ شرکت‌ از ارزش‌ دارائی های‌ موجود در شرکت‌ تجاوز کند(جیت من، ۱۹۹۶). از نظر حقوقی، ورشکستگی‌ عبارت‌ است‌ از این‌ که‌ بدهکار از کل‌ دارایی‌ خود به‌ نفع‌ طلبکار صرف‌نظر کند. ولی‌ هرگاه‌ از ورشکستگی‌ برائت‌ حاصل‌ کند. می‌تواند مجدداً‌ کار خود را آغاز کند ( قائم ‌مقام‌ فراهانی، ۱۳۶۸.(
در بورس‌ اوراق‌ بهادار تهران، ملاک‌ ورشکستگی‌ و خروج‌ شرکت ها از بورس، ماده‌ ۱۴۱ قانون‌ تجارت‌ اصلاحی‌ است. در این‌ ماده‌ آمده‌ است: اگر بر اثر زیان های‌ وارده، حداقل‌ نصف‌ سرمایه‌ شرکت‌ از میان‌ برود، هیات‌ مدیره‌ مکلف‌ است‌ بلافاصله‌ مجمع‌ عمومی‌ فوق‌العاده‌ صاحبان‌ سهام‌ را دعوت‌ کند تا موضوع‌ انحلال‌ یا بقاء شرکت، مورد شور و راءی‌ واقع‌ شود. هرگاه‌ مجمع‌ مزبور راءی‌ به‌ انحلال‌ شرکت‌ ندهد، باید درهمان‌ جلسه‌ و با رعایت‌ مقررات‌ ماده‌ ۶ این‌ قانون، سرمایه‌ شرکت‌ را به‌ مبلغ‌ سرمایه‌ موجود کاهش‌ دهد (منصور، ۱۳۷۷).
بازده دارایی
بازده دارایی ها یک شاخص از چگونگی سودآوری شرکت وابسته به کل دارایی های آن شرکت می باشد .
بازده دارایی یک ایده درباره مدیریت کارآمد در رابطه با بهره گرفتن از دارایی ها در جهت تولید سود (دارایی های مولد) به ما می دهد، که از طریق تقسیم سود سالیانه به کل دارایی شرکت محاسبه می شود.
بازده دارایی به شما می گوید چه مقدار سود از دارایی های سرمایه گذاری شده بدست آمده است . بازده دارایی به شدت وابسته به صنعت می باشد و به این دلیل هنگامی که از بازده دارایی به عنوان مقیاسی برای مقایسه استفاده می شود بهتر است در برابر مقدار بازده دارایی های گذشته شرکت یا بازده دارایی شرکت مشابه، مقایسه ای صورت پذیرد(شارما و همکاران، ۲۰۰۷).
بهره وری
به نظر می رسد اصطلاح بهره وری، برای اولین بار در نوشته ها و عقاید اندیشمندان اقتصادی مکتب مرکانت یلیسم (سوداگری) مطرح شده باشد، اما در اینکه ابتدا این واژه چگونه وارد ادبیات اقتصادی شده است دیدگاه های مختلفی وجود دارد که در این میان اظهار نظر ژان فوراسیته از اهمیت خاصی برخوردار است. او می نویسد ظاهرا در آثار قدما، اولین بار این واژه در کتابی از آگری کولا به نام متالیکا مطرح شده است (خاکی، ۱۳۸۲). از اوایل قرن بیستم، واژه بهره وری به عنوان رابطه بین ستانده و داده(عوامل و وسایل به کار رفته برای تولید) استفاده و بر این اساس تعاریف مختلفی برای آن ارائه شده است.
بر اساس تعریف سازمان همکاری اقتصادی اروپایی، بهره وری خارج قسمت بازده به یکی از عوامل تولید است. به عنوان نمونه بهره وری سرمایه و بهره وری مواد خام چنانچه بازده در ارتباط با سرمایه یا مواد خام باشد. طبق نگرش سازمان بین المللی کار، محصولات مختلف با ادغام چهار عامل اصلی زمین، سرمایه، کار و نیروی انسانی و سازماندهی تولید می شوند. که از بین آنها بهره وری نیروی انسانی و بهره وری سرمایه جزو مهمترین و اساسی ترین معیارهای جزئی هستند.
ایسترفیلد بهره وری را نسبت بازده سیستم تولیدی به مقداری که از یک یا چند عامل تولید به کار گرفته شده است، می داند.
استاینر از بهره وری به عنوان معیار عملکرد یا قدرت و امکانات موجود برا ی تولید کالا یا خدمات معین سخن می راند(راماناتان و همکاران، ۲۰۱۲).
ارزش دفتری و بازاری سهام
ارزش دفتری هر سهم از تقسم مجموع حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام منتشره بدست می آید. در واقع مبنای تعیین ارزش دفتری سهام، ارزش دفتری دارایی ها منهای بدهی هاست. معمولا در هنگام تاسیس شرکت ارزش دفتری و ارزش اسمی با هم برابرند. اما با گذشت زمان و تحت تاثیر عملکرد شرکت به دلیل ایجاد یا افزایش عواملی مانند اندوخته ها، سود یا زیان انباشته بین ارزش دفتری و اسمی تفاوت ایجاد می شود(ننکرخ، ۲۰۱۲).
در شرایط تورمی و با گذشت زمان، ارزش دفتری به عنوان یک معیار بررسی عملکرد به دلیل اینکه متکی بر ارقام تاریخی حسابداری است تا حدودی ارزش خود را از دست می دهد. البته اگر تجدید ارزیابی صورت گیرد این مشکل مرتفع خواهد شد(کاپرارو و همکاران، ۲۰۱۲). ارزش دفتری سهام از جمع کل حقوق صاحبان سهام که در ترازنامه عنوان شده است، بدست می آید.
ارزش بازار سهام، قیمتی است که در بازار با توجه به میزان عرضه و تقاضا تعیین می شود. و خرید و فروش سهام بر اساس ان صورت می گیرد. ارزش بازاری سهام از ارزش بازار(قیمت تابلو تالار بورس) در تعداد سهام بدست می آید(کاپرارو و همکاران، ۲۰۱۲).
شبکه عصبی
روشی برای محاسبه است که بر پایه اتصال به هم پیوسته چندین واحد پردازشی ساخته می شود . شبکه از تعداد دلخواهی از سلول یا گره یا واحد یا نرون تشکیل می شود که مجموعه ورودی را به خروجی ربط می دهد . شبکه عصبی مصنوعی روشی عملی برای یادگیری توابع گوناگون نظیر توابع با مقادیر حقیقی ، توابع با مقادیر گسسته و توابع با مقادیر برداری می باشد . یادگیری شبکه عصبی در برابر خطاهای داده های آموزشی مصون بوده و اینگونه شبکه ها با موفقیت به مسائلی نظیر شناسائی گفتار ، شناسائی و تغییر و تعبیر تصاویر ، و و یادگیری روابط اعمال شده است ( علیرضا انصاری و همکاران ، ۱۳۸۰).
شبکه های عصبی را می توان با اغماض زیاد، مدل های الکترونیکی از ساختار عصبی مغز انسان نامید.مکانیسم های فراگیری و آموزش مغز اساسا بر تجربه استوار است.یک شبکه عصبی مصنوعی ایده ای است برای پردازش اطلاعات که از سیستم عصبی زیستی الهام گرفته شده و مانند مغز به پردازش اطلاعات می پردازد. عنصر کلیدی این ایده ساختار جدید سیستم پردازش اطلاعات است. این سیستم از تعداد زیادی عناصر پردازشی فوق العاده به هم پیوسته تشکیل شده که برای حل یک مسئله با هم هماهنگ عمل می کند ، در این شبکه ها به کمک دانش برنامه نویسی ساختار داده ای طراحی می شود که می تواند همانند نرون عمل کند که به این ساختار نود گفته می شود. و بعد با ایجاد شبکه ای بین این نود ها و اعمال یک الگوریتم آموزشی به آن شبکه را آموزش می دهند (زرآهنی ،۱۳۹۱).
۱-۶-۲- تعاریف عملیاتی
ضریب ارزش افزوده فکری
VAIC = ICE + CEE
که در این رابطه VAIC ضریب ارزش افزوده فکری که از مجموع دو قسمت مربوط به کارایی سرمایه فکری ICE و کارایی سرمایه به کار گرفته شده CEE محاسبه کنید.
ICE = HCE + SCE
در این رابطه ICE کارایی سرمایه فکری را از مجموع دو قسمت کارایی سرمایه ساختاری SCE و کارایی سرمایه انسانی HCE محاسبه کنید.
سرمایه انسانی HCE