فصل چهارم
(تجزیه و تحلیل داده‌ها)
۱-۴ مقدمه
تجزیه و تحلیل داده‌ها فرآیندی چند مرحله‌ای است که طی آن داده‌هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع‌ آوری در نمونه آماری فراهم آمده‌اند، خلاصه، کد بندی و دسته بندی و در نهایت پردازش می‌شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل‌ها و ارتباط‌ها بین این داده‌ها به منظور آزمون فرضیه‌ها فراهم آید. در واقع تحلیل اطلاعات شامل سه عملیات اصلی می‌باشد:
شرح و آماده‌سازی داده‌های لازم برای آزمون فرضیه‌ها، تحلیل روابط میان متغیرها و در نهایت مقایسه نتایج مشاهده شده با نتایجی که فرضیه‌ها انتظار داشتند. در این فرایند داده‌ها هم از لحاظ مفهومی و هم از لحاظ تجربی پالایش می‌شوند و تکنیک‌های گوناگون آماری نقش بسزایی در استنتاج‌ها و تعمیم‌ها به عهده دارند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در این فصل، ابتدا مشخصات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان و پاسخ‌های آنها به این سوالات بررسی می‌شود. جداول فراوانی مربوط به مشخصات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان تشکیل یافته و نمودارهای فراوانی مربوطه رسم می‌شود. سپس داده‌های بدست آمده از سوالات تخصصی پرسشنامه از نظر فراوانی و درصد تجزیه و تحلیل می‌شود و به کمک آنها و با بهره گرفتن از آزمون‌های آماری درستی فرضیه‌های تحقیق بررسی می‌شود.سپس با بهره گرفتن از روش تاپسیس،عواملی که موجب عدم توسعه بیمه های اشخاص می شوند، رتبه‌بندی می‌شوند. در این پژوهش ابتدا از پرسشنامه دلفی استفاده گردید که براساس آن برای متغیرهای اصلی تحقیق از جمله( نبود فرهنگ،نبود تبلیغات،نبود تعهدات توسط شرکتهای بیمه،وجود تورم و نبود طرحهای متنوع از طرف شرکتهای بیمه) ، ۵ سوال طرح گردید و این سوالات که با بلی و خیر تنظیم شده بود در بین ۱۰ نفر از متخصصین در زمینه بیمه های اشخاص در بیمه مرکزی ایران واقع در شهر تهران پخش شد . بعد از جمع آوری سوالاتی را که بیشترین پاسخگویی را داشتند در پرسشنامه دیگری بنام لیکرت آورده شد. پرسشنامه لیکرت شامل دو بخش سوالات عمومی از قبیل( سن،وضعیت تأهل، میزان تحصیلات،جنسیت) و سوالات تخصصی مربوط به متغیرهای تحقیق که با طیف (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) تنطیم شده، شامل ۲۰ سوال است که این سوالات در بین ۱۸۴ شرکت و نمایندگی بیمه ایران در سطح شهر تهران پخش گردید.
۲-۴ بررسی پاسخ‌های پاسخ دهندگان به سوالات جمعیت شناختی
سن: جدول و نمودار فراوانی سن پاسخ دهندگان بصورت زیر می باشد.۱/۱ درصد پاسخ دهندگان سنشان کمتر از ۲۰ است.۴/۳۶ درصد پاسخ دهندگان سنشان بین ۲۰ تا ۳۰ است. ۹/۳۵ درصد پاسخ دهندگان سنشان بین ۳۰ تا ۴۰ می باشد. ۴/۲۳ درصد پاسخ دهندگان سنشان بین ۴۰ تا ۵۰ می باشد. ۳/۳ درصد پاسخ دهندگان سنشان بالاتر از ۵۱ می باشد.
جدول ۴-۱ : جدول فراوانی سن پاسخ دهندگان

سن

فراوانی

درصد فراوانی نسبی

۲۰ سال و کمتر
۲۰ تا ۳۰ سال
۳۰ تا ۴۰ سال
۴۰ تا ۵۰ سال
۵۰ سال و بیشتر

۲
۶۷
۶۶
۴۳
۶

۱/۱
۴/۳۶
۹/۳۵
۴/۲۳
۳/۳

کل

۱۸۴

۱۰۰

میزان تحصیلات : جدول و نمودار فراوانی میزان تحصیلات پاسخ دهندگان بصورت زیر می‌باشد. ۱۹ درصد پاسخ دهندگان دارای فوق دیپلم می باشند. ۵/۴۳ درصد پاسخ دهندگان دارای کارشناسی می باشند. ۶/۳۲ درصد پاسخ دهندگان دارای کارشناسی ارشد می باشند. ۹/۴ درصد پاسخ دهندگان دارای دکترا و بالاتر می باشند.
جدول ۴-۲ : جدول فراوانی میزان تحصیلات پاسخ دهندگان

میزان تحصیلات

فراوانی

درصد فراوانی نسبی

Maximum

۱۷٫۷۹

۰٫۱۳

۱٫۱۸

۱٫۲۵

۳٫۹۸

۲٫۱۸

۲۸۶۰٫۰۰

۴۰٫۶۰

۶۱٫۲۰

۴٫۲۰

۱۱٫۸۵

۲۴۵۵٫۰۰

به­منظور جلوگیری از بروز خطا، نمونه­های مربوط به محوطه کارخانه ذوب­آهن و معدن سرب و روی باما در این بخش مورد استفاده قرار نگرفته­اند. روند کاهش غلظت عناصر بر اساس میانگین­های محاسبه‌ شده به ترتیب زیر است:
Zn > Pb > Cu > Cr > Ni > As > Co > Sn > Sb > Mo > Cd
بیشینه غلظت عنصر روی در نمونه پلیس راه مورچه خورت((R22، و سپس در نمونه­های بزرگراه شهید کاظمی( R12)و کمربندی اصفهان(R14) با چولگی ۱۴/۲ مشاهده می‌شود. بیشینه غلظت عنصر سرب در نمونه پلیس­راه مورچه خورت(R22)، و سپس در نمونه­های تقاطع بعثت – عاشق اصفهانی((R3، بزرگراه شهید کاظمی(R12)و کمربندی اصفهان(R14) با چولگی ۶۳/۳ مشاهده می‌شود. بیشترین غلظت عنصر مس در نمونه‌های پلیس راه مورچه خورت(R22)، خیابان آتشگاه(R9)، میدان استقلال(R7) با چولگی ۷۳/۳ وجود دارد. غلظت کروم در نمونه (R18)میدان انقلاب و بعد از آن در نمونه­های پلیس راه مورچه خورت(R22) و میدان آزادی(R17) با چولگی۱۰/۰در حداکثر غلظت خود می­باشد. بیشینه غلظت عنصر نیکل در نمونه‌های پالایشگاه اصفهان( R6) و میدان انقلاب (R18) با چولگی ۰۳/۲ مشاهده می‌شود. حداکثر غلظت عنصر آرسنیک در نمونه‌های پلیس راه مورچه خورت(R22) و کمربندی اصفهان(R14) با چولگی ۳۱/۱دیده شده ­است. غلظت عنصر کبالت در نمونه پلیس­راه مورچه­خورت(R22) و سپس در نمونه­های کمربندی اصفهان( R19 )و بزرگراه ذوب­آهن( R24) با چولگی ۰۶/۱بیشترین مقدار را داراست. غلظت عنصر قلع در نمونه میدان انقلاب( R18)، و سپس در نمونه­های ترمینال کاوه( R19) و بلوار آتشگاه( R9) با چولگی ۱۸/۱حداکثر است. بیشترین غلظت عنصر مولیبدن درنمونه‌های پلیس راه مورچه خورت( R22)، پالایشگاه اصفهان( R6) و میدان استقلال(R7) با چولگی ۰۰/۱ مشاهده می‌شود. حداکثر غلظت عنصر کادمیم در نمونه‌های بزرگراه شهید کاظمی((R12، کمربندی اصفهان((R14 و بزرگراه شهید کاظمی(R12) با چولگی ۷۲/۱ مشاهده می‌شود. همانطور که می­بینیم عناصر سرب، روی، مس، آرسنیک، کبالت، آنتیموان و مولیبدن، در نمونه(R22) پلیس­راه مورچه­خورت، بیشترین میزان خود را دارند که با توجه به منشأ اصلی این فلزات(سایش خودرو­ها(روی)، حجم انبوه ترافیک(سرب و آنتیموان)، سایش لنت ترمز خودرو­ها(مس)، احتراق بنزین(آرسنیک)، مواد گسیل شده از اگزوز اتومبیل(کبالت) و سایش قطعات خودروها) قابل توجیه است. هیستوگرام این عناصر در شکل۳-۵- ارائه شده­است.

شکل۳-۵- نمودارهای هیستوگرام عناصر در نمونه‌های غبار خیابان.

ادامه شکل۳-۵- نمودارهای هیستوگرام عناصر در نمونه‌های غبار خیابان.
به منظور ارزیابی کمی آلودگی در غبار خیابان(نسبت به یک فلز یا مجموعه ­ای از چند فلز) معمولاً از ضرایب زمین­شیمیایی مربوطه استفاده می­ شود. یک روش برای ارزیابی غنی­شدگی انسان­زاد فلزات، مقایسه میزان فراوانی فلزات به مقدار زمینه است(Rastmanesh et al., 2010). شاخص­ های زیر به منظور ارزیابی شدت آلودگی استفاده شده است:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۴-۳- ضریب غنی­شدگی(Enrichment Factor)
یکی از اصول مهم زمین­شیمی زیست­محیطی تعیین منشاً طبیعی و انسانزاد آلودگی است. برای این منظور از روش­های مختلفی استفاده می­ شود. یکی از رایج­ترین روش­ها، استفاده از تعیین ضریب غنی­شدگی است. ضریب غنی­شدگی نشان­دهنده مقدار افزایش غلظت یک عنصر نسبت به غلظت طبیعی آن در پوسته، سنگ بستر یا خاک است. این ضریب از رابطه زیر محاسبه می­ شود:

در این رابطه EF ضریب غنی­شدگی، REعنصر مرجع و X عنصر مورد­نظر می­باشد. به­ طور معمول ضریب غنی­شدگی بین ۲/۱- ۵/۰ به­عنوان طبیعی، مقدار بیش از ۲(Hernandez, et al., 2003) و یا بیش از ۳(Eby, 2004) به­عنوان آلوده در نظر گرفته می­ شود. جدیدترین تقسیم بندی بر اساس ضریب غنی­شدگی توسط چن و همکاران در سال ۲۰۰۷(Chen et al,. 2007) ارائه شده است(جدول۳-۳).
جدول۳-۳-تقسیم بندی غبار بر اساس ضریب غنی­شدگی(Chen et al,. 2007).

Enrichment Factor

EF<1

بدون غنی شدگی

۱≤EF<3

غنی شدگی کم

۳≤EF<5

غنی شدگی متوسط

۵≤EF<10

غنی شدگی متوسط – شدید

مرحله شیری شدن دانه و رسیدن دانه پرشدن دانه، ذخیره سازی فرآورده های حاصل از فتوستز در سلول ها و اندامک هایی است که در طی دوره بزرگ شدن دانه ایجاد شده اند و به فرآیندهای فتوسنتز، بارگیری عناصر آبکش، انتقال مواد پرورده، تخلیۀ آبکش و تبدیل قندها به نشاسته وابسته است. پرشدن دانه بعد از گرده افشانی از ترتیب گلدهی تبعیت می کند. از این رو دانه ها در بخش بالایی خوشه به بلوغ رسیده اند در حالیکه در بخش های پایینی خوشه پرشدن هنوز ادامه دارد (جانجکیاواتانا،۱۹۹۳).
۴-۱۵-۱.یافتن تاریخ شیری شدن دانه
برای بدست آوردن زمان شیری شدن دانه در گیاه برنج نیاز به ۲۰۸۰ واحد حرارتی بالای صفر از زمان بذر پاشی است(اخگری،۱۳۷۴). در این مرحله هم به دلیل اثر سایر پارامترهای اقلیمی ۵ روز قبل و ۵ روز پس از تعیین زمان شیری شدن دانه به عنوان بازه زمانی بروز این مرحله در نظر گرفته می گردد. گرچه گیاه برنج برای ورود به مرحله طویل شدن ساقه نیاز به واحد حرارتی مشخصی دارد اما در این مرحله گیاه در دامنه دمایی خاصی قادر به فعالیت مناسب می باشد که اگر دمای هوا از دامنه مطلوب مورد نیاز گیاه بالاتر یا پایین‎تر باشد این مرحله از گیاه دچار استرس شده و ممکن است کاهش عملکرد را به دنبال دارد. دامنه دمایی مطلوب مورد نیاز گیاه در این مرحله بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سیلیسیوس باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۱۵-۲. تاریخ شیری شدن دانه در رشت
در این منطقه زمان شیری شدن دانه گیاه برنج در این منطقه ۲ مرداد ماه تعیین گردید، و با توجه به ۵ روز قبل و ۵ روز پس از این تاریخ می توان بازه زمانی بین ۲۸ تیر ماه تا ۷ مرداد ماه به عنوان زمان مرحله شیری شدن دانه تعیین گردد. همانطوری که در شکل شماره ۴-۲۵ مشاهده می گرددآستانه دمایی ۲۵ درجه سانتی گراد در استان نشان داده شده است و می توان منطقه مورد مطالعه را با استان مقایسه کرد. در شکل شماره ۴-۲۶ نیز دمای اپتیمم این مرحله را نشان می دهد که می توان آنرا با منطقه مورد تحقیق مقایسه نمود.
شکل شماره ۴-۲۱ نقشه پهنه بندی دمای مطلوب شیری شدن دانه
شکل شماره ۴-۲۲ نقشه پهنه بندی دمای مطلوب ۳۵-۲۵ درجه شیری شدن دانه
۴-۱۶. رسیدن دانه
مرحله پر شدن دانه و رسیدن آن نیاز به دمایی بیش از ۲۰ درجه سیلیسیوس دارد. بهترین دما برای رسیدن دانه بیشتر انواع برنج ۲۵ تا ۳۵ درجه سیلیسیوس است. میزان دمای آب پای بوته مورد نیاز برای این مرحله ۲۳ تا ۲۵ درجه سیلیسیوس است وکاهش دما به کمتر از ۱۷ درجه سیلیسیوس در این مرحله سبب میشود تا درصد بزرگی از دانه ها پر نشده و مقدار محصول کاهش یابد.هوای سرد و بارانی در مرحله رسیدن محصول برنج، مانع عملیات برداشت آن شده و سبب میشود که بوته های برنج دچار ورس شوند و خوشه‎ها دچار آب گرفتگی شوند، که در نتیجه دانه ها ریزش کرده و یا رنگ برنج تغییر میکند ، که عملاً باعث ایجاد خسارت می‎شود. (مرکز تحقیقات کشاورزی،۱۳۸۹).
بررسیهای انجام یافته در اداره تحقیقات هواشناسی کشاورزی رشت نشان می دهد که تاریخ شروع بارشهای سنگین در آخر فصل زراعی برنج ، ۲۰ شهریور ماه است.حال با توجه به دو فاکتور محدود کننده (سرمای دیررس بهاره و بارشهای سنگین آخر فصل زراعی) زمان مناسب برای کشت برنج بطوریکه به این دو عامل برخورد نکند ، ۱۲۵ روز است.
۴-۱۶-۱. یافتن تاریخ رسیدن دانه و برداشت
برای یافتن تاریخ رسیدن دانه گیاه برنج بایستی از زمان بذر پاشی ۲۶۶۰ واحد حرارتی بالای صفر درجه سانتی گراد نیاز دارد(اخگری،۱۳۷۴). که بر اساس میانگین دمای روزانه شهر تاریخ رسیدن دانه در مناطقه مورد بررسی بدست می آید. واضح است که این تاریخ بدست آمده با توجه به سایر عوامل اقلیمی دارای یک بازه زمانی می باشد، که مانند سایر مراحل آنرا ۱۱ روز در نظر می گیریم.
زمان رسیدن دانه زمانی است که دانه از لحاظ فیزیولوِیکی رسیده است، اما زمان برداشت محصول همیشه پس از این زمان می باشد که بر اساس شرایط آب و هوایی و مساعد بودن آن انجام می پذیرد.دامنه دمایی مطلوب مورد نیاز گیاه در این مرحله بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سیلیسیوس می باشد
۴-۱۶-۲. تاریخ رسیدن دانه در رشت
در این منطقه زمان رسیدن دانه گیاه برنج در این منطقه ۲۴ مرداد ماه تعیین گردید، و با توجه به ۵ روز قبل و ۵ روز پس از این تاریخ می توان بازه زمانی بین ۱۹ مرداد ماه تا ۲۹ مرداد ماه به عنوان زمان مرحله رسیدن دانه و برداشت تعیین گردد. همانطور که در شکل شماره ۴-۲۷ مشاهده می گردد آستانه دمایی ۲۵ درجه سانتی گراد در منطقه مورد مطالعه با استان گیلان مقایسه شده است. و در شکل شماره ۴-۲۸ مشاهده می‎گردد اپتیمم دمای این مرحله یعنی دامنه دمایی ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد نشان داده شده است.
شکل شماره ۴-۲۳ نقشه پهنه بندی دمای مطلوب رسیدن دانه
شکل شماره ۴-۲۴ نقشه پهنه بندی درجه ۲۵-۳۵ درجه مطلوب روزانه مرحله رسیدن
۴-۱۷. محاسبه احتمال وقوع سرمازدگی در مرحله پنجه زنی و طویل شدن ساقه
با توجه به آستانه دمایی برای بروز سرمازدگی در مرحله پنجه زنی و طویل شدن ساقه در این بخش به بررسی سرما زدگی در این دو مرحله فنولوژیکی پرداخته می گردد. در مرحله پنجه زنی و پس از آن مرحله طویل شدن ساقه بروز دماهای ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر از آن باعث ایجاد سرما زدگی در گیاه می‎گردد. بنابراین در دوره ای که برنج کشت شده در این مراحل قرار دارد بروز دماهای ۲۰ درجه سانتی‎گراد و پائین تر سرما زدگی را در پی دارد. در بخش های قبل بازه زمانی این مراحل به طریقی که بیان شده است مشخص گردید. در منطقه مورد مطالعه یعنی شهرستان رشت از روز ۶۸ تا ۱۱۷ ژیلیوسی برنج در مرحله پنجه زنی و طویل شدن ساقه قرار دارد، این روزها مصادف با ۶ خرداد تا ۲۴ تیر ماه هر سال است. با توجه به آستانه دمایی ۲۰ درجه سانتی گراد و بازه زمانی مشخص شده احتمال وقوع دماهای ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر تعیین گردید.
همانطور که در شکل شماره ۴-۲۹ بیان گردیده است احتمال وقوع دماهای استرس زا در بازه زمانی مورد نظر بین ۵ تا ۹۸ درصد در نوسان می باشد.
شکل شماره ۴-۲۵ احتمال وقوع دمای میانگین ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر
در شکل شماره ۴-۳۰ نیز احتمال عدم وقوع دماهای ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر نیز مشخص می باشد، و همانطوری که مشخص است در بازه زمانی حدود روز ۱۰۰ ژیلیوسی تا ۱۷۴ احتمال عدم وقوع دماهای استرس زا بیشترین احتمال را دارد.
شکل شماره ۴-۲۶ احتمال عدم وقوع دمای میانگین ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر
در شکل شماره ۴-۳۱ احتمال وقوع دماهای ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر را در طی دو مرحله پنجه زنی و طویل شدن ساقه را نشان می دهد. در طول این دو مرحله احتمال وقوع بین ۳۵ تا ۹۸ درصد در نوسان می باشد. در ابتدای دوره پنجه زنی احتمال وقوع دماهای استرس زا بیشتر می باشد اما بتدریج این احتمال کاهش می یابد به نحوی که در انتهای دوره طویل شدن ساقه که حدود روز ۱۱۷ ژیلیوسی می باشد این احتمال تا حدود ۳۵ درصد کاهش می یابد.
شکل شماره ۴- ۲۷ احتمال وقوع دمای میانگین ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر در مرحله پنجه زنی و طویل شدن ساقه
در شکل شماره ۴-۳۲ احتمال عدم وقوع دمای میانگین ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر را نشان می دهد. همانطوری که مشاهده می گردد احتمال عدم وقوع دماهایی که باعث ایجاد سرمازدگی در گیاه می شود در انتهای مرحله طویل شدن ساقه افزایش می یابد.
شکل شماره ۴-۲۸ احتمال عدم وقوع دمای میانگین ۲۰ درجه سانتی گراد و پائین تر در مرحله پنجه زنی و طویل شدن ساقه
۴-۱۸. محاسبه احتمال وقوع سرمازدگی

ADPC

۱۹۳۹

۷۵ سال

تمام قلمرو کشور

۲۰۱۴

دبی

ADMA

۱۹۵۳

۶۵ سال

تمام قلمرو فلات قاره

۲۰۱۸

در این نوع قرارداد شرکت سرمایه گذار کلیه هزینه های مربوط را متقبل میشود. سهم مالکت مخزن از پراخت حق الارض با بهره مالکانه که تا اماده منطقه امتیازی و لغو قرارداد ادامه دارد و پرداخت درصدی از درامد خالص مخزن به عنوان مالیات ، تامین میشود. در قراردادهای امتیازی سنتی تقریبا در کلیه موارد حق امتیاز به صورت ثابت پرداخت می شد اما ف در قرارداد های امتیازی که پس از سال ۱۹۵۰ میلادی رواج پیدا کرد حق امتیاز به عنوان رصد معینی از ارزش تولید تعریف شده است.
در قراردادهای امتیازی شرکت نفت خارجی سرمایه گذار ، بر منطقه واگذار شده ، مخازن نفت وگاز ، تولید و کل عملیات اعم از اکتشاف بهره برداری ، فراورش ، بازاریابی و غیره حاکمیت دارد و مالکیت مخازت نفت و گاز و تولید نیز از ان اوست. در این نوع از قرارداد اگر موفقیت در کشف میدان نفتی و حاصل نشود به طور معملو قرارداد پنج تا شش سال اعتبار دارد . اما در صورت کشف میدان نفتی و گاز معادل عمر میدان حدود ۲۵ تا ۴۰ سال ادامه پیدا میکند.
قراردادهای امتیازی در کشورهای مختلفی به دلیل تحولات سیاسی تغییر شکل داده و به فرمول تسهیم ۵۰/۵۰ تبدیل شدند. طبع این فرمول که نخستین بار در ونزوئلا اجرا شد و برای اولین بار در خاورمیانه در عربستان در سال ۱۹۵۰ به اجرا در امد ، دولت نیمی از منافع خالص شرکت را تحت عنوان مالیات دریافت میکرد قراردادهای امتیازی ابتدا به این شکل بودند که اعطای امتیاز به دولت ها به مدت طولانی ۵۰ تا ۱۰۰ سال صورت میگرفت و منطقه وسیعی که گاه به یک میلیون کیلو متر با منافع ویژه میرسید . به دارنده امتیاز که کنترل توسعه و تولید را به طور کامل در اختیار داشت واگذار میشد. در حالیکه در قراردادهای امتیازی امروز منطقه امتیازی محدود است. به عنوان مثال در قراردادهای امتیازی اروپا، این محدوده به ۵۰ کیلو متر مربع در خشکی و ۳۲۰ تا ۳۵۰ کیلو متر مربع در دریا میرسد. حق اکتشاف برای مدت کوتاه یعنی کمتر از ۱۰ سال اعطا میشود و سقف زمان تولید نفت از مناطق کشف نشده بین ۳۰ تا ۴۰ سال است به علاوه بر

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تا عکس ۸۵
اساس قوانین ، شرکت های نفتی در صورت بی نتیجه ماندن اکتشاف ملزم به ترک ان منطقی می باشند. قراردادهای جدید از لحاظ تقسیم منافع بین امتیاز دهنده و امتیاز گیرنده از انعطاف پذیری بیشتری برخوردارند. به طوریکه در صورت افزایش قیمت نفت ، ساز و کارهایی برای افزایش منافع میزبان پیش بینی شده است.
کشور میزبان در قراردادهای جدید میتوان از طریق شرکت ملی نفت در قرارداد امتیازی مشارکت کند. از این روش در خاورمیانه به طور وسیعی استفاده میشود و در مواردی مشارکت کشور میزبان از ۲۵% نیز تجاوز کرده است. برای نمونه ، عربستان در سال ۱۹۸۱ ، ۱۰۰ % عملیات دریافت و پرداخت شرکت “ارامکو” را در اختیار گرفت.
با توجه به مطالب ذکر شده میتوان دریافت قراردادهای امتیازی بر خلاف دیدگاه عمومی حاکم بر ایران که به سبب تجربه های تلخ این کشور در عقد اینگونه قراردادها مخالفت های دیرین با ان حاصل شده در برخی موارد با توجه به خصوصیات مخزن و شرایط اقتصادی – سیاسی حتی می توانند مفید فایده نیز باشند.
نمودار ۲-۲ چارچوب قراردادهای امتیازی
ذخایر نفت و گاز متعلق به شرکت عامل
به کشور صاحب
خشکی ۸۶%
دریایی ۸/۷۲%
نفت
۵۶%(خشکی)
۸/۵۲%(دریایی)
شرکت عامل
۱۰۰%
تولید
در مورد میادین ها این رقم حقدود۳-۵ درصد تولید کل براورد شده (خشکی – دریا)
بازپرداخت هزینه تولید
نفت ۲۰%
۲۰% حق الارض فرمول اوپک
۸۰%
خشکی ۷۷%
دریایی ۷۵%
خشکی ۷۰% از پرداخت هزینه سرمایه گذاری دریایی ۶۶%
در مورد میادین ها حدود ۹-۷% تولید براورد میشود (خشکی – دریایی)
۸% مالیات
فرمول اوبک
۱۴% خشکی
۲/۱۳% دریایی

۱-۹٫ابزار جمع آوری اطلاعات
ابزار لازم پرسشنامه است که شامل دوبخش فرهنگ سازمانی وسرمایه ی فکری است.در بخش نخست از پرسشنامه ی استاندارد دنیسون با۶۰ پرسش برای سنجش فرهنگ ودر بخش دوم ازپرسشنامه ای با موضوع سرمایه فکری براساس مدل بونتیس بهره برداری می گردد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۱۰٫تعریف عملیاتی واژه‌ها و متغیر‌های تحقیق
۱-فرهنگ سازمانی: دنیسون برای به تصویرکشیدن فرهنگ سازمان از یک مدل استفاده نموده است. این مدل دربرگیرنده چهارویژگی اصلی فرهنگ سازمان است (منوریان وهمکاران ،۱۳۸۷ ،۹۵).
۲-ویژگی مشارکت در کار: فرهنگ سازمانی که ویژگی آن «مشارکت بالای کارکنان درکار » باشد، به طوری قوی درگیری ومشارکت کارکنان درفعالیتهای مختلف سازمان مورد تشویق قرار می دهد وحس مالکیت ومسئولیت رادرآنها به وجود می آورد. حس مالکیت موجب ایجاد تعهد بیشتری به سازمان شده وقابلیتهای استقلال رادرکارکنان افزایش می دهد .دراین گونه فرهنگ ، کارکنان به سیستم های کنترل ضمنی وداوطلبانه تأکیددارندتابه سیستم های رسمی ، روشن وبوروکراتیک (منوریان وهمکاران ،۱۳۸۷ ،۹۷).
۳-ویژگی انطباق پذیری :انطباق پذیری عبارت است از ارزش ها وسیستم هایی که مبنای یک فرهنگ قوی را تشکیل می دهند . سازمانهای یکپارچه به سبب برخورداری از یک فرهنگ باثبات ، هماهنگ ومنسجم گرایش بالایی به اثربخشی دارند .دراین گونه سازمانها رفتار اعضا ریشه درمجموعه ای از ارزشهای مرکزی دارد وپیروان آنان دارای مهارت بالایی برای دستیابی به توافق حتی برسرمسائل پیچیده هستند . (منوریان وهمکاران ،۱۳۸۷ ،۹۶).
۴-ویژگی سازگاری: سازگاری عبارت است از توجه به الزامات محیط کاری درفعالیتها . سازمانهای سازگار دربرگیرنده سیستمی ازهنجارها واعتقاداتی هستند که قابلیت دریافت ، تفسیر واعمال علایم محیطی رادرتغییرات رفتاری درون سازمان افزایش می دهد وشانس بقاء رشد وتوسعه سازمان را بالا می برد . (منوریان وهمکاران ،۱۳۸۷ ،۹۷).
۵-ویژگی رسالت : رسالت شامل تعریف وتعیین جهت های طولانی مدت برای سازمان است . رسالت یک سازمان ارائه دهنده اهداف ، معانی ومفاهیمی از سازمان است که به وسیله تعریف نقش اجتماعی وتعریف اهداف بیرونی سازمان به دست آمده است . (منوریان وهمکاران ،۱۳۸۷ ،۹۸).
۶-سرمایه فکری: سرمایه ی فکری عبارتست از تلاش برای استفاده ی موثر از دانش(بونتیس، ۲۰۰۴).
۷-سرمایه انسانی : سرمایه انسانی نشان دهنده موجودی دانش افراد یک سازمان است(بونتیس و دیگران به نقل از قلیچ لی و مشبکی، ۱۳۸۵، ۱۲۸).
۸-سرمایه ساختاری: سرمایه ساختاری شامل همه ذخایر غیرانسانی دانش در سازمان می شود(به نقل از قلیچ لی و مشبکی، ۱۳۸۵، ۱۲۹).
۹-سرمایه رابطه ای: سرمایه رابطه ای ارزشی است که مشتریان سازمان برای سازمان قائل اند(مک گیل، ۲۰۰۶، ۲۷).
۱-۱۱٫روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها
برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده خواهد شد که با توجه به این که توزیع داده ها نرمال باشد یا نباشد از آمار پارامتریک یا آمار ناپارامتریک بهره گیری خواهد شد.برای تعیین نرمال یا غیر نرمال بودن از آزمون کلموگروف اسمیرینف استفاده می گردد..این تحقیق در تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه ۱۷ استفاده خواهد کرد و برای آمار توصیفی نیزنرم افزار Excel استفاده خواهد شد.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
بخش اول : مبانی نظری تحقیق
۲-۱ مروری بر ادبیات سرمایه فکری
۲-۱-۱ مقدمه
سرمایه‌‌ی فکری، موضوع جدیدی است که به لحاظ نظری در چندساله‌‌ی اخیر در سطح جهانی مطرح شده‌‌است. اما از آن‌‌جایی‌‌که منبعی پر ارزش برای کشورها و سازمان‌‌ها به‌‌حساب می‌‌آید، میزان رشد و توسعه‌‌ی آن به سرعت در حال تبدیل‌‌شدن به شاخصی در توسعه‌‌یافتگی کشورها است. از سوی دیگر، این منبع نامشهود به‌‌عنوان‌‌‌‌ یکی از ارزش‌‌افزاترین منابع شرکت‌‌ها و سرمایه‌‌ای کلیدی در رشد کارآفرینی مطرح شده‌‌است. از این‌‌رو، امروزه ضرورت توسعه‌‌ و مدیریت سرمایه‌‌ی فکری، به یک الزام جدی در سطح کلان ملی و در عرصه‌‌ی کسب و کار تبدیل شده‌‌و با حرکت به سمت اقتصاد دانش‌‌پایه منجر به تغییر پارادایم حاکم اقتصاد صنعتی شده‌‌است. به گونه‌‌ای که می‌‌توان شاهد پدیداری اقتصادی مبتنی اطلاعات و دانش بود، که اساس و بنیان آن بر محور سرمایه‌‌ی فکری استوار است. به تعبیری ساده شاید بتوان سرمایه‌‌ی فکری را بسته‌‌ای دانشی تشکیل‌‌شده از مجموعه‌‌ منابعی نامشهود و پنهان، اصول، فرهنگ، الگوهای رفتاری، قابلیت، شایستگی‌‌ها، ساختارها، ارتباطات، فرآیندها و پردازش‌‌های منجر به/منتج از دانش، به‌‌حساب آورد. اساس دانش برپایه‌‌ی برداشت‌‌های ذهنی استوار است.برداشت‌‌های مختلف از پدیده‌‌های فیزیکی متمایز، منجر به بروز پدیده‌‌هایی ذهنی می‌‌شود(قلیچ،۱۳۹۱ ،۱۵).
در واقع پدیده‌‌های فیزیکی، تحت بازنمایی ذهنی در قالب رابطه‌‌ای شناختی به شکل پدیده‌‌هایی ذهنی بازنمود می‌‌یابند. این رابطه‌‌ی تبادلی شناختی، رابطه‌‌ای است که از قرن‌‌های گذشته برپایه‌‌ی رویکردهای فلسفی الگوهای تجربه‌‌گرای کلاسیک تا کانت، و از کانت تا فلسفه‌‌ی ذهن برنتانو، و از فلسفه‌‌ی ذهن و نظریه‌‌ی دانش برنتانو تا پدیدارشناسی هوسرل و یا رویکردهای پوزیتیویستی افرادی چون: فرگه، رایل، راسل، ویتگنشتاین و …، مورد توجه قرار گرفته است. برای نمونه به باور کانت، ذهن از طریق فعالیت‌‌های ترکیب، تفسیر، استنتاج و داوری، دریافت، نظم و معنای خود را بر ماده‌‌ی خام اثرپذیری‌‌هایی حسی برجای می‌‌گذارد، که از این دریچه شناخت، آگاهی و در نهایت دانش شکل می‌‌گیرد. شناخت، آگاهی و دانشی که به‌‌عنوان مبنایی برای کنش‌‌های فردی و جمعی عمل کرده، و دوباره از خلال بازخوردهای دریافتی از کنش‌‌ها، در مسیر تفسیر، توسعه و تکامل قرار می‌‌گیرد. این مسیر، در بررسی تاریخی زندگانی بشری، از روایت هابیل و قابیل و یادگیری تدفین از کلاغ و اساطیر ابتدایی تا داستان قوم‌‌های مختلف در کتاب مقدس، شاهنامه و افسانه‌‌های منتقل‌‌شده در شکل‌‌های مختلف از نسلی به‌‌نسل بعدی، قابل شناسایی است. روندی که درمراحل بعدی، ضرورت به کارگیری ابتکاراتی جهت ثبت، کسب، توسعه‌‌ و انتقال دانش را به‌‌عنوان ضرورتی برای بقا و برتری‌‌جویی میان ملل مورد توجه قرار داد. ابتکاراتی که در قالب لوح‌‌های سومری، آثار مکتوب یونانی، ریاضیات هندی، فنآوری چینی، سیستم‌‌های اطلاعاتی و حسابداری پارسی و آثار به‌‌جامانده از زندگی سایر اقوام وملل، همگی نمایانگر جریان آرامی از به‌‌کارگیری دانش است(قلیچ، ۱۳۹۱ ،۲۴).
به مرور زمان با توسعه‌‌ی صورت‌‌های نخستین‌‌ ارتباطات و تجارت میان ملل، شناخت و دانش از محیط پیرامون به‌‌عنوان‌‌‌‌ منبعی برای ایجاد فرصت‌‌های جدید بهبود زندگی و تجارت به‌‌حساب آمد. از طب و فلسفه گرفته تا استخراج آهن و طلا، چوب‌‌بری و کشاورزی همگی در نتیجه‌‌ی توسعه‌‌ی دانش در این دوران رشدیافته و فرصت‌‌های جدیدی را برای بشر فرآهم آوردند. فرصت‌‌هایی که برای پایداری، بیش از پیش مستلزم انتقال و رسمی‌‌سازی دانش بودند. از این‌‌رو، در این دوران تلاش‌‌هایی در جهت رسمی‌‌سازی و نشر دانش در قالب علوم به‌‌ اشکال توسعه‌‌یافته‌‌ی کتابت و یا نمونه‌‌های نخستین دانشگاه‌‌ها بروز نموده و گسترش یافت. توجه پادشاهان به دانشمندان در این دوره و سعی در گردآوری آنها در مراکز حکومتی را شاید بتوان نخستین توجه‌‌ها به سرمایه‌‌ی انسانی به‌‌حساب آورد. در این دوران، اگرچه همچنان قطع درختان، استخراج منابع طبیعی و کشاورزی برای ایجاد ارزش مورد استفاده قرار می‌‌گرفت، اما در عین حال دانش به‌‌عنوان بستری برای کشف و گسترش فنون مختلف مورد استفاده قرار می‌‌گرفت. (محمدی، ۱۳۹۱ ،۱۱).
با آغاز رنسانس و توسعه‌‌ی اهمیت‌‌دهی به علوم و رشد رویکردهای انسان‌‌محور، به‌‌ مرور توجه به‌‌ دانش فردی از شکل گسترش یافته‌‌تری برخوردار شد. از سوی دیگر توجه به انسان در قالب رشد علم اقتصاد، تجارت و جامعه‌‌شناسی در سده‌‌های منتهی به انقلاب صنعتی، به‌‌‌‌بهبود نقش دانش در توسعه‌‌ی ابزار ایجاد ارزش کمک بیشتری نمود. برای نمونه، در اواخر قرن هفدهم نخستین تلاش‌‌ها در جهت محاسبه‌‌ی نیروی کار در ثروت ملی توسط ویلیام پتی انجام گرفت. این روند با آغاز انقلاب صنعتی در قرن هجدهم، از رشد افزون‌‌تری برخوردار شد. توجه به ارزش سرمایه‌‌ی انسانی و نیروی کار توسط آدام اسمیت و یا طرح روش‌‌های ارزش‌‌گذاری سرمایه‌‌ی انسانی توسط ویلیام فارر تا متد هزینه‌‌ی تولید انگل، را می‌‌توان نمونه‌‌هایی از بروز توجهات جدید به سرمایه‌‌ی انسانی و به‌‌‌‌تبع آن بسترسازی برای ایجاد مفهومی جدید به‌‌‌‌نام سرمایه‌‌ی فکری دانست.
اما نیمه‌‌ی نخست قرن بیستم میلادی بیش از پیش بر تدبیر مفاهیم جدید اقتصادی و تجارت تاثیرگذار بوده‌‌است. چرا که به‌‌سبب‌‌‌‌ جنگ‌‌ جهانی و رکود اقتصادی، کشورها به فکر ایجاد چارچوب‌‌ها و راه‌‌کارهای جدید اقتصادی و توسعه‌‌ی ظرفیت‌‌های انسانی موجود، در جهت جبران خسارات ناشی از جنگ پرداختند. این موضوع منجر به رقابت شدید در دستیابی به منابع و بازارهای رقابتی شد. اما متناسب با افزایش تقاضا برای منابع فیزیکی و محدودیت منابع، میزان دسترسی سازمان‌‌ها به منابع فیزیکی نیز محدود بود. از این‌‌رو سازمان‌‌ها و پژوهش‌‌گران مختلف به فکر جایگزین نمودن منابع موجود با منابع جدید افتادند. نیمه‌‌ی دوم قرن بیستم را می‌‌توان نقطه‌‌ی عطف در تغییر رویکردهای سازمانی به‌‌حساب آورد. چرا که از یک‌‌سو با طرح نظریه‌‌های جدید سازمانی، سازمان‌‌هایی که در نیمه‌‌ی نخست قرن بیستم به‌‌‌‌دنبال راه‌‌کارهای جایگزین کسب و کاری می‌‌گشتند، به بنیان‌‌های نظری جدید دست‌‌یافتند. از سوی دیگر، نیازهای جدیدی در شکل خدمت بازارها ظاهر شد که ارزش‌‌افزوده‌‌ی بیشتری را برای سازمان‌‌ها به ارمغان می‌‌آورد. در واقع، اقتصاد علاوه بر صنعت وکشاورزی، بخش سومی را تجربه کرد که به‌‌‌‌زودی توانست برتری قابل توجهی نسبت به آن دو بخش سنتی پیدا کند. با طرح نظریه‌‌های جدید پیرامون نقش اطلاعات در سازمان، و به‌‌‌‌تبع آن گسترش توجه به فنآوری اطلاعات و شکل‌‌گیری اشکال جدید کارآفرینی دامنه‌‌ی دستیابی و فرصت‌‌های ایجاد ارزش برای سازمان‌‌ها توسعه‌‌ یافت. اشکال جدید خدمت‌‌رسانی درترکیب با اطلاعات، سازمان‌‌ها را به دو بخش فیزیکی و مجازی تقسیم نمود و پیوستاری از واقعیت فیزیکی مطلق تا واقعیت مجازی صد درصد را برای سازمان‌‌ها قابل تصور کرد. از این‌‌رو، آن‌‌چه که به‌‌عنوان منبع ثروت برای جوامع یا سازمان‌‌ها مطرح بود، دچار تغییر و تحول شده و این تغییر بنیادین منجر به تغییر در اصول اقتصادی و کسب و کار جوامع گردید. این موضوع به‌‌‌‌مرور منجر به بیشترشدن تفاوت میان ارزش دفتری و ارزش بازار شرکت‌‌ها شد، که بر ضرورت توجه به منابع نامشهودی موثر بر ایجاد ارزش‌‌افزوده‌‌‌‌ای فراتر از محاسبات معمول، بیش از گذشته افزود). رمضان ، ۱۳۹۰،۱۳) شاید بتوان مطالعات مچلاپ در اوایل دهه‌‌ی شصت میلادی پیرامون دانش را، از نخستین توجهات نظری به مفاهیم مرتبط با سرمایه‌‌ی فکری به‌‌حساب آورد. اما پیدایش عبارت سرمایه‌‌ی فکری داستان جالبی دارد. در اواخر دهه‌‌ی شصت میلادی، اقتصاددانی به‌‌‌‌نام گالبرایس در طی نامه‌‌نگاری با دوست اقتصاددان خود کالسکی، از دِین خود و دیگران به کالسکی به‌‌سبب‌‌‌‌ سرمایه‌‌ی فکری که توسط او در دهه‌‌ی شصت ایجاد شده، سخن به میان می‌‌آورد. از این‌‌رو است که امروزه، پیدایش عبارت سرمایه‌‌ی فکری به گالبرایس نسبت داده می‌‌شود. در دهه‌‌ی هفتاد میلادی، با بروز نگرش‌‌های جدید در حوزه‌‌ی علم اقتصاد، توجه صرف به منابع مشهود به‌‌عنوان‌‌‌‌ مواد نخستین ایجاد ارزش در سازمان‌‌ها، به مرور جای خود را به توجه هم‌‌زمان به تمامی داشته‌‌ها اعم از: منابع مالی و فیزیکی و منابع غیرفیزیکی و سرمایه‌‌ی انسانی داد. چرا که مدیران سازمان‌‌ها احساس کردند با کسب عناصر دانشی از خلال نوآوری و توجه به سرمایه‌‌ی انسانی می‌‌توانند به ارزش‌‌افزوده‌‌ی بیشتری دست‌‌ یابند. اما به طور روشن‌‌تر توجه به سرمایه‌‌ی فکری را می‌‌توان به تلاش‌‌های نظریه‌‌پردازان و پژوهش‌‌گران در دهه‌‌ی هشتاد میلادی نسبت داد. نخستین اثر نظری در حوزه‌‌ی دارایی‌‌های نامشهود در سال‌‌های نخستین دهه‌‌ی هشتاد توسط ایتامی در ژاپن منتشر شد. اما نکته‌‌ی جالب توجه این موضوع است که این اثر تا مدت‌‌ها به زبان‌‌‌‌های دیگر ترجمه نشد. اما از نیمه‌‌ی دوم دهه‌‌ی هشتاد توجه به دارایی‌‌های نامشهود و سرمایه‌‌ی فکری شکل جدی‌‌تری به خود گرفت. توجه به سرمایه‌‌ی دانشی، طرح طبقه‌‌بندی مولفه‌‌های سرمایه‌‌ی فکری، تجاری‌‌سازی نوآوری، توجه به ارزش سرمایه‌‌ی فکری و محاسبه‌‌ی ارزش برند و علامت‌‌های تجاری، از مهم‌‌ترین تلاش‌‌های حوزه‌‌ی پیدایش و اهمیت سرمایه‌‌ی فکری به حساب می‌‌آیند.
دهه‌‌ی نود میلادی را می‌‌توان سرآغاز توجه گسترده‌‌تر به مفهوم سرمایه‌‌ی فکری به حساب آورد. در این دهه‌‌ با توسعه‌‌ی نظریه‌‌پردازی در حوزه‌‌ی سرمایه‌‌ی فکری، توجه سازمان‌‌ها نیز به به این موضوع جلب شد. طرح مباحث مدیریت سرمایه‌‌ی فکری و دانش، تعریف مولفه‌‌های جدید چون سرمایه‌‌ی مشتری، معرفی مدل‌‌های سنجش و گسترش توجه به موضوعاتی چون: مالکیت فکری، حقوق انحصار معنوی، امتیازات مالکیت فکری، برند، علامت‌‌های تجاری و … از ویژگی‌‌های این دهه به شمار می‌‌روند. توجهات مالی و حسابداری به ارزش سرمایه‌‌ی فکری نیز در این دهه به شدت مورد توجه قرار گرفت. در دهه‌‌ی نود میلادی، توجهات ملی به سرمایه‌‌ی فکری و طرح چارچوب‌‌های محلی برای گزارش سرمایه‌‌ی فکری در برخی از کشورها در پیش گرفته شد. (دیفن باخ ،۲۰۰۶).
با توجه به تحقیقات و تلاش‌‌هایی که در دهه‌‌های گذشته و دهه‌‌ی جاری صورت‌‌پذیرفته است، به نظر می‌‌رسد سال‌‌های پایانی این دهه و آغازین دهه‌‌ی آینده، سال‌‌های سرنوشت‌‌سازی برای کشورها و سازمان‌‌های مختلف در حوزه‌‌ی مدیریت سرمایه‌‌ی فکری باشد. چرا که مفاهیم سرمایه‌‌ی فکری امروزه دیگر مراحل نخستین آزمایشگاهی و تحقیقاتی خود را سپری نموده و به ضرورتی در مدیریت سازمان‌‌ها و در سطح گسترده‌‌تر، راهبری توسعه‌‌ی کشورها تبدیل شده‌‌است. از سوی دیگر، بازارهای مالی وسرمایه‌‌گذاری‌‌ها به شدت معطوف به سرمایه‌‌ی فکری شده و بسیاری از تنظیم‌‌کنندگان این بازارها بر ضرورت ایجاد چارچوب‌‌هایی برای گزارش سرمایه‌‌ی فکری شرکت‌‌ها، در کنار گزارش‌‌های مالی تاکید دارند. در واقع اگر تا سال‌‌های قبل، سرمایه‌‌ی فکری و سنجش آن، تنها موضوعی تحقیقاتی و محدود به کشورهای توسعه‌‌یافته بوده، امروزه عرصه‌‌ی رقابت جهانی، سرمایه‌‌ی فکری را به عنصری جهانی برای رقابت تبدیل نموده است. به‌‌طوری‌‌که سازمان‌‌های بین‌‌المللی ضمن تلاش برای طرح چارچوب‌‌های جهانی مدیریت سرمایه‌‌ی فکری برای کشورها، میزان رشد و توسعه‌‌ی این سرمایه را به‌‌عنوان‌‌‌‌ شاخصی از توسعه‌‌یافتگی کشورها در نظر می‌‌گیرند. لذا پایش، مدیریت و سنجش سرمایه‌‌ی فکری چه در سطح کلان و ملی آن، و چه در سطح سازمانی آن ضرورتی غیرقابل انکار است. بررسی‌‌ها نشان می‌‌دهد که ضعف مدیریت و سنجش سرمایه‌‌ی فکری منجر به از دست‌‌دادن پنجاه و گاه هفتاد درصدِ پتانسیل حقیقی ارزش شرکت‌‌ها می‌‌گردد. دور از ذهن نخواهد بود که در سال‌‌های آینده تهیه‌‌ی اظهارنامه‌‌ی(صورت) سرمایه‌‌ی فکری شرکت‌‌ها به‌‌عنوان‌‌‌‌ ضرورتی برای پذیرش و رقابت در بازارهای بین‌‌المللی و به‌‌عنوان‌‌‌‌ پیش‌‌شرطی برای سرمایه‌‌گذاری به‌‌حساب آید. از سوی دیگر، مدیریت و سنجش سرمایه‌‌ی فکری به‌‌عنوان‌‌‌‌ ضرورتی درون سازمانی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. روزگاری تنها داشتن دارایی‌‌های فیزیکی، و بعدترها کارکنانی حرفه‌‌ای و سپس بهره‌‌مندی از فنآوری‌‌های نوین و روزآمد به‌‌عنوان‌‌‌‌ ملاکی برای ارزش شرکت‌‌ها به حساب می‌‌آمد. اما امروزه به وضوح می‌‌توان گفت که دارایی‌‌های فیزیکی مستهلک می‌‌شوند، کارکنان حرفه‌‌ای سازمان‌‌ها را ترک می‌‌کنند و فنآوری‌‌ها همواره نسبت به فنآوری آینده ناکارآمدتر و عقب‌‌مانده به‌‌حساب می‌‌آیند. از این‌‌رو، هنر مدیریت و سنجش سرمایه‌‌ی فکری، هنر توسعه‌‌ی دارایی‌‌های نامشهود و فکری غیر قابل استهلاک و پر ارزش‌‌تر، توسعه‌‌ی ظرفیت ارزش‌‌افزایی دارایی‌‌های مالی فیزیکی، انتقال قابلیت‌‌های و دانش کارکنان حرفه‌‌ای و تبدیل آن به دانش سازمانی و یا دارایی‌‌های تحت مالکیت فکری سازمان، ایجاد فنآوری‌‌های درون‌‌زا یا توسعه‌‌ی قابلیت‌‌های به‌‌کارگیری فنآوری‌‌های خریداری‌‌شده و روزآمدسازی درونی آن‌‌ها است. و در نهایت ایجاد ارزش‌‌افزوده‌‌ی بیشتر و پایدارتر برای سازمان و ذینفعان آن، و ترغیب سرمایه‌‌گذاران به سرمایه‌‌گذاری در سازمان و بهبود اعتماد و اطمینان بازارهای مالی و سرمایه‌‌ای است. (رمضان ، مجید ،۱۳۹۰،۵۲)
بدین ترتیب ملاحظه می شود که جوامع دانش‌‌محور در حال شکل گیری و تکوین هستند، و هژمونی این جوامع غیرقابل انکار و قطعی است. شاید بتوان گفت که پیش‌‌بینی دراکر به واقعیت نزدیک می‌‌شود. دراکر پیش‌‌بینی کرد، سازمان‌‌های آینده بیش از پیش دانش‌‌پایه خواهند بود و بر پایه‌‌ی منابع دانشی و شبکه‌‌های دانشی که برای خود ایجاد خواهند کرد، با یکدیگر رقابت خواهند کرد. از این‌‌رو تحول به‌‌سوی اقتصاد دانش‌‌پایه تاثیرات بسیار گسترده‌‌‌‌تری را در پی خواهد داشت. به همین سبب، ارزش بازاری شرکت، بیش از پیش معطوف به سرمایه‌‌ی فکری آن است و همان‌‌گونه که کارآفرینان و مدیران ارشد اجرایی به دارایی‌‌های فیزیکی توجه می‌‌کنند، بایستی به مدیریت دارایی‌‌های نامشهود و سرمایه‌‌ی فکری به‌‌عنوان یک ضرورت توجه کنند.
حرکت کردن به سمت اقتصاد دانشی به‌ مفهوم افزایش سهم دانش به‌عنوان یک عامل تولید است. دانش یک عامل جدید تولید نیست، بلکه اهمیت نسـبی دانـش در مـقایـسـه بـا زمـین، نیروی کار و سـرمـایـه در طـول چـنـد ‌دهـه گـذشتـه افزایـش‌ یـافـته‌است .(Weggeman, 2000)در سال‌های اخیر، سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف، پیوستن به روند دانش را آغاز کرده‌اند و مفاهیم جدیدی مانند کار دانشی^[۱]، کارگر دانشی^[۲]، مدیریت دانش^[۳] و سازمان‌های دانش بنیان^[۴] خبر از شدت یافتن این روند می‌دهند. پیتر دراکر با به‌کارگیری این واژگان، خبر از ایجاد نوع جدیدی از سازمان‌ها می‌دهد که در آن‌ها به‌جای قدرت بازو، قدرت ذهن حاکمیت دارد؛ سازمانی که در آن، ارزشمندترین دارایی، سرمایه فکری می‌باشد و دارایی‌های فیزیکی مانند ماشین‌آلات از اهمیت کمتری برخوردار هستند (Edvinsson and Malone, 1997, 10). جمع‌ آوری و به‌کاربردن دانش و اطلاعات جدید و توجه بیشتر به سرمایه‌های فکری برای موفقیت این سازمان‌ها ضروری می‌باشد..
۲-۱-۲ تعریف سرمایه فکری
محققین، تعاریف مختلفی از سرمایه فکری ارائه کرده‌اند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
استوارت سرمایه فکری را از لحاظ منابع سازمانی، مربوط به ثروت‌آفرینی از راه سرمایه‌گذاری در دانش، اطلاعات، دارایی فکری و تجربه تعریف می‌کند (Stewart, 1997).
بونتیس معتقد است سرمایه فکری منبعی فرار و گریزان است اما زمانیکه کشف شود و مورد استفاده قرار گیرد، سازمان ‌را قادر می‌سازد تا با بهره گرفتن از یک منبع جدید در محیط رقابت کند. بونتیس در ادامه پژوهش‌های خود به این نکته رسیده‌است که سرمایه فکری، جستجو و پیگیری استفاده مؤثر از دانش (کالای ساخته شده) در مقایسه با اطلاعات (مواد خام) است (Bontis, 2004, 13).
سرمایه فکری از دید سی‌تارامان و همکاران، تفاوت بین ارزش بازاری یک شرکت و هزینه جایگزینی کلیه دارایی‌های آن می‌باشد (Seetharaman, Sooria, Saravanan, 2002, 128).
مر معتقد است سرمایه‌های فکری به‌صورت گروهی از دارایی‌های دانشی تعریف می‌شوند و جزء ویژگی‌های آن سازمان محسوب شده و به‌طور قابل ملاحظه ای از طریق افزایش سطح ارزش افزوده برای ذینفعان کلیدی سازمان، به بهبود وضعیت رقابتی سازمان منجر می‌شوند (Marr, 2005).
علاوه بر موارد فوق، تعاریف دیگری نیز توسط محققین ارائه شده‌است. در جدول شماره ۲-۳ مهم‌ترین تعاریف مربوط به سرمایه فکری آورده شده‌است. بر اساس تعاریف اغلب محققین، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که سرمایه فکری، دارایی غیر پولی و بدون حضور فیزیکی است اما دارای ارزش بوده و تولید کننده مزایا و سود در آینده است.
جدول شماره ۲-۳: تعریف سرمایه فکری از دیدگاه محققین مختلف ( رمضان ، مجید ،۱۳۹۰، ۱۹)

تعریف

منبع

سال

سرمایه فکری می‌تواند به‌عنوان دارائی‌ها (مانند مارک تجاری) یا مهارت‌ها (مانند دانش فنی پرسنل، فرهنگ سازمانی) طبقه‌بندی شود.

هال