۳-۱-۲-۴- تعداد برگ در بوته
۳-۱-۲-۴-۱- توت روباهی
اثر عصاره دودی بر تعداد برگ در سطح احتمال آماری ۱ درصد معنیدار شد (جدول ۳-۲). با توجه به شکل ۳-۳۰، چنین استنباط میشود که با اعمال تیمار عصاره دودی بر بذور گیاه توت روباهی، از تعداد برگها کاسته شده است. با توجه به شکل ۳-۱۱ که افزایش وزن خشک در اثر تیمار عصاره دودی را نشان میدهد، به نظر میرسد که تعداد برگها با افزایش غلظت عصاره دودی، کاهش پیدا میکند. با وجود این، برگها از نظر اندازه درشتتر شدهاند.
شکل ۳-۱۱: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر تعداد برگ در بوته دوگیاه توت روباهی و اکیناسه.
۳-۱-۲-۴-۲- اکیناسه
غلظتهای ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و ۱ عصاره دودی، بهطور معنیداری تعداد برگ در بوته گیاه اکیناسه را در مقایسه با شاهد، کاهش داد، اما غلظت ۱/۰ و ۲/۰ این صفت را بطور معنیداری افزایش دادند. ضمناً این دو غلظت با یکدیگر نیز اختلاف معنیداری داشتند. یعنی غلظت ۱/۰ بیشتر از غلظت ۲/۰ تعداد برگ را افزایش داد ( شکل ۳-۱۱). غلظتهایی که دارای ارتفاع و وزن خشک بیشتری بودند، طبیعی به نظر میرسد، اگر تعداد برگ بیشتری تولید کنند و همچنین منطقی است که گیاه دارای ارتفاع کمتر، برگ کمتری نیز داشته باشد. با توجه به شکلهای ۳-۱۱، ۳-۱۳ و ۳-۱۵ چنین استنباط میشود که در غلظتهای ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰ علیرغم داشتن تعداد برگ کمتر، سطح برگ و ماده خشک بیشتری داشتند و این مطلب نشان میدهد که در این غلظتها برگها از نظر اندازه، درشتتر بودند.
۳-۱-۲-۵- ماده خشک کل (TDM)
۳-۱-۲-۵-۱- توت روباهی
اثر عصاره دودی بر صفت ماده خشک کل(آخرین نمونه برداری) گیاه توت روباهی، در سطح احتمال آماری ۰۱/۰ درصد معنیدار بود (جدول ۳-۴). در اوایل دوره رشد، به دلیل کوچک بودن گیاه، سرعت تولید و تجمع ماده خشک کم است و با گذشت زمان و بزرگتر شدن بوته گیاه، ارتفاع و تولید شاخه های جانبی افزایش مییابد و به دلیل افزایش توسعه برگی، گیاه در مرحله فاز رشد سریع قرار میگیرد. با افزایش سن گیاه و رسیدن به بیشینه سطح برگ مطلوب، رفته رفته میزان فتوسنتز وتنفس گیاه متعادل میشود و از آن به بعد در اثر ریزش برگها و پیری بوته از ماده خشک کاسته میشود و نمودار تجمع ماده خشک، سیر نزولی پیدا میکند. همانطور که در شکل ۳-۱۲ مشاهده میگردد، غلظتهای ۲/۰ و ۱ عصاره دودی، ماده خشک کل را در مقایسه با شاهد کاهش دادند. به طوری که قبلاً اشاره شد در غلظتهای بالای عصاره دودی، نقش ترکیب بازدارنده دود پررنگتر میشود و از طریق تأثیر بر کاهش صفات رشدی در نهایت میتواند ماده خشک کل گیاه را کاهش دهد. در مقابل غلظت ۱/۰ عصاره دودی، نسبت به شاهد ماده خشک کل را به طور معنیداری افزایش داد. بهطوریکه در آخرین روز نمونهبرداری (روز ۱۶۵ام) ماده خشک کل در نقطه بیشینه خود بود و بر خلاف سایر غلظتها، هیچوقت سیر نزولی نیافت. گیاهانی که از همان ابتدای رشد و جوانهزنی، ساقهچه، ریشهچه، بنیه گیاهچه قویتر و ارتفاع بیشتری دارند، طبیعتاً در تولید ماده خشک میتوانند بهتر عمل کنند. با توجه به شکلهای ۳-۸ و ۳-۱۲، میتوان اظهار داشت که
گیاهان تحت تیمار غلظتهای ۱/۰ و ۰۱/۰ عصاره دودی از نظر ارتفاع و تا حدی از نظر تعداد شاخه های جانبی و تعداد برگ در مقایسه با شاهد، برتری داشتند و ماده خشک بیشتری نیز تولید کردند.
شکل ۳-۱۲: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر روند تغییرات تجمع ماده خشک در گیاه توت روباهی.
۳-۱-۲-۵-۲- اکیناسه
با توجه به شکل ۳-۳۳، روند تجمع ماده خشک در گیاه اکیناسه، تا روز ۱۰۵ام در همه غلظتها افزایشی بود، که این افزایش در غلظتهای ۱/۰ و ۰۰۲/۰ عصاره دودی، بیشتر از سایر غلظتها بود. بعد از گذشت ۱۰۵ روز از سبز شدن، شیب افزایش ماده خشک در همه غلظت ها ( بجز غلظت ۰۱/۰) کمتر شد و از روز ۱۳۵ام به بعد در گیاهان تحت تیمار غلظتهای ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و ۱ عصاره دودی، این روند سیر نزولی پیدا کرد. در حالیکه در شاهد و غلظت ۲/۰، پس از این تاریخ، روند ثابت ماند و تنها غلظتی که پس از ۱۳۵ روز، سیر صعودی خود را حفظ نمود، غلظت ۰۱/۰ بود ( شکل ۳-۱۳). چنانچه در این شکل مشاهده میگردد نمودار تمامی غلظتها به شکل سیگموئیدی است. از روز ۴۵ تا ۷۵ به دلیل کم بودن تعداد برگها و کوچک بودن گیاه، شیب تجمع ماده خشک، کند است. پس از آن به دلیل افزایش برگها، پوشیده شدن سطح زمین و بسته شدن کانوپی گیاه، کارایی استفاده از نور خورشید، تولید مواد غذایی و در نتیجه رشد بوته بیشتر می شود و بعد از آن به دلیل سایه اندازی، این رشد کاهش پیدا کرده و در یک مرحله از رشد به دلیل پیری گیاه و نیز ریزش برگها، این روند سیر نزولی پیدا می کند. گیاه تحت تیمار غلظت ۰۰۲/۰ عصاره دودی که بیشترین میزان تجمع ماده خشک را داشت، از نظر ارتفاع گیاه و طول ریشه نیز بیشترین میزان را داشتند. غلظتهای ۱/۰ و ۰۱/۰ عصاره دودی، از نظر طول ریشه و سطح برگ در رتبه بعد قرار گرفتند و در نتیجه تجمع ماده خشک در گیاهان تحت تیمار این غلظتها، بیشتر است.
شکل ۳-۱۳: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر روند تغییرات تجمع ماده خشک در گیاه اکیناسه.
۳-۱-۲-۵-۳- بابونه
نتایج این تحقیق نشان داد که غلظتهای ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و ۱/۰ عصاره دودی، وزن خشک کل نهایی را افزایش دادند. در حالیکه غلظتهای ۲/۰ و ۱ از لحاظ آماری در مقایسه با شاهد تأثیر معنیداری بر ماده خشک کل نهایی گیاه بابونه نداشتند ( شکل ۳-۱۴).
شکل ۳-۱۴: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر ماده خشک کل در گیاه بابونه.
با توجه به نمودار روند تغییرات ماده خشک کل گیاه بابونه (شکل ۳-۱۴)، در ابتدای دوره رشد به دلیل کوچک بودن گیاه بابونه، روند رشد آهسته و سرعت تجمع ماده خشک در گیاه، پایین است. با بزرگ شدن گیاه و گذشت زمان، ارتفاع و تولید شاخه های فرعی و برگها افزایش مییابد و گیاه وارد مرحله رشد سریع میشود. همانطور که از شکل ۳-۱۴ میتوان دریافت، گیاهان تیمار شده با غلظتهای ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و ۱/۰ عصاره دودی به دلیل تولید ارتفاع، شاخه های فرعی و برگ بیشتر، سرعت تجمع ماده خشک بیشتری نسبت به سایر غلظتها و شاهد دارند. این افزایش تا روز ۱۳۵ام پس از سبز شدن ادامه پیدا کرد و در این روز گیاه بابونه تحت تیمار غلظتهای ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰ عصاره دودی، به بیشینه میزان ماده خشک خود رسیدند و پس از آن به دلیل پیشی گرفتن میزان تنفس گیاه از فتوسنتز، پیری بوته و ریزش برگها از میزان ماده خشک، کم شد و نمودار سیر نزولی به خود گرفت. غلظت ۱/۰، علیرغم تولید ماده خشک کمتر در طول دوره رشد، تا آخرین روز نمونه برداری (روز ۱۶۵ام) به روند افزایش خود ادامه داد. در غلظتهای بالاتر عصاره دودی، به دلیل پررنگتر شدن نقش ترکیب بازدارنده موجود در دود، صفات رشدی و میزان ماده خشک گیاه کاهش مییابد.
۳-۱-۲-۶- سطح برگ
۳-۱-۲-۶-۱- اکیناسه
با توجه به نمودار روند تغییرات سطح برگ، در غلظت های ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و ۱/۰ عصاره دودی، شیب افزایش سطح برگ، در طول دوره رشد تا روز ۱۳۵ام، بیشتر از شاهد و غلظت ۱ می باشد و بعد از این تاریخ، تقریباً افزایش سطح برگ در تمام غلظت ها سیر نزولی پیدا کرد. در این میان سرعت افزایش سطح برگ در غلظت های ۰۱/۰ و ۱/۰ بیشتر از غلظت ۲/۰ عصاره دودی و غلظت ۰۰۲/۰، بیشتر از همه غلظت ها بود ( شکل ۳-۱۵). این شکل نشان میدهد که در اوایل دوره رشد به دلیل کوچک بودن و نیز تعداد کم برگها، روند افزایش شاخص سطح برگ به کندی صورت میگیرد و با افزایش ارتفاع، تعداد و اندازه برگها میزان فتوسنتز بیشتر میشود و این شاخص با سرعت بیشتری افزایش پیدا میکند. پس از بسته شدن کانوپی گیاه، به دلیل سایهاندازی برگها و نیز ریزش برگها در اواخر دوره رشد، شاخص سطح برگ روند نزولی پیدا میکند. با توجه به شکلهای گیاهان تحت تیمار غلظت ۰۰۲/۰ و در مرتبه بعدی، غلظتهای ۱/۰ و ۰۱/۰ عصاره دودی، از ارتفاع و طول ریشه بیشتر و در نتیجه سطح برگ بیشتری برخوردار بودند. غلظتهای ۲/۰ و ۱ عصاره دودی، به دلیل داشتن غلظت بالای ترکیب بازدارنده موجود در دود، کمتر از سایر غلظتها، سطح یرگ را در گیاه اکیناسه افزایش دادند.

شکل ۳-۱۵: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر روند تغییرات سطح برگ در گیاه اکیناسه.
۳-۱-۲-۷- صفات مربوط به گلدهی بابونه
۳-۱-۲-۷-۱- تاریخ گلدهی
اثر عصاره دودی بر تاریخ گلدهی گیاه بابونه در سطح احتمال آماری ۰۱/۰ درصد معنیدار بود (جدول ۳-۶). غلظت ۱ در مقایسه با شاهد نتوانست طول دوره رویشی را کاهش دهد. غلظت های ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰ بیشترین اثر را از لحاظ آماری بر کاهش طول دوره رویشی نسبت به شاهد داشتند و بعد از آن، غلظت های ۱/۰ و ۲/۰ ضمن اختلاف معنی دار با یکدیگر، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر کاهش طول این دوره در گیاه بابونه دارا بودند ( شکل ۳-۱۶). آغاز گلدهی مستلزم بروز یک تغییر اساسی در الگوی تمایز جوانه انتهایی ساقه است که به کمک تقسیم میوز به ایجاد و توسعه اندامهای گل یعنی کاسبرگ، گلبرگ، پرچم و برچه‌ها منجر میشود. دود اثرات مشابهی با اسید جیبرلیک دارد که می تواند جایگزین برای نور قرمز در تحریک جوانه زنی کاهو شود (دریوز، ۱۹۹۵: استان ۱۹۹۵). همچنین گزارش شده است که بوتنولاید (ترکیب موثر دود )، اثراتی مشابه با اسید جیبرلیک در تحریک جوانهزنی و همچنین جایگزینی نور در جوانه زنی گیاهان خانواده آستراسه استرالیا (مریت، ۲۰۰۶) و تحریک جوانه زنی علفهای هرز دارد (داوز، ۲۰۰۷). این محقق یک ارتباط معنیداری را بین پاسخ جوانهزنی به دود و اسید جیبرلیک گزارش کرد. مطالعات دیگری همچنین نشان دادند که دود سنتز اسید جیبرلیک درون زاد و میزان ABA گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد ( گاردنر و همکاران، ۲۰۰۱: کراک و همکاران، ۲۰۰۲).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جیبرلین از توانایی القای گلدهی در برخی گیاهان برخوردار است. این هورمون نقش مهمی در گلدهی دارد. در برخی گیاهان، جیبرلین می‌تواند جایگزین القای فتوپریودی شود. جیبرلینها به ویژه در گیاهان روز بلندی که تحت شرایط روزهای کوتاه به صورت روزت رشد کرده‌اند، سبب گلدهی می‌شود. علاوه بر این، جیبرلینها می‌توانند تحت شرایط غیر القایی، سبب گلدهی تعداد معدودی از گیاهان روز کوتاه شوند. در چندین گیاه نیازمند به سرما، جیبرلینها قادرند جایگزین درجه حرارتهای پایین شوند. با توجه به اینکه گیاهان تحت تیمار غلظتهای ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و ۱/۰، از ارتفاع و طول ریشه بیشتر و نیز تعداد شاخه های جانبی بیشتری برخوردار بودند و در کل، از لحاظ رشدی، جلوتر از سایر غلظتها بودند، گلدهی سریعتری داشتند. غلظتهای دیگر، از ارتفاع و طول ریشه کمتری برخوردار بودند و در نتیجه نتوانستند اثر معنیداری بر طول دوره زمانی کاشت تا گلدهی گیاه بابونه داشته باشند.

شکل ۳-۱۶: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر طول دوره رویشی (روز) در گیاه بابونه.
۳-۱-۲-۷-۲- تعداد گل در بوته
غلظت های ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰ عصاره دودی، بیشتراز سایر غلظتها، تعداد گل در گیاه بابونه را افزایش دادند و در نتیجه توانستند از لحاظ آماری، بیشترین اختلاف معنیدار را با شاهد داشته باشند(جدول ۳-۶). غلظت ۱/۰ ضمن اختلاف معنیدار با غلظت های ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ و همچنین شاهد، تعداد گل را افزایش داد، ولی این افزایش کمتر از غلظت های ۰۰۲/۰، ۰۱/۰ بود. غلظت ۲/۰ عصاره دودی، از لحاظ آماری نتوانست بر تعداد گل در گیاه بابونه اثر معنیداری داشته باشد و در نهایت غلظت ۱ در مقایسه با شاهد این صفت را کاهش داد ( شکل ۳-۱۷).
با توجه به شکل ۳-۱۶، غلظتهای ۰۰۲/۰ و ۰۱/۰ عصاره دودی، سبب گلدهی سریعتر در گیاه بابونه شدند. بنابراین، فرصت بیشتری را برای تشکیل و توسعه گلها در اختیار گیاه قرار دادند و موجب گریدند که گیاه، تعداد گل بیشتری را تولید نماید. با توجه به اینکه گیاهانی که توسط غلظت ۱ عصاره دودی، تیمار شده بودند، از نظر زمانی آخرین گیاهانی بودند که تشکیل گل دادند فرصت کمتری در اختیار داشتند و کمترین تعداد گل را تولید کردند.

شکل ۳-۱۷: اثر غلظتهای مختلف عصاره دودی بر تعداد گل در گیاه بابونه.