فصل اول: شکایت از بطلان حکم ۱۱۷
فصل دوم: تجدیدنظرخواهی ۱۱۹
عنوان نهم: حکم مختومه و اعاده کامل ۱۲۲
فصل اول: حکم مختومه ۱۲۲
فصل دوم: اعاده کامل ۱۲۳
عنوان دهم: هزینههای قضایی و کمکهای حقوقی رایگان ۱۲۴
عنوان یازدهم: اجرای حکم ۱۲۴
جزء دوم: فرایند منازعه شفاهی ۱۲۶
بخش سوم: فرایندهای خاص ۱۲۸
عنوان اول: فرایندهای مربوط به ازدواج ۱۲۸
فصل اول: دعاوی مربوط به اعلام بطلان ازدواج ۱۲۸
گفتار اول: دادگاه صالح ۱۲۸
گفتار دوم: حق اعتراض به اعتبار ازدواج ۱۲۹
گفتار سوم: وظایف قضات ۱۲۹
گفتار چهارم: دلایل ۱۳۰
گفتار پنجم: صدور حکم و تجدید نظرخواهی ۱۳۱
گفتار ششم: فرایند مستند ۱۳۲
گفتار هفتم: معیارهای عمومی ۱۳۲
فصل دوم: دعاوی مرتبط با جدایی همسران ۱۳۳
فصل سوم: فرایند اجرای ازدواج تأیید شده و غیر کامل ۱۳۴
فصل چهارم: رویه در دعوای مرگ فرضی همسر ۱۳۶
عنوان دوم: دعاوی مربوط به اظهارنامه بطلان رتبههای مقدس ۱۳۶
عنوان سوم: شیوههای اجتناب از محاکمه ۱۳۷
بخش چهارم: فرایند کیفری ۱۳۸
فصل اول: بازپرسی مقدماتی ۱۳۸
فصل دوم: روند دعوای حقوقی ۱۳۹
فصل سوم: اقدام برای جبران خسارت ۱۴۱
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
بخش پنجم: آیین دادرسی در مراجعهی اداری و در حذف و یا انتقال کشیشان بخش ۱۴۲
جزء اول: مراجعه برعلیه احکام اداری ۱۴۲
جزء دوم: آیین دادرسی حذف یا انتقال کشیشان بخش ۱۴۴
فصل اول: آیین دادرسی حذف کشیشان بخش ۱۴۴
فصل دوم: آیین دادرسی انتقال کشیش بخش ۱۴۶
واژهنامه ۱۴۹
واژگان تخصصی کلیسایی: ۱۴۹
واژگان تخصصی حقوقی: ۱۴۹
بخش اول
مقدمه تحلیلی
پیشگفتار
کلیسا به عنوان جامعه ایمانداران مسیحی، در ابتدای پیدایش، با توجه به تفسیر پولس از شریعت، فاقد احکام عبادی و قوانین خاص و نظام حقوقی ویژه بود. این امر از همان قرن های اولیه دلمشغولی الاهیدانان مسیحی بود. رفته رفته الاهیدانان مسیحی برای پر کردن این خلأ ایده هایی را مطرح کردند که می توان آن را در اندیشه های الاهیدان قرن سیزدهم، توماس آکوئیناس مشاهده نمود. منابع و اندیشههاى قانونی متکثر و گاه ناهمگون در مسیحیت بوجود آمدند، این امر ضرورت ایجاد مجموعهی منسجم قوانین، از سوی کلیسا را ایجاب نمود. در سال ۱۹۱۷ میلادی، به دستور پاپ بندیکت پانزدهم، مجموعه قوانین کلیسا تدوین گردید و در سال ۱۹۸۳، این مجموعه به دستور پاپ ژان پل بیست و سوم، مطابق با تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی معاصر، بازنگری شد. آشنایی با مجموعه قوانین کلیسا ۱۹۸۳ از جهاتی برای جامعه علمی دارای اهمیت است:
نخست اینکه، این مجموعه یکی از متون رسمی و معتبر جامعه کلیسایی است؛ از این رو برای شناخت کلیسا به ویژه کلیسای کاتولیک، آشنایی با متون آنها ضرورت دارد.
دوم اینکه، در این کتاب کلیه ی مسائل مربوط به جامعه ی کلیسایی به طور همه جانبه در نظر گرفته شده است و در عین حال که مجموعه قوانین است، اطلاعات گسترده ای را هم در زمینههای آداب و مراسم عبادی کلیسایی، اقتصادی وحقوقی در اختیار خواننده میگذارد.
در این بخش، ابتدا به روند شکل گیری مجموعه قوانین کلیسا در طول تاریخ کلیسا می پردازیم و در ادامه مجموعه های مختلف موجود در جامعه کلیسایی را به اجمال بررسی می کنیم. سپس مفهوم لغوی و اصطلاحی قانون از دیدگاه کلیسای کاتولیک و انواع آن، از دیدگاه توماس آکوئیناس را بررسی می کنیم. در ادامه قوانین کلیسایی را با سایر قوانین (الاهی، بشری و طبیعی ) مقایسه می کنیم. نظام کیفری کلیسای کاتولیک که کتاب ششم از قوانین کلیسایی را به خود اختصاص داده است نیز یکی از بحث های اصلی در این بخش به شمار می رود. در پایان، جمع بندی کوتاهی از مطالب این بخش خواهیم داشت.
۱٫ قوانین کلیسا
«قوانین کلیسا »[۱] عنوان مجموعهای است که «در قرون وسطی، توسط شورای اسقفان وضع شد و به موضوعاتی از قبیل ایمان، اخلاق و نظم و انضباط میپردازد. مفهوم قوانین کلیسا، در میان جوامع کاتولیک رمی، ارتدوکس شرقی، و فرقههای کلیسای انگلیکن رایج است.»[۲]
عنوان معروف این مجموعه در زبان انگلیسی، (code of canon law) و در زبان لاتین، Corpus juris canonici) ) است. در زبان فارسی، عنوان «مجموعه قوانین کلیسا» یا «قانون نامه ی کلیسایی» برای این کتاب به کار میرود.
۱-۱٫ فرایند شکل گیری
مجموعه قوانین کلیسا، به تدریج، طی دورههای مختلف شکل یافته است. در دورههای اولیهی شکل گیری کلیسا، جمع آوری قوانین درون یک کتاب برای شناخت آسان، استفاده و رعایت این قوانین بویژه توسط کشیشان مرسوم بوده است. خاستگاه قوانین کلیسا در کتاب مقدس است، به طور مثال میتوان به قواعد کلیسای اولیه حاکم بر ختنه و قربانی به بتها[۳]، پوشش سر در عبادت و رفتار مناسب در طول مراسم عشای ربانی اشاره کرد[۴]. [۵]
در اوایل قرن چهارم، شوراهای کلیسایی، برای حل و فصل اختلافات مربوط به آموزه و نظم، قوانینی را مصوب کردند. در این دوره، قوانین از احکام نخستین شوراهای جهانی- نیقیه اول[۶]، قسطنطنیه اول[۷]، و کالسدون[۸] – برخوردار از قدرت فوق العاده جهانی، به دست آمدند و بسیاری از شوراها به احکام پدران کلیسا، با ترکیب آنها با احکام و قوانین خود، وضعیت متعارف دادند. قلمروهای سراسقفی آفریقا و اسپانیا بسیاری از شوراهای جهانی را برگزار کردند و مجموعه بزرگی از قوانین کلیسایی را تهیه نمودند، قوانینی که به موضوعاتی مانند سازمان کلیسایی، رفتار کشیشها، و توبه و طلب بخشایش مرتبط بودند. احکامی که توسط پاپها صادر شدند، نیز از اهمیت خاص برخوردار بودند، این احکام در رابطه با مشکلات کلیسا بودند، و به عنوان «احکام پاپی» شناخته شدند، این احکام با حکم پاپ سیریکیوس[۹] در سال ۳۸۵ آغاز گردید. هنگامی که امپراطوری رم در غرب حدود سال ۴۷۶ سقوط کرد، قانون کلیسایی در مناطق مختلف اروپا به صورت مستقل به اجرا درآمدند و به استثنای چند زیر مجموعه سازمان یافته (به عنوان مثال، توبه و طلب بخشایش)، سایر مجموعهها تا حد زیادی مجهول و درهم و برهم باقی ماندند. حدود سال ۵۵۰ یوحنا اسکولاستیکوس[۱۰] (م.۵۷۷)، پاتریارک قسطنطنیه، با سازمان دهی قوانین یونانی بر اساس موضوع، در قانون کنیسهای خود، به دنبال برقراری نظم در این آشفته بازار بود. در غرب دیونیسیوس[۱۱] (قرنهای پنجم تا ششم)، تاریخ تولد مسیح را تثبیت کرد، قوانین یونانی را به لاتین ترجمه کرد.[۱۲] در واقع، در طی ده قرن نخست، کمابیش همه جا مجموعههای بی شمار از قوانین کلیسایی گسترش یافته بود؛ این مجموعههای غیررسمی شامل قواعدی بودند که توسط شوراها و پاپهای رم صادر شده بودند و همچنین سایر قواعدی که از منابع کم اهمیت تر گرفته شده بودند.[۱۳]
در اواسط قرن دوازدهم، انبوهی از مجموعهها و قوانین، که اغلب متناقض با یکدیگر بودند، وجود داشتند. در این دوره، ایوو اهل کارترس[۱۴] (۱۰۴۰- ۱۱۱۵) قواعدی برای تفسیر و هماهنگ سازی قوانین متضاد وضع کرد. سازمان دهی قوانین کلیسایی، با مجموعه راهب بزرگ قرون وسطی، گراسییَن[۱۵]، به اوج خود رسید. که بعدها «مجموعه مقررات گراسییَن»[۱۶] نامیده شد. گراسییَن، پدر قانون کلیسایی مدرن نامیده شد، او بیش از چهار هزار متون کشیشی، شورایی، و پاپی و از جمله تصمیمات شورای دوم لاتران[۱۷] در تمام زمینههای نظم و انضباط کلیسایی را جمع آوری، مدون و هماهنگ کرد. اگرچه، مجموعه گراسییَن هرگز اعتبار رسمی پیدا نکرد، با این حال، به طور مداوم تا الحاق رسمیاش به مجموعه قوانین کلیسایی، توسط قانونگذاران ذکر میشد.[۱۸]
قوانین بعدی، بویژه آنهایی که توسط شورای ترنت[۱۹] در طی دوره نهضت اصلاح دین کاتولیک تدوین شدند و آنهایی که توسط دادگاههای مختلف رم صادر شدند هرگز به صورت یک مجموعه منسجم تنظیم نشدند. فقدان نظم و ترتیب نظام مند قوانین و فقدان قطعیت قانونی به اضافه کهنگی در بسیاری قوانین وضعیتی را بوجود آورد که به طور فزایندهای نظم کلیسا به مخاطره افتاد. بنابراین، در طی دوره ای پیش از شورای اول واتیکان[۲۰]، بسیاری از اسقفها تقاضا کردند که مجموعه جدید قوانین برای تسهیل مراقبت شبانی قوم خدا به شیوه مطمئن تر و یقینی تر تهیه شود. پاپ پیوس دهم[۲۱]، در آغاز پاپی اش، این وظیفه را پذیرفت. پس از گذشت دوازده سال با همکاری متخصصان، مشاوران و اسقفان سراسر کلیسا، در ۲۷ می ۱۹۱۷، این مجموعه توسط بندیکت پانزدهم[۲۲]، جانشین پاپ پیوس دهم، تدوین شد و از ۱۹ می۱۹۱۸ به اجرا درآمد. این مجموعه «مجموعه پیوسی _ بندیکتی»[۲۳] نامیده شد. ویژگی این مجموعه ایجاد همکاری چشمگیر برای حمایت موثر از کشیش شبان کلیسا بود.[۲۴]
وضعیت بیرون کلیسا، در جهانی که تغییرات وسیع و چشمگیر آداب و رسوم را تجربه میکرد و هم چنین عوامل ذهنی مترقی درون جامعه کلیسایی، ضرورت اصلاح قوانین کلیسایی را ایجاب کرد. پاپ ژان بیست و سوم[۲۵] این ضرورت را به خوبی تشخیص داد و شورای رم و شورای دوم واتیکان[۲۶] را تشکیل داد، او همچنین اعلام کرد که این رویدادها باید مقدمه ضروری برای بازنگری مطلوب در مجموعه گردد. سالها پس از فرمان پاپ ژان بیست و سوم برای بازنگری، در نهایت مجموعه جدید قوانین کلیسایی متکی بر ایمان و مقررات بر اساس زندگی کلیسایی، توسط کلیسا در سال ۱۹۸۳ تدوین شد.[۲۷]
۱-۲٫ مجموعه های مختلف قوانین