ز عشق حسن تو خوبان مه رو
ای در رخ تو پیدا انوار پادشاهی

به رقص ‌اندر مثال چرخ دوار
( دیوان کبیر،بیت ۱۱۳۲۳)
در فکرت تو پنهان صد حکمت الهی
(همان: ۸۹۸)

۷۷) موسی و فرعون، معنی را رهی
ظاهر،آن رَه دارد و این بی رَهی
(بیت ۲۴۵۸)

انقروی:
انقروی می‌گوید:
«حضرت موسی(ع) وفرعون علیه ما یستحق،غلام معنا هستند.مراد از معنا اعیان ثابته است که صور الهیه است. عین ثابت هرکسی در خود او حاکم وآن شخص محکوم وبنده‌ی آن است چنانچه حضرت موسی(ع) راه هدایت را پیش گرفت که مظهر اسم هادی است وسلطنت هدایت،حاکم آن راه است و فرعون نیز بیراهه رفت که مظهر اسم مضل است و درآن سلطنت ضلالت حکومت می‌کند.»(انقروی،۱۳۸۰: ۹۴۳)
نیکلسون:
ابتدا نظر ابن عربی را از فصوص الحکم بیان می‌کند:
حق تعالی هادی است،خداوندی که آدمیان را روا می‌دارد تا به سوی رستگاری رهنمون یابند ونیز مضّل است،خداوندی که آنان را وا می‌گذارد تا به گمراهی وتباهی کشیده شوند:آنان خواه به ظاهر رستگار شوند یا گمراه،در حقیقت مشیت ازلی به روشی که او مقدّر داشته است تحقق می‌بخشند.و سپس بعد از این نتیجه گیری منطقی را مطرح می‌سازد که «هر چند سعادت اهل نار کمتر از سعادتی است که اهل جنت از آن بهره مند شدند ناب است همه‌ی نفوس عاقبت الامر آمرزیده می‌شوند ونجات می‌یابند.»(نیکلسون،۱۳۸۴: ۳۵۳)
فروزانفر:
نظر ابن عربی را ذکر می‌کند و سپس بیان می‌دارد که نظر مولانا با ابن عربی تفاوت دارد برای «آنکه او نظر به واقع و حقیقت امر، موسی و فرعون را در تصرف قدرت و مسخّر مشیت ازلی می‌شناسد و از اینرو میان آن دو، فرقی نمی‌گذارد و مقصود او ایمان تکوینی است یعنی انقیاد امر و فرمان، نه ایمان ایجابی یعنی گروش به پیمبری یا شریعتی.» (فروزانفر، ۱۳۸۲: ۱۰۴۱)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

زمانی:
ضمن بر شمردن بیت از ابیات مشکل وقابل بحث مثنوی وتوضیح و انواع ایمان از نظر صوفیان و ذکر نظر اکبر آبادی این گونه می‌گوید:«در تبعیت وانقیاد از قوانین تکوینی میان مؤمن و کافر تفاوتی نیست،پس به‌این لحاظ میان موسی(ع)و فرعون تفاوتی نبود،زیرا هر دو بر فرمان تکوینی و ایجادی حق تعالی گردن نهاده بودند.ومنظور از ایمان ایجابی،همان ایمان شرعی است که به صورت ایمان به خدا و پیامبر نمودار می‌شود.بنابر این رهرو بودن موسی(ع)و فرعون به‌ایمان از نوع ایجادی اشاره دارد نه‌ایمان شرعی.»(زمانی،۱۳۷۸: ۷۳۱)
استعلامی:
«منظور از “معنی”، حقیقت مطلق و ذات پروردگار است. رهی یعنی بنده و فرمانبردار. “بی رهی “یعنی گمراهی. معنی بیت این است که موسی و فرعون هر دو تابع مشیت حقّ‌اند و فقط در ظاهر ومطابق میزان‌های ما یکی در راه است و دیگری گمراه.»(استعلامی،۱۳۸۷: ۴۵۵)
گولپینارلی:
معنی لغوی بیت را بیان کرده است و می‌گوید:«موسی و فرعون هر دو بنده‌ی معنی‌اند ،هر چند که ظاهرً آن یکی مؤمن و این یکی کافر است.»(گولپینارلی،۱۳۸۴: ۳۶۱)
نظر اجمالی:
هر چند که انقروی تفسیری که کرده است بر اساس دیدگاه محیی الدین است ولی«در تفسیر این بیت ظاهراً موافق محیی الدین نیست. چرا که به نظر محیی الدین فرعون مومن بوده است و با ایمان شرعی (نه‌ایمان تکوینی و ایجادی که برای همه‌ی افراد است) از دنیا رفته است.» (شجری،۱۳۸۶: ۲۱۶ ) .

تا که گردد جمله عالم را پناه (بیت ۲۵۳۲)
۷۸)زان تعلّق کرد با جسمی ‌اِله

انقروی:
« تعلق بی کیف الله تبارک و تعالی بر جسمی‌ از اجسام اولیا و انبیا بدان سبب است که آن یک جسم پناه و ملجاء تمام مردم عالم باشد، چنانکه انبیای عظام علیهم السلام ملجاء اهل عالم‌اند از عذاب خدا. و کذلک وارثان انبیاء(ع) بعد الانبیا پناه اهل عالم‌اند . و حدیث بهم یمطرون و بهم یرزقون در حق اینان گواه همین معناست.»(انقروی، ۱۳۸۰: ۹۷۰)
نیکلسون:

به هر حال در گستره اجتماعی تولید رسانه ای نفوذهایی بر سازمانهای رسانه ای اعمال می شود که می توان آنها را در نمودار زیر نشان داد:
نمودار نفوذهای حاکم بر سازمان رسانه ای
به هر حال، باید این نکته را به خاطر داشت که در جامعه شناسی رسانه ای متن محصول سازمان تولید کننده آن است.
۴- خبر به روایت مکتب «گلاسگو»:
گروه رسانه ای دانشگاه گلاسگوی انگلیس^[۳۶] مرکب از گروهی از اساتید دانشگاه گلاسگو است که با پژوهشها و یافته های غیر قابل انکار، توجه همگان را در زمینه مباحث مربوط به خبر به خود جلب کرده است. بدیهی است که این یافته های پژوهشی با موج مخالفت مالکان رسانه هایی که تحت مطالعه این گروه قرار داشته اند، نیز مواجه شده است و اما مکتب گلاسگو چه برداشت و روایتی از خبر دارد و چگونه به آن دست یافته است؟
این گروه پژوهشی، که با اعتبار «شورای پژوهشی علوم اجتماعی انگلیس» پا گرفت تاسال ۱۹۸۲ سه اثر ارزشمند در زمینه تحقیق خود منتشر ساخت اولین اثر تحت عنوان خبرهای بد^[۳۷] منتشر شد: Bad news UK Routledge, 1979 & Kegan paul. هشت نویسنده کتاب خبرهای بد اعلام کردند که تلقی نسبت به اینکه رسانه های دیداری، عینی تر از رسانه های نوشتاری به پخش رویدادها می پردازند، یک برداشت نادرست و غلط است. آنان نوشتند که پژوهششان نشان می دهد که این پنداشت رایج در مورد خبرهای تلویزیون که: «نمایش وقوع رویداد است به همان شکل که رخ می دهد» یک برداشت بی پایه است. یکی از مهمترین یافته های خبرهای بد، که گروه گلاسگو برای تدوین آن، همه خبرهای تلویزیون انگلیس را در ظرف شش ماه (از ژانویه تا ژوئن ۱۹۷۵) ضبط و بررسی کرده بود این بود که اخبار تلویزیون انگلیس کاملاً جانبدارانه علیه اتحادیه های کارگری و کارهای سازمان یافته تدوین می شوند و علاوه بر این به جای بررسی ریشه های رویدادها عمیقاً بر پیامدهای رویدادها متمرکزند .خبرهای بد باورهای حرفه ای ها را در مورد بیطرفی خبری مورد تردیدی قرار داد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آثار بعدی گروه گلاسگو به این ترتیب منتشر شد:
بازهم خبرهای بد^[۳۸] که درسال ۱۹۸۰ به وسیله ناشر اثر اول منتشر شد. خبرهای واقعاً بدتر^[۳۹] دو سال بعد یعنی در سال ۱۹۸۲ به وسیله انتشارات Writers & Readers انگلیس به بازار کتاب راه یافت.
گروه گلاسگو باز هم به پژوهشهای خود ادامه داد و سه سال بعد (۱۹۸۵) با اثری دیگر تحت عنوان خبرهای جنگ و صلح^[۴۰] توجه همگان را به خود معطوف ساخت. در این اثر که به وسیله انتشارات Open University Press به بازار کتاب عرضه شد، مقولاتی همچون خبرهای جنگ فالکلند، اعتصاب معدنچیان انگلیس و نحوه پخش و درج خبرهای مربوط به ایرلند شمالی مورد بررسی قرار گرفتند.
اعضای گروه گلاسگو همچنان به بررسی وکالبد شکافی نحوه تولید خبرها ادامه دادند واثر دیگری را به نام گرفتن پیام، خبرها، حقیقت و قدرت^[۴۱] تدوین کردند که به وسیله انتشارات Routledge انگلیس در سال ۱۹۹۳ به ادبیات مربوط به روزنامه نگاری افزوده شد.
به عقیده گروه گلاسگو: خبر یک پدیده طبیعی نیست، بلکه محصول مصنوع ایدئولوژی است.
آرای گروه گلاسگو در مورد نحوه برخورد رسانه ها با مخاطبان تا حدودی شبیه به نظر مارشال مک لوهان، محقق کانادایی در مورد مخاطبان است مک لوهان معتقد است که رسانه ها با داده به ماساژ مخاطبان می پردازند و پیامهای رسانه ای بی آنکه آستانه حسی مخاطبان را تحریک کنند، وارد ذهن آنها می شوند. مک لوهان این روند را به گونه ای صریح تر چنین بیان می کند: پیامهای رسانه ها، شبیه گوشت آبداری است که دزدها برای پرت کردن حواس سگهای نگهبان به کار می‌گیرند. او مخاطبان را امتداد تکنولوژی ارتباطی و حتی عناصری در درون تکنولوژی توصیف می‌کند.
به این ترتیب می توان گفت که نگاه گروه گلاسگو به صنایع رسانه ای، نگاهی نقادانه و غیر خوش بینانه است. اعضای این گروه برخلاف این باور روزنامه نگاران و تولیدکنندگان برنامه های تلویزیونی، که پرهیز از دیدگاه های شخصی و نهادی در راه دستیابی به تولیدات خبری بیطرفانه امری محتمل و امکان پذیرست، می گویند: مفهوم بیطرفی فقط یک ایدئال است و خبرها آینه واقعیتها نیستند.
اعضای گروه گلاسگو با بررسی نحوه پوشش خبری تلویزیون انگلیس به این نتیجه رسیدند که شیوه انتخاب، ارائه و تدوین رویدادهای تلویزیونی به گونه ای است که در نهایت در خدمت صاحبان قدرت باشد. به عنوان مثال در پوشش خبرهای مربوط به منازعات صنعتی در انگلیس، تلویزیون این کشور هماره با کارگران رویداد مدارانه برخورد کرده است، به نحوی که آنان را به طرزی پیوسته- هر گاه خبری از ایشان پخش کرده است- در این حالات نمایش داده است:
در حال تظاهرات؛
در حال جلوگیری از ورود کارگران به کارخانه ها؛
و در حال تشکیل گردهمایی.
و این یعنی پرهیز آگاهانه از طرح ریشه های منطقی تظاهرات و ممانعت از آغاز کار و علت نیاز به گردهمایی.
و اما از دیگر سو، تلویزیون انگلیس هر گاه قصد پخش خبر در مورد کارفرمایان این کارگران را داشته، نحوه پوشش خبری آ ن به این صورت بوده است که انگار کارفرمایان حقایق را اعلام می‌کنند.
گروه گلاسگو با طرح این دو نکته، یعنی نحوه پوشش خبری کارگران و کارفرمایان می گوید: این درست است که هر دو طرف ماجرا پوشش داده شده اند و ظاهر امر نیز از بیطرفی خبری و پرهیز از جانبداری حکایت می کند، اما در حقیقت کارگران به عنوان منبع ناآرامی در اذهان مخاطبان ترسیم شده اند.
طبعاً نکاتی که از سوی اعضای گلاسگو طرح شدند واکنشهایی به دنبال داشتند زیرا که این یافته‌ها از یک تلاش آگاهانه برای القای دیدگاه های از پیش طراحی شده پرده برمی داشتند. در این واکنشها اصلی ترین حرف این بود که توطئه ای در کار نیست و مسأله سرعت تنظیم خبر و همچنین رویه های کار، محوری ترین نقش را در استحاله نسبی رویدادها به قالب خبر دارند اما در عین حال مطرح شدن آرای گروه گلاسگو هوادارانی را نیز برای این دیدگاه ها فراهم آورد، به طوری که یک سال پس از انتشار کتاب خبر های بد یعنی در سال ۱۹۷۷ دو محقق به نامهای پاول والتون^[۴۲] و هوارد دیویس^[۴۳] با انتشار کتاب خبرهای بد برای اتحادیه گرایان تجاری به نتایج مشابهی دست یافتند: کارگران را به طرزی کلیشه ای در محیطهای ناآرام و شلوغ و در حال جلوگیری از ورود سایرکارگران به کارخانه ها و یا در خیابانها نشان می دهند، اما دوربینها در اتاقهای کارفرمایان- و نه در خیابانها- روبه روی آنان قرار می گیرند تا در محیطی آرام و از موضعی برتر به ارزیابی بپردازند، و این امور در حالی روی می دهند که کارگران امکان حضور در استودیو را نمی‌یابند- تا نکند به آنان شخصیت و رسمیت داده شود- نظرات فرد اینگلیس^[۴۴] در کتاب مقدمه ای بر تئوری رسانه ها^[۴۵] نیز بر همین منوال هستند. او با دفاع از آرای اعضای گلاسگو می گوید: صرف نظر از اینکه نظرات سیاسی مصاحبه شونده و مصاحبه گر چه باشند، آنچه در تلویزیون بی.بی. سی^[۴۶] و شبکه های تجاری تلویزیونی انگلیس به نمایش در می آید دقیقاً مطابق با نظرات دوایر حاکم است و با همان اهمیت نسبی که این دوایر برای خبرها قائل هستند، به طرز سلسله مراتبی- همخوان با اولویتهای دولت انگلیس- ارائه می شوند فرداینگلیس هم به یافته های گلاسگو در مورد نحوه پوشش خبری اعتصاب معدنچیان انگلیس استناد می کند و می پرسد: چرا دوربین تلویزیون در صف پلیسها می ایستد و فیلمبرداری می کند؟ تا مخاطبان به طرزی ناخود آگاه طرف حمله معدنچیان قرارگیرند و سنگهای پرتاب شده آنان را ببینند اما فرود باتونها را بر بدن کارگران تماشا نکنند؟ به عقیده فرد اینگلیس این کارها نقض آشکار بیطرفی مندرج در منشور کاری این سازمانهای خبری است.
طبق آرای دیوید بارات هم گروه رسانه ای گلاسگو ثابت کرد که رسانه ها با بهره گرفتن از فنون برجسته سازی^[۴۷] دستور جلسه بحث و فحص را برای خوانندگان (به شیوه ای که رسانه ها مایل هستند) فراهم می آورند و اعتصابها بخصوص در انگلیس به عنوان تهدیدی عیله منافع ملی به نمایش درمی آیند و این شیوه پوشش خبرها عملاً بازتاب منافع گروه های حاکم بر جوامع است. بارات به عبارتی از جورج گربنر استناد می کند، که مورد استناد اعضای گروه گلاسگو هم قرار گرفته است: وسایل ارتباط جمعی بازوی فرهنگی نظم صنعتی هستند. و به همین دلیل خبرهای صنعتی که اولاً از زاویه دید منافع کارفرمایان و ثانیاً با تکیه بر ارزش خبری کشمکش تهیه می‌شوند، سرشار از جانبداری و فقدان بیطرفی هستند.
به هر حال، طبق تحقیقات گروه گلاسگو و پیروان آن و همچنین تا حدودی در نتیجه مطالعات مرکز پژوهشهای فرهنگی معاصر دانشگاه بیرمنگام تعریف خبر از این دیدگاه صاحب گزاره های ویژه ای شد که در فصل تعاریف خبر اجمالاً به آنها اشاره شد اما اصلی ترین گزاره های اندیشه گروه گلاسگو در زمینه خبر، که باید مورد توجه روزنامه نگاران جهان سوم قرار گیرد و از خوش بینی آنان نسبت به ادعای غربی «بیطرفی خبری» بکاهد، عبارتند از:

• • خبر به طرزی اجتماعی ساخته می شود؛

• • رویدادهایی که گزارش می شوند، به دلیل اهمیت ذاتی آنها نیست بلکه معیارهای پیچیده گزینش خبر نقش اصلی را ایفا می کند؛

• • خبر پس از انتخاب^[۴۸]در معرض استحاله شدن^[۴۹]قرارمی گیرد.

عوامل استحاله رویدادها عبارتند از:
شکل درج و بخش- اعم از خط، صدا وتصویر-، خواص فیزیکی و فنی رسانه ها و شکل کاربرد آنها.
یکی از مثالهای ملموس گروه گلاسگو درباره استحاله رویداد که در تحقیق خود به آن اشاره کرد این است: «افزایش دستمزدها تورم زاست» این القا در مورد خبرهای صنعتی صورت می گیرد، و فرقی نمی کند که خبر صنعتی مربوط به چه چیز است، هر چه باشد رسانه ها این ذهنیت را القا خواهند کرد که افزایش دستمزدها تورم زاست. پس از دیدگاه گلاسگو خبر یک «رویه» و یک «گفتمان» است که نه تنها واقعیتهای اجتماعی و حقایق را بیطرفانه منعکس نمی کند بلکه در «ساخت اجتماعی واقعیت» هم مداخله می کند.
جان هارتلی نیز تقریباً از یک جهت به خبر از همان زاویه دید مکتب گلاسگو می نگرد و می‌گوید: خبر یک محصول اجتماعی و ایدئولوژیک در چارچوب تئوری نشانه شناسی عمومی است. جالب این است که گروه گلاسگو هم درکتاب باز هم خبرهای بد سه فصل را به مباحث زبان شناسی اختصاص داده است. جانبداری تقریباً در اکثر خبرها وجود دارد، زیرا نهادهایی که اخبار را مخابره و ارائه می کنند خاستگاههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارند و لذا خبرها همواره از یک زاویه ویژه ارائه می شوند از این منظر، آنچه مثلاً در صفحه اول گاردین، دیلی اکسپرس یا واشنگتن پست ارائه می شود، الزاماً با واقعیتها و رویدادهایی که در جهان عینی و بلافصل تجربه ما رخ داده است، برابر نیست و نمی تواند گزارشهایی وفادارانه در قبال حقیقت رخدادها تلقی شود به عبارت بهتر باز هم بر بحث گزینش رویداد و استحاله رویداد و اینکه رویدادهای جهان عینی در عبور از رویه های کاری و حرفه ای (ژورنالیسم) به خبرهای جهان رسانه ای مبدل می شوند، تکیه می شود البته ممکن است بتوان از پیش احتمال طرح پاسخهای خوش بینانه را داد: عده ای ممکن است بگویند که تفاوت خبر با رویداد به سبب وجود آزادی مطبوعات است و به همین دلیل است که یک رویداد با شکلهای خبری متفاوت عرضه می شود و لذا به هیچ وجه این استحاله به وجود دیدگاه های از پیش طراحی شده مربوط نمی شود. این عده به این ترتیب با این نظر که خبرها محصولات نهایی فرایند پیچیده ای هستند که با گزینش معطوف به مقولات ساختمند اجتماعی انتخاب می شوند، مخالفت می ورزند.
و بالاخره به عنوان جمع بندی می توان آرای گروه گلاسگو را چنین ارائه کرد: خبر نه یک «پدیده طبیعی» که از رویداد منشأ می گیرد، بلکه یک «محصول» است. این محصول به وسیله یک صنعت تولید می شود و در ساختهای اقتصادی و بوروکراتیک همان صنعت و در رابطه با سایر صنایع و از همه مهمتر در ارتباط با دولت و سازمانهای سیاسی شکل می پذیرد و از یک دیدگاه کلی تر: خبر منعکس کننده و شکل دهنده ارزشهای حاکم در یک گستره خاص تاریخی است.
۲-۳ بخش سوم: خبر و مدل های انتشار اخبار:
۲-۳-۱ تعریف خبر:
خبر گزارش واقعیت هاست، اما هر واقعیتی را نمی توان خبر نامید.
در این تعریف به این دلیل نمی توان هر واقعیتی را خبر نامید که فلان واقعیت مثلاً بر همگان روشن است، نو نیست و چون کهنه است، قابل طرح نیست و وقتی واقعیت تازه نیست، نمی تواند جنبه خبری داشته باشد.
خبر، پیامی است که احتمال صدق و کذب در آن وجود دارد.
خیلی از خبرها به چاپ می رسند، اما روز بعد یا مدتی بعد تکذیب می شوند. بنابراین، تعریف فوق نیز فقط بخشی از مفهوم خبر را در بر می گیرد، اما در عین حال باید افزود که برخلاف تعریف پیشین، که خبر را گزارش می خواند، در این تعریف، خبر پیام نامیده می شود.
خبر، الزاماً گزارش رویداد جاری تازه نیست.
چرا؟ زیرا که ممکن است که جنبه های تازه ای از یک رویداد کهنه و قدیمی، و به عبارت دیگر زوایای جدیدی از آنچه را که قبلاً رخ داده است، آشکار کند و بنابراین به یک موضوع قدیمی، یک وجه تازه خبری بدهد.
رویدادی است که قرار است اتفاق بیفتد.
خبرهایی نظیر اینکه «فردا برف خواهد بارید».«کنکور سر اسری هفته آینده برگزار می شود» «سمینار مطبوعات بهار آینده تشکیل می شود».
از جمله خبرهایی هستند که مشمول تعریف فوق قرار می گیرند. طبعاً می توان راجع به این تعریف‌ها و تعاریفی که پس از این ارا ئه خواهند شد، این نکته را اضافه کرد که واقعه ای که الزاماً برای یک نفرخبر تلقی می شود، ممکن است که برای دیگران کاملاً بی اهمیت باشد و اصلاً خبر تلقی نشود.
اگر یک نفر سگی را گاز بگیرد، ولی به عکس اگر سگی، فردی را گاز بگیرد، خبر نیست.
این تعریف از جمله تعاریف کلاسیک، که در تبیین مفهوم خبر به کار گرفته می شوند، به حساب می‌آید.
اطلاعات مربوط به آنچه رخ داده است، خبر نامیده می شود.
«اخبار اقتصادی در صفحات وسط مجله درج شده اند». «بازارهای مالی با شنیدن اخبار کاهش قیمت ارز دچار شوک شدند».
این دو اطلاع، هر دو حکم همان اطلاعاتی را دارند که در تعریف، خبر، نام گرفته است. براساس این تعریف، خبر اطلاع است.
خبر، مجموعه ای از لغات و عبارات است که وقوع یا انجام کاری را اطلاع دهد.
این تعریف اگر چه برکارکرد اطلاع رسان خبر متمرکز است، ما آن را مجموعه ای از لغات و عبارات می داند.
خبر، گزارش یک رویداد است، آنچه یک گزارش گر می نویسد، خبر نامیده می شود.
از این تعریف این نکته استنباط می شود که خبر با اتفاق یا رویداد فرق دارد . ممکن است که آنچه گزارش می شود، عیناً مانند واقعه ای که رخ داده است، نباشد و فقط جنبه هایی از آن رویداد را منعکس کند. در این تعریف کوشش می شود تااین نکته روشن گردد که میان حقیقت رویداد و واقعیت خبر تفاوت وجود دارد و در حقیقت نگرش شخصی خبرنگار و سازمان خبری و سایر عوامل مؤثر بر تغییر رویداد مخابره شده، تأثیرگذار هستند.

محیط صادرات
بازارمحوری صادرات
هماهنگی
وابستگی
شایستگی صادراتی
۲-۲ مدل بازارمحوری صادرات(حسینی، ۱۳۸۸)
۲-۲-۲-۱۴ هماهنگی صادراتی:
هماهنگی استراتژیک که به آن هم­خوانی، همسویی یا همراستایی نیز گفته می­ شود، جایگاه کلیدی در مطالعات سازمانی و مدیریت استراتژیک دارد زیرا یک روش مناسب برای کسب و خلق ارزش در بازار و بالا بردن عملکرد سازمان، تعامل و هماهنگی بین عناصر و اجزای سازمان و محیط می­باشد. هماهنگی عامل و منبع ارزش اقتصادی برای شرکت­ها بوده و باید در این راستا حرکت نمایند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هماهنگی به معنی هم­سویی، سازگاری و تناسب با جهتی خاص است به عبارت دیگر تطابق داشتن یک کیفیت با کیفیت دیگر و در جهت خاص که به هدف مشترک می­انجامد. هماهنگی می ­تواند هم در سطح عملیاتی و هم در سطح استراتژیک و هم بین این دو سطح برقرار شود. منظور از هماهنگی در سطح استراتژیک، هم­خوانی و انطباق استراتژی­ های سطوح پائین­تر سازمان و استراتژی­ های کارکردی، با استراتژی کلان سازمان می­باشد. این هماهنگی جنبه­ های متفاوت دیگری را نیز در بر می­گیرد که اصطلاحاً هماهنگی درونی و بیرونی گفته می­ شود. هر یک از سیستم­های موجود در سطوح استراتژی سازمان هم باید با زیر سیستم­های خودش(هماهنگی درونی) و هم باید با سطوح بالا دست و سیستم­های هم­تراز خودش(هماهنگی بیرونی) هماهنگ باشد تا موضوع مدیریت تجلی پیدا کند و باعث ایجاد هم­افزایی جهت رسیدن به هدف­های سازمان شود(اسماعیل پور، ۱۳۸۲).
امروزه هماهنگی یکی از چالش­های اساسی شرکت­های بین ­المللی و واحدهای وظیفه ­ای آنها بویژه واحد بازاریابی بین­الملل و صادرات می­باشد. پیش فرض نهفته در طرح موضوع اهمیت و ضرورت هماهنگی، آن است که هماهنگی موجب وحدت­گرایی و هم­افزایی می­ شود. تخصص­گرایی، مساله تکثرگرایی را در پی خواهد داشت که خود می ­تواند به تضاد و کاهش بهره­وری سازمان منجر شود. بنابراین در کنار تقسیم کارها و تخصص­گرایی، باید هماهنگی موضوعات با یکدیگر هم حفظ شود. این هماهنگی را باید بتوان هم در داخل یک سیستم و هم در سطح ارتباط آن با سایر سیستم­ها و کل سازمان برقرار کرد. مساله هماهنگی زمانی نمود بیشتری می­یابد که به ضرورت آن در سطح عملی و سطح نظری(که خود دارای سلسله مراتب ویژه­ای است) توجه شود. برای روشن شدن موضوع، چنانچه ” صادرات و بازاریابی بین­الملل” را به عنوان یکی از حوزه ­های کارکردی سازمان در نظر بگیریم، در شکل ۲-۳ انواع هماهنگی­ها و نیز انواع روابط موجود بین سیستم بازاریابی بین­الملل با سایر سیستم­ها نشان داده شده است که هر رابطه یک چالش اساسی در این حوزه می­باشد.
زیرسیستم آمیخته بازاریابی
استراتژی سیستم مالی
زیرسیستم ورود به بازار
استراتژی سازمان
رابطه ۴:
هماهنگی افقی درونی
استراتژی بازاریابی بین الملل
استراتژی سیستم
رابطه ۲:
هماهنگی افقی بیرونی
رابطه ۱:
هماهنگی عمودی بیرونی
زیرسیستم
سیستم
سازمان
زیرسیستم انتخاب بازار هدف
رابطه ۳:
هماهنگی عمودی درونی
۲-۳ سطوح هماهنگی در مدیریت استراتژیک بازاریابی بین­الملل(اسماعیل پور، ۱۳۸۲).
با توجه به شکل جهت رفع چالش­های اساسی هماهنگی استراتژیک بازاریابی بین­الملل بایستی میان رابطه یک(رابطه میان استراتژی بازاریابی بین­الملل و استراتژی سازمان برای ایجاد هماهنگی عمودی بیرونی)، رابطه دو(رابطه میان استراتژی بازاریابی بین­الملل و استراتژی سایر واحدها یا کارکردهای سازمانی برای ایجاد هماهنگی افقی بیرونی)، رابطه سه(رابطه میان استراتژی بازاریابی بین­الملل و زیر سیستم­ها یا کارکردهای آن، برای ایجاد هماهنگی عمودی درونی) و رابطه چهار(میان استراتژی­ های زیر سیستم­ها یا کارکردهای بازاریابی بین­الملل با یکدیگر برای ایجاد هماهنگی افقی درونی) هماهنگی ایجاد شود.
برقراری هماهنگی همواره از چالش­ها و نگرانی­های اساسی مدیران سازمان­ها و به طور خاص مدیران صادرات و بازاریابی بین­الملل بوده است. پرسش اساسی این است که مدیران چگونه می­توانند بین شرایط محیط بازارهای هدف صادراتی و قابلیت ­های درونی سازمان هماهنگی به وجود آورند تا عملکرد صادراتی آنها بهبود یابد؟ چگونه به گزینه ­هایی برای هماهنگی استراتژیک می­رسند؟ در واقع متدولوژی­ها و الگوهای هماهنگی چه می­توانند باشند؟ صاحبنظران مدیریت استراتژیک و بازاریابی بین­الملل در پاسخ به سؤالات فوق سه الگوی کلی در هماهنگی استراتژیک را قابل تفکیک می­دانند که سازمان­ها برای رسیدن به هماهنگی از آن استفاده می­ کنند:

1. 1. الگوهای عقلایی(بخردانه) که به آنها الگوهای اقتضایی نیز گفته می­ شود.

1. 1. الگوهای طبیعی(واقعی) که به آنها الگوهای فرایندی نیز گفته می­ شود.

1. 1. الگوی ترکیبی(همه جانبه) که مبتنی بر تئوری نقاط مرجع استراتژیک سازمان می­باشد.

براساس الگوی عقلایی(بخردانه)، استراتژی بر مبنای فرآیندهای رسمی و تصمیم ­گیری عقلایی تدوین می­ شود، (یا دست کم باید بدین گونه تدوین شود). الگوهای عقلایی رابطه یک طرفه و از بالا به پایین و یا سلسله مراتبی استراتژی سازمان و استراتژی بازاریابی بین­الملل را نشان می­ دهند و بر این باور بنا شده است که استراتژی سازمان و کسب وکار تعیین­کننده استراتژی بازاریابی بین­الملل می­باشد. این نوع هماهنگی منبعث از مکتب میشیگان بوده که معتقد است سیستم­های وظیفه ­ای باید به گونه ­ای طراحی شوند که با استراتژی سازمان همگون و هماهنگ باشد. از ویژگی­های این الگو می­توان به زنجیره­ای­بودن و در نظرگرفتن همه عوامل با تساوی احتمال اشاره کرد(اسماعیل پور، ۱۳۸۲). بدین ترتیب استراتژی بازاریابی بین­الملل و زیرسیستم­های آن مستقیماً بر اساس استراتژی سازمان تدوین و هماهنگ می­گردند. این الگو­ها فقط در صورتی قابل طراحی و اجرا هستند که استراتژی سازمان به صورت آماده، از قبل تهیه شده باشد. البته در این صورت هرگونه اشتباه و انحراف در فرایند تدوین استراتژی سازمان، عیناً به استراتژی بازاریابی بین­الملل و صادرات نیز سرایت می­ کند. شکل ۲-۴ الگوی هماهنگی عقلایی در استراتژی بازاریابی بین­الملل را نشان می­دهد.
استراتژی بازاریابی بین­الملل
استراتژی سازمان
۲-۴ الگوی هماهنگی عقلایی در سطح مدیریت استراتژیک بازاریابی بین­الملل(اسماعیل پور، ۱۳۸۲).
برای اینکه استراتژی­ها دقیق­تر شوند و به واقعیت نزدیک­تر باشند یا به اصطلاح عملی­تر شوند، صاحبنظران عوامل دیگری به غیر از استراتژی­ های سطوح بالاتر را به الگوهای عقلایی اضافه نموده ­اند. به این عوامل اضافه شده، “عوامل موقعیتی یا نهادی” گفته می­ شود. لذا در پاسخ به چالش هماهنگی عقلایی(هماهنگی عمودی)، الگوهای دیگری با عنوان الگو­های طبیعی(فزاینده، دایره­ای) مطرح شدند. الگوهای طبیعی ناشی از مکتب هاروارد بوده که معتقد است که دو دسته عوامل بر سیستم­های وظیفه ­ای در سازمان­ها تاثیر می­گذارند. یک دسته عوامل موقعیتی­اند که از آن جمله می­توان به استراتژی سازمان اشاره کرد، که از این جنبه مشابه مکتب میشیگان است و یک دسته عوامل نهادی­اند که از آن جمله می­توان براساس مدل دفت به سایر ابعاد مهم سازمانی نظیر ساختار سازمانی، تکنولوژی، فرهنگ سازمانی و … اشاره کرد. به نوعی در این مکتب هم به هماهنگی عمودی و هم به هماهنگی افقی توجه می­ شود. شکل ۲-۵ الگوی هماهنگی طبیعی در سطح استراتژی بازاریابی بین­الملل را نشان می­دهد.
استراتژی سازمان
استراتژی بازاریابی بین­الملل
عوامل موقعیتی یا نهادی
۲-۵ الگوی هماهنگی طبیعی در سطح مدیریت استراتژیک بازاریابی بین­الملل(اسماعیل پور، ۱۳۸۲).
تعدد متغیرها و لزوم وجود داده ­های زیادی باعث گردیده که این الگوها هم زمانبر باشند و هم هزینه­زا. بنابراین گرچه الگوهای طبیعی نسبت به الگوهای عقلایی واقعی­تر بوده و از دقت بالاتری برخوردار می­باشد اما در ایجاد یک هماهنگی همه­جانبه که مبنای هم­افزایی و بهبود عملکرد سازمانی است، ناتوان می­باشند؛ از این رو محققین تلاش نمودند با بهره­ گیری از مدل­های ترکیبی(مانند تئوری نقاط مرجع استراتژیک)، مدل­های هماهنگی همه جانب­های را ارائه نمایند. به طوری که ضمن در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار براساس مکتب هاروارد و مدل دفت، به تعامل بین عناصر مدل نیز توجه کرده و استراتژی بازاریابی بین­الملل را در تعامل با سایر استراتژی­ های سازمانی دانسته و فقط آن را تاثیرپذیر نمی­داند. نگرش نقاط مرجع استراتژیک به طراحان استراتژی این امکان را می­دهد که ضمن بهره­مندی از مزایای هر دو الگوی عقلایی و طبیعی، با ملاک قراردادن معیارهای محوری، اولویت­های کلی سیستم را تعیین کرده و در استراتژی بگنجانند، به طوری که کلیه گروه ­های ذینفع مطابق مبانی و اصول مورد نظر، هدایت و مدیریت شوند. در شکل ۲-۶ الگوی هماهنگی یکپارچه­ی نقاط مرجع استراتژیک در سطح استراتژی بازاریابی بین­الملل نشان داده شده است(اسماعیل پور، ۱۳۸۲).
نقاط مرجع استراتژیک
استراتژی بازاریابی بین­الملل
استراتژی سازمان
عوامل موقعیتی یا نهادی
۲-۶ الگوی هماهنگی یکپارچه نقاط مرجع استراتژیک در سطح مدیریت استراتژیک بازاریابی بین­الملل(اسماعیل پور، ۱۳۸۲).
۲-۲-۳ شدت رقابت

یک نیزه

بیست و سومین

حبشی

۳

زرافه

ظرف سردار

عاج فیل

بخش چهارم
۵-۴ تاثیر نمادهای سمبولیک هر قوم در نقش آن نمایندگان :
از کارنامه ی ساختمانی آپادانای شوش برمی آید که در ایجاد این هنر ترکیبی سازماندهی والایی به کار رفته است . هنر درباری هخامنشی ، هنری ترکیبی است که تمام ملیت های شاهنشاهی به سهم خود در آن نقشی ایفا کرده اند . مثلاً صفه ها ، برگرفته از هنر اورارتویی ، آجرهای مینایی برگرفته از هنر عیلامی ، نقوش برجسته برگرفته از هنر آشوری ، برخی سردرها از هنر مصری و شکل ساقه ستون ها از هنر لیدی (ایونی ) گرفته شده اند . پارس ها زمانی که در اطراف ارومیه زندگی می کردند ، تجربه صفه سازی را از اورارتوها آموختند . صفه های تخت سلیمان ، برد نشانده ، پاسارگاد ، شوش و تخت جمشید نمایانگر نفوذ هنر اوراتویی است . در حالی که دقت ، استحکام و وسعت این صفه ها ، تفاوت فاحشی با نمونه های اورارتویی دارد . آجرهای مینایی هخامنشی نیز از کیفیت و ظرافت بیشتری نسبت به قبل از خود برخوردارند . ستون های شیاردار هخامنشی نیز تنها تشابه ظاهری با هم نوع لیدیایی خود دارند . برخلاف ستون های ایونی ، شیار ستون های ایرانی (خیاره ها) کاملاً به هم فشرده است و این ازدحام شیارها ، ارتفاع ستون ها را نمایان تر می کند . رعنایی ستون های تخت جمشید و ایجاد حداکثر فاصله بین دو ستون در تمام دنیای باستان کاملاً ناشناخته بود . تناسب بین ارتفاع بیست متری ستون ها با باریکی و ظرافت آنها و تلاش در ایجاد بیشترین فاصله بین ستون ها ( به کارگیری کمتر ستون ها در نگهداری سقف) موضوعاتی است که تنها ، هخامنشیان به آن دست یافتند . وجود بخش های تزیینی چون پایه ستون به شکل گل نیلوفر برگردان ، تزیینات بالای ستون و در نهایت سرستون های دو وجهی ( دو گاو پشت به هم – دو شیر پشت به هم – دو شیر دال پشت به هم و دو گاو – مرد پشت به هم ) – که هیچ یک در هنر ایونی وجود نداشتند – به این ستون ها ، سیمایی دیگرگونه و کاملاً ایرانی بخشیده است . نقش برجسته های تخت جمشید ، نفوذ هنر آشوری از طریق بابل را نشان می دهد . از آن روی که نقوش برجسته ، بیشترین و در عین حال سالمترین بخش از هنر هخامنشی را جلوه گر می سازد ، ما به بررسی جزیی تر آنها خواهیم پرداخت .^[۲۳۱]
یکی از نواحی که سکاهای شرقی نخست در آنجا فرود آمده اند سرزمین خوارزم است . در هزاره دوم و هزاره اول پیش از میلاد سرزمین خوارزم ناحیه بسیار پر جمعیتی بوده است و آثاری بسیار از تمدن دوره مفرغ سکاها در آنجا به دست آمده است . نیز ظروف سفالی یافته اند که از یک سو با تمدن سواحل دریاچه آرال در مشرق و از یک سو با تمدن بالکان در مغرب و از سوی دیگر با تمدن ایران در جنوب رابطه دارند .
از جمله آثاری که از تمدن سکاهای شرقی به دست آمده پیکان ها و افزارهای دیگری است که از بلور معدنی تراشیده اند . این تمدن از قرن هفتم تا قرن دوم پیش از میلاد منتهای شکوه را داشته است .
در این مراکز تمدن زیورهایی از مفرغ و طلا و بقایایی از چیزهای جرمی و آهی و سفال یافته اند .^[۲۳۲]
بر روی درهای سه طرفه ی تچره و بر روی درهای چهار طرفه ی تالار صد ستون پیکر آدمی تصویر شده است که با گاوی نر و شیری و شیر دالی که دم عقرب دارد می جنگد . این پهلوان جامه ی سلطنتی بر تن ندارد و از این رو ، به خلاف آنچه نامیده می شود ، شاه نیست . احتمال دارد پهلوان اساطیری باشد که با شمار زیادی هیولا جنگیده بود .
اینها از داستان باستانی نبردهای گیلگمش ، متعلق به عصر سومریان ، الهام گرفته اند . در کاخ تچره ، نوع سومری کهن دیگری از شمایل سازی نیز دوباره تکرار شده و آن پهلوانی است که شیری را خفه می کند .
یکی از شیر دال ها را اغلب بزیسر می خوانند این موجود در واقع جفتی شاخ دارد که به علت اصرار شدید در نیمرخ کشیدن تصویر ، شاخ ها بر روی یکدیگر افتاده است . در نتیجه ، برای بیننده این تصور ایجاد می شود که این حیوان یک موجود اساطیری تک شاخ است .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دیگر نقوش برجسته صحنه هایی از زندگانی خصوصی یا اجتماعی شاه را نشان می دهد . تصویر شاه که در زیر چتری از کاخ خود خارج می شود .
بر روی درهای مقابل ، به عکس ، شاه در حال ورود به تالار نشان داده می شود ، البته بدون چتر ، چتر گذشته از اینکه عملاً از آن استفاده می شد ، یکی از نشانه های سلطنت نیز به شمار می آمد . یک بار بر روی ستون سنگی متعلق به سارگن اکدی و چند بار هم در نقش برجسته های آشوریان تصویر شده است . انبوهی از شواهد وجود دارد که ثابت می کند همانندی های هنر باستانی ایران با هنر باستانی آشور به مراتب بیشتر از همانندی های آن با هنر بابل است .
از توصیف دقیق تخت های شاهی می توان دریافت . پایه ی تخت ها را پنجه شیرهایی تشکیل می دهند که بر روی صفی از برگ های فرو افتاده قرار دارند . پنجه شیرها را مخلوطی از طوماری و گل میخ گلسرخی به پایه ی تخت متصل می سازد . نمونه ی مفرغی و اصیل این گونه پایه ی تخت هخامنشی در موزه ی لوور و نمونه یی هم از سنگ خارای خاکستری رنگ ، به دست آمده از همدان در موزه ی بریتانیا است . شی ء مشابه دیگری از « مردزنی» قفقاز پیدا شد . شی ء مفرغی مشابهی که در وان پیدا شد و در موزه ی بریتانیا است همین شکل را دارد و آشکار است که نمونه ی قدیم تر شکل می باشد . نمونه های تخت زمان آشور نصیرپال و آشور بانیپال را نشان می دهد .
روی پلکان های مقابل کاخ های بزرگ بار عام یکی از تجهیزات مادها خنجر بزرگی است که در غلاف خاصی آویزان از کمر جای دارد . ته غلاف به شکل سه برگی است که بیشتر اوقات با ظرافت تزیین شده است . شکل حیوانی را چنان خم داده اند تا سه برگی را کاملاً بپوشاند .
نمونه ها همه سکایی اند . ساز و برگ و یراق های اسبان آنان نیز سکایی است .^[۲۳۳]
جامه های چین دار هخامنشیان و یونانیان ، نحوه ی آرایش موها و گیسوان نیز با یکدیگر ارتباط دارند . در نقوش برجسته ی صف های طویل باجگذاران ، گیسوان اقوام و ملت ها با گونه های متفاوت آرایش شده است . که با تکیه بر اختلاف در شیوه های آرایش مو ، اقوام و ملت ها از یکدیگر تمیز داده شوند .
این گروه ها را در داخل بخش های سه گانه ، با تصویر درخت های سرو که با ظرافتی شبیه سوزن دوزی حجاری شده است از یکدیگر جدا نموده اند . درخت سرو بومی فارس است ، اما سرو تخت جمشید مخلوطی است از برگ سوزنی آشوری و سرو بومی فارس .
در آشور صف های بزرگ و طویل باجگذاران در دو بخش در دهلیز اتاق کاخ سارگن در خورس آباد دیده شده است . همین دو مورد کافی است که نشان دهد منبع الهام مجسمه سازی ایرانی عصر هخامنشی کجا بوده است .
گردونه ی خالی و بی سرنشینی که در اینجا مجسم شده است در هنر آشوری سابقه دارد . این گردونه بر روی ستون سنگی منسوب به ایناتوم و اسب و زین روی نقش برجسته ی شاهپور دوم در بیشاپور دیده می شود .
گروه های باجگذاران را همیشه راهنمایی هدایت می کند که عصای دراز و طوقی در دست دارد .^[۲۳۴]
هنر حجاری و به طور اخص نقوش برجسته و از همه مهمتر کنده کاری ها به صورت تصاویر جانوران و خورشید و دیگر مظاهر طبیعت را باید تقلیدی یا میراثی از عصر مادها دانست .
گنجینه جیحون^[۲۳۵] پیش از هر چیز تصویری تقریبی از هنر مادها را به پژوهشگران می دهد . نقش یا صحنه پیکار که در آن دو سوار با نیزه و کمان به شیری حمله ور می شوند ، نشانه ای تحسین برانگیز از هنرمندان طلاکار آن دوره است که بی تردید از فرهنگی مشترک و هنر آمیخته با عناصر آشوری ، سکایی و اورارتویی را متجلی می کنند . کلاه پادشاه ، سر پرندگان و به طور کلی سر جانوران نمونه بارزی از تایید این هنر آمیخته است که مادها در نمونه های متعدد از خود بر جای گذاشته اند .
به این گنجینه ده ها قطعات ، صفحات و میله های طلایی تعلق می گیرند ، که با ابزار بسیار دقیق و مفتول های نوک تیز تصاویری به صورت قلمکاری نقر گردیده است . در این تصاویر نقوش جانوران و گیاهان به صورت شاخه و دسته و گل ها و شاخه های گل ، نیزه ، خمره ، کوزه و ظروف نقره منقوش بوده یا گردیده است . این صفحات و سینی منقوش را افراد مذهبی در معابد گذاشته اند . صاحبان آنها این قطعات را نذر خدایان کرده و از این ارباب انواع طلب آرزو می کرده اند .
انتقال و استمرار این سبک هنری از مادها به دوره هخامنشی را می توان در نقشی مشاهده کرد که باجگزاران خراج خود را به حالت احترام تقدیم می کنند . این خراج ها عمدتاً به صورت اشیاء قیمتی ، دام زنده و خمره ها و … که در مدخل دروازه ملل در تخت جمشید دیده می شود .
این اختلافات در فرم ظاهری لباس آنان تنها نشانگر تعلق آنها به طبقه اجتماعی خاص نیست ، بلکه نمایانگر حد و مرز قبایل است که افراد قبایل نیز دارای لباس و پوشاک ویژه قبیله خود بوده اند .
آثار هنری مربوط به پایان عهد مادها و شاهان نخستین هخامنشی بسیار به هم شباهت دارند .
در حقیقت مبین این واقعیت است که آثار هنری هخامنشیان نیز تاثیر پذیرفته از سبک و ساخت آثار هنری کیمری ها و سکاها بوده است که از طریق مادها به آنها رسیده است .^[۲۳۶]
درخت :
کسی که در دشت های خشک و پهناور ایران سفر کرده است تقدس درخت و آب و گیاه را به خوبی می تواند احساس کند . پس از فرسنگ ها راه پیمائی از فراز پشته ای و گردنه ای محیط کوچک سبزی پدیدار می شود که همچون نگینی بر پهنه دشت های خشک و سوزان نشسته است و این احساس از دیرباز در میان مردم ایران وجود دارد و در آنان حالتی تقدس آمیز نسبت به گیاه و سبزه و درخت پدید آورده است قوم روستایی گله پرور ایرانی از هنگامی که پای بر این سرزمین گذاشت و جابجا در این دشت گسترده در کنار واحه های کوچک و بزرگ به زندگی پرداخت به آب و درخت در این سرزمین به آسانی و فراوانی به دست نمی آید و درختی که شاخی بر می آورد و سایه ای می افکند ، گاه حاصل دسترنج چندین نسل گذشته است که فرسنگ ها در دل زمین قنات ایجاد کرده اند و یا آب از چاه های گود بیرون آورده اند و پیداست که محصول چنین رنجی تقدس آمیز است و درختانی چون چنار و سرو و انار که کم و بیش زندگی درازی دارند . خاصه به هنگام کهنسالی مورد ستایش و پرستش قرار می گیرند و هنوز در ایران درختان کهنسال فراوان وجود دارد که مردم برای برآوردن نیازهای خود بدان ها روی می آورند و حتی در برخی از نواحی جنوبی ایران نخل ها را دارای نوعی زندگی بین انسان و گیاه می پندارند و با درختان کم بار سخن می گویند و آنها را به باروری برمی انگیزند . ارزش درخت در ایران چنان بود که اگر کسی درختی را می شکست مجبور بود به جرم این گناه مبلغی بپردازد یا چندین درخت بنشاند . داستان سرو کشمر و تقدس آن معروف است و در شاهنامه و بسیاری از کتب تاریخی ذکر آن رفته است و آنچنان است که زرتشت درخت سروی در کشمر کاشت که به قول دقیقی چنان کهن شده بود که کمند بر گرد آن نگشتی و متوکل عباسی به طاهر بن عبدالله حاکم خراسان نامه نوشت تا آن را قطع کنند و تنه آن را برای پوشش طاق کاخی به بغداد ببرند . ایرانیان حاضر شدند پنجاه هزار درهم بدهند تا این درخت بریده نشود ولی طاهر نپذیرفت و درخت را برید . هنگام افتادن درخت زمین لرزید و کار بزها خلل یافت و گویند آن سرو ۱۴۵۰ سال زندگی کرده بود . شاخه های این سرو را بر هزار و سیصد شتر بار کردند و به بغداد بردند ولی وقتی رسید متوکل کشته شد پادشاهان هخامنشی به پروردن درخت توجهی ویژه داشتند و در پیرامون کاخ های خود باغ های بزرگ پر درخت ایجاد می کردند که بدانها پردیس می گفتند و همین باغ ها مفهوم پارادایس را در یونان کهن به معنی بهشت و سپس در کشورهای اروپایی به وجود آورد . گزنفون در کتاب اکونومیک آورده است که کوروش کوچک برادر اردشیر شاهنشاه هخامنشی هنگامی که لیزاندر فرستاده متحدان را پذیرفت او را به پردیس خود که در سارد ایجاد کرده بود برد و آن باغ زیبا را به او نشان داد . لیزاندر از دیدن درختان زیبایی که با فاصله های معین در خط مستقیم کاشته شده بودند و بوی عطر از آنها برمی آمد مبهوت ماند و با شگفتی گفت من از این همه زیبائی در شگفت مانده ام و کسی را که این باغ را برای تو چنین آراسته است تحسین می کنم کوروش که از این تحسین شاد شده بود گفت لیزاند همه این فاصله ها را خود من اندازه گرفته ام و برخی از این درختان را هم خودم کاشته ام .^[۲۳۷]
تاثیر هنر اقوام دیگر نیز دیده می شود و آثار مذکور در یک ترکیب مناسب اجرا گردیده اند . تاثیر هنر مصر در چشم ها از روبرو در صورت ، نیم رخ و چرخش بدن به گونه ای که از روبرو و پاها از پهلو هستند و یا تاثیر نقش برجسته های آشوری و مادی دیده می شوند .
در آنجا بیشتر فضایی روحانی حس می شود و از خشونت و کشمکش مجسمه های آشوری نشانی نیست .^[۲۳۸]
ستون های بزرگ و دیوارهای خارجی معابد در مصر همه با صحنه های جنگی تزیین شده اند ، در این صحنه ها پادشاه که بنای جاویدانی به افتخار خود برپا کرده بود از مساعدت های خداوند که وسیله توفیق وی در جنگ ها شده سپاسگذاری می کرد ، این صحنه ها معمولاً شامل کتیبه های تاریخی نیز می باشد که گرچه صحت مطالب آنها مورد تردید است مع ذلک می توان فهرست دقیقی از جنگ های دوره امپراطوری جدید از روی آنها تنظیم کرد ، این صحنه های جنگی گاهی در بدنه داخلی معابد مقبره ای پادشاهان نقش شده .

۳- مشاور نباید خود را در مقام رأی و تدبیر بالاتر از همه بداند.
امام صادق(ع): لا تکوننَّ اوَّلَ مشیرٍ، وایاکَ والرَّای الـْفَطیر: مبادا اول مشیر باشی (خود را در مقام رأی و تدبیر و سیاست بالاتر از همه و بی‌نیاز از تعقل بدانی)، برحذر باش از اظهار نظر خام و نسنجیده.^[۹]
۴- مشاور باید مراجع را در صورتی‌که خود از حل مشکل و ارئه نظر در مورد وی عاجز است به فرد صاحب نظر و متخصص مربوط ارجاع دهد. امام زین‌العابدین(ع): … و اِنْ لَمْ یحضرکَ لَهُ رأیٌ و عَرَفَتْ له مَنْ تَـثِـقَ برأیه و ترضی بِهِ لنفسکَ دَلـَلـْتـَهُ علیه و اَرْشَدْ تَهُ اِلیهِ.
و اگر رأی و نظری نداری ولی کسی را سراغ داری که به رأیش اعتماد داری و او را می‌پسندیدی به او معرفی و ارشاد کنی تا در خیرخواهی و نصیحتش کوتاهی نکرده باشی…. .^[۱۰]
۵- مشاور باید مراجع را بپذیرد و او را راهنمایی نماید:
رسول اکرم(ص): اِذا اسْـتَشارَ اَحَدُکُمْ اَخاهُ فَـلـْیُشِرْ عَـلَـیْهِ: هر گاه کسی از شما از برادرش مشورت بخوهد باید او را راهنمایی کند.
وظایف مراجع در مشاوره:
۱ـ مشورت با خدا: مراجع قبل از هر کس باید در کارها با خدا مشورت کند.
پیغمبر اکرم(ص): اِذا اَرادَ احدکُمْ اَمراً فَـلایـُشاوِرُ فیه احداً حَتّی یَـبْـدَءَ فَـیُـشاوِرُاللهَ عَزَّوجَلَّ.
وقتی می‌خواهید مشورت کنید اول با خدا مشورت کنید بعد با بنده خدا.
۲ـ گزینش مشاور و به کار بستن نظرات او:
نبی‌اکرم(ص): دوراندیشی، مشورت کردن با صاحبان اندیشه و پیروی کردن از آنهاست.
۳ـ مسئولیت مراجع در تصمیم‌گیری: یکی از اصولی که باید بدان توجه داشت آن است که در مشاوره حق تصمیم‌گیری با مراجع است. با توجه به اینکه مشاور نمی‌تواند مسئولیت عواقب تصمیم‌گیری را به عهده بگیرد.
وَلا تَزِروا وازرهً وِزْرَ اُخری. کسی بار دیگری را بدوش نمی‌گیرد. (سوره انعام، آیه ۱۶۴)
۴ـ مراجع باید برای مشاور کلیه اطلاعاتی را که در رابطه مشکلش می‌داند بیان کند. در این مورد می‌توان برای مراجع حدیث زیر را توجیه و تفسیر نمود:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مَنْ کَـتَـمَ الاَطّباءَ مَرَضَهُ خانَ بَدَنَـهُ.
کسی‌که ناخوشی خود را از پزشک پنهان کند به بدن خود خیانت کرده است. (غررالحکم، ۶۶۳)^[۱۱]
نظری‌گذرا به برخی از آرا و عقاید حکما و دانشمندان ایران در باب تعلیم‌و تربیت
اینک به طور اجمال با آرای تربتی برخی از بزرگان و حکمای ایرانی به ویژه در باب هدایت و ارشاد مردم آشنا می‌شویم شاید خالی از فایده نباشد که یادآوری گردد اولاً موضوع هدایت و ارشاد از طریق نصیحت و اندرز منحصر به این عده معدود نیست. تمامی کتب پیامبران، امامن، حکما، مصلحان، شعرا، نویسندگان و مبلغان دینی و اخلاقی مشحون از پند و اندرز، گاه جنبه تهدید و تنبیه و ارعاب و ثواب و عقاب نیز دارد. گر چه شناخت طفل و طبیعت او از راه «نظر کردن بر طبیعت طفل و از طریق فراست و کیاست اعتبار گرفتن» ملحوظ بوده اما این شناخت که معرفتی ذهنی و نظری است برای شناختن طبیعت، استعداد و سایر صفات و خصایص آدمی و دنیای روانی کودکان کافی نیست. اینک در راهنمایی تخصیلی و حرفه‌ای یا انواع دیگر مشاوره برای شناختن آدمی از علوم مختلف روانشناسی، روان‌درمانی، روان‌کاوی، پزشکی، جامعه‌شناسی، آموزش و پرورش، آزمون‌های استاندارد، و اصول و فنون استفاده می‌شود.
اما در عین حال افکار و اندیشه‌های آنان در عصر و زمان خود و همچنین قرن‌ها بعد در تعلیم و تربیت و زندگانی و رفتار مردم اثر داشته و خواهد داشت.
فردوسی: پند و اندرز می‌دهد:

ز دانش نخستین به یزدان گرای
تو را دین و دانش رهاند درست

که اوی‌ست جان تو را رهنمای
ره رستگاری ببایدت جست

ابن‌سینا: علاوه بر تربیت اخلاقی و تربیت بدنی رعایت فکر و ذوق و رغبت در انتخاب شغل را مطرح می‌سازد که یکی از عوامل مهم در راهنمایی حرفه‌ای است.
امام‌محمد غزالی: غزالی کودک را طبعاً قابل پرورش می‌داند اما از تأثیر همنشین و محیط غافل نیست. نکته مهم در آرای تربیتی غزالی، نیاز کودکان به تفریح و بازی است.
عنصرالمعالی‌کیکاوس‌بن‌ اسکندر: وی در کتاب خود، قابوس‌نامه، یکی از عوامل مهم تربیتی یعنی وراثت را مطرح می‌سازد و معتقد است که خلق و سرشت از بدو تولد با کودک همراه است و مردم چون از عدم به وجود آیند خلق و سرشت با ایشان باشد.
سعدی: دو کتاب مشهور سعدی گلستان و بوستان، بدون تردید، در آموزش و پرورش مردم کشور ما در طول هفت قرنی که از وفات او می‌گذرد اثری عمیق داشته‌اند لذا سعدی را باید یکی از برجسته‌ترین مربیان تعلیم و تربیت ایران دانست. در نظر سعدی وراثت و استعداد فطری و ذاتی نقش اصلی را در تربیت دارند. اما سعدی منکر تربیت نیست ولی اثر آن را محدود می‌داند.
خواجه‌نصیرالدین‌طوسی: خواجه نظریات بکر و تازه‌ای در باب تشخیص استعدادها و آموزش معنویت و حرفه و پیشه دارد که هم‌اکنون نیز در روان‌شناسی و بالاخص راهنمایی حرفه‌ای و تحصیلی جزء اصول مهم و واجد ارزش و اعتبار علمی است.
مولوی: که بلندترین مقام را در ارشاد و هدایت دارد به شور و مشورت اهمیت بسیار داده و مردمان را به یاری گرفتن از عقل دیگری توصیه می‌کند. زیرا «مشورت مرد را ادراک و هوشیاری دهد.» مولوی برای تحکیم امر مشاوره به دو آیه «و امرهم شورای بینهم» و «و شاورهم فی‌الامر» نیز استناد می کند و کار بستن آنها را تأکید می‌کند.^[۱۲]
هدایت و ارشاد در ایران از صدر اسلام تاکنون
در سوره آل‌عمران آیه ۱۵۹ توصیه شده است:
«و شاورهم فی‌الامر فاذا عزمت فتوکل علی‌الله، ان الله یحب المتوکلین.»
در کارها مشورت کن، پس وقتی تصمیم گرفتی با توکل به خدا انجام بده، به درستی که خداوند متوکلین به او را دوست دارد. و در سوره شوری آیه ۳۸ می‌فرماید:
«و امرهم شوری بینهم و ممّا رزقناهم ینفقون.»
کارشان را به مشورت یکدیگر انجام دهند و از آنچه روزی آنها کردیم انفاق می‌کنند.
در قرآن کریم آیات بسیاری درباره هدایت و ارشاد نازل شده است. نماز گذاردن در نمازهای پنجگانه از خداوند طلب هدایت و ارشاد به راه را می‌نمایند «اهدنا صرات المستقیم» و خداوند با تذکر به اینکه قرآن که در آن شک و تردیدی نیست و برای هدایت و ارشاد پرهیزگاران است دعای نمازگزاران را اجابت می کند: «ذالک الکتاب، لاریب فیه هدی للمتقین» (سوره بقره، آیه ۲)، «ان هذا القرآن یهدی للتی هی‌ اقوم.» همانا این قرآن خلق را به استوارترین طریقه هدایت می‌کند. (سوره بنی‌اسرائیل، آیه ۹)، «فامّا یأتینکم منی هدیً» تا آنگاه که از جانب من راهنمایی برای شما آمد. (سوره بقره، آیه ۳۸)، «تلک آیات الکتاب الحکیم هدیً و رحمه‌للمحسنین» این است آیات کتاب حکیم که هدایت و رحمت است برای نیکوکاران. (سوره لقمان، آیات ۲‌و۳)، «و یزیدالله الذین اهتدو هدیً» خداوند بر هدایت کسانی‌که جویای هدایتند می‌افزاید. (سوره مریم، آیه ۷۶)
ذکر کلیه آیاتی که در قرآن کریم در باب جنبه‌های مثبت هدایت و ارشاد آمده و تعبیر و تفسیر آنها نیاز به کتب متعدد دارد. امّا در قرآن کریم نیز تذکر داده شده که گروه ستمکاران و ظالمان هرگز هدایت نخواهند شد.
«ان الله لایهدی القوم الظالمین» همانا خداوند قوم ظالمان را هرگز هدایت نخواهد کرد. (سوره قصص، آیه ۵۰). پیغمبر اکرم هرگز به روش مستبدان رفتار نمی‌کرد. در اموری که از طرف پروردگار دستوری نازل نگردیده بود، با اصحاب به مشورت می‌نشست و نظر و رأی آنان را محترم می‌شمرد و از این طریق بدان‌ها شخصیت می‌داد. در وصیت آن حضرت به حضرت علی آمده است: فقری از نادانی سخت‌تر و مالی سود ورزتر از خردمندی نیست. هیچ چیز هراسناک‌تر از خودبینی و هیچ معاضدتی از مشاوره نیکوتر نیست.^[۱۳]
حضرت علی‌(ع) در نهج‌البلاغه در فرمان معروف خود به مالک اشتر درامور رایزنی و مشاوره توصیه‌های مؤکدی می‌نمایند: «به هنگام رایزنی، مرد بخیل را از خود دور بدار که تو را از بخشش و کرامت باز دارد. مردمان ترسو را به مشورت مخون که اراده‌ات را در کارها سست کنند. آزمندان را نیز به مشاوره مپذیر، زیرا چهره زشت حرص و آز را در نظرت زیبا جلوه دهند. از میان مردم، رازداران را برگزین. در انجمن‌های مشورت با آنان باش و هر کس که حرف حق را که سخت تلخ است بی‌پرواتر به تو بازگوید و به کردار و رأی تو بیشتر اعتراض کند او را به خود نزدیکتر گردان.^[۱۴]
راهنمایی و مشاوره بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران
برنامه راهنمایی و مشاوره بعد از به ثمر رسیدن انقلاب، مثل بسیاری از برنامه‌های دیگر با توجه به هدف‌های جدید انقلاب اسلامی مورد ارزیابی قرار گرفت.^[۱۵]
در سال ۱۳۵۹ دفتر آموزش راهنمایی منحل و وظایف آن ابتدا در سه دفتر و سپس به یک دفتر با عنوان «دفتر آموزش عمومی» واگذار شد. در سال ۱۳۶۵ وظایف این دفتر نیز به دو دفتر با عناوین «دفتر آموز ابتدایی و راهنمایی» و «دفتر آموزش متوسطه نظری» تفکیک گردید که در حال حاضر به همین نحو باقی است.
در تاریخ ۳۱/۵/۱۳۵۸ با صدور بخشنامه‌ای در وظایف مشاوران تجدید نظر شد و در سال تحصیلی ۵۹-۵۸ نظام مشاور ـ معلم اجرا گردید. به موجب این بخشنامه از ۲۲ ساعت کار موظف مشاوران ۱۲ ساعت آن به تدریس اختصاص یافت. لیکن بدین تغییر بسنده نشد و در تاریخ ۵/۳/۱۳۵۹ به موجب بخشنامه شماره ۴۳ امور اداری اعلام گردید تا زمان تهیه طرح‌های هماهنگ با هدف‌های انقلاب، برنامه راهنمایی و مراکز مشاوره و راهنمایی تعطیل می‌گردد. از آن تاریخ به بعد تنها در برخی از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تدریس دروس مشاوره و راهنمایی ادامه داشت.^[۱۶] در سال ۶۰-۵۹ طرح اشتغال مربیان تربیتی به عنوان سربازان انقلاب در مدارس شکل گرفت و رسماً به اجرا درآمد. برنامه امور تربیتی به تدریج متوجه برنامه مشاوره و راهنمایی در مدارس گردید. در سال ۱۳۶۴ در مناطق مختلف آموزش و پرورش، مرکزی تحت عنوان «هسته‌های مشاوره و راهنمایی» تأسیس شد.^[۱۷]
در پایان جنگ تحمیلی هشت ساله و از ابتدای سال تحصیلی ۶۷ ضرورت این برنامه و تربیت مشاوران تحصیل کرده مجدداً محسوس و محرز گردید به طوری‌که تدریس دورس مشاوره و راهنمایی در اغلب دانشگاه‌ها و به ویژه در دانشگاه تربیت معلم و مراکز تربیت معلم استان‌ها مجدداً از توجه خاص برخوردار شد.^[۱۸]
با اجرای نظام جدید آموزشی در دبیرستان‌ها، برای راهنمایی دانش‌آموزان به رشته‌های مختلف تحصیلی و حل مسائل و مشکلات روانی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی آنان، وجود مشاوران بیش از پیش احساس شد و مقرر گردید در همه دبیرستان‌ها مشاوران حضور داشته باشند تا بتوانند نسبت به راهنمایی تحصیلی دانش‌آموزان اهتمام ورزند.^[۱۹]
در سال ۷۱ دو سمینار در زمینه ضرورت مشاوره و راهنمایی تشکیل گردید که در آن استادان و صاحبنظران به تفصیل در این باب به ایراد سخن پرداختند: نخستین سمینار از ۲۷ تا ۲۹ اردیبهشت ماه ۷۱ در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تشکیل گردید. در پایان این سمینار توصیه‌هایی در باب راهنمایی و مشاوره و استفاده از وجود مشاوران تحصیل کرده قرائت گردید که مورد تأیید حضار قرار گرفت.
دومین سمینار از تاریخ ۲۵ تا ۲۷ بهمن ۷۱ با عنوان «سمینار جایگاه راهنمایی و مشاوره در جامعه» در دانشگاه تربیت معلم تشکیل شد که در این سمینار وزیر آموزش و پرورش در سخنرانی مفصل خود ضرورت راهنمایی و مشاوره در نظام جدید آموزش و پرورش اقدامات انجام شده در آن وزارتخانه و برنامه‌های آینده برای استفاده از وجود مشاوران تحصیل کرده را تشریح کرد. سپس استادان و صاحب نظران در مباحثی نظیر راهنمایی و مشاوره از دیدگاه اسلام، جایگاه مشاوره در برنامه کشوری، بهداشت روانی، مشاوره و روان‌درمانی، ضرورت مشاوره دانشجویی و مشکلات راهنمایی و مشاوره و استفاده واقعی از وجود مشاوران فارغ‌التحصیل این رشته و لزوم تشکیل انجمن مشاوره و راهنمایی در ایران قرائت شد که مورد تأیید حضار قرار گرفت. هم‌اکنون در بسیاری از دانشگاه‌ها و مدارس عالی کشور، تدریس دروس راهنمایی و مشاوره در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد و دوره دکترا ادامه دارد و در وزارت آموزش و پرورش نیز اقدامات لازم برای استفاده از وجود مشاوران تحصیل کرده در جریان است.^[۲۰] به طوری‌که وضعیت راهنمایی و مشاوره در حال حاضر شامل: