ب – دومین روند آشکار، جهانی شدن است. امروزه محققان و روزنامه نگاران از عباراتی نظیر جهانی شدن تامین منابع مالی، جهانی شدن تولید و در نهایت و مهمتر از همه جهانی شدن فرهنگ استفاده می کنند.
ج – سومینن روند انقلاب اطلاعات است. امروزه در اطراف و اکناف دنیا رشد و انتشار سریع و پیچیده فناوری نوین اطلاعات قابل مشاهده است.
تضادهای سیاسی – نژادی ، جهانی شدن و انقلاب اطلاعات، ابر روندهایی هستند که درتعیین آتیه دنیا بسیار تاثیرگذارند. این موارد باعث باز تعریف مفاهیم بین المللی می شوند. در قالب جدید، دولتها و ملتها مجبور به اخذ تصمیمات روزانه به جای انجام برنامه ریزی های بلند مدت هستند و مفهوم راهبردهای برخط در این قالب شکل می گیرد.
بنابراین نقطه اشتراک این سه روند، توجه محققان، سیاست گذاران و در نهایت مردم را به خود جلب کرده است. موضوع مقاله نیز همین نقطه اشتراک است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عبدالرحمان احمد و راجاتیوا ( ٢٠٠۵ ) پژوهشی با نام “فرصتهای کسب و کار روستایی قابل حمایت بر مبنای فنآوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای در حال توسعه” ، انجام دادند. در این پژوهش پیشنهاد شده است که با یاری گرفتن از زیر ساخت های موجود فن آوری اطلاعات وارتباطات می توان به یک توسعه مناسب در مناطق روستایی این کشورها رسید. جامعه آماری در این پژوهش هرمرکز روستایی به شکل یک کافی نت برای ارتباط با کاربران شخصی در نظر گرفته شده است. همچنین بیان شده است که شبکه محلی بی سیم شبکه های شهری و روستایی بدون هیچ محدودیتی به هم متصل می شوند که ارتباطات پهنای باند را در شبکه های روستایی فراهم می کند. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین مشکلات برای کاربران نداشتن مهارت، اطلاعات، سرمایه، درک، زیرساخت ضعیف و فقر مالی بیان شده است.
هونگ تان ( ٢٠٠۵ ) تحقیقی تحت عنوان “کاربرد فنآوری اطلاعات و ارتباطات برای کسب و کار در مناطق روستایی ویتنام” انجام دادند جامعه آماری تحقیق حاصل ارزیابی پروژه ای است که بیش از ٧٠ شرکت کننده شامل متخصصین فنآوری اطلاعات وارتباطات، پژوهشگران، سیاست گذاران، خدمات رسانان نرم افزاری و سخت افزاری و خانواده های روستایی در آن شرکت داشته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که بکارگیری و توسعه فنآوری اطلاعات و ارتباطات در کسب و کار روستائیان هنوز عقب مانده است. در این پژوهش فقط تعداد کمی از پرسشنامه های پژوهش که به وسیله پست الکترونیک برای روستاییان ارسال شده بود، پاسخ داده شده بودند و این نشان می دهد که بکارگیری این فنآوری در شغل روستائیان نقش چندانی ندارد و یا اصولاً علاق های به آن ندارند. همچنین این مطالعه نشان می دهد که روستاییانی که کامپیوتر داشتند، فاقد مهار تهای لازم برای بکارگیری آن بوده اند. کلاً روستائیان نشان داده اند که بیشتر تمایل به معاملات و مبادلات رو در رو دارند.
شیری(۲۰۰۶) تحقیقی تحت عنوان ستراتژی فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه اقتصادی پرداخته در این مقاله اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در توسعه اقتصادی از ابعاد مختلفی بحث و بررسی می‌شود . نتایج این تحقیق نشان می دهد که رابطه بین نوع استراتژی فناوری اطلاعات و ارتباطات و تاثیر آن بر توسعه اقتصادی کشورها را بررسی می کند و از میان انواع استراتژی های این فناوری به نقش استراتژی «استفاده داخلی فناوری اطلاعات و ارتباطات» تاکید زیادی دارد و نشان می دهد که اهمیت آن در توسعه اقتصادی بیشتر از استراتژی «صادرات تولیدات و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات» است . درنهایت استراتژی استفاده داخلی فناوری اطلاعات و ارتباطات را به عنوان موتور رشد اقتصادی معرفی می کند. بنابراین، در کشورهای درحال توسعه و بخصوص ایران انتخاب استراتژی فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه اقتصادی کشور نقش اساسی داشته و استدلال می شود که در این استراتژی اگر وزن بیشتر به استفاده داخلی فناوری اطلاعات و ارتباطات داده شود ، کمک زیادی به توسعه اقتصادی کشور خواهد شد .
جدول شماره (۲-۱): تحقیقات مرتبط با بررسی عوامل موثر بر توسعه خدمات الکترونیک در میان کاربران روستایی زاهدان با بهره گرفتن از مدلهای ttf وutaut

سال
محقق/محققان
متغیرهای مورد مطالعه
یافته های پژوهش

۱۳۸۵

گل محمدی، معتمد و میردامادی

“فنآوری اطلاعات و ارتباطات و اشتغال زایی و بهره وری زنان

فنآوری اطلاعات و ارتباطات به مثابه یک عنصر کلیدی نوآوری اجتماعی و اقتصادی شناخته می شود و بازار این فنآوری فرصت های شغلی خوبی را فراهم می کند، اما سهم زنان در این قسمت هنوز پایین تر از متوسط است.

۱۳۸۶

نوری و همکاران

شرایط اجتماعی،اقتصادی کالبدی و طبیعی

نتایج حاصل از این مطالعه نشان داده است که شرایط کالبدی،اجتماعی، اقتصادی و طبیعی به ترتیب مهم ترین عوامل مؤثر در این زمینه به شمار می روند.

۱۳۸۶

سعادت نیا

تحقیقی تحت عنوان فناوری اطلاعات و عوامل فرهنگی

بحث فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی صرفاً یک بحث تکنیکی و فنی نیست، بلکه متاثر از مکانیزمهای مختلف سازمانی است. برنامه ریزی استراتژیک IS/IT که از مهمترین مباحث در زمینه فناوری اطلاعات است نیز از این قاعده مستثنی نیست

۱۳۸۸

افتخاری و همکاران

وضعیت موجود روستاییان وتمایل و مهارت ساختارهای انسانی لازم برای بهره برداری بهینه از فنّاوری اطلاعات، احساس نیاز، آگاهی و باورهای فرهنگی روستاییان

بین وضعیت موجود روستاییان نمونه استان خراسان رضوی از نظرمتغیرهای تمایل و مهارت تا سطح استاندارد مورد نظر کارشناسان برای بهره برداری بهینه از فنّاوری اطلاعات فاصله
معناداری وجود دارد. بدین معنا که شرایط روستاییان از نظر این دو متغیر برای بهره برداری مطلوب از فنّاوری اطلاعات در،سطح مناسبی نیست. اما بین متغیرهای احساس نیاز، آگاهی و باورهای فرهنگی روستاییان با سطح استاندارد مورد نظر،کارشناسان فاصله معناداری وجود ندارد

۱۳۹۱

فروشانی

فناوری اطلاعات و ارتباطات نوین

نتایج تحقیق نشان می دهد که روندهای گوناگونی در دنیا وجود دارند که موقعیت کشورها را در سیستم بین المللی در انتهای دهه اخیر مشخص می سازند.

• ابراهیم مسلمان ومطیع اوامرالهی وخاضع وترسان درپیشگاه خداوندبود.(آل عمران،۸۷)

• اوخلیل ودوست خدابود وخداوند ابراهیم رابه دوستی خویش انتخاب کرد.(نساء،۱۲۵)

• صبوروبردباربوده ،بسیاردرپیشگاه خداوند اشک می ریخت.(هود،۲۵)

• اوپیشوای صالحان وخودبه تنهایی یک امت بود.(نحل،۱۲۰)

• شکرگزارنعمت های الهی بود.(همان،۱۲۱)

• پیامبری صدیق بود.(مریم،۴۱)

• خداوندآتش رابراوسردو گوارا ساخت.(انبیاء،۶۹)

• به پیمان های خودوفادار بود.(نجم،۳۷)

گرچه طواف دورخانه خدا،به منزله نمازاست ولی کافی نیست بایدبعداز طواف ،نمازهم بخوانی تامهرتأییدی برای آن طواف باشد. دورکعت نمازطواف آن هم پشت مقام ابراهیم. (قرائتی،۱۳۸۷،ص۷۳)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

زمزم
چاه زمزم ازدیگرآثارمسجدالحرام است که با نام های چاه اسماعیل، حفیره، عبدالمطلب، شفا، سقم، عافیه، میمونه، طعم ، برکه، برّه و… شناخته می شود. این چاه درقسمت شرقی مسجدالحرام قرار دارد وهمانند دیگرمشاهد حج ازآثار ابراهیم ،اسماعیل وهاجراست.(شالچی،۱۳۸۹،ص۱۴۷)
پیشینه چاه زمزم
در روایات اسلامی آمده است پس ازآن که ابراهیم همسروفرزندش راترک نمود تشنگی برآن هاچیره شد وخداوند به وسیله جبرئیل چاه زمزم رابرای حفظ جان اسماعیل وهاجرپدیدآورد. بدین صورت چاه زمزم آیتی ازآیات الهی است. وجود این چاه واهمیت آن برای مردم مکه سبب شده بود تا درقریش منصب سقایت به وجود آید. این منصب دراوایل ظهوراسلام در دست عباس عموی پیامبر بود.
در روایات اهل بیت نوشیدن از آب زمزم سفارش شده است وهرمسلمان به متبرک بودن آن باوردارند.
امام علی(ع) فرمودند:« ماءٌ زمزمٌ خَیر ماء عَلَی وَجهِ الاَرضِ؛آب زمزم بهترین آب روی کره زمین است.»(کلینی رازی،۱۳۷۵،ص۳۸۶)
مرحوم فیض کاشانی می گوید: وقتی حاجی ازطواف برگرد کعبه وتوابع آن (نمازطواف ومستحبات دیگر) بیاسود، به زمزم درآید واگربرای اونوشیدن آب زمزم مقدورباشد پیش ازآن که به سوی صفا برای سعی روی آورد، ازآب آن بنوشد وبه هنگام نوشیدن بگوید: «اللهُمَ اجعَلهُ عِلماً نافِعاً ورِزقاً واسِعاً وشِفاءً مِن کُلِّ دَواءِ وسُقم إِنَّکَ قادِر یاربّ العالَمین.»بارخدایا این آب ومایه حیات رامنشأ علمی سودمند، وروزی گسترده وشفا ازهر دردو بیماری برایم قرار ده چرا که تو ای خداوندگار ومدبر عالم برهر چیزی توانا هستی.(حجّتی،۱۳۸۰،ص۹۱)
صفا و مروه
«إنّ الصَّفا والمَروَه مِن شَعائِرالله»(منبع)
صفا ومروه همچون سایراماکن ومناسک حج از علائم عبادی است
شعائر جمع شعیره به معنای علامت است. البته این بدان معنا نیست که صفاومروه تنها علائم ونشانه تکوینی حق است، زیرا به لحاظ تکوین همه موجودات شعیره الله وازشعائرالله اند. صفاومروه همچون کعبه ،عرفات، مشعرومنا، شعائر جعلی وتشریعی است تا علائم عبادت باشد.
راز تسمیه صفا و مروه
راز تسمیه صفا بدین نام این است که ازوصف انبیاء به ویژه آدم بهره برد وآنان مصطفای پروردگارند.« إنّ اللهَ الصطَفیءادَمَ ونوحاً وءالَ إبراهیمَ وءال عمرانَ عَلَی العالمین»(آل عمران،۳۳)
امام صادق (ع) فرمود:چون حضرت آدم(ع) که صفوه الله بود،بر کوه صفا فرود آمد،از صفوه الله ومصطفی بودن آدم این کوه صفا شد. پس اگرکسی ازاین کوه صفاکسب کندمصطفای خدای سبحان است. « الله یَصطَفی مِنَ المَلائِکَه رُسُلاً وَمِنَ النّاسِ»(سوره حج،آیه۷۵)
آن حضرت درباره راز نام گزاری مروه به این نام نیزفرمود: چون حوا که مرأه بوددرکوه مروه قرارگرفت، آن رامروه خواندند
بعضی لغویان نیزگفته اند: صفا، سنگ صاف ومروه سنگ ریزوبراق راگویند ونام گزاری آن دوکوه به صفا ومروه به لحاظ نوع سنگ های آن هاست.
عرفات
عرفات ، ازریشه عرف گرفته شده است وبه گفته راغب ،بیانگرشناخت آثاراشیاء همراه باتفکروتدبّراست.(قاضی عسگر،۱۳۸۱،ص۲۲۴)
عرفات منطقه ای خارج ازمحدوده حرم ونزدیک مشعرالحرام است که “جبل الرحمه” و”مسجد نمره” درآن واقع شده است. وقوف دراین سرزمین ازظهر روزنهم ذیحجه تاغروب آن برای کسانی که احرام حج تمتع بسته اند واجب واز ارکان حج است.
الف) راز تسمیه این سرزمین به عرفات
درباره رازنام گزاری این سرزمین به عرفات وجوهی مطرح است:

• حضرت آدم وحوا بعدازهبوط ،یکدیگر رادرآن سرزمین شناختند.

• آن دودر این سرزمین به گناه خوداعتراف کردند.

• جبرئیل هنگام تعلیم مناسک حج به ابراهیم ،به اوگفت: دراین سرزمین درپیشگاه خداوندبه گناهان خوداعتراف کن.

• آن گاه که حضرت ابراهیم ازخدای سبحان خواست تامناسک حج رابه وی ارائه کرده وبیاموزد«أرنا مناسکنا»جبرئیل که مأمور مناسک به ابراهیم خلیل بود، به هنگام حضور درسرزمین عرفات ،به آن حضرت گفت: اینجاعرفات است. پس درآن مناسک خودرا بشناس وبه آن عارف شو« هذه عرفات ماعرف بهامناسکَک وأعترف بذنبک». بنابراین وجه، سبب تسمیه آن سرزمین به عرفات این است که جبرئیل ازآن جابه عنوان عرفات نام برد.

• حضرت ابراهیم قبل ازروزنهم ذیحجه درخواب دید که اسماعیل را ذبح می کند. چون بیدارشد به حالت تروی وفکر فرورفت که آیا این رؤیا الهی وبه منزله دستورآسمانی است یانه. ازاین رو، روزهشتم را “یوم الترویه” می نامند. رؤیای مزبور،درشب نهم ذیحجه نیزبرای حضرت ابراهیم تکرارشد. ازاین رو برآن حضرت مسلم شد که روزنهم ودرسرزمین عرفات حاصل شد وبدین سبب آنروزراعرفه وآن سرزمین راعرفات نامیدند.(جوادی آملی،۱۳۸۳،ص۱۴۷)

پیامبر خدادر سفرحجه الوداع ،دراین سرزمین قوانین کلی دائمی وابدی خودرابه مردمان ،اعلام فرمود.موضوعاتی که درنظرمبارک آن حضرت اهمیت زیادتری داشته ،مانند: خودداری ازتجاوز به مال غیر، خونریزی ورعایت حال زیردستان وزنان ،بازگرداندن امانت مردم درنزد هرکسی که هست ،لغو ربا،وطلب های دنیوی که ضمن خطبه غرّایی به جهانیان ابلاغ وخدای تعالی رابر تبلیغات خودگواه گرفت.(شالچی،۱۳۸۹،ص ۱۵۸)
ب) آمرزش گناهان در عرفات
رسول اکرم(ص) درباره آمرزش گناهان دراین روزفرموده اند: بسیارگناه هست که آن راهیچ کفارت نیست مگر ایستادن به عرفات وفرموده اند: شیطان رانبیننددرهیچ روزخوارتر وحقیرتر وزردروی ترازآن که درروز عرفه ، ازبس رحمت که خدای تعالی برخلق نثارکند، وازبس کبائرعظیم که درگزرد.(غزالی،تصحیح آرام،ج۱۳۷۹،۱،ص۲۲۰)
امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: ازرسول خدا(ص)سؤال شد: کدامین یک ازعرفاتیان گناهکارترین اند؟ پیامبر فرمود:کسانی که ازعرفات بازمی گردندوگمان می کنندخداآنان رانبخشیده است.(قاضی عسگر،۱۳۸۱،ص۲۳۷)
ازجابر بن عبدالله انصاری نقل شده که پیامبر(ص) فرمود: آمرزش براهل عرفات درهمان لحظه حرکت ولحظات آغازین روزعرفه نازل می شود، آن گاه شیطان برسرخویش خاک ریخته شیون وزاری می کندپس دیگرشیاطین گرداگرداوجمع شده می گویند: توراچه شده؟ می گوید: مردمی که درمدت شصت وهفتادسال نابودشان کردم دریک چشم به هم زدن آمرزیده شدند. مرادشیطان حاجیانی هستند که درعرفات حاضرشده اند.(شالچی،۱۳۸۹،ص۱۵۸)
مشعر
«ماذا أَفَضتُم مِن عَرَفات فاذکُرواللهَ عِندَالمَشعَرِالحَرام؛هنگامی که ازعرفات کوچ کردید،خدا رادر سرزمین مشعرالحرام یادکنید»(بقره،۱۹۸)

عُجب در مستی ندارد هیچ فرقی با شراب من نمی‌دانم چرا بد نام شد تنها شراب
(همان:۱۰۱)
به‌کارگیری از ترفند استثناء منقطع در مصراع دوم، سبب دو بُعدی بودن کلام شده است. شاعر بدنامی را تنها به “شراب” نسبت می‌دهد که از جهتی متناقض (شراب بدنام) و از جهتی حقیقی (رسوایی به سبب می خوارگی) است.
جـز داغ سینـه گــل نکنـد در بهـار مـــا از جوی شعلــــه آب خـورد لالــــه زار مــا
(همان:۹۳)
آرایه استثناء منقطع در این بیت، سبب ایجاز کلام شده است و فیاض لاهیجی به طور خلاصه با زبان شاعرانه خویش می‌گوید در بهار تنها “داغ سینه”، گل می‌کند و شکوفا می‌شود.
جــز خـون دل و لخت جــگر بـار نـدارد این شیشه دردی که در آب و گل چشم است^۱۱
(همان:۱۱۳)
جنس مستثنی شده “خون دل” است که برای مخاطب غافلگیر کننده و شگفت‌انگیز است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آرایه استثناء منقطع در مواردی از زیبایی برخوردار نیست. در بیت زیر، تفاوت جنس مستثنی شده زیاد نیست و شاعر می‌گوید در تجارت تنها ضرر و نقضان وجود دارد:
در تجارت عمل هیچ به جز نقصان نیست گر نــه سرمایــه آن از تو بـــود مستقــرض^۱۲
(همان:۴۰۰)
۳- ذم شبیه به مدح
این آرایه را تأکید الذَّم بِما یُشبِهُ المدح نیز می‌گویند و تعریف آن این است که «در اثنای مذمّت کسی، عبارتی بیاورند که شنونده پندارد ذکر محامد است و پس از آن مذمّت دیگر بگویند»(همایی،۳۰۶:۱۳۸۶). آرایه ذم شبیه به مدح، ترفندی است که ظاهراً ستایش است اما اندک تعمّقی در سخن معلوم می‌کند که گوینده قصد نکوهش دارد.
در اشعار فیاض لاهیجی، این آرایه ۲۹ مورد استفاده کرده است که معادل ۲۹/۶ درصد از کل روش غیرمنتظره بودن و غافلگیری است.
به آن رعنا بت آتش طبیعت کس نمی‌گوید که از چشم بدان پوشیده دارد لیک زشت رویی را
(فیاض لاهیجی،۸۱:۱۳۷۳)
در مصراع اول معشوق به سبب داشتن غرور، نکوهش شده است و در مصراع دوم با واژه لیک تصوّر می‌شود که از آن ستایشی خواهد شد، ولی ذمّی دیگر که زشتی صورت باشد بر آن افزوده شده است.
زیـن که تــــــو را بـه هیـــــچ نخرنـــــد چه عیان شــــد؟ تنهــــا کم بهایـــــی تو
(همان:۹۳)
شاعر در مصرع نخست خطاب به ممدوح می‌گوید که تو خریداری نداری و پس از آوردن ادات استثناء، انتظار می‌رود که ممدوح را مدح کند اما باز هم به نداشتن ارزش و کم قیمتی او اشاره می‌کند.
بی وفا و بد و بیدادگــــرت ساخته‌انــــــد بد بــودی ولیکن بدتـــــرت ساخته‌انــــــد
(همان:۱۸۳)
فیاض لاهیجی با آوردن صفاتی، ابتدا به نکوهش معشوق می‌پردازد و پس از ادات استثناء، صفت نکوهیده دیگری برای محبوب می‌آورد که سبب غافلگیری خواننده شده است.
نگاه سرکشش را التفاتی با اسیران است ولیکن عصیان‌گری لازم بود، شوکت پناهان را^۱۳
(همان:۹۰)
مصراع اول این شعر، به نظر می‌رسد که در نکوهش ممدوح باشد و بعد از آن با آوردن واژه لیکن، برای خواننده انتظار برشمردن و شنیدن ستایشی به وجود می‌آید اما برخلاف انتظار و منطق زبانی، عیب دیگری برای ممدوح بیان می‌شود و آن عصیان‌گری اوست.
۴- مدح شبیه به ذم
این آرایه که آن را تأکید المدح بما یُشبهُ الذّم نیز نامیده‌اند، بدین سان است که «در اثنای مدح کلمه‌ای از قبیل حروف استثناء (لیکن، ولی، اما، جز، إلا، مگر …) بیاورند، چنان‌که شنونده پندارد که مقصود مذمت ممدوح است، ولیکن در دنباله‌اش صفت پسندیده دیگری را ذکر کنند»(همایی،۳۰۴:۱۳۸۶).
آرایه مدح شبیه به ذم در دیوان فیاض لاهیجی ۲۱ (معادل ۵۵/۴%) مورد استفاده شده است.
می‌فزاید عشق من هر دم چو حسن کاملت لیک کم نشود صبرم، هر روز چون جود از کفت
(فیاض لاهیجی،۱۲۳:۱۳۷۳)
در این بیت فیاض، نخست به زیبایی معشوق اشاره می‌کند و در مورد بخشندگی او سخن می‌گوید که خواننده با اندک تعمّق در می‌یابد که شاعر، مدح معشوق را می‌کند.
آن که من دارم ندارد مثل او دیگر کسـی تنهـا با‌وفا کســی، عالم کســی، عادل کســی
(همان:۳۲۷)
آرایه مدح شبیه به ذم، سبب زیبایی شعر شده است. مصراع اول در مورد یگانگی ممدوح می‌گوید و در مصراع دوم، به صفات وفاداری، دانایی و عدالت او اشاره می‌کند.
ای آنکــه به چهره کمتــر از باغ نــه‌ای نـــــازک دلــی تنهـــا لالــــه راغ نــــه‌ای
(همان۵۸۶)
فیاض لاهیجی زیبایی محبوب را مدح می‌کند و می‌گوید که فقط گل لاله نیستی، بلکه بالاتر از همه زیبایی‌ها هستی و بر خلاف انتظار خواننده، به دنبال واژه نازک‌دلی، مدح دیگری برای معشوق می‌آورد.
ای راحــــت جان غصّه پرورد بیــــا مردیـــم ز دوری تو، لیــــک هــــم‌‌درد بیا^۱۴
(همان:۵۷۰)
شاعر با توسّل به آرایه مدح شبیه به ذم، ممدوح خویش را مایه راحتی جان، همدم و هم‌درد می‌داند.
۵- استتباع
استتباع، از جمله آرایه‌های زیبایی آفرین معنوی است که در اصطلاح دانش بدیع آن است که «مدحی یا ذّمی، متضمّن مدح یا ذمّ دیگری باشد. بدیع نویسان، آرایه استتباع نوع اول را مدح موجّه و نوع دوم را ذمّ موجّه می‌خوانند»(فشارکی،۱۴۰:۱۳۷۹).
در اشعار فیاض لاهیجی، آرایه استتباع ۵۳ مورد آمده که از این میزان مدح موجّه ۳۲ و ذم موجّه ۲۱ بار استفاده شده است و در مجموع ۴۹/۱۱ درصد را شامل می‌شود.

بسم‌الله الرحمن الرحیم
مصوبه مجمع محترم تشخیص مصلحت در مورد مطالبات بانک‌ها و دعاوی مربوط به این امر، مورد تأیید و لازم‌الاجرا است، بدین وسیله مفاد آن به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ می‌شود. سیدعلی خامنه‌ای ـ ۱۳/۱۲/۱۳۶۸^[۴۱۲]
د ـ جواز دریافت خسارت تأخیر تأدیه برای دارندگان چک

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

همان‌طور که بیان شد، مشکل تأخیر تأدیه و خسارت‌های ناشی از آن اختصاص به بانک ندارد و مردم عادی، بنگاه‌های اقتصادی، مؤسسه‌های مالی خصوصی و دولتی نیز گاهی مطالباتی دارند که پرداخت آن‌ها به تعویق می‌افتد و خسارت‌هایی هر چند به معنای عدم نفع به آنان وارد می‌شود. برای حل مشکل دریافت خسارت تأخیر تأدیه قبل از انقلاب علاوه بر قوانین عادی که گذشت ماده ۱۱ قانون چک مصوب سال ۱۳۵۵،طلبکار را مجاز به دریافت خسارت تأخیر تأدیه در حد ۱۲% می‌کرد.مفاد این ماده به صورت ماده ۱۲ قانون اصلاح صدور چک در سال ۱۳۷۲ به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید.در این ماده آمده بود:
«هرگاه قبل از صدور حکم قطعی،شاکی گذشت نماید و یا این‌که متهم وجه چک و خسارت تأخیر تأدیه را نقداً به دارنده آن پرداخت کند، موجبات پرداخت وجه چک و خسارت مذکور(از قرار صدی دوازده در سال از تاریخ ارائه چک به بانک)را فراهم کند یا در صندوق دادگستری یا اجرای ثبت تودیع نماید مرجع رسیدگی قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد کرد…».
پیرو تصویب قانون چک و گنجاندن عین ماده ۱۱ قانون سابق(مصوب ۱۳۵۵)در قانون جدید، شبهه‌ای برای قضات به وجود آمده و به دنبال آن نامه‌ای از سوی قائم مقام دادگستری استان تهران به شورای نگهبان ارسال و از ماده مذکور استفسار شد؛ در قسمتی از این نامه آمده است:
«… با عنایت به نظریه فقهای محترم شورای نگهبان مندرج در روزنامه رسمی شماره ۱۱۳۱۶ ـ ۱۱/۱۰/۱۳۶۲ که دریافت خسارت تأخیر تأدیه موضوع مواد ۷۱۲ و ۷۱۹ قانون آئین دادرسی مدنی را مغایر با موازین شرعی شناخته‌اند، نقل متن ماده۱۱قانون صدور چک بلامحل مصوب سال۱۳۵۵ به قانون اصلاحی صدور چک بلا محل مصوب۱۳۷۲ چنین برداشت شده است که چون فقهای محترم متعرض خسارت تأخیر تأدیه مذکور در ماده فوق الاشعار نشده‌اند محتوای این ماده را من ‌حیث‌المجموع خلاف شرع نمی‌دانند و چون از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون صدور چک بلا محل اخیرالتصویب به این طرف نسبت به خسارت تأخیر تادیه مذکور در این ماده نظریه‌های قضایی مختلفی وجود دارد، تقاضا دارد نظریه فقهای محترم را امر به ابلاغ فرمایند.”قائم مقام دادگستری استان تهران / ناصری.
جواب شورای نگهبان از این قرار است:
“حضرت آیت ‌الله یزدی رئیس محترم قوه قضائیه
با سلام، نامه شماره۴۶۱۳۳/۱۹مورخ۲۷/۱۲/۱۳۷۴قائم مقام رئیس کل دادگستری استان تهران در جلسه رسمی مورخ۳۱/۲/۱۳۷۶آقایان فقهای شورای نگهبان مطرح و نظر آقایان فقها بدین شرح اعلام می‌گردد: نظریه‌های شماره۹۴۹۹مورخ۲۵/۸/۱۳۶۲و۳۸۴۵مورخ۱۲/۴/۱۳۶۴و ۳۳۷۸ مورخ ۱۴/۱۰/۱۳۶۷ فقهای شورای نگهبان به عنوان شورای عالی محترم قضایی در خصوص تأخیر تأدیه شامل چک بلامحل نیز می‌باشد.” دبیرشورای نگهبان / احمد جنتی.
شورای نگهبان با این نامه عملاً ماده ۱۲ قانون چک مصوب ۱۳۷۲ را نسخ کرد.^[۴۱۳]
با این کار دوباره مشکل تأخیر بدهی ها زنده شد به ویژه که در آن سالها اقتصاد ایران با نرخ تورم بالایی روبه‌رو بود و طلبکار افزون بر خسارت عدم انتفاع از طلب خود،هر سال بخشی از دارایی خود را به خاطر تورم از دست می‌داد و ادامه این وضعیت به نفع افراد متخلف بود. براساس این، مجمع تشخیص مصلحت نظام برای جبران خسارت و تأمین هزینه‌ها، در تاریخ ۱۰/۳/۱۳۷۶ تبصره‌ای به ماده ۲ قانون چک ملحق نمود؛ متن تبصره چنین است:
«دارنده چک می‌تواند محکومیت صادر کننده را نسبت به پرداخت کلیه خسارت و هزینه‌های وارد شده که مستقیماً به طور متعارف در جهت وصول طلب خود از ناحیه وی متحمل شده است، اعم از آن‌که قبل از صدور حکم یا پس از آن باشد، از دادگاه تقاضا نماید، در صورتی که دارنده چک جبران خسارت و هزینه‌های مزبور را پس از صدور حکم درخواست کند باید درخواست خود را به همان دادگاه صادرکننده حکم تقدیم نماید».
ابهام این تبصره نسبت به برخی خسارت‌ها به ویژه خسارت تأخیر تأدیه موجب شد محاکم از مجمع تشخیص مصلحت نظام استفسار نمایند و این مجمع در تاریخ ۲۱/۹/۱۳۷۷ با تصویب ماده واحده‌ای به تفسیر آن تبصره پرداخت. متن ماده واحده مذکور چنین است:
«ماده واحده:منظور از عبارت «کلیه خسارت و هزینه‌های وارد شده…» مذکور در تبصره الحاقی به ماده (۲) قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک مصوب ۱۰/۳/۱۳۷۶ مجمع تشخیص مصلحت نظام، خسارت تأخیر تأدیه بر مبنای نرخ تورم از تاریخ چک تا زمان وصول آن که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام شده و هزینه‌های دادرسی و حق‌الوکاله بر اساس تعرفه‌های قانونی است.
تفسیر ‌‌فوق‌ ‌مشتمل ‌بر ‌ماده ‌واحده ‌در ‌جلسه ‌روز ‌شنبه ‌بیست‌و‌یکم‌ آذرماه یک‌‌هزار‌‌و‌‌سیصد‌‌‌و ‌هفتاد وهفت مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسیده است.“رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام / اکبر هاشمی رفسنجانی
در تاریخ ۲/۶/۱۳۸۲ بار دیگر قانون چک اصلاح شد و موادی از آن تغییر یافت. ماده ۴ قانون جدید ناظر به مسئله خسارت تأخ
یر تأدیه است که به دنبال جمع بین نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام و قانون چک سابق است. متن ماده ۴ به این قرار است :^[۴۱۴]
«عبارت «از قرار صدی دوازده در سال» از ماده (۱۱) قانون صدور چک مصوب ۱۶/۴/۱۳۵۵ حذف و مفاد زیر به عنوان تبصره به آن اضافه می‌گردد:
تبصره ـ میزان خسارت و نحوه احتساب آن بر مبنای قانون الحاق یک تبصره به ماده (۲) قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک ـ مصوب ۱۰/۳/۱۳۷۶ مجمع تشخیص مصلحت نظام ـ خواهد بود» .
شایان ذکر است بعد از الحاق تبصره به ماده (۲) و تفسیر آن توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام در تاریخ ۱۰/۳/۱۳۷۶، این تبصره لازم‌الاجرا گردید و در محاکم به جریان گذاشته شد.^[۴۱۵]
ه ـ جواز دریافت خسارت تأخیر تأدیه برای همه طلبکاران
قدم بعدی برای تکمیل موضوع دریافت خسارت تأخیر تأدیه در قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۲۱/۱/۱۳۷۹ برداشته شد. در ماده ۵۲۲ این قانون در حقیقت مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای دارندگان چک، تعمیم داده شد و شامل کلیه طلبکاران گردید. ضمن‌ این‌که آن مصوبه در ضمن قانون آیین دادرسی به تصویب مجلس و تأیید شورای نگهبان رسید و به صورت قانون رسمی درآمد. متن ماده مذکور چنین است:
«ماده ۵۲۲ ـ در دعاویی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکّن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد مگر این‌که طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند».
این قانون از جهات مختلف نسبت به قوانین دیگر عمومیت داشته و قراردادهای غیربانکی، قرارداد‌های بانکی قبل از تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا و بعد از آن،طلبکاران دارنده چک و غیر آنان، همه را شامل می‌شود. هرچند از نظر محتوا دارای نکاتی است که از جزمیت و عملیاتی بودن قانون می‌کاهد و موضوعاتی چون «مطالبه داین»،«تمکّن مدیون» و «تغییر فاحش» نیاز به اثبات داشته و چه بسا خود منشأ اختلاف و نزاع می‌گردند.
وـ جواز دریافت خسارت تأخیر تأدیه از خارجیان
رئیس دولت وقت در سال ۱۳۶۵ طی نامه‌ای حکم شرعی دریافت بهره و خسارت تأخیر تأدیه از کمیساریای انرژی اتمی فرانسه را از شورای نگهبان استعلام کرد و این شورا طی نامه شماره ۵۹۳۸ مورخ ۹/۲/۱۳۶۵ چنین پاسخ داد:
«… مطالبه بهره و خسارت دیرکرد بر مبنای موافقت نامه مورخ بهمن‌ ۱۳۵۳ برابر با ۲۳ فوریه ۱۹۷۵ با کمیساریای انرژی اتمی فرانسه و با ضمانت دولت فرانسه با موازین شرعی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مغایرت ندارد».
در سال ۱۳۶۶ نامه کلی‌تری به شورای نگهبان ارائه شد واین شورا طی نامه ۹۳۴۸ مورخ ۲۴/۱۰/۱۳۶۶ چنین جواب داد:
«دریافت بهره و خسارت تأخیر تأدیه از دولت‌ها و مؤسسات و شرکت‌ها و اشخاص خارجی که بر حسب مبانی عقیدتی خود دریافت آن را ممنوع نمی‌دانند شرعاً مجاز است، لذا مطالبه وصول این‌گونه وجوه مغایر با قانون اساسی نیست و اصول چهل و سوم و چهل و نهم قانون اساسی شامل این مورد نمی‌باشد».
جمع‌بندی قوانین و مقررات ایران درباره خسارت تأخیر تأدیه:
الف ـ با تأیید شورای نگهبان (مورخ ۲۸/۱۱/۱۳۶۱) دریافت مبلغی به عنوان جریمه تأخیر تأدیه، در قراردادهای بانکی، در صورتی که به عنوان شرط ضمن عقد، در متن قرارداد آمده باشد، مجاز است؛
ب ـ مطابق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام (مورخ ۵/۱۰/۱۳۶۸)، بانک‌ها می‌توانند از قراردادهای بانکی سابق بر قانون عملیات بانکداری بدون ربا (که در متن قرارداد آن‌ها جریمه تأخیر نیامده است)، در صورت تأخیر در پرداخت، خسارت تأخیر تأدیه دریافت کنند؛
ج ـ مطابق آخرین اصلاح قانون چک (مصوب ۶/۲/۱۳۸۲) دارنده چک می‌تواند بر مبنای نرخ تورم اعلام شده از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، از بدهکار خسارت تأخیر تأدیه بگیرد؛
د ـ طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی (مصوب ۲۱/۱/۱۳۷۹) طلبکار می‌تواند به اندازه نرخ تورم خسارت تأخیر تأدیه دریافت کند مشروط بر اینکه دین را مطالبه کند و بدهکار با داشتن تمکن امتناع از پرداخت کند و نرخ تورم فاحش باشد؛
ه ـ مطابق تأیید شورای نگهبان (مورخ ۲۴/۱۰/۱۳۶۶) جایز است از دولت‌ها، مؤسسات، شرکت‌ها و اشخاص خارجی که بر حسب مبانی عقیدتی خود دریافت بهره و خسارت تأخیر تأدیه را ممنوع نمی‌دانند، بهره و خسارت تأخیر تأدیه گرفت. ^[۴۱۶]
اما فتاوای خسارت تأخیر به شرح ذیل می آید که البته اگر بخواهیم آن ها را دسته بندی کنیم نکات ذیل قابل توجه است:
الف- عده ای بطور کلی و مطلق مخالف خسارت تأخیر هستند.
ب- عده ای تنها در صورت از دست دادن ارزش پول به طورکامل، خسارت را جایز دانسته اند.
ج- عده ای هم مصالحه در این رابطه را احوط دانسته اند.
د- عده ای در صورتی که ارزش پول فرق فاحشی بکند خسارت را جایز دانسته اند.
ه- عده ای نیز مطالبه خسارت بر اساس نرخ تورم را جایز دانسته اند.
اما فتاوای هر دسته به شرح ذیل می آید^[۴۱۷]:
الف- آیت‌الله فاضل لنکرانی:«خیر، هیچ‌کدام از ادله مذکور مجوز جبران کاهش ارزش پول نمی‌باشد. پول از
نظر ایشان مثلی است و گیرنده، ضامن همان است که گرفته است، نه ضامن قدرت خرید و غیره».
آیت‌الله تبریزی:«چنانچه شخص بابت قرض یا غیر آن مبلغی از پول رایج را به دیگری بدهکار باشد،طلبکار فقط همان مبلغ را می‌تواند مطالبه کند و حق مطالبه بیش از آن را ندارد و کاهش یا افزایش قدرت خرید پول تأثیری در حکم مزبور ندارد. والله‌العالم»
ب- آیت‌الله سیستانی:«مادامی که پول به کلی ارزش خود را از دست نداده است، معیار ضمانها و بدهکاریها همان مقدار از پول است که سابق بوده و کم شدن ارزش، موجب افزایش ضمان و بدهکاری نمی‌شود» .
ج – آیت‌الله خامنه‌ای وآیت الله بهجت:«احوط مصالحه است، والله العالم».^[۴۱۸]
البته در فتوای دیگری از آیت الله خامنه ای آمده است.ایشان در پاسخ‌ به‌ سؤ‌الی‌ در این‌ زمینه‌ چنین‌ نگاشته‌ است:

۸۴۱/۰

عدالت تعاملی

۹

۹۴۱/۰

محرومیت نسبی

۱۳

۷۷/۰

۳ـ۹ـ تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

۳ـ۹ـ۱ـ متغیر وابسته پژوهش بی تفاوتی اجتماعی

در تعریف جامعه شناختی مفهوم«بی ­تفاوتی»، برخی نویسندگان از مفاهیم مقابل آن مانند مشارکت و درگیری استفاده کرده ­اند؛ بی ­تفاوتی اجتماعی را مترادف با عزلت گزینی، بی­علاقگی و عدم مشارکت افراد در اشکال متعارف اجتماعی معنا کرده، و در اشکال متعارف اجتماعی معنا کرده و در تحلیل خود، آن را مقابل علاقه اجتماعی^[۱۲۷] درگیری در فعالیتهای اجتماعی، روان شناختی و سیاسی قرار داده­اند(محسنی تبریزی، ۱۳۹۰: ۴).
هارولدکاپلان^[۱۲۸]«آن را حاکی از نبود احساس درونی و عاطفه، عدم علاقه و درگیری هیجانی نسبت به محیط خود» تعریف می کنند(کاپلان، ۱۳۷۵: ۲۹):
تعریف عملیاتی:برای سنجش این مفهوم از پرسشنامه دانایی فرد، حسن زاده وسالاریه در (۱۳۸۹)، استفاده شده:

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بسیار سرد و کاملا رسمی با مدیر رفتار می کنم.
برای پرهیز از مسئولیت های بیشتر،از اظهار نظر درباره ی توانایی هایم خوداری می کنم.
گاهی اوقات برای فرار از پاسخگوی به دروغ های مصلحتی متوسل می شوم.
بعضی وقت ها خواسته های مدیر را از روی قصد به تعویق می اندازم.
گاهی اوقات که مدیر من را صدا می کند، خود را به نشنیدن می زنم.
از سر اجبار در جلسات شرکت می­کنم و تمایلی به شرکت در جلسات ندارم.
در جلسات به جایی اظهار نظر درباره صحبت های رد و بدل شده، سکوت می کنم.
مدیر را از روند کارها مطلع نمی کنم.
در جلسات عمداً از نگاه کردن مستقیم به مدیر پرهیز می کنم.
گاهی اوقات برای گذران وقت از امکانات سازمان(تلفن و اینترنت) استفاده شخصی می کنم.
بعضی روزها در ساعات اداری به امور شخصی خود می پردازم.
ممکن است در دوره­ های آموزشی نامرتبط با شغل شرکت کنم. اما بی فایده بودن این دوره­ها را پس از اتمام دوره، به سازمان اطلاع ندهم.
در کارهای گروهی همراهی فراوانی از خود نشان نمی دهم.
از برقراری رابطه دوستی با دیگران پرهیز می­کنم.
گاهی اوقات کار دیگران کوچک وضعف های آنها را بزرگ می کنم.
هر عملی که دیگران انجام می دهند، به نظرم خود شرینی نزد مدیر است.میزان دقتم در کار کمتر شده.
تمایلی به نوآوری و خلاقیت در کار ندارم.
بعضی روزها سرعت کارم پایین تر از حد معمول است.
بعضی روزها به هر بهانه ای سعی می کنم در سر کارم حاضر نشوم.
تمام ابعاد این متغیر به گزینه­ های کاملاً موافقم تاکاملاً مخالفم در سطح سنجش فاصله­ای اندازه ­گیری شده است.

۳ـ۹ـ۲ـ بیگانگی اجتماعی

بیگانگی مبین نوعی احساس بی قدرتی و تنفر از خود و مردم می باشد که کنیستون آن را عکس العملی تعریف می­ کند که نسبت به متغیرهای جمعی، فشارهای اجتماعی و زیان های تاریخی ابراز می­ شود و به دنبال آن برخی از این افراد متمایل به طرد جامعه خود شده و مسیر را برای خود تشکیل می دهند(محسن تبریزی، ۲۰۰۴: ۱۳۳).
میچل نیز بیگانگی را به معنای احساس انفصال، جدایی و عدم پیوند ذهنی و عینی بین فرد و محیط پیرامون او(یعنی جامعه، انسان­های دیگر و خود) تعریف می­ کند(محسن تبریزی، ۱۳۷۰: ۳۲).
تعریف عملیاتی:برای سنجش این مفهوم از پرسشنامه بیگانگی اجتماعی حمداله نادری، حسین بنی فاطمه، محمد حریری اکبری(۱۳۸۸( استفاده شده. بیگانگی اجتماعی، احساس بی قدرتی، احساس بی هنجاری، احساس بی معنایی، انزوایی اجتماعی، تنفر فرهنگی و تنفر از خود را بروز می دهد(سیمن، ۱۹۵۹: ۷۸۳).

۳ـ۹ـ۲ـ۱ـ احساس بی قدرتی^[۱۲۹]

عبارت است از احتمال و یا انتظار متصوره از سوی فرد در قبال بی تأثیر عمل خویش و یا تصور این باور که رفتار او قادر به تحقق و تعیین نتایج مورد انتظار نبوده و وی را به هدفی که براساس آن کنش او تجهیز گردیده رهنمون نیست(محسن تبریزی، ۱۳۷۰: ۶۸ـ۶۷).
تعریف عملیاتی بی قدرتی: برای سنجش این مفهوم از پرسشنامه بیگانگی اجتماعی حمداله نادری، حسین بنی فاطمه، محمد حریری اکبری (۱۳۸۸( استفاده شده.
-در برخورد با معضلاتی که روز به روز در سطح جامعه در حال افزایش است، بیش از پیش احساس ناتوانی می کنم.