1. 1. نظام پرداخت گروهی

انواع سیستم‌های کارانه انفرادی را می‌توان در سیستم‌های کارانه گروهی نیز پیاده کرد. نظام کارانه گروهی در مورد مشاغلی قابلیت دارد که نوعی وابستگی و ارتباط کاری بین مشاغل موردنظر وجود داشته باشد، مانند اموری که به‌صورت متوالی و پی‌درپی انجام می‌شود و چنانچه در یک یا جند مرحله از کار، تخصص‌ها و مهارت‌های گوناگون مستقر گردند، استفاده از نظام کارانه گروهی متناسب‌تر است (رونق،۱۳۹۰).

1. 1. نظام پرداخت کارانه در واحدهای سازمانی

نوع دیگری از نظام کارانه، سیستم پرداخت کارانه سازمانی است. بدین‌صورت که به‌جای اینکه کارانه به فرد یا گروهی از افراد پرداخت شود، کارانه به واحدهای سازمانی نظیر دفاتر، ادارات و قسمت‌ها و حتی به کلیه کارکنان سازمان تعلق خواهد گرفت. معیارهای عملکرد در نظام کارانه سازمانی می‌توانند همانند دو نظام پیش‌گفته مثل کمیت، کیفیت کار، بهره‌وری از ظرفیت‌ها، تقلیل هزینه‌ها و یا ترکیبی از عوامل مذکور باشد.
هدف در کارانه سازمانی که بخش وسیعی از سازمان یا حتی کلیه واحدهای آن را تحت پوشش قرار می‌دهد، عمدتاً تقلیل هزینه‌ها است. شاخص عملکرد مورداستفاده، معیار ریالی بهره‌وری نیروی انسانی به شکل نسبت برخی از شاخص‌های کمیت ستاده به شاخص‌های هزینه‌های داده می‌باشد، نظیر نسبت بین فروش به هزینه‌های نیروی انسانی (رونق، ۱۳۹۰).

1. 1. نظام‌های مبتنی بر بازدهی (حاصل کار)

فلسفه بنیادی این نظام معتقد است که می‌توان میان پاداش و تلاش رابطه ساده‌ای برقرار کرد. این نظام متکی بر این فرض است که اگر پول بتواند محرک کوشش باشد، درنتیجه کوشش بیشتر منجر به پول بیشتری خواهد بود.
نظام‌های بازدهی فردی که به‌صورت سنتی در مورد هر فرد که در فرایند تولید به کار گرفته می‌شد عمل می‌شد، منجر به وجود آمدن طرح‌های بازدهی گروهی گردید. مفروضات اساسی که برای عملکرد موفق در نظر گرفته‌شده عبارت است از:

1. 1. سرعت کاری می‌بایست تعیین گردد.

1. 1. عملیات کاری را می‌توان اندازه‌گیری کرد.

1. 1. چون جبران خدمت سرعت عملیات غیرمستقیم کمتر است، از طریق پاداش باید جبران شود.

1. 1. ایجاد انگیزه موجب سرعت بخشیدن به روند کار می‌گردد(رونق،۱۳۹۰).

1. 1. نظام‌های مبتنی بر مقام و تلاش

در نظام برگرفته بر اساس مطالعات لاپتن و گاولر^[۲۰]، حقوق و دستمزد عبارت است از تدوین مقررات و روش‌هایی است که تلاش یا نظام شغلی را با پاداش مربوط می‌سازد. بنابراین تعریف طبقه شغلی و تلاش از ویژگی‌های مهم یک نظام حقوق دستمزد است.
این ادعا بر اساس عوامل تشکیل‌دهنده شغل به اثبات می‌رسد، زیرا عوامل تشکیل‌دهنده شغل که شامل مهارت، مسئولیت، پیچیدگی تلاش‌های فکری و جسمی می‌باشد، دارای درجات مختلفی است که هر چه مهارت و یا مسئولیت بیشتر باشد، شغل از درجه اهمیت بیشتری برخوردار است و هر چه اهمیت بیشتر داشته باشد، فرد متصدی آن در سطوح بالاتر شغلی قرار دارد.
بر اساس ضوابط، برای تصدی شغل بر اساس معیارهای کارسنجی و سنجش کار (برای انجام دادن مقدار معینی کار) مهارت و تجربه (شایستگی) لازم است. هر چه میزان مهارت و تجربه فرد بیشتر باشد، در فرایند زمان انجام کار تأثیر می‌گذارد، لذا مقام و تلاش هر دو تعیین اجرت مؤثر است (رونق،۱۳۹۰).

1. 1. نظام پرداخت تشویقی بر اساس عملکرد سازمان

در این نظام اضافه پرداختی به کلیه کارکنان سازمان اختصاص می‌یابد. این طرح‌ها در مقابل طرح‌های تشویق فردی قرار دارد و دیدگاه آن ناظر به یکپارچگی و هماهنگی باهدف مشترک و روحیه همکاری در میان همه قسمت‌های سازمان است، به‌نحوی‌که حصول اهداف سازمانی را مطلوب می‌نمایند. مهم‌ترین ویژگی مربوط به این طرح این است که در مقابل پرداخت‌های تشویقی فردی صورت می‌پذیرد و پرداخت‌های تشویقی بر اساس محاسبه صرفه‌جویی‌های ناشی از هزینه کار که بر اساس توافق بین همه کارکنان تقسیم می‌گردد، عملی می‌گردد. هدف از تهیه این طرح‌های مشارکت در سود است که به نسبت به آن سود سالیانه به نسبت خاصی تقسیم می‌گردد. ایراد عمده چنین طرح‌هایی رابطه ناهماهنگ کارایی کارکنان نسبت به سازوکارهای سنجش بازده کار است که احتمالاً عدم موفقیت طرح را به هنگام تأثیر عوامل خارجی بر پرداخت‌های تشویقی به دنبال دارد.
وجوه اصلی طرح‌های تشویقی همگانی سازمانی ممکن است به شرح زیر قابل‌جمع بندی باشد:

1. 1. جاذبه‌انگیزشی برای همکاری گروهی در بین نیل به هدف‌های سازمان وجود دارد. جاذبه در یکپارچگی به‌عنوان نقطه مخالف تمایلات فردگرایانه رفتار جمعی است.

1. 1. نیل به هدف سازمانی از طریق بهره‌گیری از یک یا چند معیار بهره‌وری تعریف‌شده است (رونق،۱۳۹۰).

1. 1. پرداخت بر اساس نظام‌های مبتنی بر زمان

طرح‌های مبتنی بر زمان برخی بر اساس زمان انجام کار و برخی دیگر بر اساس نتیجه کار و زمان کار توأم مربوط می‌شود. درهرحال در آن‌ها بازده کار یا حجم کار در مقابل اضافه دریافتی یا افزایش نرخ دستمزد، تعریف‌شده است. این طرح‌ها عبارت‌اند از:

1. 1. سنجش کار روزانه بر اساس استاندارد کار (فردی – گروهی)

1. 1. اضافه پرداخت روزانه بر اساس معیارهای کارایی

1. 1. سنجش بر اساس کار مشخص (گروهی – فردی)

1. 1. قطعه کاری (رونق،۱۳۹۰)

۲-۱۲٫ نظام‌های پرداخت انگیزشی
توسعه روزافزون جوامع بشری در قرون ۱۸ و ۱۹ و استفاده از فناوری پیشرفته در قرن حاضر موجب ایجاد مؤسسات مختلف در زمینه‌های تولیدی و اجتماعی گردیده است. با توجه به اینکه بقای سازمان‌های خصوصی و دولتی به‌ویژه در بخش تولیدی، به ارائه خدمات و تولیدات باکیفیتی مرغوب و مطلوب در رقابت با مؤسساتی است کالاهای مشابه را تولید می کند، لزوم رعایت و مرغوبیت کالا باقیمت مناسب برای جلب نظر مشتریان در عرضه تولیدات در سطح قابل استاندارد بقای حیات اقتصادی سازمان‌ها در بازار مصرف ایجاب می کند. این نوع فعالیت در سایه عملکرد مدیران و کارکنان آن سازمان که درواقع بازوهای تولیدی محسوب می‌شوند تحقق می‌یابد. بنابراین نیروی انسانی مهم‌ترین عامل مؤثر در تولید به شمار می‌آید. این منبع زمانی به عملکرد واقعی منتهی می‌گردد که افراد با حداکثر کارایی و بر اساس روابط صحیح سازمانی خدمات خود را در اختیار آن مؤسسه قرار دهند. هر سازمان برای اطمینان از مرغوبیت و مطلوبیت خدمات خود در کشورهای دارای بازار آزاد، با شناخت نیازهای متفاوت افراد و سوق دادن رفتارهای کارکنان به‌سوی اهداف سازمانی و ارزیابی عملکرد آنان به‌طور مستمر می‌بایستی در راستای تولیدات مرغوب و با هزینه‌ای کمتر مساعی لازم را مبذول دارد(رونق،۱۳۹۰).
ارزیابی عملکرد کارکنان زمانی منجر به استفاده از حداکثر کارایی کارکنان می‌گردد که با شناخت نیازهای آنان و ایجاد انگیزش برای رفع احتیاجات و با تطبیق نیازهای سازمان و کارکنان اقدام گردد. برای جلوگیری از نارضایتی کارکنان، بهترین راه استفاده از روش‌های علمی برای ارزیابی عملکرد واقعی افراد است. به این طریق ضمن تشخیص صلاحیت واقعی، ارجحیت افراد نسبت به یکدیگر در هنگام اعطای پاداش مادی و معنوی، ایجاد انگیزش در سایر همکاران و بروز استعدادهای بالقوه و بالفعل در ایجاد رقابتی سالم در محیط کار فراهم می‌آید. اثرات تشویق و پاداش در کارایی سازمان تأثیر دارد؛ زیرا عامل انگیزه قوی و مؤثر و نیروی محرکه قدرتمند در مدیریت یک سازمان است (رونق،۱۳۹۰).
۲-۱۲-۱٫ انگیزش و کارایی
ارزش واقعی و سودآوری هر سازمان مسلماً منوط به مرغوبیت و مطلوبیت خدماتی است که سازمان به اجتماع و اقتصاد خود در رقابت با سازمان‌های رقیب در یک جامعه اقتصاد آزاد ارائه می کند.
عملکرد واقعی هر سازمان بر اساس ارزیابی موقعیت آن در خارج از سازمان مشخص و درعین‌حال این عملکرد دقیقاً رابطه مستقیمی با فعالیت‌های واقعی که در داخل مؤسسه انجام می‌شود، دارد.
فعالیت‌های داخلی هر سازمان عبارت است از مجموعه عملیات و تصمیماتی که مدیران و کارکنان به آن مبادرت می‌ورزند و درجه مطلوب این فعالیت ماحصل کارایی کارکنان و مدیران سازمان و درعین‌حال قدرت سازمان‌دهی در آن مؤسسه خواهد بود. نیروی انسانی مهم‌ترین منبع تولیدی در هر مؤسسه به شمار می‌آید، ولیکن این منبع تولیدی موقعی به عملکرد واقعی سازمان منتهی می‌گردد که افراد با حداکثر کارایی و بر اساس روابط صحیح سازمانی خدمات خود را در اختیار مؤسسه قرار دهند و هر سازمان برای اطمینان از مرغوبیت و مطلوبیت خدمات خود در یک اقتصاد پررقابت نیاز مبرم به ارزیابی مداوم نیروی انسانی خود دارد.
گردانندگان هر سازمان برحسب وظیفه برای اداره سازمان علاقه دارند عملکرد کارکنان را ارزیابی و نسبت به رفع عملکرد ضعیف کارکنان اقدام نمایند تا موجبات افزایش کارایی و اثربخشی آنان در سازمان فراهم آید. ارزیابی برای جوابگویی به نیازهای کارکنان سازمان و بالاخره نیازهای شرکت یعنی ایجاد حداکثر کارایی مورد لزوم برای ادامه حیات سازمان و شناسایی هر چه‌بهتر سازمان در اجتماع و اقتصاد می‌باشد. نارضایتی‌های کارکنان بر اساس احساس عدم وجود رابطه بین کارایی و پاداش مادی و معنوی به وجود می‌آید و بهترین روش، ارزیابی عملکرد آن است که تشخیص صلاحیت واقعی امکان‌پذیر بوده و دلایل ارجحیت افراد بر دیگران در هنگام پاداش مادی و معنوی برای کارکنان روشن و معلوم گردد. در حقیقت جوابگوی نیازهای افراد جهت حصول اطمینان از اجرای عدالت، انصاف و منطق در سطح سازمان باشد (رونق،۱۳۹۰).
۲-۱۲-۲٫ پرداخت و ایجاد انگیزه

(۲-۲)

که در این رابطه، NEG بازده خالص انرژی ( ) می­باشد.
۲-۶-۱-۳- بهره­وری انرژی (EP^[8])
شاخصی از مقدار محصول استحصالی در واحد انرژی ورودی است. نسبت ER به EP در واقع همان ارزش گرمائی محصول است. شاخص EP بسته به نوع محصول کشاورزی، موقعیت و زمان، متفاوت است و می ­تواند به عنوان شاخصی برای ارزیابی آن­که انرژی در سامانه­های مختلف تولید آن محصول خاص، با چه کارایی به کار رفته است، باشد. برای بهبود EP در یک فرایند هم می­توان انرژی مصرفی در تولید نهاده را کاهش داد و هم عملکرد محصول را بهبود بخشید و یا از ضایعات کم کرد (Kitani, 1999).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(۲-۳)

که در این رابطه، EP بهره­وری انرژی ( ) و Y عملکرد محصول ( ) می­باشد.
میزان انرژی که برای تولید یک واحد از محصول مصرف می­ شود انرژی ویژه می­باشد که عکس بهره­وری انرژی است.
یکی دیگر از شاخص­ هایی که می­توان مورد بررسی قرار داد ارزش انرژی می­باشد که نشان­دهنده قیمت هر مگاژول انرژی مصرفی بر حسب ریال می­باشد و از تقسیم هزینه­ های تولید در هکتار بر انرژی مصرفی در هکتار بدست می ­آید (منصوریان، ۱۳۸۴).
۲-۶-۲- شدت انرژی (^[۹]EI)
در انجام محاسبات مربوط به نهاده­ها و ستاده­های کشاورزی میزان انرژی به ازای واحد یک نهاده را
شدت انرژی می­نامند. این ضریب بسته به نوع نهاده یا ستاده واحد متفاوتی خواهد داشت. واحد شدت انرژی برای کود و سم مگاژول بر کیلوگرم ، ماشین­ها مگاژول بر کیلوگرم در هکتار، الکتریسیته مگاژول بر لیتر و کارگر مگاژول بر ساعت می­باشد.
۲-۷- مروری بر تحقیقات انجام شده
در این بخش ابتدا مطالعاتی که در ایران بر روی مصرف انرژی در گلخانه­ ها صورت گرفته است را بررسی کرده و سپس مطالعات سایر کشورها در این زمینه مورد بررسی قرار می­گیرد.
۲-۷-۱- مروری بر پژوهش­های کاربردی شاخص­ های اقتصادی و انرژی محصولات گلخانه­ای در ایران
صالحی (۱۳۸۴) در تحقیقی به مقایسه وضعیت اقتصادی-اجتماعی طرح­های گلخانه­ای گل و گیاه زینتی با سبزی و صیفی در استان اصفهان پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان داد که مالکیت خصوصی در گلخانه سبزی و صیفی بیش از گل و گیاهان زینتی بوده، سامانه آبیاری گلخانه سبزی و صیفی بهتر از گلخانه گل و گیاهان زینتی بوده، بهره­برداران تمایل بیشتری به احداث واحدهای گل و گیاهان زینتی نشان داده و اشتغال­زایی در آن نیز دو برابر بوده، نسبت منفعت به هزینه در هر گروه بالاتر از یک می­باشد و در نتیجه هر دو توجیه اقتصادی دارند.
شعبانی (۱۳۸۶) در تحقیقی انرژی مصرفی و آنالیزهای اقتصادی از گل­های شاخه بریده و بررسی اثر نوع گل، نوع گلخانه، سطح زیر کشت، نوع سوخت و نوع پوشش (درصد ضد UV) بر انرژی مصرفی به ازای هر شاخه گل و بهره­وری اقتصادی، در منطقه محلات در استان مرکزی را مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که نوع گل بر انرژی مصرفی برای هر شاخه گل تأثیر داشته و گل ژربرا^[۱۰] کم­ترین انرژی مصرفی برای هر شاخه و گل مریم بیشترین انرژی مصرفی برای هر شاخه را داشته اند. نوع گلخانه و سطح زیر کشت بر انرژی مصرفی برای هر شاخه گل بی­تأثیر بوده است. ولی در سطوح بالای ۵۰۰۰ مترمربع انرژی مصرفی برای هر شاخه گل کم­تر می­باشد. نوع گل بر بهره­وری اقتصادی تأثیر داشته و گل­های رز، ژربرا و لیلیوم بیشترین بهره­وری اقتصادی و گل­های مریم، زنبق و میخک کم­ترین بهره­وری اقتصادی را داشتند. نوع گلخانه و سطح زیر کشت بر بهره­وری اقتصادی بی­تأثیر بود ولی بهره­وری اقتصادی در گلخانه­های بالای ۵۰۰۰ متر مربع بیشتر بود. نوع سوخت بر بهره­وری اقتصادی تأثیر نداشته است ولی بر کل هزینه­ های تولید تأثیر داشته است که ناشی از قیمت پایین گاز نسبت به گازوئیل می­باشد. نوع سوخت بر انرژی مصرفی برای هر شاخه گل بی­تأثیر می­باشد. نتایج همچنین نشان داد که گلخانه با پوشش دارای درصد UV بیشتر عملکرد بهتری را دارند.
پاشایی و همکاران (۱۳۸۷) بررسی و تعیین میزان مصرف انرژی برای تولید گوجه­ فرنگی در گلخانه­های استان کرمانشاه را مورد بررسی قرار دادند. نتایج به­دست آمده نشان داد که در گلخانه­های مورد مطالعه متوسط انرژی مصرفی برای تولید یک کیلوگرم گوجه­ فرنگی گلخانه­ای ۸۰۸۱/۰ مگاژول بوده است. مقادیر متوسط بهره­وری انرژی، متوسط انرژی خالص انرژی و نسبت انرژی نیز به ترتیب ۳۲۷/۱ کیلوگرم بر مگاژول، ۴۲۶/۱۲۲۵- مگاژول بر هکتار و ۹۸۹۹/۰ بودند. بدین ترتیب معلوم شد که در گلخانه­های مورد مطالعه در استان کرمانشاه راندمان و کارایی انرژی پایین بوده و به صرفه نمی ­باشد. اما به دلیل این که قیمت نهاده­های مصرفی انرژی در کشور کم و قیمت محصول گوجه­ فرنگی گلخانه­ای زیاد است، کشت گوجه­ فرنگی گلخانه­ای در استان کرمانشاه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. نتایج به­دست آمده از این تحقیق نشان داد که می­توان با تغییر مدیریت در کشت گلخانه­ای و اصلاح روش­های کشت و تغییر در رقم بذر گوجه­ فرنگی، مصرف انرژی در گلخانه­های گوجه­ فرنگی استان کرمانشاه را بهینه نمود و با ارتقاء تأثیر شاخص­ های انرژی، راندمان و کارایی مصرف انرژی را در این گلخانه افزایش داد.
شعبانی (۱۳۸۶) در تحقیقی انرژی مصرفی، میزان کارایی (نسبت) انرژی و بهره­وری انرژی را در گلخانه­های محلات انجام داد. تحقیقات وی نشان داد که انرژی مصرفی برای تولید هر شاخه گل میخک ۸/۷ مگاژول، گل مریم ۵۱/۲۴ مگاژول، گل زنبق ۸/۱۴ مگاژول، گل لیلیوم ۷۵/۲۴ مگاژول و گل ژربرا ۸/۹ مگاژول می­باشد.
بنائیان و همکاران (۱۳۹۰) به بررسی الگوی مصرف انرژی و تعیین ارتباط بین انرژی ورودی در کشت توت­فرنگی در شهرستان ساوجبلاغ پرداخته­اند. با انجام تحلیل رگرسیون خطی، اثر انرژی نهاده­های سوخت، کود شیمیایی، الکتریسیته و نیروی کارگری بر روی عملکرد محصول معنی­دار بود، در حالی که سایر نهاده­ها اثر معنی­داری بر روی عملکرد توت­فرنگی نشان ندادند. براساس آنالیزهای انجام شده، انرژی سوخت ۶۱ درصد، کود شیمیایی ۲۸ درصد، الکتریسیته شش درصد و نیروی انسانی پنج درصد است.
شرافتی (۱۳۸۷) انرژی کل برای تولید خیار گلخانه­ای را در استان تهران تعیین کرد. همچنین در این تحقیق میزان انرژی مستقیم ۱۶۳۹۶۸۷۲ مگاژول بر هکتار، انرژی غیرمستقیم ۲۱۵۷۲۰ مگاژول بر هکتار، نسبت انرژی ۰۰۷۲/۰، بازده خالص انرژی ۱۶۴۹۲۲۲۹- مگاژول بر هکتار و بهره­وری انرژی ۱۶۳۹۶۸۷۲ کیلوگرم بر مگاژول را در تولید این محصول مشخص کرد. عملکرد متوسط خیار گلخانه­ای ۲۲۱ تن در هکتار و انرژی تولیدی ۱۲۰۳۶۲ مگاژول بر هکتار تعیین شد.
محمدی و امید (۲۰۱۰) به بررسی رابطه بین نهاده­های انرژی و محصول خیار گلخانه­ای و تحلیل اقتصادی این محصول پرداختند. بهره­وری انرژی به ازای مصرف هر مگاژول انرژی ۸/۰ کیلوگرم محاسبه شد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که همه نهاده­ها به­جزء بذر و کود شیمیایی اثر معنی­داری بر میزان محصول دارند و ۱۶۳۹۶۸۷۲ مگاژول بر هکتار نیروی انسانی بیشترین تأثیر را بر میزان تولید داشت. همچنین تحلیل اقتصادی نشان داد که هزینه کل برای تولید یک هکتار محصول خیار گلخانه­ای ۷/۳۳۴۲۵ دلار و نسبت سود به هزینه ۵۸/۲ می­باشد.
اکبری­مقدم و همکاران (۱۳۸۹) نشان دادند که در گلخانه­های شهرستان مشهد سوخت فسیلی ۴۶ درصد، برق ۲۷ درصد، کارگری نُه درصد به ترتیب بیشترین سهم انرژی مصرفی را در تولید خیار گلخانه­ای دارند. در این تحقیق استفاده از ابزارهای دقیق کنترل حرارت و استفاده از سامانه­های گرمایشی با راندمان بالاتر برای بهینه کردن مصرف انرژی در این گلخانه­ ها پیشنهاد گردید.
امید و همکاران (۲۰۱۰) نشان دادند که مصرف انرژی و انرژی خالص خیار گلخانه­ای در استان تهران ۴۳/۱۵۲۹۰۸ و ۸۳/۵۵۵۵۲- مگاژول به ازای هر هکتار می­باشد و بهره­وری انرژی در کشت خیار گلخانه­ای ۵۱/۰ است.
قاسمی مبتکر و همکاران (۲۰۱۰) به بررسی مصرف انرژی و ارزیابی حساسیت نهاده­ها برای محصول جو در استان همدان پرداختند. نتایج نشان داد که انرژی کل نهاده­ها ۲۵۰۲۷ مگاژول بر هکتار است. بازده مصرف انرژی، بهره­وری انرژی و انرژی خالص به ترتیب ۸۶/۲، ۱۹/۰ کیلوگرم بر مگاژول و ۴۶۴۹۸ مگاژول بر هکتار محاسبه شد. ارزیابی مدل اقتصادی نشان داد که انرژی ماشینی معنی­دارترین و مؤثرترین نهاده بر میزان محصول است.
زنگنه و همکاران (۲۰۱۰) در مطالعه­ ای میزان هزینه و انرژی را در دو سطح متفاوت فناوری در مزارع سیب­زمینی استان همدان بررسی کردند. نتایج نشان داد که در گروه اول که مالکیت ماشین و سطح فناوری بالایی داشتند، ۴۰۸۰ مگاژول انرژی کمتری مصرف شده است. همچنین انرژی خالص در گروه اول و دوم به­ترتیب ۹۵/۴۱۱۰ و ۶۷/۲۱۷۴۴- مگاژول بر هکتار بود. تحلیل هزینه نشان داد که اگر چه هزینه کل تولید در گروه اول ۰۴/۶۱۲ دلار بر هکتار بیشتر است، اما در گروه دوم با اجاره ماشین­ها و فناوری پایین شاخص سود به هزینه ۱۳/۰ کمتر است که با توسعه و افزایش فناوری باید تقویت شود.
۲-۷-۲- مروری بر پژوهش­های کاربردی شاخص­ های اقتصادی و انرژی محصولات گلخانه­ای سایر کشورها
کیزیل اصلان^[۱۱] (۲۰۰۹) در تحقیقی که در شهر توکات^[۱۲] ترکیه در باغات آلبالو انجام داد به این نتایج رسید: نسبت انرژی ۹۶/۰ به­دست آمد و بیشترین سهم انرژی مربوط به کودها ۴۲ درصد، الکتریسیته ۲۲ درصد و سوخت ۲۱ درصد بود. سهم انرژی­های مستقیم ۵۲ درصد و غیرمستقیم ۴۸ درصد و سهم انرژی­های تجدیدپذیر ۲۰ درصد و تجدیدناپذیر ۸۰ درصد محاسبه گردید.
ایسنگون^[۱۳] و همکاران (۲۰۰۷) تحقیقی در خصوص تولید زردآلو خشک انجام دادند که باغداران به دو گروه تقسیم شده بودند. نتایج این­طور بود که در هر گروه بیشترین مصرف انرژی مربوط به نهاده­های کود و آفت­کش­ها بود.
چتین و واردر^[۱۴] (۲۰۰۸) در بررسی گلخانه­های تولید گوجه­ فرنگی به صورت صنعتی دریافتند که تولید گوجه­ فرنگی ۵۳/۴۵ گیگاژول بر هکتار مصرف انرژی دارد که ۸۲/۳۴ درصد آن مربوط به انرژی سوخت بوده و بعد انرژی کود و سپس انرژی ماشین بیشترین درصد را به خود اختصاص دادند. نسبت انرژی ۸/۰ و بهره­وری انرژی ۹۹/۰ کیلوگرم بر مگاژول بود. تجزیه و تحلیل هزینه­ها نشان داد که مهمترین آن­ها مربوط به نیروی انسانی ماشین، اجاره زمین و آفت­کش­ها بود. بر اساس نسبت سود به هزینه، مزارع بزرگ در مصرف انرژی و عملکرد اقتصادی مناسب­تر بودند. در نتیجه مدیریت مصرف انرژی در سطح مزرعه منجر به کسب بازده بیشتر شده و می ­تواند مصرف اقتصادی انرژی را بهبود دهد.
ازکان و کارادنیز^[۱۵] (۲۰۰۷) انرژی مصرف شده برای تولید انگور در گلخانه و مزرعه را مورد بررسی و مقایسه قرار دادند. نتایج نشان داد که کل انرژی به کار رفته در گلخانه و مزرعه به ترتیب ۲۴۵۱۳ و ۹/۲۳۶۴۴۰ مگاژول بر هکتار به دست آمد. اگر چه انرژی خروجی از انگورهای گلخانه­ای ۷۳۳۹۶ مگاژول بر هکتار پایین­تر از انگورهای مزرعه­ای ۱۲۰۵۹۶ مگاژول بر هکتار بود. همچنین نسبت خروجی به ورودی برای تولید انگور گلخانه­ای و مزرعه­ای به ترتیب ۹۹/۲ و ۱۰/۵ بود. تجزیه و تحلیل اقتصادی نشان داد که هزینه انگور گلخانه­ای بیشتر از انگور کشت شده در مزرعه بوده است اما انگور گلخانه­ای سود بیشتری داشت چون قیمت انگور گلخانه­ای بیشتر از انگور مزرعه­ای بود.
ازکان^[۱۶] و همکاران (۲۰۰۴) در مطالعه موردی در ناحیه آنتالیا در کشور ترکیه پرسشنامه­ای از ۸۸ گلخانه که گوجه­ فرنگی، خیار، بادمجان و فلفل گلخانه­ای کشت می­کردند، نشان دادند که تولید خیار با مصرف ۷۷/۱۳۴ گیگاژول بر هکتار بیشترین میزان مصرف انرژی را دارد. مصرف انرژی گوجه­ فرنگی، بادمجان و فلفل به ترتیب ۳۲/۱۲۷، ۶۸/۹۸ و ۲۵/۸۰ گیگاژول بر هکتار به دست آمد. ضمناً نسبت انرژی خروجی به ورودی برای گوجه­ فرنگی، فلفل، خیار و بادمجان به ترتیب ۲۶/۱، ۹۹/۰، ۷۶/۰ و ۶۱/۰ برآورد شد. نتایج نشان می­دهد که شدت استفاده از نهاده­ها در تولید سبزیجات گلخانه­ای با افزایش در تولید نهایی همراه نبوده است.

نمایش شماتیک از شبکه زنجیره تأمین مورد بررسی ۴۵
نمایش ساختار کروموزوم برای مثال (۳-۳) ۵۶
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش اصلاح چرخهای ۶۴
اختلاف بین مقدار تابع هدف اول در حداقل سطح رضایت­مندی و مقدار بهینه با توجه به سطوح اطمینان مختلف برای اولین مسأله نمونه ۶۹
اختلاف بین مقدار تابع هدف دوم در حداقل سطح رضایت­مندی و مقدار بهینه با توجه به سطوح اطمینان مختلف برای اولین مسأله نمونه ۷۰
اختلاف بین مقدار تابع هدف اول در حداقل سطح رضایت­مندی و مقدار بهینه با توجه به سطوح اطمینان مختلف برای دومین مسأله نمونه ۷۲
اختلاف بین مقدار تابع هدف دوم در حداقل سطح رضایت­مندی و مقدار بهینه با توجه به سطوح اطمینان مختلف برای دومین مسأله نمونه ۷۲
تعداد جواب­های غیرموجه موجود در هر نسل ۷۶
تاثیر نگهداری موقت در باراندازهای میانی بر هزینه­ های زنجیره تأمین ۸۰

فصل اول:

کلیات تحقیق

۱-۱- مقدمه

رقابتی بودن بازارها، معرفی و وجود محصولاتی با عمر کوتاه و بالا بودن انتظارات مشتریان در ارتباط با کیفیت و زمان تحویل محصولات، ایجاب می­ کنند که محصولات در مقدار، مکان، زمان و قیمت مناسب عرضه شوند که این خود ضرورت ایجاد هماهنگی تولید­کنندگان با تأمین­کنندگان مواد اولیه و توزیع­کنندگان محصولات را ایجاب می­ کند.
زنجیره تأمین به عنوان یک ساختار یکپارچه شامل تعدادی از فعالیت­ها به طور مثال فعالیت خرید، تولید، نگهداری و توزیع می­ شود. این فعالیت­ها به منظور تهیه مواد ­اولیه، تبدیل مواد ­اولیه به محصولات نهایی و تحویل محصولات به مشتریان انجام می­شوند. مدیریت صحیح این فعالیت­ها موجب بهبود عملکرد زنجیره خواهد شد از این­ رو مدیریت زنجیره تأمین را می­توان به عنوان مدیریت جریان اطلاعات، محصولات و منابع مالی در زنجیره تعریف کرد [۱]. فرایند برنامه­ ریزی زنجیره تأمین به عنوان یکی از مهمترین فرآیندهای مدیریت زنجیره تأمین به منظور یکپارچه و هماهنگ کردن فعالیت­های مذکور در بین اعضای مختلف زنجیره انجام می­ شود [۲]. برنامه­ ریزی زنجیره تأمین بسته به افق برنامه­ ریزی به سه دسته تقسیم ­بندی می­ شود:
برنامه­ ریزی استراتژیک: این فاز از برنامه­ ریزی به طراحی ساختار زنجیره تأمین مربوط بوده و افق زمانی مورد بررسی در این فاز بین پنج تا ده سال می­باشد.
برنامه­ ریزی تاکتیکی (افق زمانی میان مدت): در این سطح از برنامه­ ریزی در ارتباط با استفاده بهینه از ظرفیت منابع مختلف از جمله تأمین­کنندگان، تولیدکنندگان و مراکز­ توزیع
تصمیم ­گیری می­ شود. افق زمانی مورد بررسی در برنامه­ ریزی تاکتیکی یک تا دو سال است.
برنامه­ ریزی عملیاتی: افق زمانی مربوط به این سطح از برنامه­ ریزی هفتگی بوده و در ارتباط با مسائلی از قبیل مسیریابی وسایل نقلیه، برنامه­ ریزی تولید و توزیع روزانه تصمیم ­گیری می­ شود [۱].
هدف هر زنجیره تأمین افزایش سودآوری زنجیره از طریق کاهش هزینه­ها و افزایش سطح
خدمت­دهی است. طرح توزیع به عنوان یکی از عوامل ایجاد هزینه در زنجیره تأمین، عملکرد زنجیره را تحت تأثیر قرار داده و تقریبا ۳۰ درصد از قیمت محصول نهایی را شامل می­ شود [۳]. بنابراین استفاده از استراتژی­ های مناسب توزیع به منظور کاهش هزینه­ های حمل­ و نقل و افزایش سطح
خدمت­دهی می ­تواند باعث افزایش سودآوری زنجیره شود. در میان استراتژی­ های مختلف توزیع استراتژی فرابارانداز^[۱] به عنوان یک تکنیک لجستیک موثر محصولات ارسال شده از تأمین­کنندگان مختلف را دریافت کرده و بدون نگهداری موجودی آنها را مطابق با مقصدهایشان به گروه ­های مشخصی دسته­بندی و ارسال می­ کند. این استراتژی با دسته­بندی کردن محصولات و در نتیجه تکمیل ظرفیت وسایل نقلیه باعث کاهش هزینه­ های حمل و نقل می­ شود.
از آن­جایی­که قرار دادن محصولات مختلف در یک گروه مشخص مستلزم ورود همزمان آن­ها به بارانداز میانی و منتج به ملاقات مشتری­های مختلف (سفارش دهندگان محصولات) می­ شود، لذا مسیریابی و زمانبندی وسایل نقلیه ورودی و خروجی به منظور بهینه کردن عملیات استراتژی فرابارانداز ضروری است.
از طرفی دیگر، در نظر گرفتن شرایط دنیای واقعی از جمله غیر قابل پیش ­بینی بودن انتظارات مشتریان و همچنین وجود روابط پیچیده بین اعضای زنجیره، باعث ایجاد یک درجه مهمی از عدم قطعیت در زنجیره تأمین می­ شود. نادیده گرفتن عدم قطعیت موجود در زنجیره تأمین باعث ضعف در عملکرد زنجیره خواهد شد. بنابراین شناخت منابع ایجاد عدم قطعیت و استفاده از رویکردهای مناسب برای برطرف کردن این عدم قطعیت به منظور افزایش سودآوری زنجیره ضروری است. سه منبع ایجاد عدم قطعیت در زنجیره تامین عبارتند از:
عدم قطعیت در عرضه: این عدم قطعیت در اثر ت
غییر در عملکرد تأمین­کنندگان به علت تأخیر در تحویل­ها به وجود می ­آید.
عدم قطعیت در فرایند: این عدم قطعیت از غیر قابل اعتماد بودن فرایند تولید به دلیل خرابی ناگهانی ماشین آلات، تغییر در عملکرد نیروی انسانی و غیره ناشی می­ شود.
عدم قطعیت در تقاضا: این عدم قطعیت مهمترین عامل ایجاد عدم قطعیت در زنجیره تأمین بوده و از نوسانات موجود در تقاضا و پیش ­بینی نادرست ناشی می­ شود [۴].
رویکردهای تحلیلی (احتمالی)، رویکردهای شبیه­سازی و رویکردهای پیوندی بر اساس ترکیبی از مدل­های تحلیلی و شبیه­سازی، از جمله رویکردهای مورد استفاده برای برطرف کردن عدم قطعیت­ موجود در زنجیره تأمین می­باشند. مدل­های تعیین شده در این رویکردها، عدم قطعیت موجود در زنجیره تأمین را به وسیله توزیع­های احتمالی به دست آمده از داده ­های آماری نمایش می­ دهند. از آن­جایی که استفاده از این رویکردها با مشکلاتی نظیر عدم دسترسی به داده ­های آماری قابل اعتماد همراه است استفاده از رویکردهای دیگر ضروری به نظر می­رسد. یکی دیگر از رویکردهای مورد استفاده برای برطرف کردن عدم قطعیت موجود در زنجیره تأمین، استفاده از تئوری
مجموعه­های فازی است [۵]. قابل ذکر است که تئوری مجموعه­های فازی علاوه بر برطرف کردن مشکل فوق، دارای تطابق بیشتری با مسائل دنیای واقعی است.
با توجه به توضیحات بالا، واضح است که یکپارچه و هماهنگ کردن طرح­های تهیه­­ مواد اولیه، تولید و توزیع، بررسی منابع ایجاد عدم قطعیت در زنجیره تأمین و استفاده از یک رویکرد مناسب برای برطرف کردن این منابع و همچنین انتخاب استراتژی­ های مناسب برای توزیع محصولات از عوامل مهم بقای زنجیره تأمین در بازارهای امروزی هستند.
از این رو در این تحقیق ، یکپارچه کردن طرح­های تهیه مواد اولیه، تولید و توزیع در یک افق زمانی میان مدت در یک زنجیره تأمین پنج سطحی، چند محصولی و چند دوره­ای با در نظر گرفتن عرضه، تولید و تقاضای فازی با هدف حداقل کردن هزینه­ها و طراحی یک سیستم توزیع به موقع مورد بررسی قرار می­گیرد. در زنجیره تأمین مورد بررسی از استراتژی­ های فرابارانداز و ارسال مستقیم برای توزیع محصولات استفاده می­ شود. استفاده از استراتژی فرابارانداز مستلزم بررسی همزمان مسیریابی و زمانبندی وسایل نقلیه ورودی و خروجی می­باشد. اما از آن­جایی که یکپارچه کردن مسیریابی و زمانبندی وسائل نقلیه و استراتژی فرابارانداز در مسئله مذکور باعث افزایش پیچیدگی خواهد شد، لذا به منظور کاهش پیچیدگی مسئله، زنجیره­ای با سطوح کمتر مورد بررسی قرار می­گیرد. بنابراین، در این تحقیق دو مسأله مذکور یعنی یکپارچه کردن طرح­های تهیه مواد اولیه، تولید و توزیع و یکپارچه کردن مسیریابی و زمانبندی وسائل نقلیه و استراتژی فرابارانداز به ترتیب تحت عنوان­های مسأله اول و مسأله دوم مورد بررسی قرار می­گیرند.

۱-۲- مسأله اول

مسأله اول عبارت از یکپارچه کردن طرح­های تامین مواد اولیه، تولید و توزیع محصولات در یک افق زمانی میان مدت در یک زنجیره تأمین پنج سطحی (شامل تأمین­کنندگان، تولیدکنندگان، مراکز توزیع، باراندازهای­­­­ میانی^[۲] و خرده فروش­ها)، چند محصولی و چند دوره­ای با در نظر گرفتن پارامترهای فازی (شامل ظرفیت تأمین مواد­ اولیه، سطح نیروی انسانی در دسترس و ظرفیت ماشین­ آلات تولیدکنندگان و نیز تقاضای خرده فروش­ها) و با هدف حداقل کردن هزینه­ها و طراحی یک سیستم توزیع به موقع^[۳] است. در این زنجیره برای توزیع محصولات از استراتژی­ های فربارانداز و ارسال مستقیم (از تولیدکننده به خرده فروش) استفاده می­ شود.
مفروضات این مسأله به شرح زیر می­باشند.
زنجیره تأمین پنج سطحی (شامل تأمین­کنندگان، تولیدکنندگان، مراکز توزیع، باراندازهای میانی و خرده فروش­ها)، چند محصولی و چند دوره­ای می­باشد.
برای توزیع محصولات از باراندازهای میانی و ارسال مستقیم استفاده می­ شود.
سطح برنامه ریزی میان مدت است
در صورتی که تقاضای یک خرده فروش برای یک کالای مشخص از طریق یک بارانداز میانی تأمین شود، باید کل تقاضای آن خرده فروش به ازای آن محصول از طریق همان بارانداز میانی برآورده شود. این فرض از رویکرد تک منبعی^[۴] [۸-۶] نشأت می­گیرد.
هر یک از تولیدکنندگان توانایی تولید همه محصولات را دارند.
کمبود مجاز بوده و به صورت پس افت در نظر گرفته می­ شود.
هزینه نگهداری مواد اولیه و محصولات در پایان هر دوره در نظر گرفته می­ شود .
تولیدکنندگان محصولات را به سه طریق تولید می­ کنند: تولید در زمان عادی، تولید به صورت اضافه کاری و یا از طریق پیمانکاری.
تقاضا، ظرفیت تولید و نیز ظرفیت تأمین مواد اولیه اعداد فازی مثلثی هستند.
از آن­جایی که مهمترین هدف استراتژی فرابارانداز کاهش هزینه­ های نگهداری و حمل و نقل
می­باشد، لذا بررسی همزمان مسیریابی و زمانبندی وسایل نقلیه و استراتژی فرابارانداز امری ضروری است. اما ­همان طوری که قبلا نیز ذکر شد به دلیل کاهش پیچیدگی مسأله مورد بررسی، یکپارچه کردن مسیریابی و زمانبندی وسایل نقلیه ورودی و خروجی و استراتژی فرابارانداز در یک زنجیره سه سطحی مورد بررسی قرار می­گیرد.

۱-۳- مسأله دوم

مسأله دوم عبارت از یکپارچه کردن مسیریابی و زمانبندی وس
ایل نقلیه ورودی و خروجی (به ترتیب به منظور تحویل محصولات به باراندازهای میانی و خرده فروش­ها) و استراتژی فرابارانداز در یک زنجیره سه سطحی است. زنجیره مورد بررسی دارای سطوح تأمین­کنندگان محصولات (به طور مثال تولیدکنندگان، مراکز توزیع و غیره)، باراندازهای میانی و خرده فروش­ها است. در این زنجیره با در نظر گرفتن هزینه­ های حمل و نقل و قیمت­های ارائه شده توسط تأمین­کنندگان، مسیر و زمان حرکت وسایل نقلیه ورودی در فرایند دریافت (دریافت محصولات از تأمین­کنندگان توسط باراندازهای میانی) و همچنین وسایل نقلیه خروجی در فرایند ارسال (تحویل محصولات به خرده فروش­ها توسط باراندازهای میانی) تعیین می­شوند.
علاوه بر این در طی فرایند دسته­بندی کردن محصولات در باراندازهای میانی، اگر همه محصولات مربوط به یک دسته مشخص وارد بارانداز میانی شده باشند (ورود همزمان) این محصولات بلافاصله در وسایل نقلیه خروجی بارگیری شده و به خرده فروش­ها تحویل داده می­شوند. در غیر این صورت، در ارتباط با نگهداری موقت و یا ارسال محصولاتی که زودتر وارد بارانداز میانی شده ­اند تصمیمات لازم اتخاذ می­شوند. همچنین به دلیل تطابق بیشتر با دنیای واقعی ظرفیت محوطه تخصیص داده شده برای نگهداری موقت محصولات به طور پیوسته در طول افق برنامه­ ریزی بررسی می­ شود.
هدف، تخصیص محصولات به تأمین­کنندگان و باراندازهای میانی به منظور بهینه کردن مسیر و زمان حرکت وسایل نقلیه و عملیات دسته­بندی کردن محصولات بوده به طوریکه هزینه­ های خرید و حمل و نقل حداقل شود.
مهمترین خصوصیات و مفروضات این مسأله عبارتند از:
هر تأمین­کننده توانایی عرضه هر نوع محصولی را دارد.

۱–۵–۶–۱– میکروجایروهای نوری (لیزری)
برای عملکرد بهتر از ۰.۱^o/hr پیشنهاد شده است که یک لیزری حلقوی با ساختار MEMS مانند آنچه در شکل ۱۳-۱ دیده می‌شود استفاده گردد. همانطور که در شکل دیده می‌شود، ساختار ژیروسکوپ‌های لیزر حلقوی (Ring Laser Gyro) در اینجا حفظ شده است. آینه‌های MOEMS بر روی زیر لایه (Substrate) سیلیکونی قرار گرفته و یک رزوناتور بسته(حلقوی) را ایجاد می کند. یک دیود لیزری (LD) در داخل حلقه (کاواک) نور لیزر مورد نیاز را تولید می‌کند. دو بخش متمایز دیگر یکی منشور تداخل امواج لیزری مختلف الجهت و متعلقات آن و آینه متحرک جهت تنظیم محیط حلقه (رزوناتور) می‌باشد. نور لیزر ایجاد شده در دیود لیزری در دو جهت مخالف هم (ساعت‌گرد و پادساعت گرد) در رزوناتور منتشر شده و در منشور مخلوط کن، طیف تداخلی تشکیل می‌دهند. سرعت حرکت این طیف تداخلی جهت آشکارسازی زاویه‌ای ورودی ژیروسکوپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. از لحاظ عملکردی ژیروسکوپ لیزری عبارتست از یک لیزر حلقوی که در آن دو موج الکترو مغناطیسی در خلاف یکدیگر در یک مسیر بسته منتشر می‌شوند. [۲] در اثر گردش ژیروسکوپ به دور محور عمود بر صفحه رزوناتور اختلاف فرکانس (فرکانس ضربان) بین دو موج یاد شده بوجود می‌آید، که متناسب با سرعت زاویه‌ای گردش می‌باشد. این ارتباط بصورت ذیل بیان می شود:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

که تغییر فرکانس تولید اشعه لیزر، سرعت زاویه‌ای جسم حامل ، مساحت مسیر بسته(کاواک) لیزر، L محیط آن و طول موج لیزر است. با اندازه‌گیری این فرکانس می‌توان مقدار سرعت زاویه‌ای جسم حامل ژیروسکوپ را بدست آورد و با انتگرالگیری فرکانس مقدار زاویه چرخش بدست می‌آید. رابطه فوق رابطه ژیروسکوپ لیزری در حالت ایده‌آل می‌باشد و بیانگر اصول کار ژیروسکوپ لیزری است [۲]. این ژیروسکوپ با وجود مستعد بودن، دارای چالشهای تکنولوژیکی فراوانی تا مرحله میکروشدن می‌باشد، زیرا با کوچک شدن نویز معادل چرخشی آن افزایش می‌یابد. عمده ترین مزیت های آن بر های دیگرعبارتند از:
دقت بسیار خوب
حساسیت کم به تغییرات درجه حرارت
عدم حساسیت به شوک و ارتعاش بواسطه نداشتن قطعات متحرک.
مصرف انرژی کم

شکل ۱۳-۱- نمای شماتیک ژیروسکوپ ارتعاشی نوری میکروماشین شده

شکل ۱۴-۱- نمای شماتیک ژیروسکوپ MOEM

فصل دوم
تبیین فرایند تحریک در ژیروسکوپ های ارتعاشی
۱–۲– مقدمه
در این قسمت بطور خلاصه انواع ارتعاشات مکانیکی برای درک بهتر فرایند تحریک مورد بررسی قرار می گیرند. ما ارتعاشات را به رده های مجزا بر حسب نوع ارتباطشان بین فرکانس اعمالی و فرکانس طبیعی ساختار تقسیم بندی می کنیم. در واقع تحلیل دینامیکی اکثر ساختارهای واقعی با بهره گرفتن از مدل های چند درجه آزادی صورت می گیرد. فرض می کنیم که شکل کلی معادلات حرکت یک ساختار N درجه آزادی بصورت زیر باشد:
M + C+ K+ () = _۱(t) + _۲(t)(1-2)
که M ماتریس جرم، C ماتریس میرایی، K ماتریس سختی(صلبیت) و ()یک بردار غیر خطی است که در ساختار قرار گرفته است. سمت راست معادله نشان دهنده نیروی خارجی وارد شده به ساختار است. در معادله (۱-۲)، M،C،K و_۲(t) ماتریس های N×N هستند. ازسوی دیگر بردارجابجایی(t)، ترم غیر خطی () و بردار نیروی_۱(t) ، بردارهای ( N×۱) می باشند. نیروی برداری اعمال شده به سیستم _۱(t) و ماتریس _۲(t) توابع زمانی متناوبی هستند که مقادیر آنها بترتیب برابرند با f₁cosΩ_۱t و f₂cosΩ_۲t
در معادله(۱-۲) اگر مقادیر_۱(t) و _۲(t) برابر صفر باشند، ارتعاشات از نوع آزاد خواهد بود که در این حالت تمامی ترم های معادله شامل بردار جابجائی (t) یا مشتقات آن می باشد و ضرایب معادله هم وابسته به زمان نخواهد بود. ارتعاشات آزاد در سیستم واقعی بخاطر اتلاف انرژی بتدریج از بین می رود و سرانجام سیستم به حالت سکون در وضعیت تعادل می رسد.
از سوی دیگر ارتعاشات را وقتی اجباری می نامیم که یک یا چند نیروی متناوب خارجی به سیستم اعمال شوند. در این حالت، معادله حرکت را می توان بوسیله یک تابع پریودیک (متناوب) معینی از زمان بیان نمود.
وقتی فرکانس اعمالی متناوب باشد، نوسانات در نقاط اوج دامنه بصورت رزونانسی در می آیند. همانطور که در شکل۱-۲ نشان داده شده رزونانس خارجی ایجاد شده را می توان به سه رده تقسیم بندی نمود: رزونانس اولیه، رزونانس ثانویه و رزونانس پارامتری.
در بیشتر سیستم های مکانیکی، توجه ما به رزونانس اولیه به این خاطر است که فرکانس اعمالی نزدیک به یکی از فرکانس های طبیعی سیستم می باشد. وقتی سیستم غیرخطی باشد، سیستم ممکن است در یک فرکانس متفاوتی از رزونانس اولیه نوسان کند که در نتیجه بصورت رزونانس ثانویه در خواهد آمد. رزونانس ثانویه را می توان به سه نوع وابسته به فرکانس طبیعی سیستم تقسیم بندی نمود: رزونانس هارمونیک تحتانی، رزونانس هارمونیک فوقانی و رزونانس هارمونیک تحتانی- فوقانی[۹].
علاوه بررزونانس های اولیه و ثانویه رزونانس دیگری بنام رزونانس پارامتری نیز وجود دارد.این رزونانس بوسیله نیروی خارجی یا ارتعاش متناوب بعضی از پارامترهای سیستم که نسبت به حرکت سیستم حساس می باشند، رخ می دهد. زمانی از نیروی خارجی برای ایجاد رزونانس پارامتری استفاده می شود که جهت راستای نوسان رزونانس های اولیه و ثانویه با هم یکی بوده و در اینصورت جهت نیرو باید بر راستای این نوسان عمود باشد. رزونانس پارامتری را به دو صورت می توان طبقه بندی نمود : رزونانس پارامتری پایه (اولیه) و رزونانس پارامتری اصلی.

شکل ۱-۲- طبقه بندی رزونانس خارجی

شکل ۲–۲- طبقه بندی رزونانس داخلی
رزونانس های داخلی را رزونانس پارامتری خودکار نیز می نامند زیرا حفظ رزونانس سیستم بواسطه برخی روابط که میان فرکانس های طبیعی سیستم وجود دارد صورت می گیرد. همانطور که در شکل ۲-۲ نشان داده شده وقتی رابطه بین فرکانس های طبیعی یک نسبت عددی صحیح می باشد، انتقال انرژی از حالت فرکانس بالا به حالت فرکانس پایین اتفاق می افتد[۱۰].
۲–۲– تحریک پارامتری
نایوف و ماک در سال ۱۹۷۹ و باتئو در سال ۲۰۰۵ ،[۱۱]،جزئیات فرایند تحریک را تشریح کردند. یک معادله دیفرانسیل شامل ضرایب متغیر با زمان را بصورت زیر در نظر می گیریم :
+ P₁(t) + P₂(t)x = f (t) (۲-۲)
در معادله فوق اگر بجای تحریک خارجی صفر بگذاریم یعنی f (t)= 0 ، ترم های وابسته به زمان در معادله می تواند بر تحریک تأثیر بگذارد. همانطور که در معادله (۲-۲) نشان داده شده تحریک ثابت همراه با تحریک خارجی می تواند ظاهرگردد. این معادله خطی بوده، ضرایب آن ثابت نبوده و جواب عمومی آن را می توان از جمع جواب خصوصی معادله کامل با جواب عمومی معادله همگن بدست آورد. اگر x₁(t)وx₂(t) دو جواب مستقل از معادله همگن باشند، جواب عمومی را می توان با ترکیب خطی x(t) = C₁ x₁(t) +C₂ x₂(t) بدست آورد.

۲ – ۵ – وضعیت ادبی در سودان
ادبیات جدید سودان متکی بر پایه های تلاقی ها و برخوردهای بسیاری از جریان های گوناگون
می باشد که در عین حال شامل سرزمین ها و ملیت های مختلف ، نفوذ بیگانگان و ارتباط با فرهنگ جهان غرب و آسیاست با این حال کوشیده است که از سنن و دست آوردهای ادبی و فکری قومی خویش غافل نباشد و سیاستی واقع بینانه در پیش گرفته از نظام ارزش های آفریقایی و سایر نقاط سود جسته است ، می کوشد اساس و پایه ادبیات را روی قومیت و موضوعات بومی و ملی خلق کند.
خیلی پیش از اینکه اروپاییان به آفریقا راه یابند و خیلی پیش از آنکه خود نویسندگی و نوشتن
توسعه یابد مردمان سودان عمیق ترین تفکرات و احساسات و هنری ترین اظهارات و بیانات خود را به افسانه ها و قصه ها ربط می دادند و به آنها لباس داستان می پوشانیدند و به طریق تمثیل و مبتنی برمثل های اخلاقی و حکایات ، آوازها و آهنگ های ساده ، سروده ها و شعر و درام ، ضرب المثل ها را بیان و طرح و حل معماها حتی مکالمه را اظهار می کردند.
فرم های ادبیات شفاهی ملی آفریقا تا امروز ادامه یافته ، مردم سودان نفوذها و تأثیرات جدید را
تعدیل کردند و برخی از نفوذها را به صورت های مختلف در ادبیات آفریقایی وارد کردند.
ادبیات ملی پاره ای تکنیک های نوِ غربی را پذیرفته و با برخی از موضوعات و مسائل و تفکـرات
غربی آمیختگی یافته است.
آوازها و سروده ها نمونه ای از ادبیات شفاهی آفریقاست چه به طور دقیـق و ماهرانـه ای سیـاه
قلم منظره و چشم انداز آفریقای نو را با کاراکترهای ادبیات ملی نشان می دهد. نیای آوازها ، صحبت ها از قدیمی ترین تمدن های جوامع است و همه این مجموعه های شفاهی با نفوذ و قدرتی هرچه بیشتر بر ادبیات امروز آفریقا تأثیر می کند. ( سعیدیان ، ۱۳۷۴ هـ . ش ، ص ۱۵ )
با گذشت زمان ، قلمرو وسیع عرب ، به تدریج کوچک و کوچک ر می شد ، تا آنجا که در اواخر
قرن ۱۸ م ، تنها عراق و شام و بلاد عرب و مصر و سودان و مغرب در اختیار عرب بود. این شکستهای پی در پی در زمینه نظامی و سیاسی باعث انحطاط ادبی و بی سر و سامانی در امورات اجتماعی و فرهنگی گشته بود. بی سوادی و جهالت ، فقر و عدم بهداشت و مصایب دیگر ، مردم را از پای درآورده بود و مردم بیزار از حکومت عثمانی بودند چرا که مصر ، سودان و … جزء قلمرو سلطان عثمانی بودند. این اوضاع اسفناک ادامه داشت تا اینکه در سال ( ۱۷۹۸ م ) ناپلئون به مصر حمله کرد. ( زیات ، لا.تا ، ص ۴۱۵ )
با حمله ناپلئون به مصر هیئت فرهنگی او ، تخم تمدن و فرهنگ جدید عربی را در آنجا کاشـت
دو مدرسه و دو روزنامه تأسیس گردید ، مجمع های علمی کتابخانه ، قرائتخانه ، رصدخانه و … در اختیار مردم قرار گرفت ، ملل اروپایی به سرعت به سوی تمدن و فرهنگ جدید پیش می رفتند در حالی که ملل شرق ، از جمله عرب ( مصر ، سودان ، مغرب ، عراق و … ) از قافله تمدن بسیار عقب بودند و در مقابل آن همه اختراعات و اکتشافات ، کشورهای عربی از جمله مصر مدهوش و متحیر می شدند. با آمدن محمدعلی پاشا و رسیدن او به خدیو مصری ، او برای اینکه مملکت را نجات دهد به امر آموزش و پرورش سخت توجه کرد ، معلمین فرانسوی را استخدام نمود ، دانشجویان با استعداد را به اروپا به ویژه فرانسه اعزام نمود که با آمدن و برگشت آنها از فرانسه و اروپا مظاهر تمدن و فرهنگ اروپایی را با خود آوردند و با ترجمه آثار فرانسوی به عربی ، سعی در مزج دو تمدن عربی و اروپایی داشته که به وجود آوردند ؛ حرکت های فرهنگی و علمی و رونق آن و بهبود وضع اجتماعی به مرور زمان تداوم می یابد که با تسلط انگلیسی ها بر مصر و سودان و برخی دیگر از بلاد عربی ، فعالیت های رو به جلو متوقف می گردد که در این میان تحولات سیاسی اجتماعی و انقلاب های بسیاری در مصر و سودان به وقوع می پیوندند ، که این انقلاب ها و چالش ها موجب شد که در مقابله با استعمار ، با تصویب قانون سال ( ۱۹۲۳ م ) ، موقعیت های شایان توجهی نصیب ملت عرب شود و بعد از مواجهه با حوادث و وقایع بسیار و کشاکشهای بی شمار ، بالاخره به مرور زمان ، مصر استقلال خود را با طرد آثار استعمار بازیافت.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کشور سودان نیز پس از فراز و نشیب های سرانجام در سال ۱۹۵۵ به استقلال کامل رسید و از
حاکمیت انگلیس و کشور مصر خارج گردید. ( زیدان ، ۱۹۵۷ ، ج ۴ ، ص ۱۲ – ۱۳ )
۲ – ۵ – ۱ – شعر در عصر نهضت
شعر عرب تا نیمه اول قرن نوزدهم میـلادی بـه همـان صـورت ناپسـند عصـر عثمـانی حرکـت
می کرد. اغراض نامطلوب ، معانی مبتذل و اسلوبها متکلف و اسیر بندهای بدیع بود.
شعرا نمونه عالی که بتوانند آن را راهبر و پیشوای خود قـرار بدهند نداشتـند . تنها چیـزی کـه
می دانستند علم عروض و به نظم در آوردن سخن برابر قوانین آن علم بود. شعرشان کاملاً بی روح و مرده بود. عاطفه حقیقی و شعور واقعی نداشت و رنگ تقلید کلاً در شعر حکم فرما بود.
هنر شاعر در آن بود که صنایع لفظی و ظاهری را هرچه بیشتر در نظم بیفزاید. مثلاً قصیـده ای
بسازد که تمام کلمه هایش بی نقطه باشد. یا قصیده ای بگوید که همچنانکه از اول به آخر خوانده می شود به همان ترتیب از آخر به اول خوانده شود.
از نیمه دوم قرن نوزدهم که عربها به ویژه کشورهای مصـر ، عـراق ، سـوریه ، لبنـان و سـودان
اگرچه هنوز استقلال خود را بدست نیاورده بود و هنوز قسمتی از حکومت و پادشاهی مصر به حساب می آمد ، اندک اندک به حقوق سیاسی و اجتماعی خود پی بردند و حقایقی را در تاریخ خود ، غیر از آن اساطیری که مورخان روایت کرده اند کشف کردند.
از طرف دیگر دیوان های شعرای پیشیـن چـاپ و منتشـر شـد و بـا مطالعـه ایـن دیـوان ها بـا
نمونه های عالی آشنا شدند که خلاف تمام نمونه هایی بودند که با آنها انس و الفت داشتند. مثلاً دیوان های شعرای دوره عباسی و ادوار پیش از آن را مطالعه کردند و در اشعار دوره جاهلی دقت نمودند و متوجه شدند که شعر عربی – مخصوصاً منابع قدیم آن – شعری طبیعی بوده که زندگانی مردم آن عصر را دقیقاً به تصویر درآورده است و دیدند که شاعر عصر جاهلی همانند امرؤالقیس و شاعر دوره اسلامی همچون جریر ، همه مسائل زندگانی جامعه عصر خود را مانند آیینه ای به دقت نشان داده ، و برای آنان روشن شد که شعر در اصل وسیله است نه هدف.
این مطالعات از یک طرف ، و ارتبـاط با کشـورهای اروپـایی و آشنـایی بـا ادبیـات غربـی ، کـه
شعرشان از این تعقیدات^[۱] و بی معنایی بدور است. از طرف دیگر ، ذوق و اندیشه شاعران عرب را تغییر داد و ذهنشان را اصلاح نمود ، چنانکه نیمه دوم قرن نوزدهم را عصر اصلاح نامیده اند. اصلاح در دین و سیاست و ادبیات که نمونه های بارز و آشکار این اصلاحات را از حیث دینی ، سیاسی و ادبی در سودان مشاهده می نماییم . ( ضیف ، ۱۹۵۷ م ، ص ۴۳ )
۲ – ۵ – ۲ – ویژگی شعر در عصر نهضت
خصوصیت شعری شاعران عصر نهضت در کشورهای عربی از جمله سودان عبارتند از :

1. 1. در شعر معاصر عرب ، مخصوصاً شعر شاعران نوپرداز از نظر فنی و قالبی ، تطور زیادی به چشم می خورد. در دوره معاصر ، نوپردازان شعر را کاملاً و کلاً مردمی کرده اند به این معنی که طبقه خاصی مخاطب شعرا نیست.

1. 1. شاعر معاصر می خواهد دیوانش را هرچه بیشتر مردم بخوانند و آرزو می کند که شعرش در روزنامه ها چاپ و منتشر شود.

1. 1. هدف شاعر معاصر ، ارضای خاطر جمهور و اکثریت مردم است نه یک فرد خاص.

1. 1. اغراض شعری شاعر معاصر ، عبارت از چیزهایی است که در زندگی روزمره مردم مهم است لذا شاعر معاصر دردها و رنجها و گرفتاری ها و نیازهای مردم خود را با زبان شعر بیان می دارد. که قضیه فوق در بسیاری از موضوعات شعری فیتوری نیز وضوح مشخصی دارد.

1. 1. شاعر دوره معاصر به جای پرداختن به زندگی شخصی و خصوصی و امیال و آرزوهایش ، به مسائل زندگی و عواطف و هوسها و آرزوها و نیازهای عموم مردم خود می پردازد.

1. 1. شاعر دوره معاصر دیگر تنها به خود نمی اندیشید بلکه خواست دیگران و تمایلات عموم مردم برایش مهم است و در این راه حتی خود را فراموش می کند.

1. 1. شاعر دوره معاصر ، تمدن و پیشرفت علمی و اختراعات صنعتی غرب را نیز به بهترین وجه در اشعار خود مجسم و نمایان می سازند و به توصیف شان می پردازند. ( ضیف ، ۱۹۵۷ م ، ص ۵۱ – ۵۲ )

۲ – ۵ – ۳ – وضعیت شعر در سودان
واقعیت آن است که وضعیت شعر و یا نثر در سودان منفک از وضعیـت آن در دیـگر کشـورهای
عربی همچون مصر ، عراق و … نمی باشد. باید گفت شعر عربی از نفوذ غربی برکنار نماند و جنبش های فکری غربی در آن تا جنگ اول جهانی مؤثر افتاد ، در سرزمین های مختلف عربی تأثیرات و تغییرات فراوان یافت و شعر به صورت جمود و رکود همانطور که در روزگار انحطاط بود درآمد و از بزرگان این زمان در مصر سامی البارودی ( ۱۹۰۴ م ) ، احمد شوقی ( ۱۹۳۲ م ) حافظ ابراهیم ( ۱۹۳۲ م ) که از لحاظ اسلوب مختلفند ، و گویای احساسات جماعت اطراف خود بودند و در نهضت و تجدد ملی و قومی مشارکت کردند.
مطران در تحول و تجدد شعر عـربی نقـش عمـده ای داشـت. در اشعـار رصـافی ( ۱۹۴۵ م ) و
زهاوی ( ۱۹۳۶ م ) در عراق حداقل جمود وجود داشت. هنر شعر و شاعری در عراق کاملاً سقوط نکرد بلکه وضعیتی شبیه به مصر و شام داشت و اوضاع سیاسی خاص این مناطق در ادبیات آنها تأثیر گذاشت.
پس از جنگ جهانی اول تحولات و تغییرات قوی و آشکاری در ادبیات عربی جدید مثـل تعـبیر
از زندگی و جامعه جدید ، تصویر مشکلات توده مردم و مساعی و افکار آنان مورد توجه نویسندگان و شاعران قرار گرفت.
( سعیدیان ، ۱۳۷۴ هـ . ش ، ص ۲۷۴ )
تحولی که منجر به تجدد و ظهور ادبیات جدید عرب گردید در اواخر قرن نوزدهم صورت گرفت
البته جنبش تکاملی محض نبود بطوریکه نمونه ها و شواهد بسیار ادبی از قرن دهم بود.
گرمانوس فرحات ( ۱۷۳۲ م ) والا لوسی در عراق هر دو تحولی در ادبیات عرب در قرن هجدهم
پدید آوردند لیکن ادبیات جدید مگر پس از دو جنبش مهم : ۱- احیا و زنده کردن میراث گذشتگان . ۲- ترجمه آثار ادبی غربی به زبان عربی ظهور نکرد و از آغاز قرن نوزدهم احیای ادبیات قدیم در کشورهای عربی شروع شد زیرا برای از میان نرفتن اسلوب ها و جلوگیری از انحطاط عربی به نشر نمونه های ممتازی از ادبیات قدیم اقدام کردند و به تقلید این نمونه ها به ایجاد ادبیات جدید پرداختند و از این گروه که به احیای ادبیات عرب و قدیم اهتمام ورزیدند ؛ ابراهیم الیازجی ( ت ۱۸۷۱ م ) از شام و علی مبارک ( ت ۱۸۹۳ م ) از مصر و محمود شکری الالوسی ( ت ۱۹۲۳ م ) از عراق ، علی مبارک مقامات ( علم الدین ) و الیازجی مقامات مجمع البحرین و الالوسی مجموعه منتخبات بلاغت العرب را تألیف کردند.
( سعیدیان ، ۱۳۷۴ هـ . ش ، ص ۲۷۱ )