اگر ستاده ناملموس و استاندارد شده باشد، کیفیت می ­تواند بر اساس دیدگاه تولید مدار که توسط لویت دفاع شد. تعریف شود. با وجود این، تبعیت از ویژگی­ها بدون انعطاف داشتن در هنگامی که درجه بالایی از تماس بین مشتری و کارکنان مورد نیاز می­باشد، مشکل خواهد بود. بنابراین ممکن است که کیفیت را برای اکثر ستاده­های استاندارد شده و ناملموس به عنوان ” تطابق با ویژگی­ها ” تعریف نمود ولی وقتی که درجه تماس با مشتری با کارکنان بالا باشد یک تغییر پذیری اجتناب ناپذیری، وجود خواهد داشت.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به خاطر همزمانی بین تولید و مصرف ستاده ناملموس، اصلاح انحرافات ستاده­های ناملموس بعد از مصرف ممکن نخواهد بود و فرایندی باید طراحی شود تا این که پتانسیل اشتباهات محدود گردد.
اگر ستاده ناملموس و مشتری پسندسازی شده باشد، تعریف مناسب از کیفیت این است که ستاده تا چه اندازه انتظارات شخص مشتری را برآورده می­ کند. در ستاده با مشخصات فوق، ایجاد ویژگی­ها مشکل است.
اگر چه ویژگی­ها برای تک تک اجزا ستاده نمی­تواند ایجاد و سنجیده شود، سطح کلی کیفیت می ­تواند بعد از تعامل از طریق استفاده از مصاحبه­ ها، پیمایش­هایی درباره مشتری و ارزیابی شکایتها بررسی و ارزیابی شود. بنابراین بعد از مصرف (تعامل) می­توان مشخص نمود که آیا انتظارات مشتریان برآورده شده است یا خیر یا به عبارت دیگر انتظارات مشتریان تا چه اندازه برآورده شده است (ریوس و بندر^[۳۷] ، ۱۹۹۴).
۲-۱۰ اباد کیفیت خدمات
اساسا کیفیت خدمات دارای دو بعد است:
بعد فنی یا مربوط به ستاده^[۳۸]
بعد کارکردی یا مرتبط به فرایند^[۳۹]
به طور مثال در رابطه با بعد فنی، مشتری یک رستوران با یک وعده غذایی، مسافر هواپیما با انتقال از یک مکان به یک مکان دیگر، مشتری بانک با اعطای وام و مشتری بیمه با صدور بیمه نامه و پرداخت به موقع خسارت به مشتری مورد خدمت قرار می­گیرند.
آن چیزی که مشتریان در تعامل با سازمان دریافت می­ کنند، برای آنها و ارزیابیشان از کیفیت مهم است. معمولا موارد فوق را کیفیت خدمات می­نامند ولی این تمام حقیقت نیست. موارد فوق تنها یک بعد از کیفیت هستند که موسوم به کیفیت فنی ستاده می­باشند. در ادبیات مدیریت خدمات، واژه ” کیفیت ستاده ” برای این به بعد به کار گرفته می­ شود. این بعد از کیفیت می ­تواند به صورت نسبتا عینی به وسیله مشتری سنجیده شود. با وجود این به علت اینکه تعاملات متعددی بین ارائه دهنده و مشتری وجود دارد، لذا بعد فنی کیفیت به تنهایی برای کل کیفیتی که مشتری ادراک خواهد نمود، محسوب نخواهد شد. واضح است که مشتری به وسیله روشی که کیفیت فنی به او انتقال داده می­ شود، نیز تحت تأثیر قرار می­گیرد. دسترسی آسان به خدمات، رفتار و ظاهر کارکنان، چگونگی انجام خدمات توسط کارکنان، جملاتی که کارکنان می­گویند، همگی نگرش مشتری نسبت به خدمت را تحت تأثیر قرار می­ دهند.
به طور خلاصه می­توان گفت مشتری به وسیله چگونگی تجربه فرایند همزمان تولید و مصرف نیز تحت تأثیر قرار می­گیرد که این یکی دیگر از ابعاد کیفیت است که به شدت با اینکه چگونه فراهم کننده خدمات عمل میکند، مربوط است. در ادبیات این بعد به ” کیفیت کارکردی فرایند ” معروف است که به آن کیفیت فرایند نیز می­گویند (هیل ، ۱۹۹۶). همانطور که در نمودار (۲-۶) نشان داده شده است کیفیت دارای دو بعد اساسی است. اولین بعد کیفیت فنی است که اشاره به آن چیزی^[۴۰] که مشتری دریافت میکند، دارد. دومین بعد کیفیت کارکردی است که اشاره به چگونگی^[۴۱] دریافت کیفیت فنی دارد. بعد کارکردی کیفیت به اندازه بعد فنی نمی­تواند به صورت عینی ارزیابی شود بلکه این بعد خیلی ذهنی­تر است. معمولا فراهم کننده خدمات نمی­تواند پشت نام تجاری سازمان خود مخفی شود. در اکثر موارد مشتریان قادر خواهند بود که شرکت، منابع و روش­های عملیاتی ان را ببینند. تصویر شرکت در اکثر صنایع خدماتی دارای اهمیت است که می ­تواند ادراک مشتری از کیفیت را به روش­های متعددی تحت تأثیر قرار دهد. اگر آن شرکت دارای تصویر مطلوبی در ذهن مشتری باشد، اشتباهات جزئی از طرف مشتری احتمالا بخشیده خواهد شد و اگر این اشتباهات جزئی اغلب رخ دهند به تصویر شرکت اسیب خواهد رسید. این در حالی است که اگر تصویر شرکت منفی باشد، تأثیر هرگونه اشتباهی اغلب از آن چیزی که باید باشد، بیشتر خواهد بود (گرونروس^[۴۲] ، ۲۰۰۰).
نمودار۲-۲-ابعاد کیفیت خدمات (گرونروس ، ۲۰۰۰)
۲- ۱۱ ابعاد دیگر کیفیت
بعضی از محققان در تحقیقاتی که اخیرا انجام داده­اند پیشنهاد گسترش ابعاد اساسی کیفیت را مطرح کرده ­اند. راست^[۴۳] و الیور (۲۰۰۳) محیط فیزیکی^[۴۴] ارائه خدمات را به عنوان سومین بعد مطرح کردند.
در مدل فوق، کیفیت کارکردی یا فرایندی در برگیرنده محیط فرایند نیز هستند و بنابراین کیفیت کارکردی به وسیله اجزاء محیط فیزیکی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین محیط فیزیکی می ­تواند به عنوان زیر مجموعه بعد کارکردی کیفیت در نظر گرفته شود.
پیامد اقتصادی^[۴۵] یکی دیگر از نمودهای کیفیت ادراک شده خدمات است که هالم لوند^[۴۶] (۲۰۰۳) در مباحث صنعت با صنعت (B2B) پیشنهاد داد. به نظر میرسد در بعضی شرایط نه فقط در بازارهای صنعتی، به حساب آوردن این بعد از کیفیت ادراک شده خدمات خیلی مفید باشد (گرونروس ، ۲۰۰۰).
۲-۱۲ کیفیت ادراک شده خدمات
در بخش قبل دو بعد اساسی کیفیت مورد بحث قرار گرفت. ولی فرایند ادراک کیفیت خیلی پیچیده­تر می­باشد و تجربه ابعاد کیفیت تنها تعیین کننده اینکه کیفیت چگونه (خوب، بد یا معمولی) ادراک شده نیست.
نمودار (۲-۷) نشان می­دهد که چگونه تجارب کیفیت با فعالیت­های بازاریابی سنتی در ارتباط است. کیفیت وقتی خوب ادراک می­ شود که کیفیت تجربه شده، انتظارات مشتری از کیفیت را برآورده سازد، به بیان دیگر سطح کیفیت تجربه شده باید از سطح کیفیت مورد انتظار مشتری بیشتر باشد. همانطور که در بخش­های قبل در مورد پارادایم عدم تأیید انتظارات تشریح شد، اگر کیفیت مورد انتظار مشتری در سطح بالایی باشد، کل کیفیت ادراک شده پایین خواهد بود، حتی اگر کیفیت تجربه شده که به وسیله روش­های عینی سنجیده می­ شود در سطح مطلوبی باشد.
همانطور که در نمودار نشان داده شده است کیفیت مورد انتظار تابعی از عواملی از قبیل ارتباطات بازاریابی، فروش­ها، تصاویر، تبلیغات دهان به دهان، روابط عمومی و ارزش­ها و نیازهای مشتری است (گرونروس ، ۲۰۰۰).

نمودار ۲-۳- ارتباط تجارب کیفیت با فعالیت­های بازاریابی سنتی (گرونروس ،۲۰۰۰)
ارتباطات بازاریابی شامل تبلیغات، پست مستقیم، پیشبرد فروش، وب سایت ها، ارتباطات اینترنتی و نمایندگی­های فروش است که به طور مستقیم تحت کنترل شرکت هستند. تصاویر و تبلیغات دهان به دهان همانند روابط عمومی فقط به صورت غیر مستقیم توسط شرکت کنترل می­شوند. علی رغم اینکه ممکن است عوامل داخلی بر روی این تأثیر بگذارد، ولی این عوامل معمولا تابع عملکرد گذشته شرکت می­باشند (گوپتا و هاسر^[۴۷] ، ۱۹۹۳).
سرانجام نیازهای مشتری به اندازه ارزش­های وی که تعیین کننده انتخاب مشتری هستند، بر روی انتظارات تأثیر می­گذارند.
وقتی برنامه ­های کیفیت، که ممکن است شامل نمودهای کارکردی کیفیت باشند، اجرا می­شوند ممکن است کل کیفیت ادراک شده هنوز پایین باشد. سطح کل کیفیت ادراک شده به سادگی به وسیله سطح ابعاد فنی و کارکردی کیفیت تعیین نمی­ شود، بلکه به وسیله شکاف بین کیفیت تجربه شده و مورد انتظار مشخص می­ شود.
۲-۱۳ مروری بر روش­های سنجش رضایت مشتری
به منظور سنجش رضایت مشتری می­توان از مدل­های مختلفی استفاده نمود بر اساس نوعی تقسیم بندی که مورد توافق سباستین پافرات^[۴۸] و همکارانش، توپر و هامبورگ رودولف^[۴۹] (۱۹۹۵) است مدل­های سنجش به دو نوع عینی و ذهنی تقسیم بندی می­شوند.
مدل­های عینی بر اساس این ایده می­باشند که رضایت مشتری از طریق شاخص­ هایی که به شدت با رضایت مشتری همبستگی دارند، قابل سنجش است و این شاخص ­ها عقاید شخصی مشتریان نیستند. رضایت مشتری منجر به وفاداری مشتری می­ شود و نارضایتی مشتری منجر به از دست دادن مشتری می­گردد. با توجه به این توجیه مدل­های عینی شاخص­ هایی از قبیل سهم بازار، تعداد شکایات، سود سالانه و …. را مد نظر قرار می­ دهند.اعتبار این مدل­ها تردید برانگیز است. برای مثال مقدار فروش یک محصول شرکت نمی­تواند به عنوان رضایتمندی مشتری تفسیر شود اما این عامل به عنوان یکی از شاخص­ های عینی در نظر گرفته می­شوند.
بهترین شاخص­ های دارای اعتبار مدل­های عینی، ممکن است نرخ نوسانات مشتری یا نرخ خرید مجدد مشتریان باشند. اما حتی این شاخص ­ها به وسیله محرک­های دیگری مثل فعالیت رقبا تحت تأثیر قرار می­گیرند (ویلالبس ، ۲۰۰۰).
در نمودار شماره (۲-۸) تقسیم ­بندی مدل­های سنجش رضایت مشتری دیده می­شوند.
نمودار۲-۴- تقسیم ­بندی مدل­های سنجش رضایت مشتری (ویلالبس ، ۲۰۰۰)
همچنین مدل­های ذهنی ارئه شده در نمودار فوق که به وسیله توپر (۱۹۹۵) بیان شده را می­توان به مدل­های غیر قابل کامپیوتری شدن تقسیم ­بندی نمود (دلخواه ، ۱۳۸۲).
۲-۱۳-۱ روش­های غیر قابل کامپیوتری شدن (روش­های حادثه مدار)
روش­های غیر قابل کامپیوتری شدن فقط توسط انسان پردازش می­شوند. در این رابطه فعالیت­هایی مثل تجزیه و تحلیل، مشاهده و نتیجه گیری نمی ­توانند به وسیله کامپیوتر اجرا شوند.
هرچند کامپیوتر به عنوان ابزاری مناسب می ­تواند مورد استفاده قرار گیرد ولی بعضی از فعالیت­های که انسان قادر به انجام آن است را نمی­تواند انجام دهد.
اصل این روش­ها بر کشف سطح رضایت مشتریان از طریق تجارب مشتریان در رابطه با محصولات و خدمات شرکت است. این تجارب مشتری به زمان ” رویارویی با واقعیت ” هرگونه تماس بین کارکنان و مشتریان یک سازمان هستند که شامل هر نوع تماس معمول و غیر معمول، شخصی یا غیر شخصی، مشتریان با شرکت می­باشند. اساس روش حادثه مدار شناسایی هویت و ” نقشه کلی”^[۵۰] است. این روش­های کیفی هستند که به وسیله استایوس^[۵۱] (۱۹۸۶) به عنوان تجزیه و تحلیل نقطه تماس بررسی شدند. این تجزیه و تحلیل به وسیله سه گام صورت می­گیرد و هدف آن شناسایی و ارزیابی ” رویارویی با واقعیت­ها ” است. هریک از روش­های فوق در ادامه تشریح شده است (دلخواه ، ۱۳۸۲).
۲-۱۳-۱-۱ ” نقشه کلی ” و شناسایی تماس­های مشتری
اولین گام شناسایی تماس­هایی است که مشتری با شرکت دارد. برای همین روش ” نقشه کلی” اجرا می­ شود. این روش به وسیله شوستک (۱۹۹۳) ایجاد شد و کل فرایندهای تجاری را تجزیه و تحلیل میکند.
روش ” نقشه کلی ” تشریح گام­هایی است که فرایند را شامل می­ شود. برای مثال وقتی هزینه درمانی یک مشتری پرداخت می­گردد، فرایند ” نقشه کلی ” ” پرداخت هزینه ” بدین صورت است:
چک کردن مدارک درمانی و در تعهد بودن هزینه درمانی
تأیید پوشش بیمه­ای بیمار
چک کردن سقف هزینه­ های استفاده شده از قبل
محاسبه هزینه
صدور حواله خسارت درمانی
صدور چک
سپس فعالیت­های مجرد به این دو تقسیم خواهند شد که اولا تماس­های مشتریان کجا اتفاق می­افتد و ثانیا در چه جایی هیچ تماسی با مشتریان اتفاق نمی­افتد. ” نقشه کلی ” باید بدون درگیر شدن مشتریان و فقط در تیمی متشکل از کارکنان شناسایی شود.
گام دوم تجزیه و تحلیل اتفاقاتی که در ان تماس­ها رخ داده است یا بررسی اینکه چگونه مشتریان آن فعالیت­ها را تجربه کرده اند، می­باشد. در این رابطه باید بین فعالیت­های معمول و غیر معمول یا مهم تمایز قائل شد (دلخواه ، ۱۳۸۲).
۲-۱۳-۱-۲ مشاهده
متخصصان باید بدون درگیر کردن مشتریان مشاهداتی از تعاملات مشتریان با شرکت داشته باشند. برای مشاهده همه تعاملات مشتریان احتیاج به زمان زیادی است و عملا مشاهده همه تعاملات غیر ممکن است. به علاوه این روش­ها منجر به هزینه­ های زیادی می­گردد و همچنین نتایج نمی­تواند توسط متخصص تحت تأثیر قرار گیرد. روش دیگری برای جمع­آوری اطلاعات در رابطه با کیفیت خدمات، استخدام خریداران پنهان، یا خریداران مرموز یا مشتریان مخفی است. خریداران پنهان کسانی هستند که به عنوان مشتری عادی شرکت ظاهر می­شوند، آنها می­توانند متخصص باشند یا از کارکنان شرکت باشند و یا حتی از مشتریان شرکت باشند. خریداران پنهان به راحتی عوامل و نحوه رفتار کارکنان با مشتریان که کیفیت خدمات را تحت تأثیر قرار می­ دهند شناسایی می­ کنند (دلخواه ، ۱۳۸۲).
۲-۱۳-۱-۳ روش حوادث ترتیبی^[۵۲]
در این روش از ” نقشه کلی ” پرسشنامه مشتریان ساخته می­ شود که از مشتریان پرسیده خواهد شد که تماس­های خود با شرکت یا ” رویارویی با واقعیت­ها ” را برای تشریح تجاربشان شناسایی کنند و توصیف کنند که آیا این تجارب خوشایند بودند یا ناخوشایند. سؤالات پرسشنامه می­توانند سؤالاتی بسته باشند که ارزیابی آنها به وسیله روش­های سریعتری صورت می­گیرد (دلخواه , ۱۳۸۲).
۲-۱۳-۱-۴ فن حادثه مهم^[۵۳]

شکل ( ‏۴‑۷) اثر بخشی دزهای مختلف پالیزین + سینرجیست روی پوره سن ۲ ۴۴

شکل ( ‏۴‑۸) اثر بخشی پالیزین، تنداکسیر، سیرینول و فن­پروپاترین با افزودن سینرجیست برتر روی پوره سن ۲ شپشک آردآلود مرکبات در حالت مقایسه ای ۴۴

شکل ( ‏۴‑۹) اثر بخشی دزهای مختلف تنداکسیرروی پوره سن۳ ۴۹

شکل ( ‏۴‑۱۰) اثر بخشی دزهای مختلف پالیزین روی پوره سن ۳ ۴۹

شکل ( ‏۴‑۱۱) اثر بخشی دزهای مختلف سیرینول روی پوره سن ۳ ۵۰

شکل ( ‏۴‑۱۲) اثر بخشی پالیزین، تنداکسیر، سیرینول و فن­پروپاترین روی پوره سن ۳ شپشک آردآلود مرکبات در حالت مقایسه ای ۵۰

فهرست جداول

جدول ( ‏۳‑۱) مشخصات حشره کشهایی که در این پروژه مورد بررسی قرار گرفته است ۲۶

جدول ( ‏۳‑۲) غلظت های تعیین شده برای سموم مورد استفاده برای پوره سن ۲ ۲۷

جدول ( ‏۳‑۳) غلظت های تعیین شده برای سموم مورد استفاده همراه سینرجیست برای پوره سن ۲ ۲۸

جدول ( ‏۳‑۴) غلظت های تعیین شده برای سموم مورد استفاده برای پوره سن ۳ ۲۸

جدول ( ‏۴‑۱) تجزیه واریانس سموم مورد بررسی روی درصد مرگ و میر ۳۳

جدول ( ‏۴‑۲) مقایسه میانگین غلظت های سموم مورد استفاده روی درصد مرگ و میر ۳۴

جدول(‏۴‑۳) مقایسه میانگین درصد مرگ و میر از نظر زمان استفاده از سموم مورد بررسی (۲۴،۴۸،۷۲،۹۶ساعت پس از سمپاشی) ۳۴

جدول ( ‏۴‑۴) مقایسه میانگین اثرات متقابل غلظت سم در زمان تلفات ۳۶

جدول ( ‏۴‑۵) LC50 و LC90 سموم در اثر بخشی بر پوره سن ۲ بر واحد ppm 37

جدول ( ‏۴‑۶) تجزیه واریانس سموم مورد بررسی با افزودن سینرجیست برتر روی درصد مرگ و میر ۳۹

جدول ( ‏۴‑۷) مقایسه میانگین غلظت های سموم مورد استفاده با افزودن سینرجیست برتر روی درصد مرگ و میر ۴۰

جدول ( ‏۴‑۸) مقایسه میانگین درصد مرگ ومیر از نظر زمان استفاده از سموم مورد بررسی با افزودن سینرجیست برتر(۲۴،۴۸،۷۲،۹۶ساعت پس از سمپاشی) ۴۰

جدول ( ‏۴‑۹) مقایسه میانگین اثرات متقابل غلظت سم در زمان تلفات ۴۲

جدول ( ‏۴‑۱۰) LC50 و LC90 سموم + سینرجیست برتر در اثر بخشی بر پوره سن ۲ بر واحد ppm 43

جدول ( ‏۴‑۱۱) تجزیه واریانس سموم مورد بررسی روی صفت درصد مرگ و میر ۴۶

جدول ( ‏۴‑۱۲) مقایسه میانگین غلظت های سموم مورد استفاده روی درصد مرگ و میر ۴۶

جدول (‏۴‑۱۳) مقایسه میانگین درصد مرگ و میر از نظر زمان استفاده از سموم مورد بررسی (۲۴،۴۸،۷۲،۹۶ساعت پس از سمپاشی) ۴۷

جدول ( ‏۴‑۱۴) مقایسه میانگین اثرات متقابل غلظت سم در زمان تلفات ۴۸

جدول ( ‏۴‑۱۵) LC50 و LC90 سموم در اثر بخشی بر پوره سن ۳ بر واحد ppm 49

جدول ( ‏۴‑۱۶) تجزیه واریانس سم مورد بررسی روی درصد مرگ و میر ۵۱

جدول ( ‏۴‑۱۷) مقایسه میانگین غلظت های سم مورد استفاده روی درصد مرگ و میر ۵۲

جدول (‏۴‑۱۸) مقایسه میانگین درصد مرگ و میر از نظر زمان استفاده از سم مورد بررسی (۲۴،۴۸،۷۲،۹۶ساعت پس از سمپاشی) ۵۲

جدول (‏۴‑۱۹) مقایسه میانگین اثرات متقابل غلظت سم در زمان تلفات ۵۳

جدول (‏۴‑۲۰) تجزیه واریانس سم مورد بررسی روی درصد مرگ و میر ۵۴

جدول (‏۴‑۲۱) مقایسه میانگین غلظت های سم مورد استفاده روی درصد مرگ ومیر ۵۵

جدول (‏۴‑۲۲) مقایسه میانگین درصد مرگ و میر از نظر زمان استفاده از سم مورد بررسی (۲۴،۴۸،۷۲،۹۶ساعت پس از سمپاشی) ۵۵

جدول ( ‏۴‑۲۳) مقایسه میانگین اثرات متقابل غلظت سم در زمان تلفات ۵۶

مقدمه

کلیات و اهداف

مرکبات از گیاهانی است که از دیرباز در ایران مورد کشت و پرورش قرار گرفته است. کشت اقتصادی مرکبات در ایران از سیصد سال پیش در شمال کشور آغاز گردیده و سپس به جنوب کشور نیز گسترش یافته است (مافی، ۱۳۷۶). امروزه مرکبات به دلیل نقشی که در سلامت انسان دارد، در بیش از ۱۱۳ کشور جهان تولید می شود. مرکبات در ایران با سطح زیر کشت ۲۱۸،۴۲۲ هکتار و تولید سالانه حدود ۳،۷۶۹،۹۹۶ تن در جهان مقام ششم را داراست (کوفمان^[۱]، ۱۹۹۶).

بر اساس آمارهای موجود در سال ۱۳۷۶ استان مازندران با ۲/۳۸% سطح بارور باغ های مرکبات مقام اول و سه استان فارس، کرمان و هرمزگان به ترتیب مقام های دوم تا چهارم را به خود اختصاص داده اند www.Entomology.Wise.edu)).

در بین آفات مرکبات شپشک آردآلود مرکباتPlanococcus citri Risso (Hom:Coccidae) یکی از آفات غیر بومی ایران می باشد که در دهه ۱۳۲۰ شمسی وارد ایران گردید. کریوخین اولین کسی بود که از شپشک آرد آلود مرکبات در ایران نام برده (کریوخین^[۲]،۱۹۴۶). کریوخین معتقد است که این آفات در سالهای ۱۲۹۵ الی ۱۲۹۷ از اروپا به وسیله گیاهان زینتی به ایران منتقل شده و سالهای متمادی در گلخانه های بزرگ باقی مانده و سپس به وسیله درختان زینتی به باغات منتقل شده و چون شرایط طبیعی استان های گیلان و مازندران برای رشد و نمو آفات مناسب بوده، به سرعت تکثیر یافته است.

این آفت به جز مرکبات گیاهان دیگری مانند چای، شمشاد، ازگیل ژاپنی، خرزهره، برگ بو و خرمندی را نیز آلوده می‌کند. شپشک آردآلود مرکبات در دهه (۱۳۸۰-۱۳۷۰) در شمال کشور حالت طغیانی پیدا کرده و خسارت شدیدی را به باغ های مرکبات وارد کرده است. این آفت به برگ، میوه و شاخه های جوان مرکبات بدون هیچ رجحانی حمله کرده و سطح آنها را می‌پوشاند. بر اثر فعالیت این حشره روی درختان و ترشح زیاد عسلک، قارچ فوماژین تکثیر یافته و علاوه بر افزایش ضعف درخت در اثر کاهش فتوسنتز، بازار پسندی میوه‌های باقی مانده را نیز به شدت کاهش می‌دهد(کالتاجیرون^[۳]، ۱۹۸۹). بنابراین با توجه به اهمیت شپشک آردآلود مرکبات مطالعه در خصوص کنترل آفت ضروری می باشد.

کاربرد سموم شیمیایی موجب بروز مقاومت در آفات و کاهش جمعیت عوامل کنترل کننده طبیعی آنها در مزارع و باغات ها خواهد شد. مطالعه کفشدوزک­ها (Coccinellidae)، به دلیل نقش مؤثری که در کنترل بیولوژیکی و مبارزه تلفیقی با آفات دارند، از اهمیت زیادی برخوردار است ( هودک^[۴]، ۱۹۶۷). اکثریت گونه های این خانواده حشره خوار هستند گونه های شکارگر این خانواده اغلب شکارگر شته ها، شپشک ها،کنه ها و سفیدبالک ها هستند (میدکاد^[۵]، ۲۰۰۰). به همین دلیل کفشدوزک های شکارگر بیش از سایر حشرات شکارگر در کنترل بیولوژیک مورد استفاده قرار گرفته اند.

کفشدوزک کریپت یکی از گونه­ های خانواده Coccinellidae می­باشد که یکی از موارد مهم در برنامه مدیریت کنترل شپشک آردآلود مرکبات می_­­باشد که بر اساس تحقیقات گوردون تمام مراحل زیستی کفشدوزک کریپتولموس در باغ هایی که به شپشک مرکبات آلوده می‌باشند، به فراوانی دیده می‌شوند (گوردون^[۶]،۱۹۸۵). لذا مطالعه حاضر با اهداف عمومی زیر انجام گرفته است:

عدم استفاده از حشره کشهای شیمیایی سنتتیک به منظور کاهش آلودگی های زیست محیطی ، حفظ دشمنان طبیعی ، جلوگیری از بروز پدیده مقاومت در آفات و کاهش میزان سمیت در پستانداران.

بررسی امکان کنترل شپشک آردآلود مرکبات با بهره گرفتن از سموم گیاهی کم­خطر و حفاظت از دشمنان طبیعی و کفشدوزک muls Cryptolaemus montrouzieri.

بررسی منابع

شپشک‌های آردآلودآلود مرکبات

شپشک‌ آردآلود مرکبات از خانواده Pseudococcidaeمی­باشد. افراد این خانواده به صورت گسترده ای در جهان انتشار دارند. دامنه میزبانی آنها بسیار گسترده و طیف وسیعی از درختان جنگلی، درختان میوه، نباتات زراعی و غیر زراعی و گیاهان زینتی را در بر می گیرند. نام عمومی شپشک های آردآلود مربوط به ترشحات مومی است که معمولا بدن آنها را می‌پوشاند. این ترشحات مومی بوسیله انواع مختلف منافذ و مجاری که سطح بدن را پوشانده‌اند تولید و ترشح می شوند. حشرات ماده در حین تخم ریزی معمولا کیسه تخمی متشکل از رشته‌های مومی پنبه ای شکل تولید و ترشح می‌کنند. شپشک‌های آردآلود پس از شپشکهای خانواده Diaspididae بزرگترین خانواده شپشک‌های نباتی را تشکیل می‌دهند و بین ۲۰۰ تا ۳۰۰۰ گونه شناخته شده دارند (گوردون^[۷] ۱۹۸۵).

مناطق انتشار و موقعیت جغرافیایی شپشک آردآلود مرکبات در جهان و ایران

کشورهایی که شپشک آردآلود مرکبات به عنوان آفت مهم مطرح می باشد عبارتست از: آمریکا ( ایالات کالیفرنیا و فلوریدا )، برزیل، کلمبیا، مکزیک، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، الجزایر، مصر، فرانسه، یونان، مجارستان، عراق، سوریه، آفریقای جنوبی، ترکیه، غنا، آنگولا و استرالیا. شپشک آردآلود مرکبات در تمام مناطق مرکبات خیز ایران شامل: فارس، خوزستان، از مازندران، گیلان، بندرعباس و گلخانه های پرورش گیاهان زینتی حضور فعال دارد ( نوها^[۸] و همکاران۲۰۱۰).

بودن هرمر^[۹]در سال ۱۹۵۱ مطالعات مفصلی روی شپشک آردآلود مرکبات انجام داده و اظهار می‌دارد که قدرت باروری P. citri به چند عامل بستگی دارد:

درجه حرارت و رطوبت نسبی محیط:

درجه حرارت و رطوبت نسبی محیط از جمله عوامل مهم در قدرت باروری P. citri می باشد. نتایج این محقق نشان داد که درجه حرارت به عنوان یک عامل فیزیکی مهم برای رشد، تولید مثل و بقای P. citri باید در نظر گرفت و این پارامتر ها را تحت تاثیر قرار می­دهد.

با داشتن اطلاعاتی مربوط به این عوامل می توان بهترین زمان مبارزه با آفات را تعیین کرد. بررسی های انجام گرفته نشان داده که در درجه حرارت پایین (۱۰-۵) باروری حشره ماده کم و در درجه حرارت بالا(۳۰-۲۵) قدرت باروری افزایش می یابد. نتایج این بررسی ها نشان داد که بالاترین میزان تخم گذاری (۳/۳۷۳ تخم به ازای هر ماده) و کوتاه ترین طول عمر حشره بالغ (۴/۸ روز) در ۳۰ درجه سانتیگراد می باشد.

بودن­­هرمر، معتقد است که همه مراحل P. citri نورگرایی منفی (negative photothropism) از خود نشان می‌دهند بجز جنس ماده تخم گذار که به هیچ یک از محرک های خارجی حساس نیست. بنابراین نورگرایی منفی در نور قوی کاملا واضح است. ولی تاثیر آن در نور پراکنده کم است. نورگرای منفی در P. citri از عوامل اصلی تنظیم فعالیت روزانه می‌باشد. بدین صورت که پوره های ماده های جوان در صبح خیلی زود و یا غروب به طور فعال روی میوه ها و برگ ها دیده می شوند و به محض روشن شدن هوا ناپدید شده و خود را به فضای بین دو میوه متصل به هم، در شکاف ها، زیر برگ ها و غیره پنهان می کنند. آنها این پناهگاه ها را در تاریکی ترک می کنند و دوباره وقتی در معرض نور قرار می‌گیرند از هر فرصتی برای پنهان کردن خودشان در بین شکاف ها استفاده می‌کنند.

فصول:

قدرت باروری حشرات ماده در فصول مختلف سال فرق می‌کند به عنوان مثال متوسط تعداد تخم گذاشته شده توسط حشره ماده در فصل تابستان ۴۰۰ عدد، در پاییز ۱۲۳ عدد و در فصل زمستان ۶۵ عدد می‌باشد.

گیاه میزبان:

کیفیت گیاه میزبان، تاثیر قابل ملاحظه ای روی میزان باروری حشره ماده دارد. مثلا روی جوانه بزرگ غیر خشبی (نرم) سیب زمینی متوسط تعداد تخم برای هر ماده در یک دسته ۲۵ تایی ۱۷۱ عدد ولی در روی جوانه های خشبی و پیر، متوسط تخم برای هر ماده در یک دسته ۱۵ تایی ۶۷ عدد می‌باشد.

بر اساس تحقیقات انجام شده این طور بیان شده که اختلاف قابل توجهی در مدت نشو و نمای شپشک آردآلود مرکبات روی غذای مناسب مثل جوانه تازه سیب زمینی، میوه های رسیده مرکبات و انگور وجود ندارد. ولی مدت نشو و نما روی میوه های نارس مرکبات، جوانه های خشبی سیب زمینی و شاخ و برگ مو برای یک هفته به تعویق می‌افتد.

میزبان های شپشک آردآلود مرکبات

آفتی پلی فاژ است و از تعداد زیادی گیاهان زراعی، باغی و زینتی تغذیه می کند.

از میزبان های حقیقی مهم آفت به مرکبات، انار، مو، زیتون،انجیر، توت سفید، خربزه، هندوانه و موز می‌توان اشاره کرد.

از میزبان های دیگر این آفات، گیاهان زینتی مانند گل ابریشم، حسن یوسف، کروتون، دیفن باخیا، کاکتوس، بگونیا، گل­آفتاب گردان، گرامینه، خرزهره، ارکیده، چتریان، پیچک، داوودی، گل آویز، سرخس و کلم هستند. درخت زینتی گل ابریشم حساسایت شدیدی نسبت به شپشک آردآلود مرکبات دارند و در صورت تراکم آفت موجب ریزش برگ های آن می‌گردد )آلبرتین^[۱۰] و همکاران، ۲۰۰۴).

کلیاتی از مورفولوژی و بیولوژی شپشک آردآلود مرکبات(P. citri)

حشره ماده بالغ :

بدن حشره ماده بالغ بیضی شکل است. اطراف بدن ۱۸ جفت زائده که به طرف انتهای بدن بلندتر می شوند، وجود دارد. بدن حشره ماده پوشیده از موم است. (مافی، ۱۳۷۶).

مراحل پورگی:

در سیکل زندگی این شپشک سه مرحله پورگی مشاهده می شود.

پوره سن ۱ :

پوره ها پس از خروج از تخم حدود ۲۴ الی ۴۸ ساعت به صورت مجتمع اطراف کیسه تخم باقی می مانند و بعد از آن برای پیدا کردن مکان مناسب متفرق می شوند. اکثر پوره های متحرک در امتداد گلبرگ های اصلی مستقر می شوند و بعد از مدتی تغذیه پوست اندازی می کنند.

پوره سن یک فاقد هر گونه ترشحات مومی است. زیرا غدد ترشح کننده موم آنها فعال نیست و از نظر کنترل شیمیایی بسیار مهم است زیرا وجود ترشحات مومی در سنین بالاتر موجب عدم تماس مواد شیمیایی به حشره می گردد و از میزان تاثیر سم کاسته می شود.

پوره سن۲ :

از نظر ظاهری شبیه پوره سن یک، رنگ بدن تیره تر از پوره سن یک، غدد ترشح کننده موم در پوره سن ۲ فعال شده و سطح بدن را لایه ای نازک از ترشحات مومی سفید می­پوشاند. رشته های انتهایی بدن تشکیل شده ولی رشته های اطرف بدن هنوز تشکیل نشده است.

پوره سن ۲ از نظر رفتاری همانند پوره سن یک در نقاط سایه دار و اطراف بدن حشره ماده به صورت سنگفرشی مستقر می‌شوند و از شیره نباتی تغذیه می‌کنند.

در پایان این مرحله آن عده از پوره هایی که به حشره ماده تبدیل می شوند شروع به پوست اندازی کرده و به پوره سن سه تبدیل می شوند. ولی آن عده که به حشره نر تبدیل می شوند شروع به ترشحات رشته ای سفید کرده و طی مراحل مختلف به حشره نر تبدیل می شوند.

پوره سن ۳ :

ظاهرا شبیه به حشرات ماده بالغ می باشند ولی از نظر اندازه کوچکتر، غدد مترشحه رشته های مومی در پوره سن سه کاملا رشد کرده و سطح بدن را پودر سفید رنگی می پوشاند. رشته های انتهایی بدن کاملا رشد کرده و لی رشته های اطراف بدن کامل نشده است (مافی، ۱۳۷۶).

شکل ( ‏۲‑۱) حشره نر و دستجات تخم شپشک آردآلود مرکبات www.bugsforbugs.com.au

شکل ( ‏۲‑۲) حشره ماده و پوره سن ۲ شپشک آردآلود مرکبات www.bugsforbugs.com.au

شکل ( ‏۲‑۳) سیکل زندگی شپشک آردآلود مرکبات و کفشدوزک کریپتولموس HTTP://Mrec.ifas.ufl.edu

زمستان گذرانی شپشک آردآلود مرکبات

زمستان گذرانی شپشک آردآلود مرکبات تحت شرایط آب و هوایی شمال کشور، بر روی گونه های مختلف مرکبات و گیاهان زینتی به صورت پوره سن ۲ و ۳ ، حشره بالغ و دسته تخم می باشد. تعداد تخم­هایی که توسط افراد ماده بالغ زمستان­گذران گذاشته می شود نسبت به افراد زمستان گذرانی که به صورت پوره سن ۲ و ۳ هستند و بعد از چندین روز تغذیه در اوایل فصل شروع به تخم گذاری می کنند کمتر است .

افراد زمستان گذران در لابه لا برگ های چسبیده به هم، روی میوه های مانده از سال قبل، در شکاف تنه و زیر پوستک های برآمده تنه درختان مرکبات زمستان را سپری می کنند http://cals.arizona.edu)).

بودن هرمر (۱۹۵۱) معتقد است که افراد زمستان گذران دوره سرما را روی ریشه گیاهان گرامینه سپری می کنند.

از آنجایکه افراد مذکور یک دوره سرمای شدید را پشت سر گذاشتند از نظر جثه کوچکتر و نیز میزان تخم گذاشته شده نسبت به افراد سالهای بعدی کمتر است.

ماده های بالغ در فصل بهار، با افزایش درجه حرارت از محل های زمستان گذران خارج شده و روی تنه اصلی درختان مستقر شده و شروع به تشکیل کیسه تخم می کنند. پوره های زمستان گذران با افزایش درجه حرارت خود را به بخش های هوایی مرکبات رسانده و با کمی تغذیه شروع به تشکیل کیسه تخم و تخم گذاری می کنند.

آویدو^[۱۱](۱۹۶۹) معتقد است که در طول فصل بارندگی تعداد زیادی از شپشک ها به وسیله باد و باران از روی شاخ و برگ های درختان مرکبات شسته شده و روی خاک می افتند سپس خود را به ریشه گیاهانی مانند برموداگراس، جانسون گراس و غیره رسانده و فصل زمستان را روی آنها سپری می‌کنند.

نحوه خسارت آفات روی مرکبات

حشرات کامل و پوره های شپشک آردآلود مرکبات با فرو بردن استایلت های بلند در نسج برگ، میوه و ساقه از شیره نباتی تغذیه می کنند. علائم خسارت روی برگ ها به صورت لکه های زرد رنگ می باشد. همچنان که حشره از شیره نباتی تغذیه می کند شروع به ترشح عسلک می نماید و تمامی سرشاخه های گیاه آغشته به عسلک می گردد و قارچ فوماژین سریعا” روی آنها رشد کرده و تمام سرشاخه ها به وسیله این قارچ پوشیده می شود و سرانجام منجر به ریزش سریع برگ ها می گردد (رانج^[۱۲] و همکاران،۲۰۰۹).

به طور کلی در باغاتی که عملیات مبارزه شیمیایی با این آفت صورت نمی‌گیرد در اوایل تابستان، این آفت طغیان می­ کند، سبب ریزش برگها می­گردد و با افزایش جمعیت آفت ریزش شدید میوه در اواخر تیر ماه را به دنبال خواهد داشت. حالت شاخه های بدون برگ منتهی به میوه خشک مشاهده خواهد شد . همزمان با رشد میوه جمعیت آفت نیز افزایش می‌یابد و در ماه های مرداد و شهریور تراکم بالای آفت را روی هر میوه خواهیم داشت. به علت تراکم بالای آفت، عسلک ترشح شده توسط آنها به صورت قندیل هایی از میوه آویزان می‌‌شود ) صبوری^[۱۳] و همکاران،۲۰۰۳).

میوه­هایی که توسط ترشحات پودری پوشیده شده به صورت کاملا” سفید در می ­آید. در این حالت اگر با نزولات جوی مواجه شود ترشحات پودری از روی میوه شسته شده و نقاطی که محل استقرار آفت به صورت زگیل های نارنجی مایل به قرمز نمایان می­گردد و حالت زود­رسی به میوه دست می­دهد. میوه­های آلوده کاملا توسط ترشحات پودری، پوسته­ای، پورگی و قارچ فوماژین پوشیده شده، چنانچه میوه های آلوده به وسیله آب گرم کاملا” شست و شو شود دارای پوست ضخیم بوده و از نظر کیفیت و بازار پسندی چندان مطلوب نیستند.

این آفت معمولا شرایط مرطوب را ترجیح می دهد. خسارت عمدتا در باغ های قدیمی و در خاک های سنگین و در منطقه سایه می باشد که باعث کاهش انر‍‍‍‍‍‍‍ژی درخت و از دست دادن ظرفیت فتوسنتز می‌شود ( آلبرتین^[۱۴] و همکاران، ۲۰۰۴).

هجوم شدید آفت منجر به ریزش ۸۰% برگ و ۱۰۰% میوه می شود. خسارت شدید در تابستان دیده می‌شود. در صورت حضور شپشک در بهار، باید کنترل انجام گیرد و بهترین کارایی کنترل به وسیله حشره­کش در هنگام ظهور سن اول شپشک می باشد http://cals.arizona.edu)). شپشک آردآلود مرکبات علاوه بر خسارت های اخیر ناقل بیماری‌های ویروسی متعدد نیز می‌باشد ( رمزی^[۱۵]، ۲۰۰۹).

شکل ( ‏۲‑۴) خسارت شپشک آردآلود مرکبات www.bugsforbugs.com.au

روش های کنترل شپشک آردآلود مرکبات

با توجه به توانایی بسیار بالای شپشک آردآلود مرکبات در گسترش و ایجاد خسارت روی گیاهان میزبان از روش های کنترلی مختلف جهت مبارزه و کاهش خسارت آفت استفاده شده است. فلت^[۱۶] در سال (۲۰۰۶) استفاده از پرتوافکنی جهت کنترل شپشک را به عنوان روشی مناسب معرفی کرد. این محقق طی آزمایشاتی از یک سری غلظت بین ۶۰ تا ۱۵۰ ( واحد پرتودهی) روی مراحل مختلف پورگی، بالغ و بالغ تخم گذار جهت تعیین مقاوم ترین مرحله آفت استفاده شده است بر اساس یافته های این محقق حشره بالغ تخم گذار مقاوم ترین مرحله رشدی آفت می باشد. استفاده از تله فرمونی از جمله روش امنی می باشد که جهت کنترل شپشک آردآلود مرکبات استفاده شد (هس^[۱۷] و همکاران،۱۹۷۶; مکلاگلین^[۱۸]، ۲۰۰۸) .

سموم حشره کش و دشمنان طبیعی از ابزارهای مهم مدیریتی این آفت است ( ار^[۱۹]،۲۰۰۹). همچنین کنترل فیزیکی مانند پاک کردن حشره از سطح آلوده و هرس شاخه های آلوده از معمولترین روش کنترل این آفت محسوب می شود.

کنترل بیولوژیکی

از عوامل بیماری زای P. citri قارچ Entomophthora fumosa است. این قارچ در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری، زمانی که میزان بارندگی تابستانه زیاد است و درصد رطوبت بالاست طغیان P. citri را کنترل می کند.

شکارگرهای زیادی مخصوصا Coccinellidae و همچنین Chrysopidae به P. citri حمله می کنند. اگرچه این حشرات شکارگر مناسبی برای شپشک آردآلود مرکبات می باشد اما آنها اغلب تعداد میزبان را در حدی که دیگر خسارت اقتصادی وجود نداشته باشد کاهش نمی‌دهند.

زنبور پارازیتوئید از خانواده Encyrtid به نام Leptomastix dactylopii بین سالهای ۱۹۸۰ و ۱۹۸۷ از کالیفرنیا وارد و در کوینزلند رها سازی شدند. این طرح بلافاصله اجرا و گسترش پیدا کرد و تعداد حشرات پارازیتوئید را افزایش داد و کنترل آنها را به طور قابل قبولی افزایش داد.

قبل از شروع کنترل بیولوژیکی در کوینزلند در سال ۱۹۸۰به عنوان بخشی از مدیریت آفت یکپارچه برای آفت­های مرکبات، ۱۲ دشمن طبیعی که به P. citri حمله کرده ­اند، ثبت شده است. آنها شامل کفشدوزک هایی از قبیل Cryptolaemus montruzieri، Harmonia octomaculata و از سیرفیدها Cyrphus sp و از دوبالان Diadiplosis koebelei و از بالتوری ها Chrysopa sp، Mallada signata، Micromus و Oligochrysa lutea و چهار گونه از زنبورهای Encyrtidae از قبیل: Anagyrus pseudococci، Coccidoxenoides peregrines، Leptomastidea abnormis، Ophelosia crawfordi (به نظر می رسد که سه گونه آخری عجیب و نا متعارف هستند و ثبت نشده باشند) ( واترهوس^[۲۰]، ۲۰۰۰).

هنگام فعالیت مورچه ها (عمدتا Pheidol megacefala و همچنین Iridomyrmex glaber ) تعداد شپشک های آردآلود و تمایل آنها برای ترشح عسلک شدیدا” افزایش می یابد. زمانیکه نوارهای چسبان را اطراف تنه درختان سیب درختی قرار دادند و مانع از دسترسی مورچه ها به آن شدند، تعداد Planococcus citri نیز کم­تر شد ( میکائیل^[۲۱]، ۲۰۰۱; اوان^[۲۲]، ۲۰۰۸).

کفشدوزک CRYPTLEAMUS MONTRAZIERI:

امروزه در برنامه مدیریت تلفیقی آفات استفاده از دشمنان طبیعی از اهمیت برخوردار است در این میان کفشدوزک ها به عنوان یکی از مهمترین عوامل مفید در کنترل طبیعی آفات مورد توجه بیشتر محققین دنیا قرار گرفته­اند (مجیب حق قدم،۱۳۸۰). ارزش کفشدوزک ها در مبارزه بیولوژیک بیشتر به این دلیل است که هم حشرات بالغ و هم لاروها دارای رفتار شکارگری هستند و در از بین بردن آفات نقش مهمی دارند، در صورتی که در مورد پارازیتوئیدها، حشرات بالغ به ندرت به صورت مستقیم در از بین بردن آفات شرکت می‌کنند (دماوندیان، ۱۳۸۶).

مطالعات نشان می­دهد کفشدوزک کریپتولموس مهمترین شکارگر شپشک آردآلود مرکبات می­باشد و با تغذیه از این آفت نقش مهمی در کاهش جمعیت این آفت ایفا می­ کند. از آنجایی که خطرات ناشی از کاربرد سموم شیمیایی سنتتیک در شرایط زراعی و باغی شمال ایران در خطر آلودگی محیط و از بین رفتن دشمنان طبیعی بسیار شناخته شده است، بنابراین لزوم استفاده از سموم گیاهی غیر سمی مطرح می‌شود.

شکل ( ‏۲‑۵) کفشدوزک کریپتولموس در حال تغذیه از شپشک آردآلود مرکبات www.bugsforbugs.com.au

کنترل شیمیایی

در حال حاضر در شمال کشور به دلیل شرایط خاص اقلیمی که مساعد برای رشد شپشک ها است، جهت مبارزه با این آفت و همچنین سایر شپشک ها از مبارزه شیمیایی استفاده می گردد. سابقه مبارزه شیمیایی در شمال خیلی قدیمی است و برای نخستین بار توسط جلال افشار در باغ های مرکبات در شمال کشور در دهه ۱۳۲۰ شمسی صورت گرفت )مدرس، ۱۳۷۳). شاید بتوان گفت که یکی از علل تنوع شپشک های نباتی و عدم موفقیت دشمنان طبیعی کاربرد طولانی مدت سموم شیمیایی علیه آفت نامبرده باشد.

سموم گیاهی

آفت­کش­های بیولوژیکی نیز مانند آفت­کشهای شیمیایی فراورده­هایی برای حفظ نباتات هستند که در مدیریت آفات و بیماری های گیاهی و علف­های هرز کاربرد دارند. کاربرد گسترده انواع سموم شیمیایی با طیف وسیع و پایداری زیاد در طی دهه­های اخیر بشر را با بحران متعدد زیست محیطی رو به رو ساخته است و موجب به خطر افتادن انسانها و سایر موجودات زنده، آلودگی آب وخاک و منابع غذایی، نابودی حشرات مفید و سایر دشمنان طبیعی و مقاومت فزاینده نسبت به این سموم گردیده است. آفت­کشهای طبیعی در گروه حشره کش­های بیولوژیک جای گرفته است. حشره کش­های گیاهی از گیاهان استخراج می­شوند و اغلب دارای پایداری کم می­باشند و بر خلاف سموم شیمیایی موجب مقاومت آفات نمی­شوند. آفتکشهای مورد استفاده در این تحقیق مشتقات گیاهی می­باشد که در آزمایشات متعدد انجام گرفته توسط محققین کارایی خود را در کنترل آفات گوناگون به اثبات رسانیده­اند و به اذعان کارشناسان می­توانند نقش مفیدی در تولید محصولات کشاورزی سالم و نیز کاهش مصرف سموم شیمیایی ایفا نمایند.

آزمایشات زیست­سنجی انجام شده بر روی شپشک آردآلود مرکبات

از سمومی که امروزه در شمال استفاده می شود می توان به سموم فسفره نظیر گوزاتیون، مالاتیون، اتیون، اکامت، میتداتیون، بوپروفزین و چند سم دیگر اشاره کرد که اغلب همراه روغن­های امولسیون شونده استفاده می شوند. در پاره ای از مواقع در صورت طغیان کنه ها نیز به ترکیبات فوق، کنه­کش هایی مانند تدیون، نئورون و آپولو اضافه می گردد )اسماعیلی، ۱۳۷۵).

آهر^[۲۳](۲۰۰۹) از چندین حشره کش پروفنوفوس، میتداتیون، کلروپیروفوس و متومیل جهت کنترل شپشک آردآلود مرکبات استفاده نموده ­اند هفت روز پس از سمپاشی نتایج یادداشت گردید که میزان تلفات ۷۴/۸۵ تا ۶۹/۹۵ درصد ثبت شد.

از آنجایی که استفاده از حشره کشها غالبا” باید با حفظ دشمنان طبیعی همراه باشد تحقیقاتی در زمینه بررسی اثر سموم کلروپیروفوس و میتداتیون و بوپروفزین و مالاتیون بر روی شپشک آردآلود مرکبات و کفشدوزک شکارگر آن انجام گرفت. نتایج نشان می دهد که کلروپیروفوس با تاثیر بر سیستم عصبی بعد از ۲۴ ساعت موثر برای کنترل آفت می باشد و از طرفی بسیار سمی برای کفشدوزک است. میتداتیون را نیز از سموم موثر در کاهش جمعیت آفت معرفی نموده اند و مدت زمان تاثیر گذاری بعد از ۴۸ ساعت بیان شد و در مقابل بسیار سمی برای حشره شکارگر معرفی شد. بوپروفزین و مالاتیون از سموم موثر درکاهش جمعیت آفت، ۱۲ ساعت پس از سمپاشی به ثبت رسید. نتایج بررسی های انجام شده در تاثیر پذیری بوپروفزین برکفشدوزک کریپتولموس هیچ اثر سوئی مشاهده نشده است. اما مالاتیون سمیت بالایی روی حشره شکارگر داشت. نتایج حاصل نشان می دهد که اثرات جانبی مخرب حشره کش های کلروپیروفوس و مالاتیون و میتداتیون در مقایسه با اثرات جانبی بوپروفزین بسیار بیشتر است (http://arizona.eda).

هووارد^[۲۴] و همکاران(۱۹۸۹) در این تحقیقات اثرات روغن معدنی به تنهایی و ترکیب روغن معدنی و دی ­متوات و ترکیب روغن معدنی و کلروپیروفوس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داده که روغن معدنی به تنهایی، ۱۰% مرگ و میر و ترکیب روغن معدنی و دی­متوات ۸۷% تلفات و ترکیب روغن معدنی و کلروپیروفوس ۹۰% مرگ و میر به ثبت رسیده است. نتایج این بررسی حاکی از آن است که روغن معدنی به تنهایی قادر به کنترلP. citri نمی ­باشد. والتن^[۲۵] و همکاران (۲۰۰۴) ضمن تاکید بر استفاده یکپارچه کنترل شیمیایی و بیولو‍ژیک از دو حشره­کش شیمیایی متیداتیون و ایمیداکلوپراید برای کنترل شپشک آردآلود مرکبات همراه با حفظ دشمنان طبیعی مورد بررسی قرار دادند. نتایج به عمل آمده حاکی از آن است که تاثیر گذاری متیداتیون با هدف این محقق مطابقت نداشت. اما ایمیداکلوپراید به عنوان یک آفت کش موثر و بی­خطر به ثبت رسیده است. در همان سال کرنز تحقیقاتی در زمینه اثر میتداتیون علیه شپشک آردآلود مرکبات مورد بررسی قرار داد که موثر معرفی شد و هنگامی که روغن معدنی به آنها اضافه شد عملکرد حشره کش افزایش یافت (کرنز^[۲۶]، ۲۰۰۴).

در سال (۲۰۰۱) در یک بررسی با اثر سمیت کلروپیروفوس و دیازینون و روغن معدنی مشخص شد که در باغاتی که کلروپیروفوس و دیازینون تیمار شده تنها تا دشمنان طبیعی نسبت به باغات بدون تیمار وجود دارد. در حالی که در مورد تیمار با روغن میزان دشمنان طبیعی در باغات تحت تیمار هیچ تفاوتی با باغات تیمار نشده وجود ندارد ( راپ^[۲۷]، ۲۰۰۱). در همین سال آزمایشات مزرعه ای به منظور اثر سمیت کلروپیروفوس، دی­­متوات، متومیل و بوپروفزین بر روی پوره سن ۱ شپشک آردآلود مرکبات نشان داد که دیمتوات و متومیل تاثیر پذیری سریع را برای کاهش جمعیت آفت دارا می باشد و بوپرفزین تاثیر پذیری طولانی مدت را در پی خواهد داشت (دانا^[۲۸]، ۲۰۰۱).

نتایج حاصل از بررسی های هوفمان^[۲۹] و همکاران (۲۰۰۹) نشان می­دهد که ایمیداکلوپراید و دی­متوات موثر در کنترل آفت می باشد. در همین سال بل وهمکاران تحقیقاتی در زمینه اثر سمیت پوریتیفوس و بوپروفزین در دزهای ppm 250، ۵۰۰، ۱۰۰۰ بر روی شپشک آردآلود مرکبات نشان می دهد که یک بار سمپاشی با پوریتیفوس موثرتر از دو بار سمپاشی با بوپروفزین می باشد و هیچ اختلاف معنی داری بین یک بار سمپاشی پوریتیفوس و دو بار سمپاشی بوپروفزین وجود ندارد بوپروفزین یک حشره کش تماسی است و فقط روی ملی باگ جوان موثر می باشد و هیچ تاثیری روی حشره کامل ندارد ( بل^[۳۰]، ۲۰۰۹). در بررسی های انجام شده توسط مانجری^[۳۱] و همکاران (۲۰۰۶) در زمینه اثر سمیت آزادیراکتین ml/le 2 و متومیل g/le 1 نشان داد که سموم فوق موثر در کنترل شپشک آردآلود مرکبات می باشد

رمزی^[۳۲] و همکاران (۲۰۱۰) از چندین حشره­کش ایمیداکلوپراید، میتداتیون و اسپیروتترامات جهت کنترل شپشک آردآلود در مرحله پوره سن ۲ و۳ و تخم آفت استفاده نمودند. ابتدا در آزمایشی جداگانه در حالت مقایسه ای اثر سمیت ایمیداکلوپراید و میتداتیون در دزهای مختلف L/ml 1 وL/ml 2 ، بر روی تخم و پوره سن ۲ و۳ آفت مورد بررسی قرار دادند. ایمیداکلوپراید موثرتر از میتداتیون بر روی تخم و پوره سن ۲ و۳ آفت به ثبت رسیده است و میان دزهای مختلف اختلاف معنی داری مشاهده نشده است. در آزمایشی دیگر از اسپیروتترامات استفاده کردند طبق نتایج این تحقیق اسپیروتترامات موثرتر از دو حشره­کش شیمیایی معرفی گردید و به عنوان حشره­کش زیستی می تواند در مدیریت تلفیقی آفات قرار گرفته شود. در همین سال کارار^[۳۳] و همکاران (۲۰۱۰) اثر حشره­کشهای پروفنوفوس، بی فن ترین،‌ تری آزوفوس، هالدرین، دلتامترین، سایپرمترین و استامی پراید بر روی هر سه مرحله پورگی و حشره کامل مورد بررسی قرار گرفت و به طور میانگین حشره­کش های اجرا شده در هر سه مرحله پورگی موثر معرفی شده اند و تاثیر متوسط بر روی حشره کامل به ثبت رسیده اند.

پاتل^[۳۴] و همکاران (۲۰۱۰) بررسی هایی را در قالب مقایسه ای سموم بوپرفززین با کارباریل و کلرو پیروفوس انجام دادند. طبق نتایج حاصل از این تحقیق بوپرفزین تاثیر بیشتری نسبت به کارباریل وکلروپیروفوس دارد. تاثیرپذیری بوپرفزین در سن­های مختلف مورد آزمایش قرار گرفت که سمیت بیشتر در سن های پایین تر دیده شده است. سال^[۳۵](۲۰۰۶) تحقیقاتی در زمینه اثر سمیت اسپینوساد، کونفیدور، آبامکتین، اسپیرومزیفن وسیفلوترین بر کفشدوزک کریپتولموس انجام داد. نتایج نشان می دهد که کونفیدور و سیفلوترین کاهش صد در صدی حشره شکارگر را دارا می باشد میزان مرگ ومیر کفشدوزک برای اسپینوساد ۳۳% و برای آبامکتین ۶۷% به ثبت رسید.

طی آزمایشات انجام شده توسط میکاود^[۳۶] همکاران (۲۰۰۳) از ترکیبات مسی به عنوان اثر پذیری روی کریپتولموس استفاده نمودند در بررسی های این تحقیق از اکسی کلرور مس همراه با روغن معدنی استفاده شده است که هیچ اثر سوء بر علیه کفشدوزک گزارش نشده است.

‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژامال^[۳۷] و همکاران(۲۰۰۹) کنترل شپشک آردآلود مرکبات را روی مرکبات بررسی کردند. این محققین از سیتریک اسید و پیاز برای کنترل آفت مورد استفاده قراردادند. هر دو ترکیب بعد از سه روز تاثیر کمی از خود نشان داد ولی کم کم تاثیرشان افزایش یافت و به تدریج به بالاترین اثربخشی پس از ۱۸ روز به ثبت رسید و درصد مرگ و میر به ترتیب ۳/۹۳ و ۹/۸۵ در ppm 125 سیتریک اسید و پیاز بوده و همچنین تفاوت معنی داری بین غلظت های مورد آزمایش وجود داشت. نالوار^[۳۸] و همکاران (۲۰۰۹) در زمینه تاثیر عصاره های گیاهی azadirachta indica, allium sativum, Lantana camara, annana aquamosa بر روی شپشک آردآلود مرکبات بررسی هایی انجام داده و نتایج نشان داد که عصاره های گیاهی یاد شده سمیت زیادی داشته اما تاثیر آهسته تری نسبت به سموم شیمیایی دارا می باشد و در مقابل سازگار با محیط زیست و غیر سمی برای انسان بوده و به راحتی قابل تجزیه می باشد.

به منظور کنترل شیمیایی آفت، تحقیقی روی مرکبات بر علیه P. citri انجام گرفت کلوید^[۳۹] (۲۰۰۴) مطالعاتی در زمینه اثر سمیت قارچ جنس anisoplia Metarhizium و Beauveria bassia برای کنترل P. citri انجام داده است که کاربرد قارچ M. anisoplia موثر بر کاهش جمعیت آفت به ثبت رسیده است اما باعث کاهش ۵۰ درصدی لارو شکارچیان در هنگام تغذیه از P. citri می شود. قارچ B. bassiana هیچ تاثیر سویی روی حشره کریپتولموس ندارد. کلوید در همان سال آزمایشات دیگری در زمینه اثر سمیت پیری پیروکسی فن و فلونی کامید بر روی کفشدوزک شکارگر انجام گرفت بر اساس نتایج بدست آمده حشره کش های مذکور هیچ اثر سوئی روی حشره شکارگر نداشته اند.

هاوپلاند^[۴۰] و همکاران (۲۰۰۵) از آب داغ برای کنترل شپشک آردآلود مرکبات استفاده نمودند که آزمایش خود را در سه دمای متفاوت c 23⁰، c 30⁰، c52⁰ انجام گرفت. در این آزمایش برای همه ی سنین پورگی کمترین دما،‌ کمترین مرگ ومیر و در دمای c52⁰ ، ۹۹ تا ۱۰۰ درصد کنترل انجام گرفت.

هولینگ ورت^[۴۱] (۲۰۰۵) تحقیقاتی در زمینه کنترل شپشک آردآلود مرکبات انجام داد .در این بررسی از limonene 1% و صابون حشره کشی و روغن معدنی ۲% بر علیه پوره سن ۱ استفاده شده است که به ترتیب باعث کنترل ۹۵، ۸۹ و ۸۸ درصدی آفت می باشد.

محمد^[۴۲]و همکاران(۲۰۰۶) تحقیقاتی را در زمینه اثر سمیت Buccilus thuringiensis بر روی ملی باگ مرکبات و حشره شکارگر آن انجام دادند نتایج نشان می دهد که علاوه بر اینکه موثر در کاهش جمعیت آفت است هیچ اثر سوئی روی حشره شکارگر آن نیز مشاهده نشده است. این محقق در سال ۲۰۱۰ مطالعاتی را در زمینه اثر سمیت چهار حشره کش گیاهی Biofly, Biovar, Bioranza و اسانس پرتقال و دو حشره کش شیمیایی ادمیرال و فنتوات بر روی شپشک آردآلود مرکبات و حشره شکارگر آن نشان می دهد که بین حشره­کشهای گیاهی فقط روغن پرتقال با ۱/۸۵% تلفات موثر اعلام گردید و باقی حشره­کش­های گیاهی اثری متوسط به ثبت رسیده است. از میان حشره­کشهای شیمیایی آدمیرال نیز دارای اثری متوسط می­باشد. بیشترین اثر بخشی بین سموم استفاده شده در این تحقیق در فنتوات با ۹/۹۰ تلفات به ثبت رسیده است. در مقابل با بررسی انجام شده این سموم بر روی حشره کریپتولموس ، کمترین میزان کاهش جمعیت دشمن طبیعی به Bioranza Biofly, Biovar, و اسانس پرتقال و آدمیرال به ثبت رسیده است و بیشترین اثر سوء روی کفشدوزک کریپتولموس توسط فنتوات گزارش شد Mohamed, 2010) ).

در بررسی های انجام شده در سال ۲۰۰۰ اثر سمیت صابون حشره کشی ، روغن معدنی آزادرختین ( عصاره گیاه چریش) روی کفشدوزک کریپت مورد ارزیابی قرار گرفت که اثر کاهشی در جمعیت کفشدوزک نداشته است. در کنار این حشره کشهای گیاهی از سوین به عنوان حشره کش شیمیایی استفاده شد که باعث مرگ ومیر صد در صدی کفشدوزک شده است ( اسمیت^[۴۳]، ۲۰۰۰).

آزمایشات زیست­سنجی انجام شده با حشره­کشهای مورد بررسی

یکی از موارد قابل اهمیت در مدیریت آفت تشخیص زود هنگام آفت می باشد. بنتلی^[۴۴] وهمکاران (۲۰۰۲) اثر حشره کشی متومیل، دی­متوات، بوپروفزین و فن پروپاترین را روی پوره سن ۱ شپشک آردآلود مرکبات مورد بررسی قرار دادند. از چهار حشره­کش معرفی شده در مبارزه با پوره سن۱، فن پروپاترین، دی­متوات و متومیل به عنوان سموم IGR موثرتر اعلام گردید. تاثیرپذیری متومیل بیشتر از فن­پروپاترین اعلام شد. متومیل و دی­متوات دارای تاثیر پذیری سریع از نظر زمانی برای کاهش جمعیت آفت می باشد. در یک سری بررسی­های انجام شده توسط میکاود ( ۲۰۰۰ )، اثر سمیت آوانت، سایپرمترین، بیوفنترین، سوین، کارباریل و فن­پروپاترین بر روی کفشدوزک کریپتولموس، نشان داد که از نظر امنیت برای حشره شکارگر آوانت در بالاترین رتبه و سایپرمترین در دومین رتبه قرار دارد و بیوفنترین میزان جمعیت شکارگر را تا ۳/۱ کاهش می دهد و فن­پروپاترین، سوین و کارباریل سمیت نسبتا” بالایی را در پی داشت.

بنی امیری ^[۴۵](۲۰۰۸) اثر سه غلظت ۵/۱، ۵/۲، ۵ گرم بر لیتر حشره کش گیاهی پالیزین را به همراه حشره­کش شیمیایی متاسیستوکس در غلظت ۱ میلی گرم بر لیتر بر روی شته پنبه در گلخانه خیار بررسی کرد. نشان دادند بین نمونه­های تیمار شده حشره­کش شیمیایی و غلظت­های مختلف حشره­کش گیاهی پالیزین اختلاف معنی­داری وجود ندارد اما بین تیمار­ها و شاهد اختلاف معنی­داری بود و در گروه ­های مجزا دسته­بندی شدند. بیشترین و کمترین درصد مرگ و میر حشره­کش پالیزین به ترتیب در غلظت­های ۵/۲، ۵/۱ گرم بر لیتر ۶۳/۹۰ و ۸۹/۷۵ درصد مشاهده شد. وی پیشنهاد می­ کند حشره­کش گیاهی پالیزین در غلظت ۵/۲ گرم بر لیتر برای کاربرد در گلخانه­ ها علیه شته مناسب است. امیری^[۴۶] در سال ۲۰۰۹ اثر حشره­کشی پالیزین و سیرینول را روی لارو مینوز مرکبات در شرایط آزمایشگاهی بررسی کرد و نشان داد هر دو حشره­کش تاثیر زیادی در مرگ و میر این آفت دارند. از حشره­کش پالیزین ۸۳/۶۷ درصد و از حشره کش سیرینول ۵۰/۶۲ درصد مرگ ومیر بعد از گذشت ۳ روز به ثبت رسیده است.

محمد کاظم^[۴۷] و همکارا

شکل ۲- ۵ شمایی از پلیمر حاصل شده از کوپلیمریزاسیون استیرن (بعنوان مونومر تک عاملی) با دی وینیل بنزن (بعنوان اتصال دهنده عرضی)که پلی (استیرن – کو- دی وینیل بنزن) نامیده می شود.
در نسبت های به طور نسبی بالاتر اتصال دهنده عرضی به مونومر و در حضور حجم های بالاتر حلال، پلیمر های پرمنفذ حاصل می شوند. این پلیمرها سطح ویژه بالاتری از پلیمرهایی که در نسبت های پایین اتصال دهنده عرضی به مونومر و در نسبت های بالای آنها و در حضور حجم کم حلال، سنتز می شوند را دارا می باشند. علاوه بر این، پلیمرهای پرمنفذ نسبت به این پلیمرهای محکمتر هستند به همین دلیل، این پلیمر های پرمنفذ در قالب مولکول پلیمری ترجیح داده می شوند.
نسبت واکنش پذیری کراس لینکر و مونومر عاملی نیز باید با هم جور باشند. مشخص شده است که برای دستیابی به پلیمرهایی با حفره های بسیار گزینش پذیر معمولاً غلظتهای بالای کراس لینکر بکار می رود(ولف،۱۹۹۵). از دیدگاه پلیمریزاسیون برای دستیابی به مواد متخلخل پایدار و همچنین به منظور تهیه مواد با ثبات مکانیکی کافی نسبتهای بالای کراس لینکر ترجیح داده شده و معمولاً از پلیمرهای با نسبتهای بیش از %۸۰ کراس لینکر استفاده شده است. همانطور که گفته شد در نسبت های پایین اتصال دهنده عرضی به مونومر پلیمر های حاصل می شوند که سطح ویژه موثر این پلیمرها خیلی پایین بوده و ویژگیهای مکانیکی آنها کم است. امروزه این پلیمرها در قالب مولکولی کاربرد کمی دارند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بعلاوه گزینش پذیری پلیمر کاملاً تحت تأثیر مقدار و نوع عامل اتصال دهنده عرضی بکار رفته در سنتز پلیمر قالب مولکولی است. شبکه پلیمری باید دارای دو خاصیت ظاهراً متضاد باشد تا بتواند بصورت گزینش‌ پذیر عمل نماید هر دو خاصیت به عامل اتصال دهنده عرضی ارتباط دارد.
اولاً، پلیمر سنتز شده باید دارای استحکام کافی باشد تا شکل حفره‌های تشکیل شده بعد از خروج مولکول هدف حفظ شود. تجربه نشان داده است که این عمل با درصد بالای اتصال دهنده عرضی امکان پذیر است. به عبارت دیگر در واکنش پلیمریزاسیون هرچه میزان اتصال دهنده عرضی بیشتر باشد استحکام بالاتری حاصل می‌شود.
ثانیاً، پلیمر سنتز شده باید تا حدودی انعطاف‌پذیری داشته باشد. انعطاف‌پذیری مطلوب پلیمر باعث می‌شود که مولکول هدف بتواند از شبکه پلیمری خارج شود و همچنین این مولکول بتواند در مراحل بعدی به راحتی به جایگاه ویژه خود راه یابد. خاصیت انعطاف‌پذیری پلیمر را بطور غیر مستقیم و از طریق تورم‌پذیری^[۵۳] پلیمر مشخص می‌کنند. پلیمری که تورم‌پذیری آن بیشتر باشد انعطاف‌پذیری بالایی دارد.
عامل اتصلات عرضی در تهیه یک پلیمر قالب مولکولی سه نقش اساسی دارد که عبارتند از:

1. 1. کنترل شکل ظاهری یا ریخت شناسی شبکه پلیمری که می تواند به شکلهای مختلف از قبیل ژل، پودر میکروژل و یا ذرات متخلخل باشد.

1. 1. ایجاد ثبات و پایداری در محلهای اتصال مولکول هدف.

1. 1. کنترل پایداری مکانیکی ماتریکس پلیمر.

از مواد مختلفی که دارای خواص لازم باشند می‌توان در روش قالب مولکول به عنوان اتصال دهنده عرضی استفاده کرد. ولی دو نوع اتصال دهنده عرضی یعنی اتیلن گلیکول دی متاآکریلات (EDMA) و دی وینیل بنزن (DVB) بیشترین کاربرد را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان اتصال دهنده عرضی دی وینیل بنزن تورم پذیری کمتری دارد و لذا انعطاف پذیری آن کمتر می باشد. همین مسئله باعث شده که پلیمرهای بدست آمده با این ماده استحکام بالایی داشته باشند و در نتیجه درصد خروج مولکول هدف از شبکه پلیمری پایین بوده و اتصال مجدد مولکول هدف به جایگاههای ویژه زمان بر باشد. از طرفی اتصال دهنده عرضی اتیلن گلیکول دی متااکریلات علاوه بر استحکام کافی، انعطاف پذیری خوبی دارد و همین امر باعث شده که خروج مولکول هدف به آسانی انجام شود و اتصال مجدد آن سریع باشد. شکل(۲-۶) ساختار EGDMA و تعدادی دیگر از عوامل اتصالات عرضی رایج را نشان می دهد.
شکل ۲- ۶ ساختار شیمیایی تعدادی از عوامل اتصالات عرضی رایج
۲-۴-۴ حلال
حلال برای قرار گرفتن تمام اجزای سازنده یک واکنش پلیمریزاسیون یعنی نمونه، مونومر عاملی، آغازگر و عامل اتصالات عرضی در یک فاز استفاده می شود. علاوه بر این حلال یک نقش مهم تری نیز دارد و آن ایجاد منافذ در پلیمرهای متخلخل است اثر حلال بوسیله نوع و مقدار آن اعمال می شودو معمولاً از حلال بعنوان پروژن^[۵۴] یاد می شود. وقتی پلیمرهای متخلخل در حال آماده شدن هستند طبیعت و سطح پروژن می تواند برای کنترل ریخت شناسی و اندازه نهایی منافذ مؤثر واقع شود. مخصوصاً استفاده از یک حلال ترمودینامیکی خوب منجر به ایجاد پلیمرهایی با ساختار منافذ مناسب و سطح مخصوص بسیار بالا می شود و بر عکس استفاده از یک حلال ضعیف و نامناسب باعث می شود یک پلیمر با حفره های نامناسب و سطح بسیار ناچیز تشکیل گردد. همچنین افزایش حجم پروژن باعث افزایش حجم منافذ می شود.
همچنین انتخاب یک حلال مناسب می تواند در پایداری کمپلکس اولیه یا پیش پلیمر نیز مؤثر باشد. از آنجائیکه اغلب بر هم کنشها برای تشکیل کمپلکس اولیه از نوع قطبی و پیوندهای هیدروژنی هستند در نتیجه حلال مورد استفاده باید قطبیت کمی داشته و بدون پروتون باشد تا بتواند منجر به تشکیل پلیمری با گزینش پذیری بالا شود(سلرژن و شیا^[۵۵]،۱۹۹۳).
با توجه به نقشهای ذکر شده برای حلال انتخاب آن امری بسیار مهم است. حلال در یک واکنش پلیمریزاسیون غیر کووالانسی باید طوری انتخاب شود که بیشترین تمایل را در تشکیل کمپلکس بین نمونه هدف و مونومر عاملی از خود نشان دهد. معمولاً حلالهای غیر قطبی مانند تولوئن برای ایجاد پیوندهای هیدروژنی پایدار ترجیح داده می شود اما اگر نیروهای آب گریز در تشکیل کمپلکس بکار رفته باشد آب می تواند حلال مناسبی باشد.
۲-۴-۵ آغازگر
بسیاری از مواد شیمیایی با خواص مختلف می تواند به عنوان منبع رادیکال آزاد استفاده می شود این مواد بر اثر تحریک با عواملی مانند نور گرما امواجuv و… تحریک شده بصورت رادیکالی تجزیه می شوند و ذرات رادیکالی فعال تولید می کنند. آغازگرهای مختلفی برای شروع یک واکنش پلیمریزاسیون رادیکال آزاد می توانند مورد استفاده قرار بگیرند.اما با توجه به سیستم مورد مطالعه باید یک آغازگر مناسب انتخاب نمود.
با توجه به این که تأثیر شروع کننده و دمای واکنش در ارتباط نزدیکی با هم می‌باشند لذا اثر هر دو عامل با هم بررسی می‌شوند. انتخاب شروع کننده مناسب بستگی به دو خاصیت آن شامل میزان انحلال آن در محلول و دمای تجزیه برای شروع واکنش رادیکالی دارد.
مقدار مصرف این مواد اندک بوده در صد کمی از مونومر عاملی است. به عنوان مثال یک درصد وزنی یا یک درصد مولی نسبت به کل تعداد مول­های پیوندهای دوگانه قابل شرکت در فرایند پلیمریزاسیون.
آغازگرهای مرسوم معمولاً آزو بیس نیتریل ها هستند که معروفترین آنها ۲و۲- آزو بیس(۲- متیل پروپیو نیتریل)^[۵۶] یاAIBN، ۲و۲- آزو بیس(۴و۲- دی متیل والرو نیتریل)^[۵۷] یاABDV هستند. آغاز فتوشیمیایی با AIBN در دماهای پائین باعث تولید پلیمرهای قالب مولکولی گزینش پذیر تر نسبت به روش حرارتی خواهد شد(سلرژن و شیا،۱۹۹۳؛اکبرگ و همکاران^[۵۸]، ۱۹۸۹).
مکانیسم شروع کننده های رادیکالی در زیر نشان داده شده اند شکل(۲-۷):
شکل ۲- ۷ مکانیسم شروع کننده های رادیکالی
بنابراین برای انتخاب شروع کننده مناسب اولاً از ترکیبی استفاده می‌شود که در حلال مورد استفاده حل شود و ثانیاً از لحاظ دمای تجزیه در محدوده مناسب (با مواد دیگر) باشد مثلاً در برخی مواقع مولکول هدف و یا مونومر و یا اتصال‌دهنده عرضی قادر به تحمل دمای بالا نیستند و چون تکمیل اغلب واکنشهای پلیمریزاسیون حداقل ۱۶ ساعت بطول می‌ انجامد لذا برای جلوگیری از آسیب رسیدن به مواد، مخصوصاً مولکول هدف از شروع کننده هایی با دمای شروع کنندگی پایین استفاده می‌شود. از طرف دیگر چون افزایش دما باعث افزایش انرژی جنبشی می‌شود لذا در سنتز پلیمر حرکت مولکول هدف که ناشی از افزایش انرژی جنبشی می‌باشد اثر منفی بر روی تشکیل حفره‌هایی با ویژگی مناسب می‌گذارد و بررسی‌های انجام شده نیز نشان می‌دهد که پلیمرهای سنتز شده در دمای پایین‌تر، گزینش پذیری بهتری دارند. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که دمای پایین، هم احتمال آسیب رسیدن به مولکول هدف را کاهش می‌دهد و هم ویژگی حفره‌ها را بالا می‌برد. ولی این که چرا همیشه از شروع کننده‌هایی با دمای شروع کننده‌گی پایین استفاده نمی‌شود بستگی به حلالیت سایر اجزاء در دمای مورد نظر دارد. بدین معنی که ممکن است شروع کننده‌ در دمای پایین‌تر واکنش را شروع کند در حالی که سایر اجزاء واکنش در این دما محلول نباشند.
روش دیگری که برای شروع واکنش پلیمریزاسیون کاربرد دارد استفاده از پرتو ماوراء بنفش برای ایجاد رادیکال آزاد می‌باشد. به علت این که پرتودهی را حتی در دمای زیر صفر درجه سانیتگراد نیز می‌توان انجام داد. ولی همیشه نمی‌توان از پرتو ماوراء بنفش استفاده کرد. چون که احتمال دارد پرتودهی به مولکول هدف منجر به واکنشهای فتوشیمیایی گردد و یا حداقل باعث تغییر ساختار ایزومری آنها شود. مانند تبدیل ایزومر سیس به ترانس یا برعکس.
ساختار شیمیایی تعدادی از آغازگرهای مورد استفاده در واکنش پلیمریزاسیون در شکل(۲-۸) نشان داده شده است.
شکل ۲- ۸ ساختار شیمیایی تعدادی از آغازگرهای رایج
همانطور که گفته شد تأثیر زمان و همچنین اکسیژن درواکنشهای پلیمریزاسیون اهمیت دارد از این رو به بررسی مختصری از این دو می پردازیم.

• • تأثیر زمان

در انجام کلیه مراحل روش قالب مولکول اعم از برقراری برهم کنش مناسب بین مولکول الگو و مونومر، انجام پلیمریزاسیون و … باید زمان کافی رعایت شود. اگر زمان کافی نباشد شبکه پلیمری بطور کامل تشکیل نمی‌شود و در نتیجه تعداد حفره‌ها کمتر و ویژگی آنها پایین‌تر می‌باشد.

• • تأثیر اکسیژن

خارج کردن اکسیژن از مخلوط واکنش مهم می‌باشد چون اکسیژن رادیکالها را به دام انداخته و واکنش پلیمریزاسیون را به تأخیر می‌اندازد (حتی پلیمریزاسیون را متوقف می‌کند). در نتیجه محیط واکنش باید عاری از اکسیژن باشد و به این منظور ، می توان از امواج فرا صوت و یا قرار دادن آن تحت گاز بی اثر نیتروژن یا آرگن، اکسیژن را از محیط واکنش خارج کرد و بعد از این عمل، درب ظرف باید بسته شود.
۲-۵ خروج مولکول هدف
برای تولید یک پلیمر قالب بندی شده با پتانسیل بالا به منظور کاربردهای تجزیه ای و بیوتکنولوژی حذف کامل مولکول هدف از اهمیت زیادی برخوردار است.
روش های مختلفی برای خروج و حذف مولکول هدف وجود دارد که بطور کلی به سه دسته استخراج با حلال ، استخراج بطور فیزیکی و استخراج با حلال فوق بحرانی تقسیم بندی می شوند:
۲-۵-۱ استخراج با حلال
این تکنیک خود به دو روش انجام می شود:
۲-۵-۱-۱ استخراج پیوسته و ناپیوسته
استخراج نا پیوسته روشی است که تنها از یک یا چند بار استخراج ساده برای جداسازی استفاده می شود. اما یکی از مشکلات تجربی که معمولاً با آن مواجه می شویم مربوط به تفکیک مخلوطی است که یک جزء آن فقط به مقدار کمی در حلال استخراجی حل می شود و اجزای دیگر آن کاملاً نامحلول هستند. در این حالت برای اینکه تفکیک تنها با یک یا دو استخراج صورت بگیرد باید مقدار زیادی از حلال مصرف شود که در این صورت ممکن است نقل و انتقال چنین مقداری بسیار دشوار باشد. از طرف دیگر انجام تعداد زیادی استخراج با مقادیر کمتری از حلال خسته کننده خواهد بود. برای حل این مشکل می توان از روش استخراج مداوم یا پیوسته استفاده کرد.
برای انجام استخراج پیوسته از دستگاه سوکسله^[۵۹] استفاده می شود. دستگاه سوکسله یکی از ابزارهای آزمایشگاهی است که توسط شیمیدان آلمانی بنام فرانز فون سوکسله^[۶۰] در سال ۱۸۷۹ اختراع شد که معمولاً از شیشه ساخته می شود (شکل۲-۹).
استخراج سوکسله یک روش استاندارد با بهره گرفتن از حلالهای آلی است. این روش شامل قرار دادن ذرات MIP پودر شده به داخل محفظه سوکسله و ریختن یک حلال خاص در بالن می باشد که بالن به محفظه استخراج متصل است. حلال استخراجی بطور مداوم تقطیر شده و محلول متراکم شده آن بصورت یک حلال استخراجی تازه به محفظه استخراج بر می گردد و دوباره مصرف می شود. طی این چرخه نمونه مورد نظر(نمونه هدف) دائماً از مخلوطی که باید استخراج شود جدا شده و به داخل محلول بالن در حال جوشش می ریزد. با این کار جسم استخراج شده در ظرف جوشش جمع آوری شده و غلظت محلول آن مرتباً افزایش می یابد که علت این ازیاد غلظت آن است که محلول رقیقی از جسم دائماً به داخل ظزف می ریزد و بطور همزمان حلال در اثر تقطیر خارج می شود.
شکل ۲- ۹ دستگاه استخراج سوکسله
از مزایای استخراج سوکسله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شستشوی ذرات MIP با حلال تازه – انحلال پذیری خوب به دلیل استفاده از یک حلال داغ – جمع آوری ذرات پلیمر بدون عمل صاف کردن – تجهیزات بسیار ساده و مقرون به صرفه – کاربرد آن برای انواع ماتریکس های پلیمر(لوک دکاسترو و پریگوکاپوتی^[۶۱]،۲۰۱۰).
۲-۵-۱-۲ روش غوطه ور سازی^[۶۲]
این روش شامل غوطه ور کردن ذرات MIP به داخل حلالهایی است که می توانند باعث تورم شبکه پلیمری و جدا شدن نمونه از پلیمر شوند. این روش معمولاً تحت شرایط ملایم انجام گرفته و پلیمر پایداری بدست نمی آید. همچنین بسیار وقت گیر است.

وظیفه­ی مدیر ارشد دانش این است که کل سازمان را نسبت به اهمیت دانش به­عنوان یک منبع آگاه سازد. کارشناس ارشد دانش یک پست ارشد مدیریتی و استراتژیک است که بر ارتقاء، انتقال و تسهیل فعالیت­های مدیریت دانش در شرکت تمرکز دارد. مدیر دانشی کل مستقیماً به ^[۱۸۹]CEO گزارش می­دهد.
تحلیل­­گر دانش^[۱۹۰]
پست تاکتیکی سطح پایین تا میانی است،که یادگیری و ترویج الگوهای عملکرد مطلوب را در سازمان برعهده دارد. خطری که از طرف این افراد سازمان را تهدید می­ کند، این است که آن ها می­توانند فعالیت­های حمایتی شرکت را به بیرون از شرکت منتقل سازند، بدون اینکه هیچ اثر و نشانه­ای برای یادگیری به­جا بگذارند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مهندس دانش^[۱۹۱]
پست تاکتیکی و سطح پایین است، که بر جمع­آوری اطلاعات از متخصصان و ارائه­ آن ها به شکلی سازمان­یافته در سیستم­های مبتنی بر کامپیوتر متمرکز می­باشد. این اطلاعات قابل مشارکت و ذخیره­سازی در شرکت است. مهندسان دانشی به تعامل بین کارکنان و تکنولوژی­های کامپیوتری (مانند سیستم­های تخصصی و برنامه­هایی که قدرت تصمیم ­گیری متخصصان را تقلید می­ کند) شکل می­ دهند.
مدیر دانشی^[۱۹۲]
پستی تاکتیکی و میانی می­باشد که هماهنگی کار بین مهندسان و تحلیل­گران دانشی را به­ ویژه در سازمان­های بزرگ برعهده دارد. امکان دارد مدیران دانشی به کارشناس ارشد دانش (CKO) یا کارشناس ارشد اطلاعات (CIO) و یا مدیر اجرایی (CEO) گزارش دهند.
کارگزار دانش^[۱۹۳]
یک پست تاکتیکی، سطح پایین و غالباً غیررسمی و موقتی است، که معمولاً با شرکت­های کوچکتر در ارتباط هستند. کارگزاران دانش در مقایسه با سایر شکل­های رهبری دانش، از کمترین تجربه­ رسمی در زمینه اصول مدیریت دانش برخوردار هستند و معمولاً مسئولیت­های ابتدایی را در شرکت برعهده دارند(برگرون،۱۳۸۶).
۱۵-۲ صندوق ضمانت صادرات ایران
یکی از عواملی که همواره موجبات نگرانی صادرکنندگان را فراهم می آورد، وجود ریسک های سیاسی و تجاری در روند صادرات آن ها می باشد، چرا که تحقق هر یک از این ریسک ها موجب عدم وصول وجه کالا و خدمات صادره از سوی آن ها می گردد. عدم وصول به موقع مطالبات از خریداران خارجی در اغلب اوقات صادرکننده را در تنگنای مالی قرار داده و در نتیجه باعث ناتوانی وی در ایفای تعهدات مالی وی به اعتبار دهندگان داخلی و گاهی اوقات منجر به ورشکستگی کامل وی می گردد. به منظور تشویق صادرکنندگان به توسعه فعالیت های صادراتی خود و کاهش نگرانی آن ها در این زمینه و ارائه پوشش های لازم به آن ها در مقابل ریسک های سیاسی و تجاری، دولت ها اقدام به ایجاد شرکت های بیمه اعتبار صادراتی می نمایند. این قبیل شرکت های بیمه عمدتاً وابسته به دولت و متکی به حمایت های مالی آن بوده و اغلب ریسک هایی را پوشش می دهند که معمولاً از سوی شرکت های بیمه تجاری قابل پوشش نیستند. در این راستا و به منظور تأمین امنیت مالی صادرکنندگان ایرانی و در نتیجه توسعه مؤثر صادرات غیر نفتی کشور، صندوق ضمانت صادرات ایران به عنوان یکی از زیر مجموعه های وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت با شخصیت مالی و حقوقی مستقل تأسیس گردید. این صندوق به پشتوانه حمایت های مالی دولت، علاوه بر پوشش ریسک های سیاسی و تجاری صادرات، با صدور انواع ضمانتنامه اعتباری، به تأمین منابع مالی مورد نیاز صادرکنندگان نیز کمک می نماید.ا
۱۶-۲ تاریخچه صندوق ضمانت صادرات ایران
پس از تأسیس مرکز توسعه صادرات ایران، در سال ۱۳۴۶ ضمانت صادرات به عنوان یکی از وظایف اولیه توسعه صادرات نیز پیش ­بینی شده بود، لذا ضرورت تأسیس مؤسسه­ای به نام صندوق ضمانت صادرات ایران کاملاً احساس می­شد. این ضرورت بخصوص پس از تنزل ارزش دلار نسبت به ریال در سال ۱۳۵۱ بیشتر احساس گردید. در پی کاهش ارزش دلار در مقابل ریال و در نتیجه کمبود درآمدهای نفتی در اوایل دهه ۵۰ و به منظور پوشش صادرات ایران در مقابل ریسک های عمده تجاری و سیاسی، صندوق ضمانت صادرات ایران با همکاری آنکتاد، به عنوان تنها شرکت دولتی بیمه اعتبار صادراتی وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۱۳۵۲ تأسیس گردیده و اساسنامه آن در ۲۳ ماده به تصویب مجلس رسید، فعالیت خود را تحت نظارت مرکز توسعه صادرات ایران آغاز نمود. هدف از تشکیل صندوق ضمانت صادرات، افزایش صادرات غیرنفتی و حفظ حقوق صادرکنندگان در برابر خطرهای مالی و تضمین اعتبارات برای صدور ذکر گردیده است.
البته عمر این سازمان تازه تأسیس چندان طولانی نبود چرا که با بالا رفتن قیمت نفت در نتیجه تحولات سیاسی در منطقه خاور میانه در اواسط دهه ۷۰ میلادی، درآمد نفتی کشور افزایش یافته و همین موضوع باعث شد که صندوق ضمانت صادرات ایران بدست فراموشی سپرده شده و فعالیت های آن به طور کامل متوقف گردد.
پس از ده سال عدم فعالیت، بار دیگر صندوق ضمانت صادرات ایران به عنوان یک سازمان وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت و با شخصیت حقوقی و مالی مستقل مجدداً در سال ۱۳۷۳ فعالیت خود را آغاز نمود تا به صادرکنندگان در بازیافت موقعیت تجاری خود که در اثر ۸ سال جنگ تحمیلی مختل شده بود کمک نموده و موجبات افزایش درآمدهای غیر نفتی را فراهم آورد.
۱۷-۲ ریسک های تحت پوشش صندوق
بر اساس ماده۵ قانون صندوق ضمانت صادرات، مطالبات صادرکننده از خریداران کالا و خدمات صادراتی در مقابل خطرهای ناشی از امور زیر و به ترکیب و تا میزانی که در آئین نامه مربوطه مشخص می­گردد توسط صندوق تضمین می­ شود. مشروط به اینکه ناشی از عدم انجام تعهدات صادرکننده نباشد.
۱-۱۷-۲ ریسک های تجاری
– استنکاف خریدار از قبول کالای صادرشده یا خدمت انجام شده.
– عدم پرداخت بهای کالا یا خدمت در سررسید مقرر.
– عدم توانایی مالی خریدار به دلیل ورشکستگی یا اعسار یا توقف.
۲-۱۷-۲ ریسک های سیاسی
– بروز جنگ یا حالت جنگ.
– تیره شدن روابط و یا قطع روابط سیاسی با کشور خریدار به نحوی که در نتیجه آن، صادرکننده موفق به دریافت مطالبات خود در سررسید آن ها نشود.
– اعمال سیاست های اقتصادی که موجب مسدود شدن مطالبات صادرکنندگان شود.
– اعمال سیاست های مربوط به محدودیت های وارداتی و ارزی در کشور خریدار.
– سلب مالکیت از خریدار بر اثر ملی شدن یا مصادره اموال به نحوی که موفق به دریافت مطالبات خود نشود.
– سایر عوامل خارج از حیطه اختیار صادرکننده و خریدار که به تشخیص هیأت مدیره صندوق موجب عدم وصول مطالبات صادرکننده شود.
۱۸-۲ خدمات ارائه شده توسط صندوق
۱-۱۸-۲ اعتبارسنجی خارجی
برقراری ارتباط تجاری با خریداران خارجی، مستلزم ارزیابی دقیق وضعیت اعتباری خریداران می باشد که گاهی اوقات عدم دسترسی به بانک های اطلاعاتی مربوطه، انجام این امر را برای ایشان دشوار می سازد. صندوق ضمانت صادرات ایران ظرف چند سال اخیر، با برقراری ارتباط با مؤسسات اعتبارسنجی خارجی در سطح بین المللی، امکان دسترسی به اطلاعات اعتباری خریداران خارجی را برای خود فراهم نموده و واحد اعتبارسنجی خارجی آن، با تجزیه و تحلیل گزارشات اعتباری واصله، اقدام به تعیین سقف اعتباری خریداران خارجی حسب درخواست صادرکنندگان متقاضی می نماید. شایان ذکر است نتیجه اعتبارسنجی به اطلاع صادرکنندگان رسیده و درصورت تمایل وی،‌ معامله در حال انجام با خریدار می تواند تا سقف اعتبار تعیین شده تحت پوشش بیمه ای صندوق قرار گیرد.
۲-۱۸-۲ اعتبار سنجی داخلی
یکی از فعالیت های بخش فنی صندوق که به منظور تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش صادرکنندگان صورت می پذیرد، صدور ضمانتنامه اعتباری برای صادر کنندگان کالا و خدمات می باشد.
عملیات اعتبار سنجی که تعیین کننده وضعیت اعتباری صادر کننده است، در این اداره انجام و در نهایت نتیجه اعتبار سنجی به کمیته فنی اعتباری ارائه می شود.
۳-۱۸-۲ صدور انواع بیمه نامه شامل :
۱-۳-۱۸-۲ بیمه نامه کل گردش صادرات
این بیمه نامه در طول اعتبار یک ساله خود، کلیه صادرات صادرکننده به کشورهای مختلف را در برابر ریسک های عمده سیاسی و تجاری تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر چنانچه در اثر بروز هر یک از ریسک های تحت پوشش، صادرکننده ایرانی موفق به وصول مطالبات خود از خریدار خارجی نگردد، این صندوق بر اساس بیمه نامه صادره نسبت به جبران خسارات وارده به صادرکننده اقدام خواهد نمود. میزان حق بیمه قابل پرداخت براساس شرایط اقتصادی و سیاسی کشور خریدار، شرایط اعتبار اعطایی به خریدار خارجی و سررسید پرداخت تعیین و از صادرکننده اخذ می گردد. براساس این بیمه نامه، صادرکننده طی اظهارنامه های ماهیانه علاوه بر ارائه گزارش مربوط به صادرات انجام شده در طول هر ماه، حق بیمه مربوط به هر محموله را محاسبه و به صندوق پرداخت می نماید.
۲-۳-۱۸-۲ بیمه نامه خاص صادرات
بیمه نامه خاص، یک یا چند محموله صادراتی را که در قالب یک قرارداد خاص از سوی صادرکننده ایرانی برای خریدار خارجی ارسال می گردد در مقابل ریسک های سیاسی و تجاری تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر، این بیمه نامه برای آن دسته از صادرکنندگانی صادر می شود که مایلند یک محموله خاص ارسالی برای یک خریدار مشخص را در مقابل خطر عدم دریافت وجه کالا ناشی از بروز ریسک های سیاسی و تجاری بیمه نمایند. قبل از صدور این بیمه نامه، خریدار خارجی و بانک وی مورد اعتبارسنجی قرار گرفته و قرارداد و یا اعتبار اسنادی که قرار است تحت پوشش قرار گیرد، مورد بررسی دقیق قرار خواهند گرفت. میزان حق بیمه که با توجه به شرایط سیاسی و تجاری کشورخریدار و نحوه پرداخت، شرایط اعتبار و سررسید محاسبه و دریافت می گردد درصدی بیشتر از حق بیمه مربوط به بیمه نامه کل گردش صادرات می گردد.
۳-۳-۱۸-۲ بیمه نامه صدور خدمات فنی مهندسی
این بیمه نامه همانطور که از نامش پیداست، طرح ها و پروژه های ساختمانی که توسط پیمانکاران و یا شرکت های مهندسی ایرانی در سایر کشورها اجرا می گردد و همچنین خدمات فنی و مهندسی ارائه شده از سوی آن ها در خارج از کشور را در مقابل ریسک های سیاسی و تجاری تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر چنانچه در اثر بروز هر یک از ریسک های تحت پوشش، صادرکننده ایرانی خدمات فنی و مهندسی موفق به وصول مطالبات خود از کارفرمای خارجی نگردد، این صندوق براساس بیمه نامه صادره نسبت به جبران خسارات وارده به صادرکننده اقدام خواهد نمود.
۴-۳-۱۸-۲ بیمه نامه سرمایه گذاری
این بیمه نامه اصل و سود سرمایه گذاری های میان و بلند مدت سرمایه گذاران ایرانی در کشورهای هدف را تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر شرکتها یا اشخاص ایرانی که در نظر دارند اقدام به چنین سرمایه گذاری هایی در سایر کشورها بنمایند (مثلاً یک کارخانه در کشور هدف احداث کنند) می توانند با اخذ بیمه نامه سرمایه گذاری صندوق ، فعالیت های سرمایه گذاری خود را در مقابل ریسک هایی همچون عدم انتقال اصل و سود سرمایه گذاری، ملی شدن و یا مصادره اموال و غیره …بیمه نمایند. میزان حق بیمه این نوع بیمه نامه نیز با توجه به شرایط سرمایه گذاری، اوضاع اقتصادی و سیاسی بازار هدف، قوانین مربوط به سرمایه گذاری و موافقتنامه های متقابل در خصوص تضمین سرمایه گذاری ها محاسبه و اخذ می گردد.
۵-۳-۱۸-۲ بیمه نامه بلا اثر شدن قرارداد صادراتی
این بیمه نامه خسارات ناشی از بلا اثر شدن اعتبارات اسنادی و یا قراردادهای صادراتی را تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر چنانچه در اثر بروز هر یک از ریسک های تحت پوشش شامل تحریم کشور خریدار و لغو مجوز واردات، تحریم کشور صادرکننده و لغو مجوز صادرات، تحریم کشور ثالث، بروز جنگ، فسخ قرارداد توسط خریدار، عدم ایفای تعهدات خریدار و عدم قبول حکم دادگاه از سوی خریدار، خسارتی متوجه صادرکننده ایرانی گردد، خسارت وارده به وی جبران خواهد گردید مشروط بر اینکه بروز خسارت ناشی از قصور وی در ایفای تعهداتش نباشد.
۶-۳-۱۸-۲ بیمه نامه خرید دین اسناد صادراتی
این بیمه نامه به منظور پوشش ریسک عدم بازپرداخت وجه اسناد صادراتی که جهت خرید دین توسط صادر کننده ایرانی به بانک های عامل کشور ارائه می شود صادر می گردد و بر اساس آن در صورت عدم پرداخت وجه اسناد از سوی خریدار/بانک خارجی، خسارت وارده به بانک خریدار دین اسناد، پرداخت می گردد.
۷-۳-۱۸-۲ بیمه نامه تضمین اعتبارات بانک بابت اعتبارات اسنادی دیداری
این بیمه نامه ریسک عدم پرداخت بانک گشاینده / تایید کننده اعتبار اسنادی به بانک ایرانی را پوشش داده و بدین ترتیب، بانک ایرانی قادر خواهد بود وجه اعتبار اسنادی دیداری را در صورت عدم وجود مغایرت اسناد صادراتی با شرایط لحاظ شده در ^[۱۹۴]L/C، پرداخت نموده و در نهایت منجر به تسریع روند پرداخت وجه اعتبار اسنادی دیداری به صادر کننده ایرانی گردد.
۴-۱۸-۲ صدور انواع ضمانت نامه شامل :
۱-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه اعتباری تولیدی
ضمانت نامه ‌اعتبارتولیدی سند تعهدآوری است که بعنوان وثیقه مورد درخواست‌ تولیدکننده ( مضمون له) و جهت تضمین تعهدات صادرکننده (مضمون عنه) به منظور خرید نسیه کالای تولید شده برای صدور، از سوی صندوق (ضامن) ‌به نفع تولیدکننده صادر می شود تا ایشان به پشتوانه این وثیقه مطمئن، کالای تولیدی خود را با شرایط بازپرداخت مدت دار در اختیار صادرکننده جهت صادرات قرار دهند و بدین وسیله زمینه صدور کالای تولیدی به بازارهای صادراتی بدون تبادل وجه نقد فراهم شود. با بهره گرفتن از این پوشش ضمانتی، صادر کننده امکان می یابد که فارغ از نگرانی تأمین مالی سرمایه در گردش لازم و بدون تحمل هزینه سود تسهیلات بانکی، به صورت نسیه اقدام به خرید کالای صادراتی نموده و پس از فروش آن در بازار هدف صادراتی، مبادرت به تسویه دین با تولید کننده کالا نماید. در صورت عدم پرداخت به موقع دیون تحت پوشش ضمانت نامه توسط صادرکننده و بر اساس اعلام خسارت تولیدکننده در سررسید، صندوق نسبت به پرداخت خسارت اقدام خواهد نمود. صدور این نوع ضمانت نامه بر اساس قرارداد بین تولید کننده و صادر کننده برای تهیه اعتباری کالا به منظور صادرات صورت می گیرد. این نوع ضمانت نامه ضمن فراهم آوردن زمینه صدور کالاهای ایرانی، باعث تعامل بیشتر بخش های تولیدی و تجاری شده و فعال سازی مزیت های موجود در بخش تولید و اشتغال افزون تر به منظور صادرات با حمایت صندوق را در برخواهد داشت.
۲-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه اعتباری ریالی
بانک ها و مؤسسات مالی داخلی که در نظر دارند با هدف تأمین کسری سرمایه در گردش صادرکنندگان ایرانی و تأمین مالی فعالیت های صادراتی آنان، اقدام به اعطای تسهیلات ریالی به آن ها نمایند، می توانند از ضمانتنامه اعتباری ریالی این صندوق به عنوان وثیقه مورد نظر خود جهت تضمین باز پرداخت به موقع تسهیلات اعطایی به صادرکننده استفاده نمایند. به عبارت دیگر، بر اساس این ضمانتنامه، صندوق ضمانت صادرات ایران مسئول پرداخت خسارات وارده به اعتبار دهنده ( ذینفع ضمانتنامه) در صورت عدم بازپرداخت تسهیلات دریافتی توسط مدیون (صادرکننده) در سررسید مقرر می باشد.
۳-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه اعتباری ارزی
بانک ها و مؤسسات مالی داخلی معمولاً جهت اعطای تسهیلات ارزی به صادرکنندگان ایرانی از ایشان درخواست وثایق مناسب می نمایند که اغلب اوقات تهیه و ارائه نوع و میزان وثیقه درخواستی خارج از توان صادرکنندگان می باشد. در چنین مواردی ضمانتنامه اعتباری ارزی این صندوق می تواند جایگزین مناسبی برای وثایق درخواستی از سوی اعتبار دهنده باشد. به عبارت دیگر، این ضمانتنامه که به نفع اعتبار دهنده صادر می گردد، وی را در مقابل ریسک عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات از سوی مدیون (صادرکننده ایرانی) پوشش می دهد. بدین ترتیب در صورت عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات ارزی دریافتی، این صندوق نسبت به پرداخت خسارت وارده به اعتبار دهنده اقدام خواهد نمود.

مطالعاتی وجود دارند که نشان می‌دهند که سن پرنده،یکی از عوامل موثر در بروز بیماری است.
طی بررسی انجام شده توسط Curtice (1907) نشان داده شد که ۹۰ درصد از جوجه بوقلمون‌های محبوس در یک منطقه مبتلا به بیماری شدند در حالی که درهمان منطقه تنها ۲۰ درصد بوقلمون‌های پیر آلوده شدند (۱۱) با این حال Kendall (1957) نشان داد تفاوت معنا داری در استعداد ابتلا به این بیماری در بوقلمون‌های ۷ هفته تا ۲۰ ماهه که به صورت آزمایشگاهی آلوده به عامل هیستومونیازیس شده بودند، وجود ندارد (۲۱).
طی مطالعاتی که توسط Milks (1908)، Ohara و همکاران (۱۹۶۱) و Desowitz (1951) صورت گرفت نشان داده شدکه بروز هیستومونیازیس در جوجه‌ها، شدیدتر ازپرندگان جوانتر است (۳۰،۳۱،۱۳).
این بیماری همچنین در ماکیان، بخصوص جوجه‌های گوشتی و نیز در بسیاری از پرندگانبه وقوع می‌پیوندد و باعث اختلالات عملکردی در سکوم و کبد می‌شود. پرندگان جوان بیشتر و شدیدتر مبتلا می‌شوند. درمناطقی که کرم خاکی وجود ندارد، وخاک آن شنی و خشک است و نیز در جاهایی که ناقلی برای انتقال هیستوموناد وجود ندارد، وقوع بیماری شایع نیست. درجاهایی که تمهیدات مناسبی برای پیشگیری از هیستومونیازیس به کار گرفته می‌شود، وقوع بیماری معمول نیست (۸ و ۴۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

هتراکیس گالیناروم به عنوان ناقل هیستومونیازیس می‌تواند انتقال بیماری هیستومونیازیس از پرندگان یک گونه به همان گونه یا گونه‌های دیگر را موجب شود (۲۵،۲۶،۲۷،۲۸،۳۴).
تاریخچه
۱- هیستومونیازیس در بوقلمونها برای اولین بار در سال ۱۸۹۵ توصیف شد. زمانی هیستومونیازیس مانعی برای گسترش صنایع پرورش بوقلمون محسوب می‌شد به طوری که در سال ۱۹۴۵ در کارولینای شمالی باعث ۲/۳۲ درصد مرگ و میر در بوقلمونها شد. قبل از تولید داروهای ضد هیستوموناس بی خطر و سالم، این بیماری تنها به وسیله روش های نسبتأ غیر موثر و پرزحمتی کنترل می‌شد که برای پیشگیری از مواجهه بوقلمونها با تخمهای جنین دار کرمهای روده کور (هتراکیس گالیناروم) طرح ریزی شده بود (۸،۹،۱۲).
۲- بعد از تولید داروهای ضد هیستوموناس بی خطر و سالم، صنعت پرورش بوقلمون به رشد چشمگیری دست یافت. این بیماری امروزه شایع نیست و این داروها دیگر به صورت روزمره استفاده نمی‌شوند. وقتی بوقلمونها را در محلی پرورش دهند که قبلأ محل نگهداری ماکیان بوده است، بیماری به طور انفرادی رخ می‌دهد. این بیماری هنوز در ماکیان متداول است ولی تاثیر خفیفی روی تولید دارد و بندرت تشخیص داده می‌شود. هیستومونیازیس هنوز به عنوان یک عامل مهم مرگ و میر در بین سایر پرندگان خانواده گالی فرم مانند طاووس، قرقاول و بلدرچین تلقی می‌شود و در دهه‌ های اخیر باعث آسیب جدی به ماکیان صنعتی به خصوص در میان بوقلمون شده است (۸،۱۷).
سبب شناسی
۱ین تک یاخته به چند فرم دیده می‌شود :
۱- مهاجم^[۱۹]
۲-وجتاتیو^[۲۰]
۳- مقاوم^[۲۱]
۴- Flagallate
فرم مهاجم در ابتدای روده کور دیده می‌شود. فرم ساکن در مراحل پیشرفته تر در جراحات دیده می‌شود. مرحله‌ای که در روده دیده می‌شود آمیبی شکل است و ۵-۳۰µ است و اکتوپلاسم واضحی دارد، این فرم مهاجم است. انگل به صورت دوتایی تکثیر حاصل می‌کند. این فرم Vagetative به بافت حمله می‌کند و تاژک ندارد و اندازه اش ۸-۱۵µ است. فرمی که مقاوم است در حدود ۱۱-۱۴µ است و واجد دیواره سلولی ضخیمی است. سیتوپلاسم آن قلیایی است و واجد دانه‌های متعددی است. مرحله‌ای که دروت بافت دیده می‌شود فاقد تاژک است. انگل جزء تاژکدارانی است که نفوذ داخل سلولی دارند.
سیرتکاملی
در طبیعت نماتود هتراکیس گالیناروم این تک یاخته را می‌خورد وتک یاخته به تخمدان هتراکیس می‌رود. این تک یاخته توسط تخم هتراکیس وارد محتویات روده می‌شود و به خارج راه پیدا می‌کند وبه وسیله میزبان دیگر خورده می‌شود و هیستوموناس آزاد می‌شود و سبب عفونت می‌شود.
کرم خاکی میزبان انتقالی است. انگل در بدن کرم خاکی به همان صورت باقی می‌ماند تا ماکیان از آن استفاده کنند. از مدفوع تازه دفع شده و هم ممکن است انتقال صورت گیرد.
بیماری‌زائی :
مخصوص بوقلمون‌های جوان است. در روده کور وقتی انگل آزاد می‌شود در مجرا تقسیم دوتایی کرده و بعد به مخاط روده حمله می‌کند. مخاط روده ضخیم شده و رفته رفته جراحات پیشرفته تر می‌شود. در سکوم خون ریزی پتشی می‌بینیم که بعد گسترده شده و بعد پرخون می‌شود. تک یاخته به زیر مخاط رفته و از طریق گردش خون و سیستم باب به کبد می‌رود. نکروز‌های کانونی در سطح کبد به صورت ماکروسکوپ لکه‌های زردی که به وسیله خطوط سبز مایل به زرد احاطه می‌شود. ضایعات ممکن است گسترده شوند و لکه‌ای به قطر ۱سانتی متر در سطح کبد دیده می‌شود.
نشانه‌های بالینی
۱- ۷تا ۱۲ روزبعداز مواجهه با انگل، بیماری ظاهر می‌شود. در ابتدا بی حالی، بی اشتهایی خفیف، آویختگی بال و مدفوع زرد (گوگردی) رنگ وجود دارد. سرهاممکن است سیانوزه شود (سرسیاه)، اگرچه غالبأ این طور نیست. در ماکیان مبتلا به هیستومونیازیس ممکن است مقداری خون در مدفوع وجود داشته باشد.
۲- سپس بوقلمون مبتلا کسل می‌شود و در حالی که بالها را آویخته، چشمها را بسته و سر را نزدیک بدن نگه می‌دارد، می‌ایستد. لاغری مفرط در موارد مزمن و معمولأ در پرندگان مسن تر، شایع می‌باشد.
۳- در بوقلمون‌های جوان میزان واگیری و مرگ و میر بالا است وتا ۱۰۰ درصد می‌رسد. پرندگان مسن تر مقاومت بیشتری نشان می‌دهند.
جراحات
جراحات مشخصی که به خوبی بیانگر این بیماری‌اند، عبارتند از :
۱- هر دو شاخه روده کور، بزرگ و دیواره آن ضخیم می‌گردد. مخاط معمولأ قرحه دار می‌باشد. روده کورمعمولأ حاوی توده پنیری زرد، خاکستری یا سبز و بعضأ لایه لایه می‌باشد. در موارد مزمن ممکن است این توده پنیری خارج شده باشد. در بلدرچین،حتی در صورت بالا بودن مرگ و میر ممکن است در روده کور جراحاتی ایجاد نشود. در صورت سوراخ شدن دیواره کور تورم صفاق رخ می‌دهد.
۲- کبد دارای جراحات گرد نامنظم و فرورفته و به رنگهای متفاوت می‌باشد. این جراحات اغلب زرد تا خاکستری هستند ولی ممکن است سبز یا قرمز باشند. قطر آنها بسیار متفاوت است ولی اغلب ۱ تا ۲سانتی متر می‌باشد وممکن است با پیوستن به یکدیگر جراحات بزرگتری را ایجاد نمایند.
۳- در پرندگانی که تحت درمان قرار دارند و در گونه‌هایی از پرندگان که حساسیت کمتری دارند یا در بوقلمونهای جوانی که در مراحل ابتدایی بیماری هستند ممکن است جراحات کاملأ مشخص نباشند. در گله‌های آلوده اگر تعداد پرندگان موردآزمایش،کافی باشد معمولأ جراحات واضحی یافت می‌شود.
۴- در بررسی میکروسکوپی، هیستومونادها در دیواره‌های متورم روده کور و در کانونهای نکروتیک ایجاد شده در کبد مشاهده می‌شوند.
تشخیص
معمولأ می‌توان با مشخص نمودن جراحات واضح در تعداد کمی از پرندگان به تشخیص رسید. در پرندگانی که جهت کالبدگشایی کشته می‌شوند، گاهی می‌توان عامل بیماری را در گسترش تهیه شده از روده کور، یا گسترشهای تهیه شده از حاشیه جراحات کبدی مشخص نمود. در مقاطع بافت شناسی تهیه شده از ضایعات کبدی و با رنگ آمیزی مناسب، می‌توان هیستوموناد را تشخیص داد.
۲-۳-۵- لکوسیتوزئونوز
تعریف
لکوسیتوزئونوز بیماری حاد یا مزمن پرندگانی مانند بوقلمون، اردک، غاز، مرغ شاخدار و ماکیان می‌باشد و به وسیله تک یاخته‌هایی ایجاد می‌شود که در سلولهای خونی و بسیاری از بافتهای دیگر تکامل می‌یابند.
وقوع بیماری
۱- این بیماری در انواع بسیاری از پرندگان وحشی (شامل بعضی از بوقلمونها، غازها و اردکها) بروز می‌کند، ولی معمولأ از نظر بالینی آشکار نیست. واگیریهای حاد گاهی در انواع اهلی بوقلمونها، غازها، اردکها، مرغهای شاخدار و ندرتأ در ماکیـان رخ می‌دهند. اکثر واگیریهای حــاد بیماری در طیـور جـوان اتـفاق می‌افتند در حالی که شکل مزمن بیماری معمولأ در پرندگان مسن تر(در گله مادر) به وقوع می‌پیوند.
۲- درطیور اکثر واگیریها در فصلهای گرم سال که پشه‌های سیاه فراوان ترهستند، رخ می‌دهند. واگیریها معمولأ در مرغداریهایی که نزدیک نهرهای آب، دریاچه‌های کم عمق یا نزدیک نواحی باتلاقی هستند اتفاق می‌افتند.
۳- در ایالات متحده لکوسیتوزئونوز در ایالتهای جنوب غربی و در مینه سوتا و ویسکانسین شیوع بیشتری دارد. تنها چند گزارش در مورد این بیماری در سایر کشورها وجود دارد. به هرحال ممکن است بیماری از آنچه انتظار می‌رود شایعتر باشد، زیرا پرندگان آبزی وحشی مهاجرت می‌نمایند و می‌توان انتظار داشت که باعث بیمار شدن پرندگان آبزی اهلی گردند.
تاریخچه
لکوسیتوزئونوز سالها پیش تشخیص داده شده است. یکی از اولین گزارشها توسط دکتر Theobald smith ارائه شد، او بروز بیماری را در سال ۱۹۸۵ در بوقلمون گزارش کرد. بعضی از نشانه‌های اولیه لکوسیتوزئون‌ها در پرندگان وحشی دیده شد. گزارشهای نسبتأ کمی از لکوسیتوزئونوز در پرندگان اهلی در دهه اخیر وجود دارد.
سبب شناسی
۱- عامل بیماری، لکوسیتوزئون‌ها هستند که ممکن است طبقه بندی آنها دقیق نباشد. بعضی از گونه‌های این تک یاخته ممکن است بیش از یک گونه از پرندگان را مبتلا نمایند در حالی که سایر لکوسیتوزئون‌ها تنها یک گونه را مبتلا می‌کنند. اسامی رایجی که به کار می‌روند شامل : لکوسیتوزئون اسمیتی (بوقلمونها)، لکوسیتوزئون سیموندی (اردک) لکوسیتوزئون نیوئی (مرغ شاخدار) و لکوسیتوزئون اندروزی (ماکیان) می‌باشند.
۲- گامت‌ها معمولأ داخل لکوسیت‌ها یا اریتروسیت‌های تخریب شده، یا در هر دو نوع این سلولها مشاهده می‌شوند. تکثیر به طریق شیزوگونی فقط در اندامهای داخلی میزبان انجام می‌شود. اسپوروگونی در یک دیپتروس خونخوار به عنوان میزبان واسط اتفاق می‌افتد. پشه‌های سیمولید و کولیکوئید نیز به عنوان میزبانهای واسط عمل می‌نمایند. به نظر می‌رسد که پرندگان تنها میزبان اکثر لکوسیتوزئون‌ها باشند.
همه گیر شناسی
پرندگان اهلی و وحشی که از بیماری جان سالم به در برده اند حاملهای پنهان لکوسیتوزئون‌ها در فصل زمستان می‌باشند. طی فصول گرم پشه‌های سیاه (سیمولیده) و پشه‌های کوچک (کولیکوئیدها) از سطح بدن حاملها تغذیه کرده، لکوسیتوزئون‌ها را دریافت می‌کنند. انگلها درون حشرات محتمل اسپوروگونی شده و به غدد موجود در محوطه دهانی آنها وارد می‌شوند. سپس حشرات به عنوان ناقل عمل نموده، هنگامی که از سطح بدن پرندگان حساس جوان تغذیه می‌کنند، لکوسیتوزئون را به آنها انتقال می‌دهند. پرندگانی که از این بیماری جان سالم به در می‌برند، دوباره حامل بیماری می‌شوند.
نشانه‌های بالینی
شروع بیماری معمولأ به صورت ناگهانی می‌باشد و در مدت کوتاهی تعداد زیادی از پرندگان نشانه‌های بیماری را بروز می‌دهند. کسالت، بی اشتهایی، تشنگی، از دست دادن تعادل، ضعف و کم خونی وجود دارد. ممکن است تنفس پرنده سریع و مشکل باشد. دوره بیماری اغلب کوتاه است و پرندگان مبتلا در عرض چند روز یا می‌میرند یا بهبود می‌یابند. میزان مرگ و میر متغیر ولی اغلب بالا می‌باشد.
جراحات
۱- در پرندگانی که چند روزی زنده می‌مانند ممکن است بزرگ شدن کبد و طحال و شواهدی از کم خونی وجود داشته باشد. بزرگ شدن طحال مشخص ترین ضایعه این بیماری می‌باشد.
۲- در زیر میکروسکوپ، درمغز تعدادی از پرندگان که عدم تعادل داشته‌اند، شیزونت‌های بزرگ (مگالوشیزونت‌ها) دیده می‌شود. شیزونت‌های کوچک انگل غالبأ در کبد مشاهده می‌گردند.
تشخیص