۰۱/۱-

۱۹/۰-

۲۰/۰-

۰۵/۰-

۴۰/۰-

۰۲/۰

۱۲/۰-

اتلاف آلودگی ذرات آلاینده

۰۰/۱

۱۷/۰-

۰۶/۰-

۰۲/۰-

۲۸/۰-

۲۱/۰

۲۸/۰-

۰۰/۰

۱۹/۰-

۳۱/۰

رانت منابع طبیعی

در طراحی یک سیستم فازی، تعیین توابع عضویت که ابزار اصلی فازی سازی متغیرها به شمار می رود، به نظر طراح سیستم و توانایی سیستم های محاسباتی بستگی دارد. بنابر این می توان توابع عضویت مختلفی از نظر شکل و یا درجه پیچیدگی برای هر متغیر انتخاب نمود. در اینجا ما از توابع عضویت گوسی استفاده کرده ایم. از مزایای این تابع می توان به هموار بودن و مشتق پذیری در کل دامنه تعریف تابع اشاره کرد. همچنین در این تحقیق متغیرهای زبانی پنج-حالتی به کار رفته است: خیلی زیاد(VH)، زیاد (H)، متوسط (A)، کم(L) و خیلی کم(VL) .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

برای نرمال سازی داده ها، دامنه تغییرات هر متغیر بر مبنای بیشترین و کمترین مقدار در میان داده های موجود تعیین شده است. لازم به یاد آوری است که شاخص استهلاک کل بر اساس متوسط میزان هر متغیر در بازه زمانی (۲۰۰۹ – ۲۰۰۶) در نظر گرفته شده و دامنه تابع عضویت هر متغیر زبانی بر اساس چگونگی پراکندگی داده ها تطبیق داده شده است.
برقراری سطوح همراهی برای هر داده به مقدار آن متغیر نسبت به نقاط شکست مربوط می شود. یعنی با توجه به توابع عضویت تعریف شده ، معین می گردد که مقدار واقعی داده ها در کدام ناحیه قرار می گیرد . همچنین خروجی هر مرحله به عنوان ورودی مرحله بعد وارد مدل می شود.
به عنوان مثال برای برآورد شاخص استهلاک آموزشی دو متغیر ورودی در نظر گرفته شده است. سپس قواعد تصمیم گیری، سطوح ویژه همراهی بین این دو متغیر را تعیین میکنند؛ تا درنهایت سطوح همراهی برای شاخص استهلاک آموزشی ایجاد گردد. همانگونه که اشاره شد تعداد قواعد فازی از رابطه Y^X که در آن Y تعداد متغیر های زبانی به کار رفته در مدل و Xتعداد متغیر های توضیح دهنده شاخص است. در این جا دو متغیر مستقل توسط ۵ متغیر زبانی توضیح داده شده که تعداد کل قواعد ۲۵ قانون خواهد بود.
قواعد به کار رفته در این تحقیق بر مبنای روش ممدانی طراحی شده و در جدول (۳-۳) آمده است.
جدول (۳-۳): قواعد زبانی پنج-حالتی بر اساس روش ممدانی
نتایج برآورد مدل برای شاخص استهلاک کل
نتایج حاصل از سیستم فازی سنجش استهلاک برای ۲۱ کشور جهان بر مبنای داده های پایگاه اطلاعاتی بانک جهانی در قالب نمودار (۳-۶) و پیوست (ج) ارائه شده است. ترتیب کشورها در نمودار (۳-۶) بر اساس برآورد شاخص استهلاک کل مرتب شده است. نقاط نزدیک تر به مرکز نمودار نرخ استهلاک کمتر و نقاط دورتر از مرکز نرخ استهلاک بیشتر را نشان می دهند. کمترین نرخ استهلاکِ ممکن، برابر با صفر و بیشترین نرخ برابر با یک خواهد بود.
دو ویژگی در انتخاب کشورها موثر بوده است: نخست آنکه حیطه تحقیق حاضر تنها به کشورهای در حال توسعه محدود است. دوم آنکه کشورهایی انتخاب شده اند که داده های تمامی ده متغیر در دسترس بوده است. کشورهای مورد بررسی عبارتند از: ارمنستان، آذربایجان، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، شیلی، کروواسی، جمهوری چک، استونی، مجارستان، قرقیزستان، لتونی، لیتوانی، مالزی، پاناما، لهستان، رومانی، روسیه، اسلواکی، اسلوونی، ترکیه و اکراین.
پایین ترین شاخص استهلاک آموزشی را کشورهای ارمنستان و اکراین معادل ۱۰۳/۰ و بالاترین مقدار را کشور شیلی معادل ۵۹۲/۰ به خود اختصاص داده اند. به طور کلی نرخ شاخص استهلاک آموزشی در تمام کشورهای مورد بررسی به جز دو کشور امریکای لاتین، شیلی و پاناما، در سطح خوبی ارزیابی می شود.
از نظر نرخ استهلاک جمعیتی بهترین رتبه به کشور جمهوری چک با میزان ۲۳۷/۰ تعلق دارد. این کشور نه فقط از امید به زندگی بسیار بالا در میان کشورهای مورد بررسی برخوردار است بلکه رتبه نخست خالص سرانه مهاجرت را نیز داراست. از سوی دیگر وخامت استهلاک جمعیتی در جمهوری قرقیزستان با نرخی معادل ۸۸۱/۰ مشاهده می شود. این کشور از کمترین امید به زندگی همراه با سرانه ی مهاجرت منفی رنج می برد. به طور کلی وضعیت شاخص استهلاک جمعیتی در کشورهای اروپایی و امریکایی چون اسلوونی، اسلوواکی، کرواسی و شیلی مطلوب ارزیابی می شود. کشور مالزی نیز در وضعیت مناسبی قرار دارد. این در حالی است که نرخ شاخص استهلاک جمعیتی در کشورهای وابسته به شوروی سابق نامطلوب ارزیابی می شود.
شاخص استهلاک سرمایه انسانی حاصل ترکیب دو شاخص استهلاک آموزشی و استهلاک جمعیتی است. در میان کشورهای موررد بررسی شاخص استهلاک سرمایه انسانی در بازه ای بین ۲۷۷/۰ و ۷۸۲/۰ قرار می گیرد. وضعیت مناسب کشور جمهوری چک در دو شاخص استهلاک آموزشی و جمعیتی نسبت به سایر کشورها، آن را در جایگاه برتر به لحاظ استهلاک انسانی قرار داده است. همچنین اسلوونی به دلیل استهلاک جمعیتی ناچیز جایگاه مناسبی را در زمینه استهلاک انسانی کسب کرده است. بیشترین نرخ استهلاک برای این شاخص نیز به کشورهای قرقیزستان، لیتوانی و روسیه تعلق دارد. به طور کلی وضعیت شاخص استهلاک سرمایه انسانی شبیه به الگوی استهلاک جمعیتی است که نشان دهنده تاثیر بیشتر این شاخص بر نرخ استهلاک سرمایه انسانی است.
نمودار (۳-۶): نتایج حاصل از برآورد شاخصهای ترکیبی استهلاک در قالب نمودار ستاره ای
در بین کشورهای مورد بررسی جمهوری های قرقیزستان و روسیه به ترتیب با مقادیر معادل ۸۸۳/۰ و ۸۸۲/۰ بالاترین میزان استهلاک سرمایه اجتماعی را به خود اختصاص داده اند. سایرکشورهای شوروی سابق، آذربایجان، ارمنستان و اکراین با اختلاف اندکی در رتبه های بعدی قرار دارند. کشور اسلوونی با نرخی معادل ۱۵۶/۰ از پایین ترین میزان استهلاک اجتماعی برخوردار است. سطح مطلوب شاخص فساد برای این کشور به همراه پایین ترین میزان جنایت در بین کشورهای مورد بررسی را میتوان از دلایل احراز این جایگاه برشمرد. مالزی، چک، مجارستان، استونی و اسلوواکی دارای کمترین نرخ استهلاک اجتماعی پس از اسلوونی می باشند.
شاخص استهلاک HUMSOC که از ترکیب دو شاخص استهلاک سرمایه انسانی و اجتماعی به دست آمده در بازۀ ۲۹۸/۰ و ۷۸۴/۰ قرارمی گیرد. وضعیت مطلوب شاخص های استهلاک سرمایه انسانی و اجتماعی نرخ استهلاک HUMSOC مناسب ۲۹۸/۰ را برای کشور اسلوونی رقم زده است. بالاترین نرخ استهلاک در هر دو شاخص مذکور برای قرقیزستان، سبب شده که شاخص HUMSOC برای این کشور به میزان ۷۸۴/۰ برسد و روسیه با اختلاف اندکی پس از آن قرار دارد. به طور کلی می توان گفت الگوی غالب در شاخص استهلاک HUMSOC بیشتر متاثر از استهلاک سرمایه انسانی است تا اجتماعی. به عنوان مثال علی رغم نرخ نسبتاً پایین شاخص استهلاک اجتماعی در کشور لتونی و لیتوانی بالا بودن نرخ استهلاک سرمایه انسانی در این کشور ها در کل وضعیت نامناسبی را به لحاظ شاخص HUMSOC در این دو کشور به تصویر می کشد. بالا بودن نرخ استهلاک هر دو شاخص در کشور های شوروی سابق مانند قرقیزستان، روسیه، آذربایجان و ارمنستان اثر هم افزایی داشته و نرخ استهلاک سرمایه HUMSOC بالایی را برای آن ها به نمایش گذاشته است.
از نظر شاخص استهلاک سرمایه فیزیکی کشور استونی در بهترین شرایط با نرخ استهلاک فیزیکی برابر ۰۹۳۷/۰ قرار دارد، این در حالی است که کشور هایی چون مجارستان با نرخی معادل ۲۵۳/۰، لتونی با ۲۵۶/۰، آذربایجان و لیتوانی مشترکاً با ۲۶۴/۰ و بوسنی با ۲۶۶/۰ در رتبه های بعدی قرار دارند. قرقیزستان با نرخ ۸۹۵/۰، مالزی با نرخ ۸۵۳/۰ و بلغارستان با نرخ ۷۴۱/۰ در گروه کشور های با نرخ استهلاک فیزیکی بالا قرار گرفته اند.
از آن جا که غالب کشورهایی که در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته اند سهم ناچیزی از منابع طبیعی چون سوخت های فسیلی دارند در این کشورها نرخ استهلاک طبیعی کم و نمودار به سمت مرکز گرایش پیدا کرده است. کمترین میزان این شاخص برابر است با ۱۱/۰ و به کشورهای جمهوری چک، پاناما، اسلوواکی و اسلوونی تعلق دارد. لازم به ذکر است جهش هایی که در نمودار دیده می شود مربوط به کشور های آذربایجان و ارمنستان به ترتیب با نرخ های استهلاک طبیعی معادل ۹۱۴/۰ و ۸۷۵/۰ است.
از ادغام دو شاخص استهلاک سرمایه فیزیکی و استهلاک سرمایه طبیعی شاخص استهلاک سرمایهPHYNAT محاسبه شده است. استونی و مجارستان با نرخ ۱۱/۰ کمترین میزان و آذربایجان با نرخ ۸۱۲/۰ بیشترین میزان استهلاکPHYNAT را نشان می دهند.
در این مرحله برای محاسبۀ شاخص ترکیبی استهلاک کل دو شاخص استهلاک سرمایه HUMSOC و شاخص استهلاک سرمایه PHYNAT در هم ادغام شده اند. نتایج برآورد شاخص استهلاک کل در بهترین حالت حاکی از نرخ استهلاک ۳۱۶/۰ برای کشور اسلوونی و در بدترین حالت معادل ۷۴۵/۰ برای کشور آذربایجان می باشد. به طور کلی شاخص استهلاک HUMSOC در استهلاک کل نقش تعیین کننده تری دارد به نحوی که بالا بودن این شاخص در کشور هایی چون استونی و مجارستان بر پایین بودن استهلاک PHYNAT در این کشور ها غلبه کرده و نرخ استهلاک کل را افزایش داده است.
در مجموع هیچ یک از کشورهای مورد بررسی نرخ استهلاک بسیار بالا (۰۰/۱ – ۸۰/۰ VH:) یا بسیار پایین (۲۰/۰ – ۰ VL:) را نشان نمی دهند. این یافته با توجه به این که کشورهای فقیر و غنی در نمونه مورد ارزیابی قرار ندارند و تنها بر کشورهای در حال توسعه تمرکز کرده ایم با پیش بینی های اولیه سازگار است. کشور اسلوونی با نرخ استهلاک کل برابر با ۳۱۶/۰ از سطح استهلاک کم (۴۰/۰ – ۲۰/۰ L:) برخوردار است. می توان وضعیت کشورهای اروپایی چون اسلوواکی، استونی، مجارستان، چک، ترکیه و لتونی را به لحاظ استهلاک ترکیبی کل، نرمال (۶۰/۰ – ۴۰/۰ N:) ارزیابی کرد. در مقابل کشورهای وابسته به شوروی سابق مانند آذربایجان، قرقیزستان، روسیه، ارمنستان، اکراین، لیتوانی دارای نرخ استهلاک کل فازی بالا (۶۰/۰ -۸۰/۰ H:) هستند. استهلاک کل درکشورهای مالزی، بوسنی و هرزگوین، پاناما، بلغارستان، لهستان، شیلی، رومانی و کرواسی نیز در سطح بالا ارزیابی شده است.
در پایان بر مبنای نتایج بدست آمده می توان گفت دامنه تغییرات خروجی سیستم فازی نسبت به پراکندگی مقداری متغیرهای ورودی محدودتر می باشد که در هر مرحله از استخراج شاخص استهلاک کل قابل مشاهده است. همان گونه که در نمودار (۳-۷) نشان داده شده دامنه تغییرات شاخص استهلاک کل از بازه تغییر مقادیر دو شاخص تشکیل دهنده آن یعنی HUMSOC و PHYNAT کمتر است.
نمودار (۳-۷): دامنه تغییرات شاخصهای ترکیبی فازی استهلاک
وضعیت استهلاک سرمایه در ایران
به دلیل کمبود اطلاعات، جمهوری اسلامی ایران در میان ۲۱ کشور مورد بررسی قرار نگرفته است. همان گونه که در جدول زیر مشاهده می شود از مجموع ده متغیر مورد استفاده در محاسبه شاخص استهلاک کل، چهار متغیر «نسبت جنایت میان۱۰۰۰۰۰ نفر ساکنان یک کشور»، «نرخ بیکاری افراد دارای تحصیلات تکمیلی از کل بیکاران»، «نسبت دانش آموزان دبیرستانی مردود شده به کل دانش آموزان» و «اتلاف ناشی از قطعی برق» در دسترس نمی باشد. در این حالت ارزیابی شاخص استهلاک آموزشی به دلیل نبود اطلاعات امکان پذیر نیست. همچنین شاخص های استهلاک فیزیکی، اجتماعی و کل از دقت کافی برخوردار نخواهد بود. با این حال یکی از مزایای رویکرد فازی آن است که حذف پاره ای از داده ها کل سیستم را مختل نمی کند.
جدول (۳-۴): داده های پایه استهلاک در ایران