2-10اهمیت اقتصادی و موارد مصرف کلزا
کلزا به علت دارا بودن ویژگی های مهم زراعی نظیر تحمل سرما،تحمل نسبی به کم آبی ،شوری،موثر بودن در کنترل علف های هرز،دارابودن تیپ های بهاره و پاییزه،قابلیت استفاده بهینه از رطوبت و بارندگی های زمستانه و بهاره ،سهولت نسبی عملیات کاشت ،داشت و برداشت هزینه کم تر تولید در مقایسه با سایر زراعت ها مانند کشت چغندرقند،ذرت وسرانجام با دارا بودن عملکرد روغن زیاد در واحد سطح از مزیت نسبی در کشور برخوردار بوده و می تواند در اکثر استان های کشور کشت گردد.
میزان روغن دانه کلزا بسته به رقم و شرایط کشت از 38تا45 درصد متغیراست. کنجاله این محصول نیز حدود 35 تا46 درصد پروتئین دارد که به مصرف تغذیه دام می رسد.کنجاله ارقام اصلاح شده دو صفر کلزا با دارا بودن مقدار اندک چربی و حدود 2/1 درصد فسفر قابل جذب از کنجاله های مناسب برای خوراک دام به شمار می آید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در حال حاضر از روغن کلزا با درصد اسیداوریک پایین برای ساخت مارگارین و روغن های گیاهی خوراکی استفاده می شود. از روغن های با درصد اسیداوریک بالاتر در صنایع مختلف من جمله صابون سازی و صنایع پلاستیک و همچنین برای روغن کاری موتور های جت (به دلیل تحمل حرارت بالا)استفاده می گردد.
کیفیت خوراکی روغن کلزا در ارقام جدید بسیار مطلوب وبه دلیل داشتن کم ترین میزان اسید چرب اشباع شده و دارا بودن نزدیک به 60 درصد اسید اولئیک ،بهتر از اغلب روغن های خوراکی گیاهی من جمله روغن سویا است.
از جمله مزیت های دیگر روغن کلزا بالا بودن اسیدهای چرب غیر اشباع می باشد..
این روغن به خاطر داشتن فرم خاصی از اسیدهای چرب غیر اشباع به نام آلفالینولئیک اسید(اسیدچرب امگا3 )در کاهش کلسترول خون موثر است.
برداشت سه تن دانه کلزا از یک هکتار زمین معادل تولید 1200 کیلوگرم روغن گیاهی و1650 کیلوگرم کنجاله در هکتار می باشد در حالی که برداشت این مقدار روغن از سایر دانه های روغنی مقدور نمی باشد.
دارا بودن تیپ بهاره و پاییزه امکان کشت آن را در شرایط مختلف اقلیمی فراهم آورده است همچنین فصل رشد کلزا با سایر دانه های روغنی از جمله سویا،آفتاب گردان و پنبه دانه متفاوت بوده و در زمانی که ظرفیت واحد های روغن کشی خالی است این محصول برداشت می گردد.
2-11 گیاه شناسی کلزا
کلزا با نام Brassicanapusl از خانواده چلیپائیان Brassicaceae یاCruciferea می باشد. جنس براسیکا از تیره براسیکاسه وراسته رودالس می باشد.
ژنوم این گیاه cn=38 می باشد. به زبان انگلیسی Rapeseed و به زبان آلمانی Raps و به زبان فرانسه Colza گفته می شود .این گیاه ،از انواع گیاهان یک ساله بوده ،با تیپ های بهاره و پاییزه که با توجه به شرایط اکولوژیک مناطق مختلف کشت می گردد. در جنس براسیکا گونه های متعددی وجود دارد که بعضی زراعی و تعدادی به صورت علف هرز در مزارع می رویند. از جمله گونه های زراعی مهم این جنس می توان به Brassica rapal (شلغم روغنی ) اشاره نمود .در حال حاضراز جنس Brssica پنج گونه زراعی مختلف در سطح جهانی دانه روغنی کشت می گردد:
1-کلزا Brassica napusl 2- شلغم روغنی Brassica rapal
3-خردل هندی Brssica junceal4- خردل حبشیBrassica carianta
5- خردل سفیدBrassica hirata
مهم ترین گونه زراعی ،جنس براسیکا می باشد. در بعضی از منابع ارقام جدید دوصفر کلزا و شلغم روغنی که روغن آن ها کم تر از دو درصد اسید اوریک و کنجاله کم تر از 30 میکرو مول در گرم ماده خشک گلوکوزینولات داشته و از کیفیت بالایی برخوردارند اصطلاحا کانولا گفته می شود.
جدول 2-8 مهم ترین گونه های Brassica

نام فارسی
نام عمومی
نام علمی
کلزا(شلغم آرژانتینی)
Oilseed-Canola-Colza
Brassica napusl
شلغم روغنی
Field mustard-tur niprape
Brassica rapal
خردل هندی
India mustardn
Brassica juncea
خردل سیاه
Black mustard
Brassica nigra